Archive for 06/01/2011 - 07/01/2011

ကစၢၢ်ကံကူးဒီးနီၢ်ဘူၣ်ဘီအပူ

လၢပျၢၤလၢသီစီၤပၤသမံအံၤမ့ၢ်ဘှဲမိၢ်ပှၤဒီကီၢ်ညါအစီၤပၤလီၤ.ပၢတၢ်တီတီလိၤလိၤအဃိအမံၤဟူသၣ်ဖျါဝဲဒီး
ဘှဲမိၢ်ပှၢ်ဒီကီၢ်ညါမုာ်ခုၣ်ညါဝဲန့ၣ်လီၤ.စီၤပၤအံၤသူၣ်ထီၣ်ဝဲအနီဖဲကစၢၢ်ကံးကူးအဖီခိၣ်ဒီးဘှီထီၣ်ဝဲတိၤလၢအ
ကျၢၤကတၢၢ်တဘိလၢကလဲၤထီၣ်လဲၤလီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.လဲၤထီၣ်ကတုၤတၢ်ဒီခိၣ်အဂီၢ် ဘၣ်လဲၤခီဖျိဝဲကစၢၢ်သၢပတီၢ်လီၤ.ဘူးတုၤတၢဒီခိၣ်န့ၣ်ဒီး ဘၣ်လဲၤခီဖျိဝဲလ့ကဆူးြတီၢ်ဒၣ်ပှၤတ၈ၤဧိၤလီၤ.

“စီၤသီဒိၣ်ခွါ”မ့ၢ်စီၤပၤကံကူးအဖိခွါထဲတ၈ၤဧိၤမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးပိာ်ခွါလၢအဒုၣ်အဒ့ဂ့ၤဒီးအမဲာ်သၣ်တခီဖျါလီၤကဟု

ကညီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ.မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးသုးခိၣ်တ၈ၤလၢအပ့ၢ်ချ့စုသ့ခီၣ်ဘၣ်ဆဲးတၢ်သ့ကျီတၢ်နုာ်န့ၣ်လီၤ.မ့ၢ်လၢဒိၣ်တုာ်ခိၣ်
ပှဲၤလံဝဲဒီးကဘၣ်ဃုထၢအသးသမူတံၤသကိးလီၤ.လၢမိၤပှၤဒီကီၢ်ညါမုၣ်ကနီၤဖိလၢအဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤလီၤအဲၣ်လီၤ
ကွံအိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်တကၢကီၣ်ဒီးစီၤသီဒိၣ်ခွါနီတ၈ၤဘၣ်.

လၢတၢ်န့ၣ်အဃိစီၤပၤကံကူးဆီထီၣ်သုးမုၢ်သံၣ်ဘိဒီးဟၣ်ဆှၣ်ထံဆှၣ်ကီၢ်ဒ်သိးကထံၣ်န့ၣ်ဝဲအဖိခွါသးသမူအ

တံၤသကိးန့ၣ်လီၤ.ဆှၣ်၀ဲကီၢ်တဘ့ၣ်ဘၣ်တဘ့ၣ်တုၤလၢပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤလီၤ.ကွၢ်လီၤတၢ်ဆူပီၣ်လဲၣ်ပူၤဒီးထံၣ်
ဝဲဝ့ၢ်ဃံလၤတဖျၢၣ်ကြပူၢ်ကြပီၤတဖျၢၢ်န့ၣ်လီၤ.နူာ်တဖျၢၢ်အံၤပှၤအိၣ်လၢအပူၤမ့ၢ်ပှၤပၢဘၣ်ပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤသၣ်
ကအုၣ်ဒီးနီၢ်ပၤမုၣ်ယိၤန့ၣ်လီၤ

“နီၢ်ဘုၣ်ဘီ”မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးစီၤပၤသၣ်ကအုၣ်အဖိမုၣ်ထဲတ၈ၤဧိၤန့ၣ်လီၤ.မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးပိာ်မုၣ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတ၈ၤန့ၣ်

လီၤ.ပိာ်ခွါလၢကကၢကီၣ်ဒီးနီၢ်ဘူၣ်ဘီတအိၣ်စ့ၢ်ကီးတအိၣ်ဖဲထံကီၢ်ပူၤန့ၣ်ဘၣ်.စီၤပၤဖိခွါအါ၈ၤဟဲဆူအအိၣ်ဖဲ
အထံဘၣ်နီၢ်ဘူၣ်ဘီအတၢ်ဃံတၢ်လၤန့ၣ်ဒီးအသူၣ်အသးတဖၣ်ပှံၢ်လီၤကွံာ်ဒ်ထူလီၤပှံၢ်ဝဲလၢမ့ၣ်အူပူၤအသိး
န့ၣ်လီၤ.နီၢ်ဘူၣ်ဘီအိၣ်ဝဲဒီးအသွံၣ်ခွံလီၤလးဖိတဘ့ၣ်လီၤ.မ့ၢ်ခွံထီၣ်အခိၣ်ဒီးကြပုၢ်ကြပီၤဝဲဒ်စ့အသိးန့ၣ်လီၤမ့ၢ်
ပာ်ဝဲလၢအခီၣ်ညါသးအဖီလာ်ဒီးဟါမၢ်ကွံာ်ဝဲပှၤတထံလၢၤဘၣ်.နီၢ်ဘူၣ်ဘီအံအိၣ်ဒီးအသူးအသ့ၣ်အလၤကပီၤ
ဒီးသူဝဲပှိၤဝဲန့ၣ်လီၤ.

လၢပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤတၢ်ပၢအပူၤနီၢ်ဘူၣ်ဘီကထံၣ်န့ၣ်သးသမူတံၤသကိးအဂီၢ်တမ့ၢ်တၢ်အညီလၢၤဘၣ်.နီၢ်ဘူၣ်ဘီ

မံနီၤလၢလီၢ်မံခိၣ်ဒီးဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢသါဃိစီၤပၤဖိခွါအါ၈ၤအသူၣ်အသးဘၣ်လီၤပှံၢ်ကွံဝဲဒၣ်အဂ့ၢါလၢတၢ်တ
ဆိကမိၣ်အပူၤကျံာ်ကျာ်အသးလၢလီၢ်မံခိၣ်အခါကသ့ၣ်ဖါဂီၤတဒုဟဲစံၣ်ပတီၤနုာ်ဆူနီပူၤဒီးတဲဘၣ်စီၤပၤသၣ်
ကအုၣ်ဒ်အံၤ…..“ကစၢ်စီၤပၤဧၢကွၢ်စိဃီၤဆူကလံၤစိးတခီနကထံၣ်တၢ်ဖျါကြတ့ၣ်ကြတိၣ်တခါလီၤ.လီၤ၈ာ်
ဒုၣ်ဒါဟဲဒ်ယံာ်ဒ်ဘူးဃီၤဆူပအိၣ်လံ…ပကမၤဒ်လဲၣ်““”

စီၤပၤသၣ်ကအုၣ်နၣ်ဟူတၢ်အံၤတဘျီဃီဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်ဒ်သိးသုးမုၢ်သံၣ်ဘိတဖၣ်ကအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤ

အသးန့ၣ်လီၤ.ပှၤဒိးကသ့ၣ်တ၈ၤအံၤမ့ၢ်ပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤအသုးခိၣ်စီၤခုၣ်ဒ့လၢအဒုးတၢ်သ့မးတ၈ၤလီၤ.စီၤခုၣ်
ဒ့ဒိးထီၣ်ကသ့ၣ်ယူၤဒီးယူၤထီၣ်ဝဲဆူမူခိၣ်ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢဒုၣ်ဒါကဟဲဒုးဝ့ၢ်အဃိယူၤဝ့ၤဝီၤလၢဝ့ၢ်ဒီခိၣ်ဝံၤအတၢ်
ကြတ့ၣ်တဖၣ်လီၤ၈ာ်ဒ်လီ၀ၢ်ဒးံအသိးဆူဝ့ၢ်အဖီခိၣ်လီၤ.နီၣ်ပယိၤတခီအူကလာ်ထီၣ်ပီၣ်လဲၣ်ဒီးအသဝံထီၣ်
န့ၣ်လုၣ်ဘၢကွံာ်၀ၢ်အဃိဒုၣ်ဒါတဖၣ်တထံၣ်စိဃီၤဝ့ၢ်လၢၤဘၣ်လီၤ.တၢ်ကြတ့ၣ်ြတိၣ်လကလံၤစိးတခီတမ့ၢ်
ဒုၣ်ဒါဘၣ်.မၢ်ဒၣ်စီၤပၤဖိခွါစီၤသီဒိၣ်ခွါအသံၣ်ခွံထူတဘ့ၣ်န့ၣ်မုၢ်ဆဲးကြပုၢ်ဘၣ်အီၤအဃိဖျါကြတ့ၣ်ကြတိၣ်
န့ၣ်လီၤ.ပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤသၣ်ကအုာ်ကတိၤသိတၢ်…

“သုမ့ၢ်မတၤလဲၣ်….သုဟဲတၢ်အံၤမ့ၢ်မအ၈့ၢ်ဒ်လဲၣ်…..သုမ့ၢ်ဟဲဒုးတၢ်ဒီးပအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးလၢပကဒုး

တၢ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်ဒီးစီၤပၤသမံအံတဲဆၢက့ၤဝဲတၢ်ကတိၤတဖၣ်ဒ်အံၤ…
“ယမ့ၢ်ကံကူးစီၤပၤလီၤ…..ယဟဲမ့ၢ်တၢ်ဟဲဃုထံၣ်န့ၢ်တံၤသကိးပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤတခီလီၤ.တမ့ၢ်တၢ်ဟးဃုဒုး

တၢ်ဘၣ်.တဲဆၢက့ၤဝဲတၢ်ကတိၤတဖၣ်ဒ်န့ၣ်ဒီးလၢခံဆှၢလီၤကလူးခံခီယၢ်ပၤနၢ်ပၢၢ်လိာ်အသးဝံၤကဲထီၣ်ပှၤ
ဒီသိၣ်ဒီမှံၤန့ၣ်လီၤ.သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ်လၢတၢ်လီၢ်တပူၤဃီဒီးကတိၤသကိးတၢ်ဒီးသ့ၣ်ညါက့ၤဝဲလၢခံခီံယၢ်ပၤ
န့ၣ်အဲၣ်ဒိးဝဲဖိမုၣ်ဖိခွါသးသမူအတံၤသကိးန့ၣ်လီၤ.ကံကူးနီၢ်ပၤမုၣ်ဒီးပီၣ်လဲၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်ခံ၈ၤသူၣ်ခုသးခုလၢအ
ထံၣ်ဘၣ်ဒဲၣ်မုၣ်လၢအဃံလၤဒီးအတ၈ၤထံၣ်န့ၢ်မာ်လၢအဒုၣ်အဒ့လၢပှဲၤအဃိန့ၣ်လီၤ.မိၢ်ပၢ်ခံခီယၢ်ခီသးလီၤ
ပလိာ်လံသးစၢ်ခံ၈ၤတခီတသ့ၣ်ညါဒံးဝဲဘၣ်.သးစၢ်ခံ၈ၤကွၢ်စိလိာ်သးဘျးဘျးလီၤ.မဲာ်ချံဖိဒီးသးပူၤတခီအဲၣ်စိ
လိာ်သးလံ.တယံာ်ဘၣ်လၢနွံသီတီၢ်ပူၤတၢ်တ့တၢ်ဖျီဝံၤဝဲဒၣ်လီၤ.စီၤပၤဖိခွါဒီးစီၤပၤဖိမုၣ်ဖိခံ၈ၤအံၤအတၢ်ဆၢ
မုၣ်လၢ်တဖၣ်လၢပှဲၤဝဲလံတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ.

စီၤပၤသမံအံကဘၣ်က့ၤဆူအထံအကီၢ်လီၤ.တၢ်ကီအိၣ်ထီၣ်ကဒီးလၢတ၈ၤတအဲၣ်ဒိးပာ်တ့ၢ်အဖိခွါဘၣ်ဒီးတ

၈ၤတခီတအဲၣ်ဒိးအဖိမုၣ်လဲၤပိာ်ကဒီးပှၤအခံဘၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိသတးဒီးစီၤပၤခံ၈ၤအံၤဘၣ်ဖီၣ်တၢ်ဖး
က(မဲ)လီၤ.ပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤတပျာ်(ရှူ)၀ဲအဃိကံကူးစီၤပၤက့ၤကိးဝဲအဒဲမုၣ်လီၤ.နီၢ်ဘုၣ်ဘီအမိၢ်နီၢ်ပၤမုၣ်ဟ့ၣ်ထွဲ
အဖိမုၣ်လၢဘုသၣ်တဖၣ်ပှဲၤဝဲထံလူၤသၣ်အကုတဖျၢၣ်လီၤ.က့ၤဝဲဆူဘှဲအကီၢ်ဘၣ်ခီ၈ာ်ဝဲကစၢၢ်ကလိထံကျိထံ
ကွာ်တဖၣ်လီၤ.တဘျီဘျီဘၣ်အိၣ်ဘှးံဝဲလၢတၢ်လီၢ်တတီၤဘၣ်တတီၤလီၤ.အိၣ်ဘှံးဝဲလၢတၢ်လီၢ်တတီၤအခါ လၢတၢ်အီၣ်တၢ်အီအဂီၢ်နီၢ်ဘူၣ်ဘီဟံးထီၣ်ဘုတဖျၢၣ်အိးကွာ်ဝဲဘုအဘ့ၣ်ဝံၤလံာ်လူာ်ဝါထီၣ်ဝဲဒီးအစုဒီးဘိးကၢ်
ဝဲခံကူာ်တကူာ်န့ၣ်ဖီအီၣ်ဝဲဒီးတကူာ်န့ၣ်တ့ၢ်နုာ်ဝဲဆူြတ့ၤအပူၤလီၤဖီအီၣ်ဝဲတကူာ်န့ၣ်တ့ၢ်နုာ်ဝဲလၢဆီဒံၣ်ကူပူၤ
လီၤ.တုၤအခွဲးလီၤဝဲမ့ၤဒီးပှၤခဲလၢာ်ခဲဆ့အီၣ်၀ဲဘျဲအီၣ်လီၤ.ဘုသၣ်တကူာ်လာ်ဖိလၢဖၢနုာ်တ့ၢ်လၢြတ့ၤပူၤနၣ်
ပှဲၤဝဲစ့ၢ်ကီးြတ့ၤပူၤန့ၣ်လီၤက့ၤကဒီးဝဲတဆီဘၣ်တဆီဒီးတုၤက့ၤဝဲဆူကံကူးဒီခိၣ်လီၤလၢဘှဲမိၤပှၤကစၢၢ်ထီ
တဖၣ်အကျါမ့စ့ၢ်ကီးကစၢၢ်ဒီခိၣ်လၢအထီဒီးစီၤပၤကံကူးအနီအံၤမၤအသးဒ်ထိၣ်ဝးအသးလၢစုာ်န့ၣ်ကြပုၢ်
ကြပီၤအိၣ်ထီၣ်လၢကစၢၢ်ဒီတဖျၢၣ်ညါကယဲၢ်ဒူသဝီလၢအအိၣ်ဘူးအိၣ်တံၢ်တဖၣ်ဆိကမိၣ်ဒၣ်လဲာ်လၢမ့ၣ်အူအီၣ်
နီလံန့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ဘူၣ်ဘီတ၈ၤအံၤမ့ၢ်စီၤပၤခံခီယၢ်ပၤအဖိမုၣ်အဃိဘၣ်ဖံးမၤတၢ်အလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်.အိၣ်ဘၣ်၀ဲဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီ
မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအပူၤလီၤ.စဟုသးလၢာ်ကွာ်ဒီးနီၢ်ဘူၣ်ဘီဟံးန့ၢ်ဘုသးတဖျၢၣ်အိၣ်သ့ၣ်ဖးဝဲဝံၤ
မၤဝါထီၣ်ဝဲဒီးဘိးကၢ်ဝဲခံကူာ်တကူာ်န့ၣ်အီၣ်ဝဲလၢဂီၤဒီးတကူာ်န့ၣ်အီၣ်ဝဲလၢဟါလီၤ.ပှၤအိၣ်လၢနီပူၤခဲလၢာ်
အီၣ်ဝဲတလၢာ်ဘၣ်.တၢ်မၤသးဒ်အံၤသ့ဝဲန့ၣ်မ့ၢ်လၢနီၢ်ဘူၣ်ဘီအံၤပှိၤဝဲပှီၢ်ဝဲအဃိလီၤ.အမိၢ်ဟ့ၣ်ထွဲအီၤဘူပှဲၤထံ
လူၤသၣ်အကူတဖျၢၣ်လၢာ်တသ့နီတဘျီဘၣ်.ဘၣ်အခါလၢတၢ်ဖဲးခုၣ်ဖဲးသံၣ်ဒီးနီၢ်ဘူၣ်ဘီတဘၣ်မၤတၢ်နီတမံၤ
အဃိကဲထီၣ်တၢ်သူၣ်က့ၣ်သးကါဒီးပှၤအခိၣ်အဃၢၤတဖၣ်ကတိၤကပီၤမံပီၤသၣ်(သွားပုပ်ေလာလွင်)နီၢ်ဘူၣ်
ဘီအတၢ်မၤအံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်အီၣ်ပှိၤအီၣ်ပှီၢ်လီၤ.

တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအပူၤကွံာ်တဖၣ်တၢ်တမၤအသးဒ်အံၤနီတစုနီတဘျီဘၣ်.မ့ၢ်လၢစီၤပၤကံကူးအံၤန့ၣ်ဘၣ်

အဒဲၣ်မုၣ်ပှိၤဝဲပှီၢ်ဝဲတ၈ၤအံၤအဃိအဘုတလၢာ်ဝဲဘၣ်ဒီးဘီၣ်ထီၣ်ညီထီၣ်ဝဲကွ့ၢ်ကွၢ်လီၤ.လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါဘှဲ
ကီၢ်ဒီကီၢ်ဒီကီၢ်မၤဘုမၤဟုန့ၢ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်တုၤဒၣ်လဲာ်အီၣ်တလၢာ်အီတလၢာ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
နီၢ်ဘုၣ်ဘီဒီးစီၤသီဒိၣ်ခွါခံ၈ၤအဲၣ်လိာ်ကွံလိာ်သးဒိၣ်မးဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဟဲဝံဆူညါတခီအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်

တထံၣ်စိဝဲနီတ၈ၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်.အဝဲသ့ၣ်ခံ၈ၤအံၤမ့ၢ်ဝဲသးသမူတံၤသကိးနီၢ်နီၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီလၢလၢပှဲၤ
ပှဲၤလီၤ.ဘၣ်တနံၤတၢ်ကစီၣ်ဟဲလၢဒုၣ်ဒါသါကဟဲဒုးကံကူးလီၤ.မူဒါလီၤလၢစီၤသီဒိၣ်ခွါအဖီခိၣ်လံအဝဲကတဲၤ
ကတီၤအသးဒီးတၢ်စုကဝဲၤဒ်သိးကလဲၤဒုးတၢ်အဂီၢ်လီၤ.ဟံးထီၣ်ဃဲာ်ဘီကွဲၤဒီးစံးဘၣ်အမါနီၢ်ဘုၣ်ဘီ….“သး
ဘိဧၢ……သးအုၣ်တၢ်လၢယဂီၢ်တပူၤတဂ့ၤနီၤ….အိၣ်တ့ၢ်နဲမုာ်မုာ်တက့ၢ်……,,,,ယကလဲၤမၤဝံၤကဲက့ၤဒုၣ်ဒါတ
ဖၣ်လီၤ…..တုၤနုၤတစုစီၤသီဒိၣ်ခွါထွဲထီၣ်အခီၣ်လဲၤဝဲဒီးသုးမုၢ်သံၣ်ဘိတဖၣ်လီၤ.အမါသးဘိနီၢ်ဘူၣ်ဘီတခီကွၢ်
ထွဲအခံအမဲာ်သဒၢကွံာ်တစုလီၤ.ကစၢၢ်ကံကူးအံၤဒ်ပှၤကတုၤဆူအဖီခိၣ်ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်ကျဲအိၣ်ဒၣ်ထဲတဘိဧိၤ
လီၤ.ကျဲန့ၣ်အိၣ်ဝဲဖဲကံကူးမုၢ်နုာ်ကလံၤထံးကိးဝဲအမံၤလၢ“ထၣ်လၢၢ်ပူၤကျီကိာ်”န့ၣ်လီၤ.တၢ်အံၤမ့ၢ်တိၤြတီဒုၣ်
ဒါ(ခံတပ်)လၢအခိးတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.စီၤသီဒိၣ်ခွါလဲၤတုၤဖဲန့ၣ်ဒီးခိးလီၤဒုၣ်ဒါအခိၣ်န့ၣ်လီၤ.အဝဲအိၣ်ဒီးအသံၣ်
လီၤဆီတဘ့ၣ်လၢအမါနီၢ်ဘုၣ်ဘီဟ့ၣ်လီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.သံၣ်တဘ့ၣ်အံၤအဝဲမ့ၢ်ခွံထီၣ်လၢအခိၣ်န့ၣ်ပှၤထံအီၤသ့
မ့ၢ်ယီၢ်တံၢ်ဃာ်လၢအခီၣ်ဒီးပှၤထံၣ်အီၤတသ့ဘၣ်လီၤ.ဖဲတၢ်ဒုးစးထီၣ်လၢကစၢၢ်ခီၣ်ထံးန့ၣ်ဒီးစီၤသီဒိၣ်ခွါယီၢ်တံၢ်
ဃာ်သံၣ်လၢအခီၣ်ဒုၣ်ဒါတဖၣ်ဟဲထီၣ်တဒူၣ်ဘၣ်တဒူၣ်ဘၣ်ဆၣ်တထံၣ်စီၤသီဒိၣ်ခွါဘၣ်.စီၤသီဒိၣ်ခွါအသုးမုၢ်သံၣ်
ဘိတဖၣ်ကျီကွံာ်ဒုၣ်ဒါတဖၣ်တ၈ၤဘၣ်တ၈ၤညီကဒၣ်လီၤ.ဆိကမိၣ်ဝဲလၢဒုၣ်ဒါတဖၣ်သံလၢာ်လံန့ၣ်ဒီးစီၤသီဒိၣ်
ခွါဟံးထီၣ်က့ၤအသံၣ်ခွံဝဲအခိၣ်ဒီးဟဲအိၣ်ဖျါထီၣ်က့ၤဝဲဒၣ်လီၤ.အူထီၣ်ကွဲၤကိးဖှိၣ်က့ၤအသုးမုၢ်သံၣ်ဘိသ့ၣ်တ
ဖၣ်လၢအကက့ၤဆူတၢ်မၤနၢၤအလီၢ်လၢတၢ်ကဟံးန့ၢ်တၢ်လၤကပီၤအဂီၢ်အခါဒုၣ်ဒါလၢအဘၣ်ဒိဒီးတသံဒံး
ဘၣ်တ၈ၤထံၣ်စိစီၤသီဒိၣ်ခွါဒီးခးဝဲချံၣ်ပျၢ်အဃိသံဝဲဒၣ်လီၤ.တၢ်ကစီၣ်အံၤဟူထီၣ်တဘျီဃီဆူကံကူးစီၤပၤအ
နၢ်ပူၤလီၤ.ကိတိာ်တဖၣ်တၢၣ်ပီၣ်တၢၣ်ပီလိာ်အသးဒီးစံးသကိးဝဲဒၣ်……..စီၤပၤအဖိခွါစီၤသီဒိၣ်ခွါအံၤဒုးတၢ်တ
ဃၣ်နီတဘျီဘၣ်…တၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အံၤမ့ၢ်ဒၣ်လၢအဒဲၣ်မုၣ်အဃိလီၤ.နီၢ်ဘူၣ်ဘီအနါအိၣ်အသံၣ်၀ၤအိၣ်အဃိခဲ
အံၤအသံၣ်၀ၤဟဲဒုးတၢ်ဒီးမၤသံစီၤသီဒိၣ်ခွါလံ…..မ့တနာ်ကွၢ်ကွၢ်မီၣ်ဘုတဖျၢၣ်အီၣ်ဝဲခံဘျီန့ၣ်မ့ၢ်ကသ့ဝဲတဘျီ
ဘျီဧါ…..တၢ်ဒ်သိးအံၤပတထံၣ်ပတနၢ်ဟူဘၣ်နီတစုဘၣ်….တုၤနီၢ်ဘူၣ်ဘီအ၀ၤသံဒီးဟီၣ်ဟ့သးနးနးကလဲာ်
လီၤ.လၢတၢ်နးအဖီခိၣ်ပှၤပီၤမံၤပီၤသၣ်အီၤလၢအနါအိၣ်အသံၣ်၀ၤအိၣ်အဃိသတးဒီးအသးဘၣ်ဖှီၣ်ဝဲဒိၣ်ဒိၣ်
ကလဲာ်လီၤ.မုၢ်နၤတၢ်ခံးယိာ်လံမးကိတိာ်တဖၣ်ကတိၤခဲၣ်သူခဲၣ်ဂီၤတၢ်ယၢ်ခီယၢ်ခီစီၤပၤစ့ၢ်ကီးမၤတသ့တဘၣ်
လၢၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်ဒီးကိတိာ်တဖၣ်ပတံထီၣ်ဝဲကဒီး….တၢ်ဒိၣ်ကစၢ်စီၤပၤဧၢ…နဖိခွါသံန့ၣ်မ့ၢ်လၢနဒဲၣ်မုၣ်အဃိ
လီၤ. နမ့ၢ်တမၤသံကွံာ်အီၤန့ၣ်…ခဲကၢာ်ကအီၣ်ကွံာ်နၤ တကးဒံးဘၣ် လၢခံကအီၣ်တူာ်ကွံာ် ပဝဲခဲလၢာ်ခဲဆ့လီၤ…”

ကံကူးအစီၤပၤအံၤ အဲၣ်ဘၣ်အဒဲၣ် မုၣ်ဒိၣ် မး ဘၣ်ဆၣ်ဒီး မၤတသ့မၤတဘၣ်လၢၤဘၣ်.
ဘံၣ်လီၤအမဲာ်ဒီး ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ် လၢပှကဆါလီၤကွံာ် အဒဲၣ်မုၣ်န့ၣ်လီၤ.တုၤနုၤတစုနီၢ်ဘုၣ်ဘီဘၣ်တၢ်စၢဃာ် အစုခံခီ ဒီး တၢ်ဟးဆါအီၤ တတီၤဘၣ်တတီၤ ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်ဘုဘီ အတၢ်ဃံတၢ်လၤလၢ အထုးန့ၢ်ပှၤအသးး တုၤဒၣ်လဲာ် ပှၤကပှ့ၤအီၤန့ၣ် ပှၤသးတတူာ်ဘၣ်လီၤ.


လၢတၢ်န့ၣ်အဃိဒီး နီၢ်ဘုဘီ ဘၣ်တၢ်ဆှၢ ကဒါက့ၤအီၤဆူ ကံကူးခိၣ်လီၤ. ကံကူးအပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်ဒိၣ်စိတဖၣ် ဆှၢကဒီးအီၤဆူ “ဒ့ၣ်ဖၣ်ဟီၣ်ခိၣ်” လ့ဖးထီဒီး ဒ့ၣ်ဖၣ်ဟီၣ်ခိၣလၢ အနါအိၣ်တဘ့ၣ်န့ၣ်အီၣ်သံကွံာ်အီၤလီၤ.

စီၤပၤသၣ်ကအုၣ်နၢ်ဟူလၢ အဖိမုၣ်သံတဘျီဃီ တၢ်အၢထီၣ်တုၤအခိၣ်ထံဒီးကိးထီၣ်သုးမုၢ်သံၣ်ဘိ ဟဲလၢကလံၤကျါ လၢထံ ဟဲလၢခိ ပညိၣ်အခိၣ်လိၤလိၤဆူ ကံကူးန့ၣ်လီၤ. ဟဲဝဲတဆီဘၣ်တဆီ တုၤလၢ သဝီကသီပှဲၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤ အသုးခိၣ်တဂၤ ထံၣ်ကသီပှဲၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤအသုးခိၣ်တဂၤ ထံၣ်ကသီပှဲၤ ဖုပှၢ်ခိၣ် ဝါတဂၤ ဒီး ဖီၣ်ဃာ်ဝဲဒီး သံကွၢ် ဝဲ….
“ဖါတံၢ်ဧၢ နဒွးတၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ”
ဖါတံၢ်တဂၤအံၤ ကွၢ်ထီၣ်သုးခိၣ်အမဲာ်ဒီး နံကမှံထီၣ်ဝဲ….
“ဒွးတၢ်ဧါ တၢ်ဒွးဒု ဒွးဘၣ်နဲး ယမ့ၢ်ဒွး နကဟ့ၣ်ယၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်”
“တၢ်လၢနဃ့ယၤ ဆံးဒိၣ်ဆံးအါ ယကဟ့ၣ်ဒၣ်နၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤနဲး”
ကသီပှဲၤ သးပှၢ်ပာ်လီၤ ၀ၣ်ခီဘၣ်ဒီး သွဲၣ်လးတလိၣ်ဒီး ဒွးတၢ်ယၢ်ခီယၢ်ခီ ဒ်အလုၢ်အလၢ်အသိးဒွးဝဲ ပှဲၤထီၣ် သၢဘျီဝံၤ တဲဘၣ်သုးခိၣ်
 

“နကမၤနၢၤတၢ်လီၤ အၢၣ်ဟ့ၣ်ယၤတၢ်ဒွးအလဲတက့ၢ်မီၣ်”
သုးခိၣ်ဟ့ၣ်အီၤ နးဖးထီတဘ့ၣ် ဘၣ်ဆၣ်တသးလီဝဲဘၣ် ဃ့ဝဲထးဂဲာ်တဘ့ၣ်လီၤ.
သုးခိၣ်ဟ့ၣ်အီၤထးဂဲာ်တသ့ဘၣ် ယံာ်ယံာ် ကလံၤမုၢ်လီၤဒီး ဖ့ဘ့ၣ်ပှၢ်တဖၣ်ဒံလီၤဝဲလီၤ. သုးခိၣ်စံးဘၣ်ကသီပှဲၤသးပှၢ်,,,
“ဖါတံၢ်ဧၢ က့ၤချ့ချ့ ယသုးဖိဟဲတုၤလံ ကွၢ်ကွၢ်တဘီ”
နတဲနသုးဖိဟဲတုၤလံန့ၣ် ယတထံၣ်မးလဲၣ် အိၣ်ဖဲလဲၣ်

သုးခိၣ်ဒုးနဲၣ်အီၤဘၣ်ဆၣ် တထံၣ်ဝဲဘၣ် ထံၣ်ဒၣ်ထဲ ဖ့ဘ့ၣ်ပှၢ် တဖၣ်ဒံလီၤလၢ လံၤကျါန့ၣ်လီၤ. သုးခိၣ်ဘၣ်ယိၣ်လၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲကဘၣ်အီၤအဃိ အတၢ်ထူးပှဲာ်အမဲာ် ဒီးသတူၢ်ကလာ် က့ၤလီၤတဲာ်လၢဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.

တယံာ်ဘၣ်ဒီး ကလံၤမုၢ်လီၤ တၢ်သီၣ်တြထုးလၢ ကစၢၢ်ဒီဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးတၢ်ယၤဆူၣ်မး တုၤဒၣ်လဲာ် ကယဲၢ်ထံကျိလၢ အဟဲယွၤလီၤလၢ ကစၢၢ်ကံကူးန့ၣ် ပှဲၤဝဲဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ်လီၤ. ကျဲလၢပီၣ်လဲၣ် သုးမုၢ်ဟဲ ဝဲန့ၣ်ထံကျိတဖၣ်ဒိၣ် တုၤဒၣ်လဲာ် တၢ်မူအကလုာ်ကလုာ်သံကွံာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအံၤ မၤအသး တဘျုးနံၣ်မးတဘျီလီၤ.

ပှၤသးပှၢ် စံးဝဲဒၣ် ပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤ မ့ၢ်ဟဲထီၣ်ဒုး ကံကူးန့ၣ်ဟဲဒီးလီသီၣ် ကလံၤမုၢ် တၢ်စူၤ ထံဒိၣ်ခိၣ်ယွၤ တၢ်ခုၣ်ဒိၣ်မးအဃိ ကံကူးစီၤပၤ သမံအံၤ ဘၣ်လဲၤထီၣ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢ လၢၢ်အဖီလာ်ဒီး အခၣ်ကနိး မးကျဲၣ်ကျဲၣ်လီၤ. အါဒၣ် တၢ်တက့ၢ်မ့ၢ်ဝဲဖဲ တၢ်စူၤခါလီၤ.

တုၤပီၣ်လဲၣ်စီၤပၤ က့ၤလံန့ၣ်ဒီး ကံကူးစီၤပၤ ကိးထီၣ်ကဒီး အသုးမုၢ် ဒီး လူၤဒုးပီၣ်လဲၣ် စီၤပၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါတၢ်ကိၢ်ဆူၣ် တုၤဒၣ်လဲာ် ထံကျိ ပီၣ်လဲၣ်လီၤသံးဘၣ်မးအသးလီၤ. တၢ်မၤအသးဒ်အံၤ အနံၣ်ယဲၢ်ဆံမ့တမ့ၢ် အနံၣ်ခွံဆံ တဘျီ န့ၣ် ပှၤသးပှၢ် စံး ဃဲၤဝဲဒၣ် တုၤလီၤလၢ မုၢ်မဆါ တနံၤညါအံၤလီၤ.

နီၢ်ဘုဘီ အပူအံၤ မ့ၢ်ဝဲထဲလဲၣ် တီဝဲထဲလဲၣ် ပမ့ၢ် တသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်သနာ်က့ဖျါဝဲလၢ တၢ်မၤတ့ၢ်အသး တဘျီန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်သမံသမိး နီၢ်ဘုဘီလၢ ဒီၣ်ဖးခိၣ်(ခဲအံၤပှဲၤဟံၣ်ခိၣ်) အခါတၢ်စၢဃာ်အီၤ စုကျီၤအလီၢ် ဖီမ့ၤအလီၢ် လုၢ်ထံအလီၢ် ဒီးစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် လၢ အစံၣ်ညီၣ် အီၤတဂၤ အစီၤနီၤခိၣ် တဖျၢၣ် တၢ်ခဲလၢာ် ကဲထီၣ်လၢၢ် ဒီး ဖျါလီၤဂာ်ဝဲ ဒ် တၢ်ဃဲၤအသိး ဒီးအိၣ်ဒံးဝဲ တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤလီၤ,

လၢကစၢၢ်ကံကူး အဖိခိၣ် တခီ ဖဲတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ အိၣ်အလီၢ်ဒီးပှၤသံအါအလီၢ်န့ၣ်လၢၢ်တဖၣ်ပူၣ်လီၤအသးအါ ဒီးဖဲပှၤသံစှၤအလီၢ်န့ၣ်လၢၢ်တဖၣ်ပူၣ်လီၤအသးစှၤဝဲလီၤ.လီၤဆီဒၣ်တၢ်ကံကူးအသုးခိၣ်တဂၤဖဲအဝဲဃၣ်ကွံာ် ဒီးဃ့ၢ်ဝဲအခါအမါအိၣ်ဒီးအဟုးအသးဖးဒိၣ်ဃ့ၢ်ပိာ်အ၀ၤအခံတချုးဘၣ်အဃိအဝၤထူးပှဲာ်အီၤဒီးကဲထီၣ်လၢၢ်

န့ၣ်အိၣ်ဖျါဒံးဝဲတုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိပှၤသးပှၢ်အတၢ်စံၣ်ဃဲၤနီၢ်ဘူၣ်ဘီအပူအံၤဖျါ
လၢအမ့ၢ်ဝဲတီဝဲဒီးမၤတ့ၢ်ဝဲအသးတဘျီကစီဒီန့ၣ်လီၤ.ပမှံၤပပှၢ်တဖၣ်တမ့ၢ်ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဒိၣ်ဝဲထီဝဲဘၣ်.
ဒီးကဃဲၤမုာ်နၢ်တၢ်ဒ်အံၤတသ့ဝဲစ့ၢ်ကီးဘၣ်.ပှၤကညီဖိတဖၣ်လၢအအိၣ်ဝဲဆိးဝဲဖဲဝ့ၢ်သၣ်တီၣ်ဒီးတယံၤတဘူးဒီး
၀့ၢ်သၣ်တီၣ်တဖၣ်နာ်ဝဲသပှၢ်ပှၢ်လၢနီၢ်ဘူၣ်ဘီအသူအပှိၤဝဲအဃိတၢ်မ့ၢ်ကီဝဲထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ်တသၣ်ဝံၤလီၤဒိဝဲနီ
တစုဘၣ်လီၤ.

ဖဲယုၢ်အီၣ်ဘုတဘျီလၢ်လၢ်သ၀ီဖိတဖၣ်ဟဲက့ၤအိၣ်သန့ၤအသးဖဲန့ၣ်လီၤ.ပှဲၤဟံၣ်ခိၣ်အံၤဖဲတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ထံဟူးကီၢ်ဂဲၤတဘျီၢ်လၢ်ပှၤလၢအအိၣ်လၢခူပူၤဝ့ၢ်ပူၤဒူပူၤသီဝီပူၤတဖၣ်ဟဲအိၣ်သန့ၤသးဖဲန့ၣ်လီၤ.ပှၤဟီၣ်ခိၣ်
ဖိတဖၣ်မၤစၢၤဒုးအီၣ်ဒုးအီဝဲကဲမ့ၢ်ယွၤအတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤခီဖျိသံၣ်ခိၣ်မုၢ်ဃါလီၤ.တၢ်ဃဲၤမုာ်နၢ်တယုၢ်အံၤအလီၢ်အိၣ်
လၢပဖိပလံၤကိး၈ၤဒဲးပိၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤဝဲကသ့ဖဲပှၤသံကွၢ်သံဒိးအီၤတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဟံးန့ၢ်အီၤလၢပှၤကညီအပူတဖၣ်အဘ့ၣ်တၢလၢပီၢ်ရီမါမၢလ့မၠးကၠီၣ်ထၢဖှိၣ်ဒီးကွဲးဝဲအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

ဘီၣ်သိၣ်ဒီးတၤကဝဲၤပူ

ပစံၣ်ဃဲၤပူလၢပျၢၤ ဘီၣ်သိၣ်အိၣ်ဝဲတဒုလီၤ. ဘီၣ်သိၣ်န့ၣ် ကူၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ကလဲၤအီၣ်ပှၤကညီ ဒီးလဲၤအိၣ်ဝဲလၢ ပနၢ်တဖၣ်အကျါလီၤ. ပနၢ်တဖၣ်ဘၣ်တၢ်စၢဃာ်ဝဲဖဲဟံၣ်ခီၣ်ဖးထီအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.
ဟံၣ်ကစၢ်ပိာ်ခွါတဂၤ အိၣ်လၢဒၢးပူၤ ဟဲထီၣ်ဆူခိဒီး စံးဘၣ်အဖိအလံၤ ဒ်အံၤလီၤ.
 

“ ဖိသ့ၣ်လံၤသ့ၣ်ဧၢ မုၢ်ခံးမုၢ်နၤန့ၣ် ဟးတဂ့ၤ ဘီၣ်သိၣ်တၤကဝဲၤ ဂဲၤကတၢနးမး….ကအ့ၣ်ဘၣ်ဖုးသုလီၤ”
ဘီၣ်သိၣ်တဒုန့ၣ်နၢ်ဟူဒီး ဆိကမိၣ်လီၤအသး ဒီးစံးမးဝဲ……“ယမ့ၢ်ဘီၣ်သိၣ်နဲၣ် တၤကဝဲၤန့ၣ် မ့ၢ်ယကဘၣ်ပျံၤဒံးဧါ..” ဘီၣ်သိၣ်အံၤ ဆိကမိၣ်ဝဲ တၤကဝဲၤန့ၣ်ကမ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤ ပျံၤတမံၤမံၤလီၤ.
မုၢ်တနၤန့ၣ်ဘၣ်လၢပှၤတဂၤသါကလဲၤဟုၣ်ပနၢ်ဒီးလဲၤဝဲဆူပနၢ်တဂီၢ်အကျါကလၢၢ်ကွၢ်ဝဲတဒုဘၣ်တဒုဘၣ်

လၢ ဘီၣ်သိၣ်တဒုန့ၣ်ဒီး ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တဒုအံၤဒိၣ်ဒိၣ်ထီထီ ဘီၣ်ဘီၣ်သိသိဂ့ၤမး မိၤထီၣ်ဘီၣ်သိၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢပနၢ်ဒီးဒိးထီၣ်ဝဲဒၣ်လီၤ. ဘီၣ်သိၣ်တခီ ဆိကမိၣ်လီၤ အသး…
 

“ တဘျီအံၤ ကမ့ၢ်မးတၤကဝဲၤဒိးထီၣ်အီၤ ဒီး ပျံၤဝဲနးနးကလဲာ်လီၤ. ပှၤတဂၤက့ၤဒိးထီၣ် ဘီၣ်သိၣ်တဒုန့ၣ်သီတနၤ ကျၢၤတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ် တုၤမုၢ်ဆ့ၣ်ဝါထီၣ် ကွၢ်ဝဲ တမ့ၢ်လၢ ပနၢ်ဘၣ် မ့ၢ်လၢဘီၣ်သိၣ်ဒီးစံၣ်လီၤ ဃ့ၢ်ထီၣ်ဆူ သ့ၣ်ဒၢကူတထံးအခံလီၤ.ဘီၣ်သိၣ်တဒုစ့ၣ်ကီး ပျံၤတၢ်ဃ့ၢ်ဃ့ၢ် ဘၣ်သဃိာ်လၢ တၤသူတဒုဒီး တၤသူသံကွၢ်အီၤ…
 

“ နဃ့ၢ်ဘၣ်မနုၤလဲၣ် ခွါစီဧၢ…”
“ အၢၣ်…တၤကဝဲၤက့ၤဒိးယၤ မနၤကၢာ် ယပျံၤတၢ်ယကသံတ့ၢ်မးလီၤ, ပျဲလီၤက့ၤယၤဖဲမုကၢာ်လီၤ”
စံးဆၢဝဲဒ်န့ၣ်ဝံၤ တၤသူတဒုန့ၣ်စံးဘၣ် ဘီၣ်သိၣ်လၢတၤကဝဲၤအဂ့ၢ်…
 

“ တၢ်လၢတၤကဝဲၤန့ၣ် ပအီၣ်ဝံၣ်မးလီၤ….လဲၤဒုးနဲၣ်ယၤတဘီမီၣ်…”
ဒီးဘီၣ်သိၣ်တဒုလဲၤဒုးနဲၣ်အီၤလီၤ. တၤသူတဒု လဲၤဃုတၢ်ဝးဝး ဒီး ပှၤတဂၤန့ၣ်စံၣ်လီၤဖိး တၤသူအကိာ် ဒီးတၤသူအကိာ်ဒီးတၤသူဃ့ၢ်ကဒီးလီၤ.တၤသူဃ့ၢ်ဝဲတုၤလၢသ့ၣ်ကအိပူၤတပူၤဒီးပှၤတဂၤန့ၣ်စံၣ်လီၤလဲၤ

နုာ်အိၣ်ကဒီးဝဲဖဲန့ၣ်လီၤ.တၤသူတဒုဃ့ၢ်ဝဲဒီး ဘၣ်တိနိၣ်ကဒီးလၢ တၤအုးတဒု ဒီးအတၢ်သံကွၢ်အီၤ…
 

“ ခွါစီဧၢ…နဃ့ၢ်ဘၣ်မနုၤလဲၣ်…” 
“တၢ်စံၣ်လီၤဖိးယကိာ် မဟါတဒု ယကသံတ့ၢ်လီၤ….ပျဲကွံာ်ယၤဖဲမုကၢာ်လီၤ.”
စံးဆၢကဒီးဝဲဒ်န့ၣ်ဝံၤ တၤအုးတဒုန့ၣ်စံးဝဲဒၣ်….
 

“တၢ်စံၣ်လီၤဖိးနကိာ်န့ၣ် ပအီၣ်ဝံၣ်မးလီၤ …လဲၤနဲၣ်ယၤတဘီမီၣ်…”
တၤသူတဒု လဲၤနဲၣ်တၤအုးန့ၣ်ဝံၤဒီး ဟဲက့ၤဃ့ၢ်က့ၤဝဲလီၤ.တၤအုးတဒုလဲၤကွၢ် သ့ၣ်ကအိပူၤန့ၣ် ဘုးဝဲလၢအစုဧီၢ် တဘူၣ်ဘၣ် ဂိာ်လီၤကွၢ်ဝဲလၢအမဲၢ်သတးဒီး ပှၤတဂၤဖီၣ်န့ၢ် တၤအုးအမဲၢ် ဒီး ဆဲးဝဲအခံလၢဒီ ဒီးအတၢ်ကိးပသူဘူးလၢအကသံတ့ၢ် ဒီးပျၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ.လၢခံတၤအုးထံၣ်လိာ်အသးဒီး တၤသူဒီး စံးလိာ်အသးဒီး စံးဝဲဒၣ်…
 

“တၢ်ပျ့ၢ်ပမဲၢ်ဒီးဆဲးပခံန့ၣ် နစံးလၢတၢ်စံၣ်လီၤဒိးနကိာ်လဲၣ်…”
တၤသူစ့ၢ်ကီးထံၣ်လိာ်သးဒီး ဘီၣ်သိၣ်ဒီးစံး လိာ်အသးဒီးစံးဝဲဒၣ်…
 

“တၢ်စံၣ်လီၤဖိးနကိာ်န့ၣ် နစံးလၢတၤကဝဲၤလဲၣ်…”
တုၤနုၤတစု တၤအုး တၤသူဒီး ဘီၣ်သိၣ်ဂ့ၢ် လိာ်ဘှီလိာ်သးဒီးသူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးလိာ်အသးဒိၣ်ဒိၣ် ကလဲာ် အဃိသတးဒီး အဝဲသ့ၣ်သၢဒုန့ၣ်အ့ၣ်ဖှီလိာ်အသးဒီး သံဝဲခဲလၢာ်လီၤ.

(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ “ပှၤကညီအပူတဖၣ်” အဘ့ၣ် တၢ ပီၢ်ရီမါမၢလ့မၠးကၠီၣ် ကွဲးဝဲန့ၣ်လီၤ.)


ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

စီၤဖီဂ့ၤခွါဒီး နီၢ်ဖီဂီၤဘီအပူ

ပူၤကွံာ်အနံၣ်တကယၤဘျဲၣ်လံ လၢပှၤမၤအၢမၤနး ပှၤကညီဖိတဖၣ်အဃိ ပှၤတဒူၣ်က့ၤအိၣ်ဝဲဖဲ ကစၢၢ်ဒိၣ် အဂုာ်လာ် တယံၤတဘူးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲသဝီတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်မုၣ်ကနီၤလိၣ်ဘိထီၣ်သီသီ အိၣ်ဝဲတဂၤ ဒိၣ်တၢ်ဃံလၤဂ့ၤမးဒီးလၢပှဲၤမးဒီးတၢ်ဆဲးတၢ်လၤကဒုလီၤတံၢ်သပှၢ်လီၤဆဲးလၢမုၣ်နီၤဖိတဖၣ်အကျါတီလိၤဒီး သူၣ်ဂ့ၤသးဝါဒ်သိးအီၤတအိၣ်နီတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အဝဲမ့ၢ်ဖိၣ်ဃဲမုၣ်ဖိလၢ အလီၤသးကညီၤတဂၤ အမိၢ်အပၢ်သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤဖဲအသးအိၣ် အနံၣ်တဆံအခါ ဒိး အိၣ်တ့ၢ်လၢ အဖါတံၢ် အသကိးဒီး ဘၣ်တၢ်အံးက့ၤကွၢ်က့ၤအီၤ ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.

မုၣ်လိၣ်ဘိတဂၤအံၤ အိၣ်ဖျဲၣ်ဝဲဖဲဘုဂီၤထီၣ် ဖီဂီၤ ဖီဘီတဖၣ် ဖးထီၣ်လၢ ခုးပူၤအဆၢကတီၢ်အဃိသတးဒီး အမံၤဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “ နီၢ်ဖီဂီၤဘီ” န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်လဲၤမၤတၢ်လၢအဖါတံၢ်ခုးပူၤထဲတဂၤဧိၤလီၤ. အ၀ဲလဲၤမ့ၢ်တကဲသနာ်က့ အဖါတံၢ်တဒူအီၤ တကလာ်အီၤနီတစုစုဘၣ်.ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ တၢ်မၤအိၣ်လၢ အစုပူၤသတးဒိးမၤဝဲ လၢာ်သူၣ်လၢာ်သးန့ၣ်လီၤ. အဖါတံၢ်အဲၣ်အီၤဒီး ပာ်အီၤဒ်အဖိမုၣ် အသိးတဒူအီၤတကလာ်အီၤနီတဘျီဘၣ်သနာ်က့သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤဒၣ်အမိၢ်အပၢ်ထီဘိဒီးဆိကမိၣ်လီၤဒၣ်အ

သးထီဘိလၢတၢ်ဟဲဝံအၢဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲလဲၤမၤတၢ်ထဲတဂၤဧိၤ အခါသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် က့ၤအမိၢ်အပၢ်ဒီး အမဲာ်ထံလီၤထီဘိန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်မုၢ်တနံၤလၢခုးပူၤ ဖဲအဝဲအိၣ်ဘှံးလၢသ့ၣ်ကဒုခုၣ်ယုၢ်ကလာ်အဖီလာ်ဖဲ ကလံၤသမှံၤဟဲအူထီၣ်တၢ် ကဖီကဖီအခါ အံၣ်အုထီၣ်ထါတယုၢ်စံးဝဲ-
 

မိၢ်ပၢ်ပာ်တ့ၢ်ဖိၣ်ဃဲယၤ
မိၢ်ပၢ်ပာ်တ့ၢ်ဆဲဃဲယၤ
အိၣ်ဖှီၣ်ယဲလၢပှၤအကျါ
ဆိးဖှီၣ်ယဲလၢပှၤအကျါ
တစိၤယၤဘၣ်အိၣ်ဖိၣ်ဃဲ
တၢ်ဟဲဝံအံၤအၢနးလဲၣ်.

အံၣ်အုထါဝံၤဒီးတၢ်နၢမူဘၣ်အီၤလီၤသယုၢ်သညိမးတုၤဒၣ်လဲၣ်အမဲာ်ထံလီၤဆှူးမး ြပူၤြပူၤလၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်

သးသယုၢ်ဘၣ်က့ၤမိၢ်ပၢ်သးဘိ ခံဂၤအဃိန့ၣ်လီၤ. မၤအသးဒ်ပှၤတဂၤပုာ်ဘၣ်အမဲာ်လၢ သ့ၣ်လၣ်အသိးဝံၤ အဝဲအမဲာ်ကပီၤထီၣ်ဒီးထံၣ်ဘၣ်ဖိၣ်သၣ်ခွါဖိလၢ အဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤကဆှီဂ့ၤမးတဂၤ အိၣ်ဖျါထီၣ်လၢအမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ.

“ ခွါမုၣ်ဃံလၤဧၢ…မ့ၢ်နဟီၣ်ထဲထဲအံၤ ဘၣ်မနုၤလဲၣ်…နတဘၣ်သးဆံးတဂ့ၤ. ထွါစီကွံာ်နမဲာ်ထံမီၣ်…” နီၢ်ဖီဂီၤဘီတခီ ထဲဟီၣ်သါတကုးဝဲန့ၣ်ဒီး တဲဆၢက့ၤ ဖိၣ်သၣ်ခွါဖိအံၤတထီၣ်ဖျဲးနီတဘျီဘၣ်. တၢ်သံကွၢ်အီၤ တဘျုးဘျီညါဘၣ်ဆၣ် ကတိၤဆၢက့ၤဝဲတထီၣ်ဘးနီတဘီဘၣ်. လၢခံကတၢၢ်ဖိၣ်သၣ်ခွါဖိအံၤ ဃၣ်တရံးအသးဒီး အတၢ်ဟါမၢ်သဒၣ်ကွံာ်အီၤလီၤ. နီၢ်ဖီဂီၤဘီ က့ၤဆူဟံၣ်သနာ်က့ တတဲဘၣ်ပှၤလၢ တၢ်နီတမံၤဘၣ်. ပာ်ဃာ်ဒၣ်ဝဲလၢအသးပူၤလီၤ. တုၤဘုသၣ်မံထီၣ်ဂီၤထီၣ် အဆၢကတီၢ် ဖဲဖီဂီၤ ဖီဘီ လၢ ခုးတဖၣ်ဖးထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် နီၢ်ဖီဂီၤဘီ ကူးဘုထဲတဂၤဧိၤလီၤ.


ဘၣ်မုၢ်တနံၤ အဝဲဒဲးန့ၢ်ဖီဂီၤ ဖီဘီတဖၣ်ဒီး က့ၤစိာ်ဝဲ ဒီး က့ၤအိၣ်ဘှံး ဝဲထဲတဂၤဧိၤဖဲ မုၢ်ထူၣ်အခါ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဘၣ်က့ၤ ဖိၣ်သၣ်ခွါဖိလၢ အထံၣ်တ့ၢ်ဝဲ တဘျီတဂၤန့ၣ်လီၤ.တၢ်နၢမူဘၣ်အီၤလီၤသယုၢ်လီၤသညိ နးမးအဃိ အဝဲသ့ၣ်ညါ လၢဖိၣ်သၣ်ခွါဖိအံၤကဟဲပၢၢ်ထီၣ်သတးဒီး ကျၢ်လီၤအမဲာ်ဒီးဆုးလီၤအခိၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲမိာ်ထီၣ်က့ၤအခိၣ်အခါထံၣ်ဘၣ်ဝဲဖိၣ်သၣ်ခွါဖိလၢအဒိၣ်တၢ်ကဆှဲကဆှီဂ့ၤမးတဂၤဆၢထၢၣ်လၢအမဲာ်ညါ ဘူးဘူးနံၤကမှံထီၣ် ဝဲဒီး ဟဲဆ့ၣ်နီၤလၢအဝဲအဃၢၤလီၤ. သံကွၢ်ဝဲ နီၢ်ဖီဂီၤဘီ…“မုၣ်ဃံလၤဧၢ…နဒိၣ်တၢ်ဃံလၤဘၣ်ယၤဂ့ၤမးလီၤ…စးထီၣ်လၢယဟဲထံၣ်လိာ်နၤတဘျီဝံၤအလီၢ်

ခံ ယဟဲဟးဆူနအိၣ်ကိးနံၤဒဲးဃၣ်ဃၣ်လီၤ…ယသးကညီၤဘၣ်နၤမ့ၢ်လၢနသးဘၣ်ဖှီၣ်အဃိ ယထံၣ်ဘၣ်နၤဒီး တၢ်မဲာ်ထံမဲာ်နိ ထီဘိန့ၣ်လီၤ. …သးဆံးတဂ့ၤနီၤ… ယကမ့ၢ်ပှၤလၢ အကမၤစၢၤနၤတဂၤလီၤ…”

“ ခွါဧၢ…ယထံၣ်နၤလၢညါတဘျီ နသံကွၢ်လၢယၤ သနာ်က့ဒီး တဲဆၢက့ၤနၤတထီၣ်ဖျဲးနီတဘီဘၣ်. ယမ့ၢ်ဖိၣ်ဃဲမုၣ်ဖိတဂၤ ဒီးတၢ်ဟီၣ်သါသကုးတဖၣ် ဟဲထီၣ်ခဲအံၤခဲအံၤလၢယသ့ၣ်နီၣ်က့ၤ ယမိၢ်ယပၢ် အဃိလီၤ…”
“ မုၣ်ဃံလၤဧၢ…သးဆံးလၢၤတဂ့ၤ ကိၢ်ဂီၤတၢ်နီတမံၤတဂ့ၤ…ဒ်သိးနကအိၣ်မုာ်အိၣ်ခုၣ်တစိၤဒၣ်နသးဒီး ယကမၤစၢၤနၤလီၤ…”


“ ခွါဧၢ…ယတထံၣ်တ့ၢ်နၤလၢညါခီနီတဘျီမးလဲၣ်… နအိၣ်နဲဖဲလဲၣ် ဒီးနမံၤဒ်လဲၣ်…”
“ ယမံၤမ့ၢ် စီၤဖီဂ့ၤခွါ ယအိၣ်ဒၣ်ဖဲ တယံၤတဘူးဒီး ကစၢၢ်အံၤလီၤ ဒီးနဲတခီနမံၤဒ်လဲၣ်”
“ ကွၢ်လၢယစိာ်အံၤဘီၣ်…ယအိၣ်ဖျဲၣ်အဆၢကတီၢ် မ့ၢ်ဝဲဖဲကူးဘုခါ ဖီဂီၤ ဖီဘီဖးထီၣ်အကတီၢ် သတးဒီး ယမိၢ်ယုၢ်န့ၢ်ယမံၤလၢ “ နီၢ်ဖီဂီၤဘီ ” န့ၣ်လီၤ. ခွါဧၢ…နဒိၣ်တၢ်ဖိဂ့ၤ နနၢမူဒီဂၤညါ တချုးနဟဲဖျါထီၣ်ဒံးဘၣ် ဟဲဆိနတၢ်နၢမူ လၢညါဒ်လဲၣ် တယၤတဘီမီၣ်…”


“မုၣ်ဃံလၤဧၢ… နမ့ၢ်တီဒီးယၤန့ၣ် ယကဟ့ၣ်နၤလၢ တၢ်နၢမူအဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. ကယဲၢ်ပှၤအတီအလိၤ လၢ အဟဲနုာ်ဆူ တၢ်လီၢ်အံၤန့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်နၢမူ အဂ့ၤကတၢၢ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ…”
“ ခွါဧၢ…တချုးနလီၣ်ဖျါ နသးလၢယၤဘၣ် ဒီး မၤသးဒ် နပုာ်ဘၣ် ယမဲာ်လၢ တၢ်တမံၤမံၤ အသိးန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်…”
ဖီဂ့ၤခွါကွၢ်နီၢ်ဖီဂီၤဘီ အမဲာ်ထံထံ ဆးဆးဒီး နံၤကမှံထီၣ်ဝဲတစဲး ဖိ ဒီး ဒုးနဲၣ်အီၤလၢသ့ၣ်လၣ်ဝါတဒ့ဒီး စံးဆၢက့ၤဝဲ…


“ မုၣ်ဃံလၤဧၢ.. တၢ်အဝဲအံၤ မ့ၢ်တၢ်တီတၢ်လိၤ အသ့ၣ်လၣ်ဝါတဒ့လီၤ….နအိၣ်နဲလၢပှၤတတီတလိၤ ဘၣ် အကျါအဃိ တၢ်ဒဲးဘး ကးဘၢနမဲာ်သတး ဒီး နထံၣ်ဖျိယၤတသ့ဘၣ် အဃိ ယဘၣ်ပုာ်နမဲာ်လၢ တၢ်တီတၢ်လိၤ အသ့ၣ်လၣ်ဝါ တကလုာ် အံၤမး ဒီး နထံၣ်ဖျိယၤ လၢမဲာ်သကိးမဲာ် သ့ဝဲလီၤ…အိၣ်နဲ တီတီလိၤလိၤ တက့ၢ်…”


“ ခွါဧၢ…ယကကျဲးစၢးတီဒီးနၤ တုၤယဒိးန့ၢ်ဘၣ်ယဲ တၢ်နၢမူအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ နအိၣ်တစုလီၤ…တဘၣ်သး ပ့ၤနီၣ်ယၤတဂ့ၤနီၤ….”
“ မုၣ်ဃံလၤဧၢ တဘၣ် ကိၢ်တဘၣ်ဂီၤတၢ်နီတမံၤတဂ့ၤ အိၣ် နဲတီတီလိၤလိၤ ဂ့ၤဂ့ၤဝါဝါ တုၤလၢ ပထံၣ်လိာ်က့ၤ ကဒီး ပသးတစုတက့ၢ်…”


စီၤဖီဂ့ၤခွါ စံးကတိၤတၢ် ဒ်အံၤဝံၤ ထွဲ ထီၣ်အခီၣ်တခါဘၣ်တခါဒီး ဃၣ်ဒူချၢ ကွံာ်အသးဒီး နီၢ်ဖီဂီၤဘီဒီး ဟါမၢ် ကွံာ်ဝဲလီၤ. နီၢ်ဖီဂီၤဘီ တခီအိၣ် တ့ၢ်က့ၤထဲတဂၤဧိၤ ကွၢ်တၢ်ဆူ အံၤဆူဘး သနာ်က့ တထံၣ်လၢၤဝဲ စီၤဖီဂ့ၤ ခွါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.


အခါ ဖဲပှၤယီၢ်ဘုဝံၤ ဝံထီၣ်ဘုလၢ တလီပူၤဆူ ဘုဖီပူၤဝံၤလံအခါ ဘၣ်မုၢ်တနၤ လါကပီၤလီၤ ဂ့ၤမးလီၤ. နီၢ်ဖီဂီၤဘီ မံတန့ၢ်နီတရ့ဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ တၢ်နၢမူဘၣ်အီၤ လီၤသယုၢ်လီၤသညိ နးမးဒီး အဝဲသ့ၣ်နီၣ် ဘၣ်က့ၤ အခွါဃံလၤ တုၤဒၣ်လဲာ် ဘၣ်ဟးထီၣ် လၢ ဒၢးပူၤ ဒီး လဲၤဟးဆူပျီပူၤန့ၣ်လီၤ.နီၢ်ဖီဂီၤဘီ အိၣ်ဒီး အတနၢ်ဖိတခါလၢ အဒ့ညီနုၢ်ဝဲလီၤ. လါကပီၤလီၤဂ့ၤမး ဒီး အ၀ဲဆ့ၣ်နီၤထဲတဂၤဧိၤဒီး အံၣ်အုထီၣ်အတၢ် သံကျံလၢ အဒ့ညီနုၢ်တ့ၢ်ဝဲဒီး ဒ့ဃုာ်ဝဲ တခီတခီဒ်အံၤလီၤ.


ြကုၢ်နၢ်, ြကုၢ်နၢ်, တူၤလ့လ့ဧီၢ်, တူၤလ့လ့, တူၤလ့လ့ဧီၢ် တူၤလ့လ့ယဖီအံၤ, ယဖီအံၤအမဲာ်ဆှးသ့ ယဖီအံၤ ယဖီအံၤ ယဖီအံၤ အမဲာ်ဆှးသ့ဒ့တနၢ်တချုးကတၢၢ် မၤအသးဒ်တၢ်ပုာ်အမဲာ်လၢ သ့ၣ်လၢအသိး တဘျီဃီ ခွါဃံလၤအိၣ်ဖျါထီၣ်လၢ အမဲာ်ညါ ကွၢ်ဝဲနီၢ်ဖီဂီၤဘီ အမဲာ်ဃံလၤဖိဒီး နံၤကမှံထီၣ်ဝဲဝံၤ ဟဲဆ့ၣ်နီၤ ကဒီးဖဲ အ၀ဲကပၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဖီဂ့ၤဝါတဲဘၣ်နီၢ်ဖီဂီၤဘီလၢ တၢ်ကတိၤကဖီလီ…


“မုၣ်ဃံလၤဧၢ…ယတဲယမိၢ်ယပၢ်လၢယတၢ်အဲၣ်ဘၣ်နၤအဂ့ၢ်…ဒီးနတၢ်တီတၢ်လိၤအဂ့ၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အသး

ဒီးတူၢ် လိာ်ဝဲကစီဒီလီၤ. နဆိကမိၣ်နဲဒ်လဲၣ်… ယနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢဖဲယအိၣ်အလီၢ်န့ၣ်နကအိၣ် ဘၣ်နဲဒီး တလီၤဖးဒီးယၤ နီတစုလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ…နဘၣ်တဲစ့ၢ်ကီး နမုၢ်ဂၢ်ဖါတံၢ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီး တၢ်တ့တၢ်ဖျီတခီ ယကဘၣ်သုးကျဲၤလၢ ယအိၣ်တခီလီၤ…မုၣ်ဃံလၤဧၢ နဲတခီနအၢၣ်လီၤ စ့ၢ်ကီး ဧါ..

“ ခွါဧၢ ယကမၤလၢပှဲၤနတၢ်အဲၣ်ဒိး ဒီးယကမၤမုာ်နၤထီဘိ တစိၤယသးလီၤ…
ယကတဲယမုၢ်ဂၢ် ဖါတံၢ် လၢတၢ်ဂ့ၢ်အအံၤ ခဲလၢာ်လီၤ…”
စီၤဖီဂ့ၤ ဒီးနီၢ်ဖီဂီၤဘီခံဂၤ ဖးနံၤဖးသီ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်ကဟဲဟံးန့ၢ် အီၤဝံၤ စီၤဖီဂ့ၤခွါမၤလိာ်ထွဲ က့ၤအတၢ်အဲၣ်ဃံလၤဖိ ဒ်အံၤလီၤ.
 

“ မုၣ်ဃံလၤဧၢ အိၣ်နဲတီတီလိၤလိၤတက့ၢ် ယကက့ၤလီၤ”
လၢတဆၢလီၤဖးဘၣ်အပူၤ ယုာ်အသးဃၢဃၢ စီၤဖီဂ့ၤခွါ ခါထီၣ်အခီၣ် တခါဘၣ်တခါ လၢတၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ အမုၣ်ဃံလၤ ယံၤထီၣ် တစဲးဘၣ်တစဲးဒီး ဟါမၢ်ကွံာ်သတူၢ်ကလာ်လီၤ.


နီၢ်ဖီဂီၤဘီ အိၣ်တ့ၢ်လၢ တၢ်သယုၢ်သညိအပူၤလံ မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ် အဝဲတဲဘၣ်အဖါတံၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢ စီၤဖီဂ့ၤခွါ တဂၤအတၢ်ဟဲအခီၣ်ထံးတဘျီဒီး တုၤလၢအကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်ဖီဂီၤဘီ အဖါတံၢ် သ့ၣ်ညါ ၀ဲစ့ၢ်ကီးတၢ်မၤတ့ၢ်လံအသးဒ်အံၤတဖၣ်အိၣ်ဝဲအဃိအဝဲတတဲအါတၢ်နီတမံၤဘၣ်.အၢၣ်လီၤဝဲလၢတၢ်သူၣ်မံ

သးမံအပူၤလီၤ. တၢ်သ့ၣ်နံၤဖးသီ ဘၣ်ဃး တၢ်တ့တၢ်ဖျီစ့ၢ်ကီး ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤဝဲန့ၣ်လီၤ.

ဒ်တၢ်သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ်အမုၢ်နံၤဟဲဝဲအသိးမုၢ်အိၣ်ဝဲတနံၤလၢနီၢ်ဖီဂီၤဘီအဖါတံၢ်အဟံၣ်ပူၤတၢ်နၢမူနၢဆှီဒီ

ဟံၣ်ညါ ဒီး တၤသွီၣ်တဖၣ် ဟဲစံၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ် လၢသ့ၣ်ခံလီၤ. ပှၤထံၣ်ဒၣ်ထဲအမ့ၢ် တၤသွီၣ် လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်ဖီဂီၤဘီ အတၢ်ထံၣ်တခီ မ့ၢ်ဒၣ်ပှၤဟဲအီၣ်မူး တဖၣ်ဟဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဒီး နီၢ်ဖီဂီၤဘီ ဟါမၢ်လၢ ပှၤကွၢ်ကီတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အကျါလီၤ.

နီၢ်ဖီဂီၤဘီ အဖါတံၢ်ဒီး ပှၤသဝီဖိခဲလၢာ် နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ အဝဲလဲၤဖျီအသးလံလၢ ပှၤတီပှၤလိၤ သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဝဲဆိးဝဲ အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤဖီဂ့ၤခွါ ဒီး နီၢ်ဖီဂီၤဘီ ခံဂၤအံၤ ကအိၣ်ဝဲ ဒီး တၢ်နံၤကမှံ ဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီ ဖဲ တၢ်တ့တၢ်ဖျီ အမူးန့ၣ်စ့ၣ်ကီးလီၤ. သးစၢ်ဖိခံဂၤ အတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံဒီး အတၢ်ဆၢမုၢ်လၢ်တဖၣ် လၢပှဲၤဝဲလံလီၤစိၤန့ၣ်လီၤ.
 

(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ “ပှၤကညီအပူတဖၣ်” အဘ့ၣ် တၢ အပူၤလၢ ပီၢ်ရီမါမၢလ့မၠးကၠီၣ်ထၢဖှိၣ်ဒီးကွဲးဝဲန့ၣ်လီၤ.)

ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

က​ညီ​စှီၤ​ကျိာ်​သ​နူ


ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

ဖံဘံယီၤအပူ


တၢ်စံးဝဲတဘျီဖိၣ်ဃဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအိၣ်ဝဲခံဂၤလီၤ.မိၢ်ပၢ်သံသဒၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢနီၢ်ဆံးခါအဃိအိၣ်လီၤတဲၢ်က့ၤဝဲခံ

ဂၤန့ၣ်လီၤ.ကျိၣ်စ့စ့ၣ်ကိးအိၣ်ဝဲစှှၤကိာ်ဖိလၢကသုဝဲကအီၣ်ကအီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤဖိၣ်ဃဲမ့ၢ်အိၣ်လၢသဝီပူၤန့ၣ် ပှှၤသဝီဖိတဖၣ်နၢ်ဝဲလၢ ကဘၣ်ကူဘၣ်၈ာ် ပှၤသဝီဖိ အဂၤတဖၣ်ဒ်သိးအမိၢ်အပၢ်သံသဒၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးကဘၣ်အိၣ်ဖိၣ်ဃဲဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖိၣ် ဃဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါခံဂၤအံၤ သူၣ်ထီၣ်အဒဲဖိတဖျၢၣ် ဒီးဖဲးအီၣ်ခုးဖဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ် တီတီလိၤလိၤ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် လၢအဟဲ အီၣ်ဒီးဟးဂုာ်ဟးဂီၤတၤသူတၤသၣ်တဖၣ် တဖၣ် ဒၣ်လဲာ် တနီထီၣ်ကွံၢ်ဝဲလၢတၢ်ဆိၣ်တၢ်ထုအပူၤဘၣ်. နီကွံာ်ဝဲလၢတၢ်ကလုာ်အမုာ်အယုာ်အမုၢ် အပူၤလီၤ. ပှၤခးတၢ်ဖိမ့ၢ်ဟဲခးတၢ်မံၤလၢ်, ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဒီး အဝဲသ့ၣ်ထုကဖၣ်သၣ်ကမဲာ်န့ၢ်တၢ်လၢဆၣိဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်သိးကပူၤဒုၣ်ပူၤဒါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. 


စှၤနံၣ်အတီၢ်ပူၤ တၢ်ဟဲကဲထီၣ်သးလၢဘုဧိၤဟုဧိၤ ဒီး ပှၤဖဲးခုးဖိသံၣ်ဖိတဖၣ်တမၤန့ၢ်ဘုဧိၤဟုဧိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤဘၣ်အဃိ တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိအိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဖၣ်ဟးထီၣ်ဆူသဝီချၢဒီးဟးဃုပှ့ၤအီၣ်ဟုသးန့ၣ်လီၤ$ ဖိၣ်ဃဲခွါဖိခ့ၣ်ကီးမၢဝဲအဒ့မုၣ်အိၣ်ခီးဒဲ ဒီးကလဲၤပှ့ၤအီၣ် ဟုသးစ့ၣ်ကီးန့ၣ်လီၤ.


ဖိၣ်ဃဲဖိအံၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤသဝီဖိတဖၣ် အါမး လဲၤလဲၤက့ၤက့ၤ လၢကလဲၤပှ့ၤအီၣ်ဝဲဟုသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖိၣ်ဃဲဖိလဲၤပှ့ၤအီၣ်ဟုသးလၢပှၤဆါဟုသးဝံၤ ဟဲက့ၤဝံဝဲဟုသးဖဲန့ၣ်အခါ ဖဲကျဲကပၤတယံၤတဘူးန့ၣ် နၢ်ဟူဝဲတၢ်ကလုာ်တခါ လၢအမ့ၢ်ပှၤပိာ်မုၣ်တ၈ၤ ဃ့တၢ်မၤစၢၤအကလုာ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအါဂၤလဲၤလဲၤက့ၤက့ၤဝဲဖဲကျဲန့ၣ်အါမး နၢ်ဟူဝဲတၢ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤအ ကလုာ်န့ၣ်ဘၣ်ဆၣ်သနၣ်က့ တကနၣ်ဃုာ်ဝဲဘၣ်ဒီးလဲၤပူၤကွံာ်ဝဲတကူၤသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢတၢ်သူၣ်ဂ့ၤသးဝါအိၣ်ဝဲအဃိ ဖိၣ်ဃဲခွၣ်ဖိအံၤလဲၤကွာ်ဝဲ ဒီးထံၣ်ဝဲဖံသးပှၢ်ခိၣ်ဝါမဲပိာ်တဂၤ ဘၣ်ဘျးဒီးသ့ၣ်ဃံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖံတဂၤအံၤဖဲထံၣ်ဘၣ်ဖိၣ်ဃဲအံၤဒီး ဃ့ကညးဝဲဒ်သိးကမၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ်က့ၤအီၤန့ၣ်လီၤ.
 

“တၢ်လံၤခွါ…တၢ်လံၤခွါ…ဟဲမၤစၢၤဖံတဘီ…ဖံဘၣ်ဘျးဒီးသ့ၣ်ဃံၣ်အံၤ ယံာ်ဝဲ ခံလါလံလီၤ. ဖံတအီၣ်ဘၣ်မ့ၤအီၣ်ဘၣ်ထံ အဃိ တၢ်သးဝံၤဖံသးဒိၣ်လီၤ. ဟဲဒီးမၤထူၣ်ဖျဲးဖံတဘီ တၢ်လံၤခွါဧၢ”
ကွာ်ထံကွာ်ဆးဝဲဖံတဂၤအံၤ ဒီး သူၣ်ကညီၤသးကညီၤဖံတဂၤအံၤဒီး ဟံးထီၣ်ဝဲအဃဲာ်ဒီးကျီ ထီးတဲာ်ဝဲ သ့ၣ်ဃံၣ်တဖၣ်လၢ အဘံဃာ်ဖံတဂၤအံၤခဲလၢာ်ခဲဆ့န့ၣ်လီၤ. ဖံတဂၤအံၤထူၣ်ဖျဲးဝဲ အဃိ သူၣ်ခုသးခုဝဲဒီး စံးဘျူးစံးဖှိၣ်ဘၣ်ဝဲဖိၣ်ဃဲဖိတဂၤအံၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. 


က့ၤကိးဝဲဖံတဂၤအံၤဆူအဒဲအလီၢ် ဒီး မၢအပုၢ်မုၣ်ဖိဖီအီၣ်န့ၢ်မ့ၤလၢဖံတဂၤအံၤကအီၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖိၣ်ဃဲမုၣ်ဖိတဂၤအံၤ စံးကသွံတၢ်ဒီးအဝဲၢ်ခွါဒ်အံၤလီၤ “စီဧၢ ဘၣ်မနုၤနဟဲက့ၤကီးပှၤတမှံၤဖဲ ဟုသးကၤအဆၢကတီၢ်အံၤလဲၣ်” ဖိၣ်ဃဲခွါတဂၤအံၤတုၤအနၢ်ဟူအပုၢ်မုၣ်အံၤစံးတၢ်ဒ်အံၤဒီး တဲကသွံက့ၤဝဲအပုၢ်မုၣ်ဖိလၢတၢ်ကတိၤကပုာ်လုးပူၤဒီးစံးဝဲဒ်အံၤ
“ဒ့မုၣ်ဧၢ….တဲတၢ်ဒ်န့ၣ်တဂ့ၤ မီၣ်” ပပှၤကညီတကလုာ်အံၤ အိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးအလုာ်အလၢ်လၢပျၢၤလံၤလံၤ…..ပှၤတမှံၤမ့ၢ်ဟဲဒီး ကဘၣ်တူာ်လိာ်ခီၣ်ဆၢဝဲလၢလၢပှဲၤပှဲၤန့ၣ်လီၤ.”


တုၤန့ၣ်တဘျီ ဖိၣ်ဃဲမုၣ်ဖိအံၤ ဟံးထီၣ်အသပၢၤဖိတဖျၢၣ် လၢကဖီအီၣ်မ့ၤအဂီၢ်လီၤ.
တချုးဖၢနုာ်ဟုသးဆူ သပၢၤပူၤဒံးဘၣ်ဒီး ဖံတဂၤအံၤ စံးဘၣ်ဖိၣ်ဃဲမုၣ်ဖိဒ်အံၤလီၤ.
“တၢ်လံၤမုၣ်ဧၢ, နမ့ၢ်ဖီ ထီၣ်မ့ၤဒီး ဖၢနုာ်ဟုသးဖဲသပၢၤပူၤ ထဲဟုသးနွံဖျၢၣ်ဧိၤတက့ၢ်” ဒ်ဖံတဂၤစံးကတိၤဝဲအသိး ဖၢနုာ်ဝဲဟုသး ထဲနွံဖျၢၣ်ဧိၤလၢ သပၢၤပူၤ, ဒီးဖီထီၣ်ဝဲလီၤ. တုၤမ့ၤမံဒီးမ့ၤတဖၣ်ပှဲၤဝဲသပၢၤဒီဖျၢၣ်ညါလီၤ. အဃိသတးဒီး ဖိၣ်ဃဲဖိခံဂၤအံၤ အီၣ်လၢအီလၢ ဝဲဒီတနံၤညါန့ၣ်လီၤ. 


ဖံတဂၤ ကိးလီၤအမံၤလၢ အမ့ၢ်ဝဲ “ဖံဘံယီၤ” န့ၣ်လီၤ. ဖံတဂၤအံၤ တမ့ၢ်ဖံကလီကလီတဂၤဘၣ်. မ့ၢ်ဖံလၢအသူဝဲပှိၤဝဲတဂၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဆူညါခီတနံၣ်ဖဲ ပှၤစးထီၣ်ထူစံာ်ဒီး မၤသံၣ်မၤခုးအဆၢကတီၢ် န့ၣ်ဒီး ဖံတဂၤအံၤဟ့ၣ်ဝဲ ဖိၣ်ဃဲခွါဖိတဂၤအံၤလၢ ဃဲာ်တဘ့ၣ်ဒ်သိးကကျီဘျ့ကွံာ်တၢ်လူၢ်နွံလူၢ်ဒိး တၢ် ြတီၤပူၤနွံ ြတီၤန့ၣ်လီၤ. ဖိၣ်ဃဲခွါဖိစးထီၣ်ကျီဝဲ သ့ၣ် တထူၣ် တုၤအကၢ်လီၤဒီး တၢ်လူၢ်နွံလူၢ် ဒီး တၢ်ြတီၤပူၤနွံြတီၤသ့ၣ်တဖၣ် ခဲလၢာ် ကၢ်လီၤဝဲခဲလၢာ် စီဖ့ကလ့ၤန့ၣ်လီၤ.
ကုၢ် ဃိစီမ့ၣ်ကွံာ်ဝဲ သ့ၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်လူၢ်နွံလူၢ်ဒီး တၢ်ြတီၤပူၤနွံြတီၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဖံတဂၤအံၤဟးဆှၣ်ဝဲ သကုၤတၢ်လူၢ်နွံလူၢ်ဒီး တၢ်ြတီၤပူၤနွံြတီၤယၢ်ထီၣ်အစုခံခီခံကပၤ ထိၣ်တရူၤလီၤအသး ဒီးဘုဘၣ်ချံသ့ၣ်တဖၣ် လီၤတဲာ်ဝဲသကုၤဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စး ဂ့ၤမးန့ၣ်လီၤ. ဘုတဖၣ် မဲထီၣ်ဂ့ၤမးဒီးသၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢပှဲၤဂ့ၤမးလီၤ.


မ့ၢ်လၢ ဖံဘံယီၤ ပှိၤဝဲပှီၢ်ဝဲအဃိ ဘုသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲမဲထီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်သၣ်ထီၣ်ဝဲချ့သဒံးလၢပှဲၤဝဲဒီး ဃံလၤဝဲဂ့ၤမးလီၤ. နွံလူၢ်ဒီးနွံြတီၤအပူၤ ဘုတဖၣ်မဲထီၣ်ဝဲ အိၣ်ဒီးအလွဲၢ်လါဟ့ တုၤဘုတဖၣ်မံထီၣ်ဝဲဒီးအိၣိဖျါဝဲ အလွဲၢ် ဘီညီၣ်ကလာ်အဃိ ဖျါဃံဖျါလၤဝဲ ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်န့ၣ်လီၤ.
အတၢ်မၤစၢၤဆီၣ် ထွဲဝဲအဃိ ဖိၣ်ဃဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီးခွါဖိခံဂၤအံၤ အဘုတဖၣ် မဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်ဝဲ လၢပှဲၤဂ့ၤမးလီၤ. ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ် ထံၣ်ဝဲတၢ်အံၤဒီး သူၣ်က့ၣ်သးကါဝဲဒီး ကရၢကရိထီၣ်အသးဝံၤလဲၤကူာ် ကွံာ်ဝဲဘုတဖၣ် ခဲလၢာ်ခဲဆ့ဒီးက့ၤစိာ်ဝဲဆူ အဝဲသ့ၣ်အဘုဖီပူၤ စုာ်စုာ်လီၤ. ဖိၣ်ဃဲဖိခံဂၤအံၤ ထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤအသးဒ်အံၤဒီး အသူၣ်တမုာ်အသးတမုာ်ဝဲ ဘၣ် နးနးကလဲာ်လီၤ.


ဘၣ်ဆၣ်ဖံဘံယီၤ စံးဘၣ်ဖိၣ်ဃဲခွါဖိ အံၤလၢ တၢ်ကတိၤ ကသွံဒံအပူၤဒ်အံၤ….. “တၢ်လံၤခွါဧၢ သူၣ်ထီၣ်သးဖျိး ပှၤလၢနဃၢၤတဖၣ်တဂ့ၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဂ့ၤသးဝါထီဘိဒ်နပာ်တ့ၢ်လံ နသးလၢညါခီအသိးန့ၣ်တက့ၢ်…. လဲၤဒီးကျီန့ၢ်၀ၣ်တဖၣ် ဒီးထ့ထီၣ်ဘုဖီဖးဒိၣ်နွံဖျၢၣ်တက့ၢ်.”
ဖိၣ်ဃဲအံၤဒိကနၣ်၀ဲ ဖံဘံယီၤအံၤဂ့ၤမး ဒီးလဲၤကျီန့ၢ်၀ၣ်တဖၣိ ထ့ထီၣ်ဝဲ ဘုဖီဖးဒိၣ်နွံဖျၢၣ် တကူၣ်သ့ၣ်လီၤ. ထ့ဝဲဝံၤခဲလၢာ်ဒီး ဖံဘံယီၤ မၢ ဖိၣ်ဃဲခွါဖိအံၤ ဆီလီၤတဖျၢၣ် ဒီးတဖျၢၣ်လၢ အလီၢ်ဒၣ်ဝဲ စုာ်စုာ်လီၤ. ဖံဘံယီၤလဲၤနုာ်ဆူ ဘုပူၤတဖျၢၣ် ဒီးဟ့ၣ်ထီၣ်အကလုၢ်ဒ်အံၤလီၤ.
“ဘုသ့ၣ်ဟုသ့ၣ်ဧၢ….ဟဲက့ၤ ဟဲက့ၤဆူ သုလီၢ်ကျဲတက့ၢ် ဟဲက့ၤမၤပှဲၤက့ၤဘုဖီတဖၣ်အံၤ တက့ၢ် ဟဲက့ၤပာ်ဖှိၣ်က့ၤသုသးခဲလၢာ်ခဲဆ့တက့ၢ်….”


စံးတၢ်ဒ်န့ၣ်ဝံၤတဘျီဃီ ဘုတဖၣ် ဟဲလူလီၤအသးလၢ ဘုဖီံပူၤ ပှဲၤဝဲဘုဖီဖးဒိၣ် နွံဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဒူဖိသဝီဖိ သ့ၣ်တဖၣ်ကွၢ် လီၤက့ၤ အဝဲသ့ၣ်ဘုဖီပူၤ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဘုတအိၣ်လၢၤနီတဖျၢၣ် လၢၤဘၣ်အဃိ သူၣ်ဒိၣ် သးဖျိးတၢ် ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကိးဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လိာ်အသး ဟံးထီၣ်ဘီဧိၤနးဧိၤတဖၣ်ဒီး လဲၤဝဲဆူ သဝီချၢ ဖဲဖိၣ်ဃဲအဒဲဖိ အိၣ်ဝဲ အလီၢ် ဒ်သိးကမၤသံကွံာ် ဖိၣ်ဃဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါခံဂၤဒီး ဖံဘံယီၤ န့ၣ်လီၤ. ဟဲတုၤဘူးထီၣ် ဒီး ဖိၣ်ဃဲအဒဲဒီး ကဝီၤဃာ်ဝဲဒ်သိး ထွးထီၣ်ဃ့ၢ်တသ့နီတဂၤဘၣ်လီၤ. ဖံဘံယီၤစံးဘၣ်ဖိၣ်ဃဲခွါဖိကဒီး…. “တၢ်လံၤခွါဧၢ…တဘၣ်ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ တဘၣ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိး ပှၤဒူဖိသဝီဖိ တဖၣ်အံၤတဂ့ၤ…သူၣ်ကညီၤ သးကညီၤ အဝဲသ့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်သူၣ်က့ၣ်သးကါလၢအအိၣ်ဝဲလၢအဝဲသ့ၣ်အဖၣ် ဒ်သိး ကသ့ၣ်ညါလီၤက့ၤဝဲ ဒ်သိး ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤ အဝဲသ့ၣ်အသး ကသ့န့ၣ် ဖံကသိၣ်က့ၤသီက့ၤ ဒၣ်ကယၢး…”


ဖံတဂၤအံၤ တဲဘၣ်ဖိၣ်ဃဲခွါဖိလၢ အကလုၢ်ဆံးကိာ်ဖိ ဒီးစံးကတိၤဝဲဆူညါကဒီး ဒ်အံၤလီၤ. 

“တၢ်လံၤခွါဧၢ…ဟ့ၣ်ယၤပျံၤတဘိဒီး နီၣ်လဲာ်တဘိ တက့ၢ်” စံးတၢ်ဒ်န့ၣ်ဝံၤ ဖိၣ်ဃဲဟ့ၣ်ဖံတဂၤအံၤ ပျံၤတဘိ ဒီး နီၣ်လဲာ်တဘိ ချ့သဒံးန့ၣ်လီၤ. တုၤန့ၣ်တစု ဖံဘံယီၤ ဟံးထီၣ်ပျံၤတဘိဒီး ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲအကလုၢ်… “ပျံၤဧၢ…သူထီၣ်ပှိၤထီၣ်နဲတက့ၢ်…ပှၤတဖၣ်အံၤ မ့မ့ၢ်သၢပျၢၤ ပဒုၣ်ပဒါလၢ အသူၣ်က့ၣ်သးကါတၢ်ဒီး စၢဃာ်အဝဲသ့ၣ် ခဲလၢာ်တက့ၢ်”.

ပျံၤတဘိလၢ အအိၣ်လၢ ဖံဘံယီၤအစုပူၤန့ၣ် လၢတဖျးမဲာ်အတီၢ်ပူၤ လဲၤစၢဃာ် ကွံာ်ဝဲပှၤလၢအကဝီၤ ဃာ်ဒဲအံၤ တဖၣ် ခဲလၢာ် ခဲဆ့လီၤ. ဖံတဂၤအံၤ ဟံးထီၣ် ကဒီးနီၣ်လဲာ်တဘိ ဒီး ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲအကလုၢ်… “နီၣ်လဲာ်ဧၢ…ပှၤတဖၣ်အံၤ မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အသူၣ်တဂ့ၤသးတဝါဘၣ်သၢပျၢၤန့ၣ်ဒီး…လဲၤဒီးဒိတီၢ်အီၤတက့ၢ်” နီၣ်လဲာ်တဘိအံၤ လဲၤတုၤဝဲ ချ့သဒံး ဒီးဒိဝဲတီၢ်ဝဲ ပှၤတဖၣ်န့ၣ်အဃိ ကိးပသူကိးပသီဝဲသီၣ်တြထုးမးလီၤ. ဖဲပှၤတဖၣ်န့ၣ်အကျါ ပှၤတဂၤ ကိးပသူထီၣ်ဝဲလၢ အကလုၢ်ဖးဒိၣ်…“ဖံဧၢ…ဖံဧၢ…နီၣ်လဲာ်ဒိပှၤတီၢ်ပှၤ ပတုာ်တကဲလၢၤဘၣ်. ယံာ်ယံာ် ပကသံခဲလၢာ်လီၤ. သးကညီၤပှၤ တက့ၢ်…ပသ့ၣ်ညါလၢ ပကမၣ်လံ…၀ံသးစူၤ ပျၢ်ကွံာ် ပတၢ်ကမၣ်ဒီး ဆိတ့ၢ်ကွံာ်နီၣ်လဲာ်လၢ အတီၢ်ပှၤ ဒီး ပျံၤလၢအစၢဃာ်ပှၤအံၤန့ၣ်တက့ၢ်.”


ဖံဘံယီၤ နၢ်ဟူတၢ်ကလုၢ် လၢ အပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤသး ဒီးထံၣ်လီၤဝဲ တၢ်ကမၣ်လံ အဃိ ဖံဘံယီၤ ဟ့ၣ်ထီၣ်အကလုၢ်ကဒီး…“ ပျံၤလၢအသူအပှိၤ…နီၣ်လဲာ်လၢအသူအပှိၤသ့ၣ်ဧၢ..ဆိတ့ၢ်ကွံာ် သုတၢ်မၤတဖၣ်တက့ၢ်…ဟဲက့ၤ…ဟဲက့ၤဆူ သုလီၢ်သုကျဲတက့ၢ်.”


စံး တၢ်ဒ်န့ၣ်ဝံၤတဘျီဃီ ပျံၤတဘိဒီး နီၣ်လဲာ်တဘိဟဲက့ၤချ့သဒံးလၢ ဖံဘံယီၤ အစုလိၤန့ၣ်လိၤန့ၣ်လီၤ. ဒူဖိ သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ထွးထီၣ်ဃ့ၢ်ဝဲ တကူၣ်သ့ၣ်တုၤဒၣ်လဲာ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ အလီၢ်ခံတဘူၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တယံာ်တမီၢ်ဘၣ်ဖံဘံယီၤ တဲဘၣ်ဖိၣ်ဃဲဖိ ခံဂၤအံၤလၢ သါကဘၣ်လဲၤတၢ်ဆူညါ ခီအိၣ်ဒံးဝဲ ဒီးမၢဖိၣ်ဃဲဖိ လဲၤကျီန့ၢ် ၀ၣ်ခံဘိဒ်သိး ကတ့န့ၢ်အီၤဃီတဘိအဂီၢ်လီၤ. ဖိဃဲတ့ဃီတဘိဝံၤဖံဘံယီၤမၢအလဲၤဘိးထီၣ် ဃီလၢ သ့ၣ်တထူၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤ. ဖံဘံယီၤ ထီၣ်ဝဲလၢဃီလိၤဝံၤထီၣ်ကဒီးဝဲဆူ သ့ၣ်တထူၣ်န့ၣ် အခံစိးဒီး ဝံၢ်၀ၢ်အစု ဆူဖိၣ်ဃဲဖိသ့ၣ်အအိၣ်ဒီး ယူၤထီၣ်ဝဲဆူတၢ်ဖးဖီဒီးဟါမၢ်ကွံာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.


စးထီၣ်ဖဲမုၢ်တနံၤန့ၣ် ပှၤကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ် စူၢ်ဝဲနာ်ဝဲလၢ ဖံဘံယီၤမ့ၢ်သံၣ်ခိၣ်မုၢ်ဃါ လၢအဆိၣ်ဂ့ၤဆိၣ်ဝါ ဘုဧိၤဟုဧိၤ ဒ်ပစံးတၢ်အသိးမ့ၢ်ဝဲဘုအကစၢ်မုၣ် တဂၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤထူစံာ်ဖိပှၤဖဲးခုးဖိ သ့ၣ်တဖၣ် ဖဲအသ့ၣ်ဘုအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပာ်ဒိၣ်ပာ်ထီဝဲ ဖံဘံယီၤအံၤ ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.


ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်အါပူၤဖဲ တၢ်သူၣ်လီၤဖျးလီၤဘုဒီး ဘုဘိတဖၣ်ဟဲထီထီၣ် ဘူးလၢဘုတဖၣ်ကဖီထီၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်ဒီး လၢစံာ်ပူၤ မ့တမ့ၢ်ခုးပူၤ အသနၢၣ်န့ၣ် သူၣ်ထီၣ်၀ဲ ဒဲဆံးကိာ်ဖိတဖျၢၣ် ဒ်သိးဖံဘံယီၤ ကဟဲအိၣ်ဟဲဆိးဝဲ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်ဖဲဒဲဖိအပူၤ ပာ်ထီၣ်ဝဲမ့ၤနွံဒုၣ် ထံခွးဆံးကိာ်ဖိနွံခွး ဃုာ် ဒီးဖီတဖၣ်ဒီး (နီ) နံၣ်သိချံဖိြပံသ့ၣ်တဖၣ်ဝံၤ ထုကဖၣ်သၣ်ကမဲၤထီၣ်ဝဲဆူ သံၣ်ခိၣ်မုၢ်ဃါ “
ဆံဘံယီၤ” ကဟဲလီၤ အိၣ်ဝဲဆိၣ်ဝဲဖဲ ဒဲဖိအံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး ဘုဧိၤဟုဧိၤတဖၣ် ကသၣ်ထီၣ် အါအါဂီၢ်ဂီၢ် န့ၣ်ဒီးထုကဖၣ်သၣ်ကမဲၤထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိသတးဒီး ပထံၣ်ဘၣ်ပပှၤကညီပှၤထူစံာ်ဖိ ပှၤဖဲးခုးဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဖဲဘုဧိၤဟုဧိၤ ဟဲဖီထီၣ် အခါတုၤဃီၤဆူ ဘုတဖၣ်ဘၣ်တၢ်တ့ၢ်နုာ်ဝဲလၢ ဘုဖီပူၤန့ၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်မၤဝဲလုၢ်လၢ်တဖၣ်လၢ အလူၤပိာ်ထွဲသးဒီး ဖံဘံယီၤန့ၣ်လီၤ.
 

(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ “ပှၤကညီအပူတဖၣ်” အဘ့ၣ်တၢ လၢ ပီၢ်ရီမါမၢလ့မၠးကၠီၣ်ကွဲးဝဲန့ၣ်လီၤ.)


ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး
ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ :

၀ၣ်ပီၤလံာ်အုၣ်သးလၢဖိၣ်ဃဲအဂီၢ်

ဖိၣ်ဃဲန့ၣ်တၢ်ဒိလီၤအီၤလၢကညီကလုာ်ဒီးအခီပညီလိၤလိၤမ့ၢ်၀ဲပှၤလၢအမိၢ်တအိၣ်ပၢ်တအိၣ်,အခိၣ်အနၢ်လီၤ
တံၢ်လီၤဆဲးတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖိၣ်ဃဲပူအံၤဘၣ်တၢ်တဲအီၤခဲအံၤခဲအံၤဒီးနကနၣ်အီၤမုာ်ဒိၣ်မးလီၤ.အိၣ်၀ဲဒီး
အခီပညီခူသူၣ်လၢတၢ်တမၤဖျါအီၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်တဲဃဲၤ၀ဲလၢဖိၣ်ဃဲအိၣ်တဂၤ့့့အ၀ဲအိၣ်ဒီးအဖံန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲသ့ၣ်ဒီဖံလံၤခံဂၤဘၣ်အိၣ်မူဖှီၣ်ဖှီၣ်ယာ်ယာ်,ဘၣ်မၤတၢ်နးနးကလဲာ်ဒီးကအိၣ်ကဆိးလၢပှၤအါဂၤအကျါဒၣ်
လဲာ်တၢ်တတူၢ်လိာ်အီၤအဃိဟးအိၣ်ဒၣ်လၢအခုးအသံၣ်ပှၢ်လၢ်ကျါလၢဒဲဖိအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဖဲးခုးဖဲးသံၣ်မ့ၢ်
တၢ်မၤတခါလၢနအိၣ်ဘှံးတချုးဘၣ်ဒီနံၣ်ညါ,နဘၣ်မၤတၢ်လၢာ်ဆၢလၢာ်ကတီၢ်အဃိ,တၢ်ဆၢကတီၢ်သဘျ့
လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်တအိၣ်ဘၣ်.ဖိၣ်ဃဲအံၤဖဲအသးလိၣ်ထီၣ်န့ၣ်မၤတၢ်ဆူၣ်မး,မၤ၀ဲတဂၤဃီဒီးပျဲအိၣ်ဘှံး
၀ဲအဖံလီၤ.ဘၣ်ဆၣ်တုၤဖိၣ်ဃဲအသးမ့ၢ်တလိၣ်ထီၣ်တခီအ၀ဲကွၢ်ဃု၀ဲတၢ်လီၢ်ကဒုလၢသ့ၣ်ခီၣ်ထံး၀ံၤအိၣ်ဘှံး
အိၣ်သါမံ၀ဲဒီတနံၤလီၤ.အဖံဘၣ်မၤတၢ်ထဲတဂၤဧိၤန့ၣ်တကဲထီၣ်တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤတၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤလၢ
အဂီၢ်ဘၣ်.အဖံတခီအဲၣ်ဘၣ်အလံၤခွါဒိၣ်မးအဃိတအိၣ်ဒိး၀ဲလၢအလံၤကဘၣ်မၤတၢ်လၢတၢ်ကိၢ်ကျါကိၢ်ကိၢ်
ဂီၤဂီၤဘၣ်.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိအ၀ဲတမၤကိၢ်မၤဂီၤဖိၣ်ဃဲနီတဘျီလၢကဟဲမၤစၢၤအီၤဘၣ်.ကစၢ်ဒၣ်၀ဲဆူးလီၤအ
ခိၣ်ဒီးမၤ၀ဲလၢတၢ်ဘှံးတၢ်တီၤအသးအပူၤလီၤ.

ဖံအံၤအဲၣ်ဘၣ်အလံၤခွါဒိၣ်မးအဃိ,လၢတၢ်ဖှိၣ်တၢ်ယာ်အပူၤပာ်ဃာ်အစ့တဘျီတစဲးတဘျီတစဲး၀ံၤတုၤအန့ၢ်
၀ဲအါထီၣ်တခီစံးဘၣ်ဖိၣ်ဃဲလၢကလဲၤမၤလိတၢ်န့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲတခီမ့ၢ်အသးအိၣ်မၤလိတၢ်ဧါ,တသးအိၣ်မၤလိ
တၢ်ဧါန့ၣ်,နတဲတဘၣ်ဘၣ်.တုၤမ့အနၢ်ဟူအဖံအတၢ်ကတိၤဒီးအ၀ဲအသးခုဒီးပာ်လီၤအသးလၢကလဲၤမၤလိ
တၢ်လီၤ.ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ဖိၣ်ခဲအံၤမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဟးပူၤအသးလၢတၢ်မၢကိၢ်ကိၢ်ဂီၤဂီၤလီၤကၢၣ်လီၤကျူအံၤအကျါယံာ်
တ့ၢ်လံဒီးအခဲအံၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အိၣ်ထီၣ်အဃိတဂ့ၢ်လိာ်၀ဲနီတဘျီဘၣ်.
 

အဖံဟ့ၣ်လီၤအီၤစ့လၢပာ်ဖှိၣ်၀ဲန့ၣ်တဖၣ်၀ံၤဒီဖံလံၤခံဂၤဟံးစုကွၢ်မဲာ်လိာ်သး၀ံၤဖိၣ်ဃဲဟးထီၣ်လၢအဒဲန့ၣ်လီၤ
.အဖံတခီဘၣ်အိၣ်တ့ၢ်မၤတၢ်ထဲတဂၤန့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲနုာ်လီၤလၢသ၀ီပူၤ၀ံၤဟးသံကွၢ်ပှၤထံဖိကီၢ်လၢကၠိအဂ့ၤ
ကတၢၢ်လၢထံကီၢ်ပူၤအံၤန့ၣ်မ့ၢ်အအိၣ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.တအါသီဘၣ်ပှၤနဲၣ်လီၤအီၤလၢသရၣ်မံၤဟူသၣ်ဖျါလၢအ
သိၣ်လိတၢ်ဂ့ၤတဂၤဒီးအ၀ဲလဲၤဆူသရၣ်အံၤအအိၣ်လီၤ.သရၣ်အံၤအကၠိဖိတဖၣ်မ့ၢ်ဒၣ်ထဲပှၤတူၢ်ဒိၣ်ကီၤဒိၣ်,ဒီး
စီၤပၤဖိခွါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.သရၣ်အံၤသိၣ်လိတၢ်ဂ့ၤမးဒီးပှၤဖျိထီၣ်လၢအစုပူၤတဖၣ်အါတက့ၢ်ကဲထီၣ်စီၤပၤလၢအ
ဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲစီၤပၤဖိခွါ,ပှၤတူၢ်ဒိၣ်ကီၤဒိၣ်ဖိခွါတဖၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိးကဖျိးစိလိာ်သးတဂၤဒီးတဂၤ
အခါဖိၣ်ဃဲတခီတၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤတဘၣ်အီၤနီတစဲးဘၣ်. မ့ၢ်မၤန့ၢ်လၢခံကတၢၢ်တဂၤဒၣ်လဲာ်ဖိၣ်ဃဲတဘၣ်ယိၣ်
ဘၣ်ဘှီတၢ်ဘၣ်.သရၣ်တဂၤအံၤမ့ၢ်သရၣ်တဂၤလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတ့ၢ်လံတဂၤအသိးအ၀ဲသိၣ်သီအပျဲၢ်တဖၣ်
ထံထံဆးဆးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒီးပာ်ကဖၢအသးစ့ၢ်ကီးလၢဒိးန့ၢ်ဘၣ်အပျဲၢ်ထဲအဖျိးစိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်
န့ၣ်တုၤမ့ၢ်အထံၣ်ဖိၣ်ဃဲအတၢ်ကျဲးစၢးတအိၣ်လၢတၢ်မၤလိမၤဒိးအပူၤန့ၣ်အသးတမုာ်ဘၣ်.ဖိၣ်ဃဲတခီလၢတၢ်
မၤလိဒီကတီၢ်အပူၤမၤဒၣ်အသးကၢၣ်ခုကၢၣ်ခုဒ်အိၣ်မူတ့ၢ်၀ဲအသိးလီၤ.အသရၣ်တခီအဲၣ်ဘၣ်အီၤဖးဒိၣ်သနာ်
က့မၤ၀ဲတသ့နီတမံၤဒ်သိးဖိၣ်ဃဲအံၤကလူၤန့ၢ်ထီၣ်ဘးတၢ်မၤလိအကျိၤအကွာ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.အ၀ဲအဲၣ်ဘၣ်
၀ဲဖိၣ်ဃဲထဲလဲၣ်ထဲလဲၣ်သနာ်က့မၤစၢၤ၀ဲတသ့နီတမံၤလၢၤဘၣ်.

မုၢ်တနံၤတုၤဃီၤ၀ဲလၢတၢ်ပျၢ်ကၠိအဂီၢ်အိၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်လံာ်အုၣ်သးန့ၣ်လီၤ.ပှၤတူၢ်ဒိၣ်ကီၤစီၤပၤဖိခွါတဖၣ်
မၤလိာ်အခ့အပှၤပဒိၣ်ပှၢ်လၢကဟဲတၢ်ပျၢ်ကၠိအမူးအံၤဒီးဟဲစိာ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဟ့ၣ်အါမံၤလၢအသရၣ်အဂီၢ်လီၤ.
လၢတၢ်ပျၢ်ကၠိတဘျီအံၤပှၤကၠိဖိကိးဂၤပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အတၢ်ဖျိးစိတဂၤဒၣ်စုာ်စုာ်ဒီးကမျၢၢ်အါဂၤ
ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒဲစုပှီၢ်ခီၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲတခီတၢ်လၢအကဘၣ်ပာ်ဖျါတအိၣ်နီတမံၤအဃိအိၣ်တၢ်
အတၢ်လၢတၢ်ချၢလီၤ.တုၤမ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤလံာ်အုၣ်သးပတီၢ်ထီတၢ်ဆူပှၤကၠိဖိ၀ံၤဒီးအ၀ဲသ့ၣ်က့ၤကဒါက့ၤဆူ
တဂၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်စုာ်စုာ်ပှဲၤ၀ဲဒီးအခ့အပှၤတဖၣ်အတၢ်ကဟုာ်ကယာ်န့ၣ်လီၤ.အိၣ်တီၢ်ထဲဖိၣ်ဃဲ
ဒီးအသရၣ်အဃိအသရၣ်စံးဘၣ်အီၤလၢကအုၣ်အသးလၢအဂီၢ်တၢ်တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်.ဘၣ်ဆၣ်ဒီးအသရၣ်
ကျီန့ၢ်၀ၣ်တပီၤ,အထီကအိၣ်တချံဘျဲၣ်,ဘၢၣ်ဖျိ၀ဲအကပၤ,၀ံၤဟံးန့ၢ်ဆှီၣ်ဘီထၢနုာ်၀ဲလၢတၢ်ပူၤ၀ံၤစၢထီၣ်န့ၢ်၀ဲ
ဖိၣ်ဃဲယီၢ်ဒ့လိၤလီၤ.အသရၣ်စံးဘၣ်အီၤဖဲနလဲၤတၢ်တပူၤလၢ်လၢ်စၢထီၣ်၀ၣ်ပီၤအံၤလၢနယီၢ်ဒ့လိၤတက့ၢ်.
ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကဲထီၣ်တၢ်ဘူၣ်ဂ့ၤတီၢ်ဂ့ၤလၢနဂီၢ်လီၤ.

ဖိၣ်ဃဲၣ်တူၢ်လိာ်တၢ်ဟ့ၣ်လၢတၢ်ပာ်ကဖၢလၢသးအပူၤ,စံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤအသရၣ်၀ံၤဟဲက့ၤဆူအဟံၣ်လီၤ.၀ၣ်

ပီၤပိာ်ထွဲအခံဘၣ်ထံးဒီးဟီၣ်ခိၣ်သီၣ်ကျီးကျီး့့့ကျီးကျီး့့့န့ၣ်လီၤ.အဖံတခီကွၢ်လၢ်အလံၤခွါအခံကိးနံၤဒဲးတၢ်သ
ယုၢ်သညိလီၤဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.တနံၤတခီၣ်ဖဲအဖံကွၢ်လီၤတၢ်ဆူအယံၤအခါ,နၢ်ဟူ၀ဲ၀ၣ်ပီၤသီၣ်ကျီးကျီကျီး့့့ကျီး
ကျီးကျီး့့့လၢအယံၤန့ၣ်လီၤ.တယံာ်တမီၢ်ဒီးထံၣ်ဘၣ်၀ဲလၢအလံၤခွါဟဲက့ၤတုၤအဃိလၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤ
သဂၢၢ်အလံၤခွါဒီးပျဲအတၢ်ဟံးန့ၢ်တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါမူၤမူၤနီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဖံတသံကွၢ်သံဒိးဖိၣ်ဃဲဘၣ်ဃးအ
တၢ်လဲၤမၤလိတၢ်အဂ့ၢ်ဘၣ်.နာ်န့ၢ်အလံၤခွါလၢလၢပှဲၤပှဲၤန့ၣ်လီၤ.တနံၤတခီၣ်တၢ်ရၤလီၤတၢ်ကစီၣ်ဟဲလၢထံ
ကီၢ်အစီၤပၤဆူထံဖိကီၢ်ဖိခဲလၢာ်အအိၣ်လီၤ.လၢတၢ်ကလုၢ်အပူၤန့ၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲဒၣ်.စီၤပၤအံၤလၢအဖိမုၣ်ဒိၣ်တၢ်
ဂ့ၤတဂၤအဂီၢ်ကမၢတၢ်ြပၢတခါဒီးပှၤလၢအမၤနၢၤတၢ်တဂၤန့ၣ်ကန့ၢ်ဘၣ်ဒီးစီၤပၤအဖိမုၣ်လၢအမါဒီးတကး
ဒံးဘၣ်ကကဲထီၣ်စ့ၢ်ကီးစီၤပၤလၢဘီမုၢ်တဘ့ၣ်အံၤအပူၤဖဲလၢစီၤပၤသံ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ြပၢဘူးထီၣ်အဆၢကတီၢ်ပှၤတူၢ်ဒိၣ်ကီၤဒိၣ်စီၤပၤဖိခွါလၢလီၢ်ဘူးလီၢ်ယံၤခဲလၢာ်ဟဲပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဆူစီၤ

ပၤအနီပူၤန့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲစ့ၢ်ကီးနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်ကစီၣ်အံၤဒီးဆိကမိၣ်ထီၣ်လထအသးကံၢ်ပူၤ,တဘျီအံၤတၢ်ခွဲး
တၢ်ယာ်ဂ့ၤဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢအဂီၢ်တခါလၢအ၀ဲကဘၣ်အိၣ်ယံၤဒီးတၢ်မၤလၢအဃၢဒီးလီၤကၢၣ်လီၤကျူန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲဃ့အခွဲးလၢအဖံ၀ံၤကတဲာ်ကတီၤထီၣ်အသးလၢတၢ်လဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.အဖံစ့ၢ်ကီးမုၢ်လၢ်၀ဲလၢအလံၤခွါ
ကမၤနၢၤတၢ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်ခံဂၤကပူၤထီၣ်လၢတၢ်အိၣ်မူလၢအဖှီၣ်အယာ်အံၤန့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲဟံးန့ၢ်အတၢ်အုၣ်
သးတခါဧိၤဒ်အမ့ၢ်၀ၣ်ပီၤလၢအသရၣ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲစၢထီၣ်၀ၣ်ပီၤအံၤလၢအယီၢ်ဒ့လိၤ၀ံၤဟးထီၣ်
လၢအဒဲပူၤမၤအသးဒ်ပှၤဒူပှၤဃိၤတဂၤကတဲာ်ကတီၤအသးလၢကလဲၤဒုးတၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.

စီၤပၤအနူၢ်အံၤပှဲၤ၀ဲဒီးပှၤတူၢ်ဒိၣ်ကီၤဒိၣ်,စီၤပၤဖိခွါတဖၣ်လၢကနုာ်လီၤတၢ်ြပၢမ့ၢ်ဂ့ၤ,ကဟဲကွၢ်ကီတၢ်ြပၢဒိၣ်ဒိၣ်

မုၢ်မုၢ်အံၤမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီးပာ်ဖှိၣ်အသးဒ်သိးကကွၢ်ကီတၢ်ြပၢဒီးမ့ၢ်မတၤတဂၤကမၤန့ၢ်စီၤ
ပၤအဖိမုၣ်ဒီးကကဲထီၣ်အ၀ဲသ့ၣ်အစီၤပၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.တုၤတၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်ဒီးပှၤနုာ်လီၤြပၢတၢ်တဖၣ်ဟဲရဲၣ်
လီၤအသးလၢစီၤပၤအမဲာ်ညါဒ်သိးဒကထံၣ်ဆၢသးဘၣ်စီၤပၤအဖိမုၣ်အတၢ်ဃံတၢ်လၤဒီးအပၢ်စီၤပၤအလၤ
ကပီၤန့ၣ်လီၤ.တယံာ်တဘူးဒီးစီၤပၤအိၣ်တၢ်ပျဲၢ်စီၢ်န့ၣ်တၢ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်တၢ်ြပၢအလီၢ်ဃံဃံလၤလၤဖျါဆဲး
မဲာ်ဆဲးနါဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.စီၤပၤဖိခွါတဖၣ်ဒီးပှၤတူၢ်ဒိၣ်ကီၤဒိိၣ်ဖိတဖၣ်ဆိကမိၣ်၀ဲလၢအသးကံၢ်ပူၤတဘျီအံၤအ၀ဲ
သ့ၣ်တဂၤဒီးတဂၤကဘၣ်ဒုးလိာ်အသးတုၤလီၤလၢပှၤအိၣ်တီၢ်ထဲတဂၤလၢကမၤန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲ
သ့ၣ်ကိးဂၤကတီၤပာ်သးလၢကဆိးကါအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ဒီးအတၢ်သးဒူဃံဃံလၤလၤလၢစီၤပၤဖိမုၣ်အမဲာ်ညါ
တဘျီဃီစ့ၢ်ကီးကဆိးကါတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဒ်သိးအသုတမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်တုၤလီၤလၢကဘၣ်သံစ့ၢ်ကီးအ
ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်ဒီးစီၤပၤဂဲၤဆၢထၢၣ်လၢအလီၢ်ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ြပၢအဂ့ၢ်အကျိၤလီၤ.

လၢတၢ်ြပၢအလီၢ်အိၣ်၀ဲဒီးတၢ်ပူၤတပူၤ,တယိာ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်,ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢအနုာ်လီၤဆူတၢ်ပူၤဘူၣ်န့ၣ်,

အမ့ၢ်၀ဲပှၤလၢအမၤနၢၤတၢ်န့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်ပှၤနုာ်လီၤြပၢတၢ်ဖိိနၢ်ဟူ၀ဲစီၤပၤအတၢ်ကလုၢ်ဒီးဆိကမိၣ်၀ဲလၢ
တၢ်ြပၢဒ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအဂီၢ်နီတဂၤဘၣ်.ကမျၢၢ်တဖၣ်အိၣ်ဘှိၣ်,သးလီၤကတုာ်၀ဲဒီးသးစၢၢ်ဆၢလၢ
ကထံၣ်ဘၣ်၀ဲပှၤမၤနၢၤတၢ်တဂၤလၢတၢ်ြပၢအံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.တုၤတၢ်ြပၢစးထီၣ်ဒီးစီၤပၤဖိခွါတၢတဂၤလဲၤ၀ဲဒူ
ဒူဆူတၢ်မၤကွၢ်တၢ်ပူၤခိၣ်ထိးဒ်သိးကဖုလီၤ၀ဲလီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအလဲၤတုၤလၢတၢ်ပူၤခိၣ်ထိးဒီးကွၢ်လီၤတၢ်အခါ
အိၣ်ပတုာ်၀ဲချ့သဒံး,မၤအသးဒ်အထံၣ်ဘၣ်တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးဖးဒိၣ်တခါလီၤ.

အ၀ဲဂုၤအသးဆူလီၢ်ခံဒီးဟဲက့ၤလၢတၢ်မဲာ်ယာ်နိယာ်,ဆုးလီၤအခိၣ်ဆူအလီၢ်ဒၣ်၀ဲ,တတဲတၢ်ဒီးပှၤဂၤနီတမံၤ
လၢၤဘၣ်.တူၢ်ဒိၣ်ကီၤဒိၣ်စီၤပၤဖိခွါတဖၣ်လဲၤဆူတၢ်ပူၤခိၣ်ထိးတဂၤ၀ံၤတဂၤ,ဟဲက့ၤဒၣ်၀ဲလၢတၢ်မဲာ်တမုာ်နါ
တမုာ်,တၢ်ဆုးလီၤခိၣ်ဒ်သိးဒၣ်ပှၤတၢတဂၤမၤ၀ဲအသိးလီၤ.အန့ၢ်တဘျီတုၤဃီၤလၢဖိၣ်ဃဲအတီၤန့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်
ဃဲဟးထီၣ်လၢအလီၢ်လဲၤ၀ဲဆူတၢ်ပူၤခိၣ်ထိး,အ၀ၣ်ပီၤတဘိပိာ်ထီၣ်အခံသီၣ်သီၣ်၀ဲကျီးကျီးကျီး့့့ကျီးကျီကျီး့့့့န့ၣ်
လီၤ.တုၤမ့ၢ်ဖိၣ်ဃဲလဲၤတုၤဆူတၢ်ပူၤခိၣ်ထိး၀ံၤကွၢ်လီၤတၢ်လၢတၢ်ပူၤန့ၣ်အကလၤဘူးမးလၢကဟးတ့ၢ်လီၤ.

တၢ်လၢဖိၣ်ဃဲထံၣ်ဘၣ်တခီဘီတဖၣ်တၢ်ဆဲးလီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်လာ်တဘိဘၣ်တဘိ,အကနၣ်တခီကွၢ်ထီၣ်တၢ်ဆူ

ထးခီဒ်သိးကဖှီညာ်ဆဲးဖျိကွံာ်ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢအဘူၣ်တၢ်ဒီးဖုလီၤန့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲတရံးအသးဆူအလိၢ်ခံချ့
သဒံးဒ်သိးကဂုၤက့ၤအခံန့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်အခါ၀ၣ်ပီၤလၢအိၣ်စၢဃာ်အသးလၢအယီၢ်ဒ့လိၤန့ၣ်၀ံၢ်ဃီၤအသး,တုၤ
ဆူတၢ်ပူၤခိၣ်ထီး,ဒီးအသယၢၢ်ဃၢထုးလီၤဖိၣ်ဃဲဆူတၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.ပှၤြပၢတၢ်ဖိလၢသ့ၣ်ညါတၢ်အိၣ်လၢတၢ်ပူၤ
တဖၣ်တုၤထံၣ်၀ဲလၢဖိၣ်ဃဲဖုလီၤဆူတၢ်ပူၤဒီးကျၢၢ်ကျာ်အခိၣ်ဆိကမိၣ်၀ဲဖိၣ်ဃဲတဂၤအံၤနးဒိၣ်မးတုၤဒၣ်လဲာ်
ကဘၣ်သံန့ၣ်တပျံၤ၀ဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်ကမျၢၢ်လၢအတသ့ၣ်ညါတၢ်မနုၤအိၣ်လၢတၢ်ပူၤဘၣ်တဖၣ်တခီဒဲစုပှီၢ်ခီၣ်
ဟ့ၣ်ဂံၣ်ဟ့ၣ်ဘါဖိၣ်ဃဲလၢအဘူၣ်တၢ်တဂၤအံၤဒီးသးခုစ့ၢ်ကီး၀ဲလၢအတၢ်ကကဲထီၣ်စီၤပၤလၢအ၀ဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်
န့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဆူတၢ်ပူၤ, ကွၢ်လီၤတၢ်တခီထံၣ်၀ဲဒၣ်ဖိၣ်ဃဲကျံာ်လီၤအသးလၢစးခိ၀ါကပုာ်
လုာ်တဖၣ်အဖီခိၣ်နံၤ၀ဲဃဲးဃဲးန့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲခီဖျိဒိကနၣ်သရၣ်အကလုၢ်အဃိမၤနၢၤတၢ်၀ံၤမၢန့ၢ်၀ဲစီၤပၤအဖိ
မုၣ်ဃံဃံလၤလၤဖိတဂၤ၀ံၤကဲထီၣ်စ့ၢ်ကီးစီၤပၤဖးဒိၣ်တဂၤလၢဘီမုၢ်တဘ့ၣ်အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်ဖိၣ်ဃဲမာ်
လိာ်က့ၤအဖံလၢအကဟဲအိၣ်ဒီးအီၤလၢနီပူၤဒီးအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ဘၣ်က့ၤ၀ဲမုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

ပူလၢတၢ်တနၢ်ဟူဘၣ်နီတဘျီ

တၢ်စံး၀ဲဒၣ်တဘျီဖိၣ်ဃဲဒီးစီၤပၤအိၣ်၀ဲဒၣ်ခံဂၤလီၤ.ဖိၣ်ဃဲအိၣ်လၢဒဲဖိတဖျၢၣ်လၢပှၢ်ကပၤ,ဘၣ်မၤတၢ်ဒီနံၤဒ်သိး
ကအီၣ်ဘၣ်တၢ်လၢတနံၤဒီးတနံၤအဂီၢ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲတဂၤအံၤမ့ၢ်ပှၤလၢအကၢၣ်ဒိၣ်ဒီးအတဲဂ့ၤတဂၤလီၤ.တၢ်မ့ၢ်
တမုာ်တဖှံအသးဘၣ်န့ၣ်အ၀ဲတမၤတၢ်နီတမံၤဘၣ်.အ၀ဲအိၣ်ဒၣ်ဖဲဖၣ်ကပူၤန့ၣ်တဂၤလီၤအ၀ဲတကတိၤတၢ်
ဘၣ်,မံဒၣ်ဒီနံၤဒီနၤန့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်အခုထီၣ်ဒီးအသးဖှံထီၣ်န့ၣ်,အ၀ဲဟးကတိၤတၢ်ဒီးပှၤဂၤဒီးအ၀ဲမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးပှၤ
လၢအသကိးအါတဂၤလီၤ.အ၀ဲမ့ၢ်မ့ၢ်ကတိၤတၢ်ဒီးအသကိးန့ၣ်အ၀ဲကတိၤလီၤနံၤတၢ်တကးဒံးဘၣ်အ၀ဲမ့ၢ်ပှၤ
လၢကတိၤတၢ်အသူအပှိၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.ဘၣ်တဘျီဘျီအ၀ဲစံး၀ဲလၢသါအံၤမုၢ်တနံၤန့ၣ်သါကကဲထီၣ်ဘၣ်စီၤပၤအ
ဖိခွါလီၤ.မ့မ့ၢ်အဖံတခီစံး၀ဲလၢလံၤဧၢနတဘၣ်ကတိၤနါစံၢ်နါစိၤတၢ်ဒ်န့ၣ်တဂ့ၤ.အ၀ဲစံးကဒါက့ၤအဖံနမ့ၢ်တနၣ်
ဘၣ်န့ၣ်ခိးကွၢ်တခီ.အဖံစ့ၢ်ကီးတဖၢနုာ်အလံၤအတၢ်တဲလၢအသးပူၤဘၣ်.

ဖိၣ်ဃဲအံၤအိၣ်၀ဲဒီးအဖံအါနံၣ်အါလါအဃိအဖံသးပှၢ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဃိသတးဒီးတနံၤတခီၣ်န့ၣ်တၢ်ဘှံး

တၢ်တီၤအဖံတဂၤအသးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်တနံၤနံၤအဖံမၢအလံၤဖိၣ်ဃဲလဲၤဖဲးခုးလၢအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲတ
ခီတဲကဒါက့ၤအဖံလၢတဘၣ်ကိၢ်တဂ့ၤဖံဧၢ,နခုးတဘ့ၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ပှဲၤထီၣ်တနွံဒီးနလဲၤကွၢ်က့ၤကဘၣ်လီၤပျီန့ၢ်
နၤလီၤ.အဖံတခီတနာ်အီၣ်ကဲၣ်ဆိးအီၤဘၣ်.စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်ဒီးဖိၣ်ဃဲလဲၤဃီၤဆူအခုးပူၤလီၤ.ဖဲအ၀ဲလဲၤတုၤလၢ
ခုးပူၤဒီးအ၀ဲဆ့ၣ်နီၤကွၢ်တၢ်လၢသ့ၣ်ကဒုလာ်ထဲတဂၤဧိၤလီၤ.ကအိၣ်၀ဲဖဲမုၢ်ထူၣ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်အ၀ဲထံၣ်
၀ဲစီၤပၤဖိခွါသၢဂၤဟဲက့ၤခီဂာ်၀ဲအခုးအသရ့ၤန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲကိးဃီၤ၀ဲစီၤပၤဖိခွါသၢဂၤအံၤဒီးအတၢ်ဟဲဆူအ
အိၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲတဲအ၀ဲသ့ၣ်လၢမ့ၢ်အဟဲက့ၤဖဲလဲၣ်ဒီးအတၢ်စံးဆၢအီၤလၢပဟဲက့ၤလၢစီၤပၤအနီပူၤလီၤ.ဒီးစံး
၀ဲသုလဲၤမၤမနုၤလဲၣ်.

စီၤပၤဖိခွါတဲဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢစီၤပၤတဂၤအံၤန့ၣ်အအဲၣ်ဒိးနၢ်ဟူတၢ်တဲလၢအတနၢ်ဟူဘၣ်၀ဲနီတဘျီ

ဘၣ်,နလဲၤတဲတၢ်တဲလၢအမ့ၢ်တနၢ်ဟူဘၣ်၀ဲနီတဘျီဘၣ်န့ၣ်အ၀ဲကဟ့ၣ်နၤလၢအဖိမုၣ်လီၤ.ပမ့ၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်
လၢထံကီၢ်တဘ့ၣ်ဘၣ်တဘ့ၣ်အစီၤပၤဖိခွါလၢတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အအါကတၢၢ်ဒီးတၢ်ကူၣ်တၢ်ဆးလၢပှဲၤလၢကစံး
ကတိၤတၢ်တဲအဂ့ၤသနာ်က့ပတမၤနၢၤတၢ်ဘၣ်.တၢ်တဲတမံၤဂ့ၤတမံၤလၢပတဲအီၤန့ၣ်စီၤပၤအိၣ်ဒီးအစိက
မီၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢကဂ့ၢ်လိာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.ပကူၣ်ထီၣ်တမံၤမးတသ့လၢၤဘၣ်.ဖဲန့ၣ်တဘျီဃီဖိၣ်ဃဲတဲဘၣ်စီၤပၤ
ဖိခွါသၢဂၤလၢသုတဘၣ်က့ၤဒံးတဂ့ၤနီၤ.မံအိၣ်သကိးယၤဖဲခုးပူၤအံၤဒီးဆူမဲာ်ညါတသီခံသီန့ၣ်ယကလဲၤတဲ
တၢ်လၢစီၤပၤ၀ဲန့ၣ်အအိၣ်လီၤ.စီၤပၤဖိခွါသၢဂၤတက့ၤစ့ၢ်ကီးဒံးဘၣ်,မံအိၣ်သကိး၀ဲဒၣ်ဖိၣ်ဃဲဖဲအခုးပူၤလီၤ.

ဖိၣ်ဃဲတဲဘၣ်စီၤပၤဖိခွါလၢဖဲသုဟဲက့ၤအိၣ်ဒီးယၤအခါသုကဘၣ်ကဲပာ်စၢၤန့ၢ်ယပျဲၢ်လီၤ.မ့ၢ်တုၤလၢပလဲၤတဲ

တၢ်လၢစီၤပၤအနီ၀ံၤဒုယကကဲန့ၢ်သုပျဲၢ်ဒီစိၤဒၣ်ယသးလီၤ.စီၤပၤဖိခွါသၢဂၤကနၣ်၀ဲဘၣ်နၢ်ဒီးအၢၣ်လီၤ၀ဲလီၤ.
မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ဖိၣ်ဃဲမၢအ၀ဲသ့ၣ်ဖဲးခုးတဘ့ၣ်အံၤလီၤ.လၢတနံၤအတီၢ်ပူၤစီၤပၤဖိခွါသၢဂၤဖဲး၀ဲလီၤပျီခဲလၢာ်လီၤ.
မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤအ၀ဲက့ၤတဲဘၣ်အဖံလၢနတဲတနွံမ့ၢ်ပှဲၤထီၣ်န့ၣ်နကလဲၤကွၢ်နခုးတမ့ၢ်ဧါ.တုၤလၢတနွံပှဲၤ
ထီၣ်ဒီးအဖံလဲၤကွၢ်၀ဲအခုးလီၤပျီခဲလၢာ်လီၤ.အဖံလီၤကမၢကမၣ်ဒီးသံကွၢ်၀ဲအလံၤဖိၣ်ဃဲမ့ၢ်နကျီပျီသပှၢ်က
တၢၢ်ဧါ.အ၀ဲစံးဘၣ်အဖံ,ဖံဧၢယအၢၣ်လီၤနၤအဃိယမၤလၢပှဲၤထီၣ်လီၤ.

တုၤလၢမုၢ်၀ါထီၣ်ကဒီးတနံၤ,ဖိၣ်ဃဲတဲဘၣ်စီၤပၤအဖိခွါသၢဂၤအံၤလၢဘူးထီၣ်လၢပကလဲၤတဲတၢ်လံအဃိထ့

န့ၢ်ယၤဃၤဖးဒိၣ်ထဲသိးဒီးဟံၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.လၢခံတနံၤဒီးဖိၣ်ဃဲတဲဘၣ်အသကိးလၢကကျ့အ့ၣ်
ထီၣ်ဃဲဒီးကဘၣ်ကျီပျီကျဲလၢပကလဲၤစိာ်ဃၤတဖျၢၣ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.လၢခံတနံၤဒီးလဲၤ၀ဲဆူစီၤပၤအနီပူၤ
န့ၣ်လီၤ.ဖဲအလဲၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်ဖိၣ်ဃဲမၢအသကိးစီၤပၤဖိခွါတဖၣ်လဲၤလၢတၢ်မဲာ်ညါတဂၤ,လဲၤစိာ်ဃၤတ
ဖျၢၣ်န့ၣ်ခံဂၤဒီးဖိၣ်ဃဲလဲၤ၀ဲလၢတၢ်လီၢ်ခံကတၢၢ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်အလဲၤတုၤဃီၤဆူစီၤပၤအနူၢ်ပူၤဒီးဖိၣ်ဃဲမၢအ
လဲၤပာ်လီၤဃၤတဖျၢၣ်န့ၣ်ဆူစီၤပၤအမဲာ်ညါလီၤ.တုၤမ့ၢ်ပှၤခိးကျဲဖိထံၣ်ဃီၤစီၤပၤဖိခွါသၢဂၤအံၤဒီးတဲဘၣ်အ
၀ဲသ့ၣ်လၢသုဟဲ၀ံၤလံ,သုဟဲတန့ၢ်လၢၤဘၣ်.ဒီးစီၤပၤဖိခွါသၢဂၤအံၤစံးဆၢက့ၤအီၤတမ့ၢ်ပသၢဂၤအံၤပဟဲဘၣ်.
ဖိၣ်ဃဲမၢပဟဲစၢၤအီၤလီၤ.တုၤမ့ၢ်ဖိၣ်ဃဲကလဲၤနုာ်ဃီၤဆူနီပူၤဒီးတဲဘၣ်ပှၤခိးကျဲဖိလၢအသုတမၤဟးဂီၤအ
ဃၤတဖျၢၣ်န့ၣ်တဂ့ၤဒီးခိးကွၢ်န့ၢ်ယၤမ့ၢ်ဂ့ၤတက့ၢ်.ဖိၣ်ဃဲလဲၤ၀ဲဆူစီၤပၤအအိၣ်လီၤ.စီၤပၤဖိခွါသၢဂၤစ့ၢ်ကီးပိာ်
ထီၣ်၀ဲဖိၣ်ဃဲအခံန့ၣ်လီၤ.

အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤတုၤလၢစီၤပၤအအိၣ်ဒီးစီၤပၤတဲဘၣ်တၢ်သၢဂၤန့ၣ်သုတဲ၀ံၤလံသုတဲတန့ၢ်လၢၤဘၣ်.ဒီးအတၢ်စံး

ဆၢကဒါက့ၤမ့ၢ်လီၤကစၢ်စီၤပၤဧၢတမ့ၢ်ပတဲလၢၤဘၣ်.မ့ၢ်ဒၣ်ပသကိးဖိၣ်ဃဲကဟဲတဲပူလီၤ.စီၤပၤကွၢ်ဃီၤဖိၣ်ဃဲ
ဒီးစံး၀ဲနကတဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.တဲတထံၣ်.နတၢ်တဲန့ၣ်ယနၢ်ဟူဘၣ်မ့ၢ်၀ံၤဒီးနကဘၣ်ကဲန့ၣ်ယပျဲၢ်တစိၤသးလီၤ.
စီၤပၤဖိခွါသၢဂၤန့ၣ်ခွဲးတံၢ်လိာ်အသးတဂၤဒီးတဂၤဒီးဆိကမိၣ်၀ဲလၢအသးပူၤဖိၣ်ဃဲဒုကဘၣ်ကဲန့ၢ်ပပျဲၢ်ဒီးအ
တဲတၢ်မ့ၢ်တကဲထီၣ်ဘၣ်တခီဒုတကဲဘၣ်ပပျဲၢ်ဘၣ်.ဒီးဖဲန့ၣ်ဖိၣ်ဃဲစးထီၣ်အတၢ်တဲလီၤ.ဖိၣ်ဃဲတဲဘၣ်စီၤပၤလၢ
တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤအနီၢ်ကီၢ်လီၤ.အဖံတဲန့ၢ်လီၤစီၤပၤသ့ကွၢ်အီၤနဖံန့ၣ်မ့ၢ်အသးအိၣ်ပှဲၤနံၣ်လဲၣ်,ဒီးဖိၣ်ဃဲစံး၀ဲလၢ
အဖံန့ၣ်အသးအိၣ်အနံၣ်(၈၀)ဘျဲၣ်လီၤ.စီၤပၤတဲအီၤလၢယပၢ်န့ၣ်အသးအိၣ်အနံၣ်(၁၀၀)ဘျဲၣ်လီၤ.ကဲနသါတဲ
တ့ၢ်တထံၣ်.ဖိၣ်ဃဲစးထီၣ်တဲလီၤ.နပၢ်အဖုအဖုပၢတၢ်အစိၤခါ,စီၤပၤလၢအဂၤတဒူၣ်န့ၣ်ကွဲးန့ၢ်၀ဲနပၢ်အဖုအဖု
အလံာ်,စံး၀ဲလၢသါကလဲၤဒုးလီၤပှီၢ်အနီအံၤန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤလၢအနီပူၤဘၣ်န့ၣ်,က
ဘၣ်ဟ့ၣ်၀ဲတၢ်မျၢ်ပလဲ,ထူစ့သ့ၣ်တဖၣ်အဃၢလၢအလီၤလၢအပီၣ်တဘျုးကထိန့ၣ်လီၤ.

မ့မ့ၢ်နပၢ်အဖုအဖုဒုအမဲာ်တမုာ်လၢၤဘၣ်,အမဲာ်ပှဲၤဒီးတၢ်သးအုးလီၤ.ယဖုအဖုစ့ၢ်ကီးဟဲထံၣ်၀ဲလၢနပၢ်အဖုအ

ဖုအမဲာ်တမုာ်လၢၤအဃိ,အ၀ဲသ့ကွၢ်၀ဲလၢသကိးစီၤပၤဧၢ,ဘၣ်မနုၤနမဲာ်တမုာ်ဘၣ်လဲၣ်.ဒီးအ၀ဲစံးဆၢက့ၤလၢ
စီၤပၤတဒူၣ်အံၤဃ့ယတၢ်ထူးတၢ်တီၤထဲထဲအံၤန့ၣ်ယတၢ်အိၣ်ဒၣ်ထဲတ၀ာ်လီၤ.ဒီးယဖုအဖုစ့ၢ်ကီးစံးဆၢက့ၤ၀ဲ
လၢတလိၣ်ဘၣ်ဒ်နတၢ်ကပှဲၤထီၣ်အဂီၢ်ယကမၤစၢၤနၤတ၀ာ်လီၤ.မ့မ့ၢ်နပၢ်အဖုအဖုန့ၣ်ကမၤလံာ်ဃံးဃာ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်ယဖုအဖုတခီတဲ၀ဲတလိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.က့ၤလၢယဖုအဖုအစိၤတစိၤဘၣ်တစိမန့ၣ်တဲပာ်စၢၤ၀ဲလၢန
သုတဘၣ်ဃ့က့ၤအီၤအလၢာ်တဂ့ၤ.ဘၣ်ဆၣ်ယဖုအဖုယသ့ၣ်တဖၣ်.လီၤက့ၤတစိၤဘၣ်တစိၤဒီးဖှီၣ်လီၤက့ၤ၀ဲ
တုၤလီၤ၀ဲလၢယဖုန့ၣ်အတၢ်တအိၣ်လၢၤနီတမံၤဘၣ်.ဘူးထီၣ်လၢယဖုကသံန့ၣ်မၣ်လီၤက့ၤယဖံလၢကဘၣ်
ဃ့က့ၤတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်တဃ့က့ၤဘၣ်ဒီးစီၤပၤ၀ဲန့ၣ်ပၢဘၣ်တၢ်တယံာ်လၢၤဘၣ်.တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်အတၢ်ပၢကဘၣ်လီၤပှီၢ်ဒီးအစိၤက

ကတၢၢ်ကွံာ်၀ဲလီၤ.ဖိၣ်ဃဲတဲဘၣ်စီၤပၤလၢတၢ်တဲအံၤမ့ၢ်နနၢ်ဟူဘၣ်တဘျီဘျီဧါ.နမ့ၢ်နၢ်ဟူဘၣ်ဒီးနကဘၣ်ဟ့ၣ်
က့ၤကမၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ.စီၤပၤသံကွၢ်အီၤသါဘၣ်ဟ့ၣ်က့ၤနၤကမၢ်ဆံးအါလဲၣ်.ဒီးဖိၣ်ဃဲစံးအီၤနမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး
ထံၣ်သ့ၣ်ညါဒုဟဲပိာ်ယခံလၢနနီအမဲာ်ညါနတက့ၢ်.ဖဲန့ၣ်စီၤပၤလဲၤပိာ်၀ဲအခံဒီးဖိၣ်ဃဲဒုးနဲၣ်အီၤလၢအဃၤဖး
ဒိၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.စီၤပၤဖုးဘၣ်အသးဒီးစီၤပၤဆိကမိၣ်ထီၣ်၀ဲလၢအသးပူၤသါမ့ၢ်တဲလၢသါနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်တဲ
အံၤဒီးသါကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ထူးတၢ်တီၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ,သါမ့ၢ်တဲလၢသါတနၢ်ဟူဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်သါကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤ
ဖိၣ်ဃဲလၢသါဖိမုၣ်လီၤ.ဖိၣ်ဃဲတဲကဒီးကစၢ်စီၤပၤလၢမ့ၢ်နနၢ်ဟူဘၣ်တဘျီဘျီဧါ.ဖဲန့ၣ်စီၤပၤတဲအီၤလၢယတနၢ်
ဟူဘၣ်နီတဘျီဘၣ်.စီၤပၤဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအဖိမုၣ်လၢဖိၣ်ဃဲအစုပူၤလီၤ.လၢခံတယံာ်ဘၣ်ဒီးဖိၣ်ဃဲကဲဘၣ်က့ၤစီၤ
ပၤလၢအမံၤပှၢ်အလီၢ်ဒီးအိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤက့ၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

စီၤပၤစီၤတကဲသၣ်အဂ့ၢ်

တၢ်စံၣ်ဃဲၤအံၤမၤအသးကမ့ၢ်ဖဲခ.န(၇၀၀)အကပိာ်ကပၤဖဲလၢကီၢ်လါတဘ့ၣ်အံၤအပူၤကလုာ်ဒူၣ်အါဖုဂဲာ်
လိာ်သူၣ်ထီၣ်၀့ၢ်ကီၢ်စဲၣ်တဖၣ်လၢကပၢကြပးတၢ်အဂီၢ်လီၤ.ကလုုာ်ဒူၣ်လၢအနီၢ်ဂံၢ်အါအဂံၢ်ဆူၣ်တဖၣ်မၤနၢၤ
ကွံာ်ကလုာ်ဒူၣ်လၢအဂံၢ်စၢ်ဒီးဘှီထီၣ်တိာ်ဧိၤတာ်ဧိၤလၢကဒီသဒၢအ၀့ၢ်,၀ံၤမၤလဲၢ်ထီၣ်အကီၢ်အဃၢၤန့ၢ်လီၤ.
ပှၤလၢအပၢဘၣ်၀့ၢ်န့ၣ်ပှၤကိးလၢအမၤနၢၤတၢ်န့ၢ်လီၤ. ပှၤလၢအပၢတၢ်တဖၣ် အတၢ်ဘျၢမ့ၢ်ဒၣ်ကဟံးန့ၢ်
အီၣ်ကွံာ်ထံကီၢ်အတၢ်ထူးတၢ်တီၤဒီးဖဲအဘၣ်အသး,တၢ်မုၣ်ဘၣ်အသးန့ၣ်မၤတရီတပါမၤဖှီၣ်မၤယာ်ပှၤက
လုာ်ဂၤလၢအပၢဘၣ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ဂ့ၢ်အံၤမ့ၢ်၀ဲတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်တဘျီကီၢ်တဘ့ၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ပၢအီၤလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့လၢပှၤပယီၤဖိဖဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်မၤနၢၤကွံာ်အဒုၣ်အဒါ

အခိၣ်သ့ၣ်“တလၢၤ”အခါန့ၣ်လီၤ.ဒ်ပှၤပယီၤတဖၣ်အိၣ်ဒီးအသနူလၢမၤအၢတၢ်ဘူၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်စီၤပၤအ
သိးအ၀ဲသ့ၣ်ပၢကီၢ်တဘ့ၣ်အံၤလၢတၢ်ဆူၣ်မဲၤကဲၤမဲၤအပူၤဒီးအထံဖိကီၢ်ဖိလၢအမ့ၢ်ပှၤကညီကလုာ်အံၤဘၣ်
တူၢ်ဘၣ်တၢ်အနးကတၢၢ်လီၤ.ပယီၤဃ့တၢ်ခိတၢ်သွဲဒိၣ်ဒိၣ်,မၤတရီတပါပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤ,ဆီၣ်ဘံၣ်ဆီၣ်ဘၢကညီ
ကလုာ်လၢကျဲအါဘိအဃိကညီတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူနးန့ၢ်ဒံးကုၢ်,အၢန့ၢ်ဒံးလရာ်န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ကညီတဖၣ်
အနီၢ်ဂံၢ်အါထီၣ်၀ဲကွ့ၢ်ကွ့ၢ်ဒီးမ့ၢ်လၢတူၢ်၀ဲတပှဲၤလၢၤဘၣ်အဃိဃုထၢထီၣ်စီၤတကဲသၣ်လၢအခိၣ်ဒီးဒုးပယီၤ
လီၤ.

စီၤတကဲသၣ်ဒုးတၢ်ဒီးပယီၤစီၤပၤစှၤသီ၀ံၤမၤနၢၤကွံာ်ပယီၤစီၤပၤလီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိအ၀ဲကဲထီၣ်ဘၣ်
စီၤပၤဒီးဖဲအပၢတၢ်အခါကညီတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူကိညၣ်ထီၣ်၀ဲတစိၢ်တလီၢ်န့ၣ်လီၤ.စီၤတကဲသၣ်မ့ၢ်စီၤပၤလၢ
အဒူဒီးအဆူၣ်တဂၤလီၤ.အ၀ဲအနီပူၤန့ၣ်မၢ၀ဲပယီၤမၤတၢ်အခ့အပှၤတၢ်မၤလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.အသကဲးပ၀းတ
ခီအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်အါမးန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲအီသံးဒီးလူၤပိာ်မုၣ်လၢအဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ပယီၤကိတိာ်တဖၣ်တိၢ်နီၣ်
ပာ်တၢ်ဂံၢ်စၢ်အံၤလၢအသးကံၢ်ပူၤဃဲးဃဲးန့ၣ်လီၤ.တနံၤတခီၣ်စီၤပၤစီၤတကဲသၣ်ဆ့ၣ်နီၤလၢနီပူၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်
အလီၢ်၀ံၤမၢ၀ဲပယီၤကိတိာ်တဖၣ်ဒ်အံၤ,ဖဲသုပၢတၢ်အခါသုမၤနးမၤဖှီၣ်ယပှၤကလုာ်,တၢ်လၢမၤအသးတသ့
ဘၣ်တဖၣ်သုမၢအ၀ဲသ့ၣ်မၤ၀ဲလီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိအခဲအံၤသုကဘၣ်လိးက့ၤတၢ်အ၀ဲန့ၣ်လီၤ.

အ၀ဲအဲၣ်ဒိးမၤကၣ်တၢ်တကးဒံးဘၣ်ဒ်အမ့ၢ်စီၤပၤတဂၤအသိးပာ်ဒိၣ်ပာ်ထီအသး၀ံၤဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢပ

ယီၤကိတိာ်တဖၣ်ကဃုဒီးဟဲစိာ်န့ၢ်အီၤတၢ်လၢတအိၣ်လၢထံကီၢ်တဘ့ၣ်အံၤအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.စီၤတကဲ
သၣ်တအိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးဘၣ်.အ၀ဲဆိကမိၣ်လၢမၤနၢၤပယီၤအဃိကမၢကဲကုၢ်က့ၤပယီၤတဖၣ်တုၤ
ဒၣ်လဲာ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤဒံး၀ဲတၢ်လီၢ်အထီတဖၣ်၀ံၤမၢအမၤန့ၢ်တၢ်ထဲအ၀ဲတဂၤအဂီၢ်န့ၢ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်
အံၤကဲထီၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဂ့ၤလၢပယီၤတဖၣ်အဂီၢ်ဒ်သိးကမၤန့ၢ်က့ၤအလီၢ်အလၤန့ၢ်လီၤ.တဘျီစီၤပၤစီၤတ
ကဲသၣ်မၤမူးဖးဒိၣ်ဒီးကွဲမုာ်ပယီၤကိတိာ်ပှၤခိၣ်ပှၤနၢ်လၢထံကီၢ်ပူၤလၢကဟဲမၤလၤကပီၤအီၤအဂီၢ်န့ၢ်လီၤ.
ပယီၤကိတိာ်တဖၣ်မၤလီၤအဲၣ်သးအဂ့ၤကတၢၢ်ဒ်သိးကဖျါလၢအ၀ဲသ့ၣ်ကမ့ၢ်ပှၤလၢတီဒီးထံကီၢ်အစီၤပၤန့ၣ်
လီၤ.အ၀ဲမၢအပယီၤမုၣ်လၢအဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤတဖၣ်အိၣ်လၢစီၤပၤအကပၤဒီးဒုးအီမူၤစီၤပၤလၢသံးန့ၣ်လီၤ.

စီၤတကဲသၣ်လူၤဘၣ်အသးဒီးမၤမုာ်အသးလၢတၢ်မုာ်ဖံးမုာ်ညၣ်အဃိတနီၣ်သူၣ်နီၣ်သး,မံဘၣ်အသးဖဲအလီၢ်
န့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်ပှၤတမှံၤတဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်၀ဲလၢပယီၤကိတိာ်တဖၣ်စိာ်ထီၣ်စီၤပၤစီၤတကဲသၣ်၀ံၤက့ၤပာ်မံ၀ဲလၢစီၤ
ပၤအလီၢ်မံန့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်မူး၀ံၤဒီးပှၤက့ၤလၢာ်လံန့ၣ်ပယီၤကိတိာ်တဖၣ်လဲၤနုာ်ဆူစီၤပၤစီၤတကဲသၣ်အလီၢ်
မံဒီးဟံးန့ၢ်နးဖးထီ၀ံၤကျီ၀ဲအကိာ်ဘိန့ၣ်လီၤ.စီၤပၤတကဲသၣ်အကိာ်ဘိတဲာ်၀ံၤအခိၣ်သၣ်ဃံလီၤတဲာ်လၢတၢ်
ဖီလာ်အခါအမိၢ်ပှၢ်တခီဖုထီၣ်၀ဲဒီးစံၣ်ဖိးဟုဃာ်နီအထူၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ.ပယီၤကိတိာ်တဖၣ်နံၤဃီနံၤဃဲးသူၣ်
ကျၢၤသးကျၢၤ၀ံၤမၤကဆှီကွံာ်ဒၢး,ထွါကွံာ်တၢ်သွံၣ်တဖၣ်,မၤဘၢကွံာ်စီၤတကဲသၣ်အခိၣ်၀ံၤလဲၤထုးလီၤ၀ဲစီၤ
ပၤစီၤတကဲသၣ်အစိၣ်လၢနီအထူၣ်လိၤတန့ၣ်ဘၣ်.အ၀ဲသ့ၣ်ကိးန့ၢ်ပှၤသ့ပှၤဘၣ်လၢထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ,ဒ်သိး
ကထုးလီၤကွံာ်စီၤတကဲသၣ်အမိၢ်ပှၢ်သနာ်က့မၤ၀ဲတန့ၢ်ဘၣ်.ပယီၤကိတိာ်တဂၤလၢ်လၢ်ကဲထီၣ်စီၤပၤဒီးပၢတၢ်
သနာ်က့စီၤပၤစီၤတကဲသၣ်အမိၢ်ပှၢ်တခီဖိးဟုဃာ်ဒၣ်နီထူၣ်တုၤအခဲအံၤလီၤ.တၢ်တဲတခီတ၀ံၤဖဲန့ၣ်ဘၣ်.တၢ်
စံၣ်စိၤတဲစိၤ၀ဲလၢတၢ်စံးပာ်အိၣ်တခါဒီးတၢ်စံးပာ်အံၤထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အပူၤရၤလီၤအသးဒီးပှၤကိးဂၤဒဲးတူၢ်လိာ်
၀ဲလီၤ.တၢ်စံးပာ်တခီဟဲသးဒ်အံၤ-

မုၢ်တနံၤန့ၣ်စီီၤတကဲသၣ်အခိၣ်သၣ်ဃံအံၤကဟဲက့ၤဆီလီၤအသးလၢစီၤတကဲသၣ်အလိၤဒီးကပၢက့ၤထံကီၢ်

လၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢပှၤထံဖိကီၢ်ဖိကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢအခိၣ်သၣ်ဃံအံၤဟဲ
က့ၤဆီလီၤဒံးဘၣ်န့ၣ်ကညီကလုာ်တခီဘၣ်ကံၢ်တူာ်အယီၢ်ဒ့ဃံးဃံး,ကတီၤပာ်ဖံဘၣ်ခိၣ်ကျၢၤကျၢၤလၢကတူၢ်
ဘၣ်ဒံးကလုာ်ဂၤအတၢ်မၤအၢမၤနးဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

ကစၢၢ်ကံကူးအဂ့ၢ် တၢ


၁.ထး,ပနဲၣ်ဃဲၤစီၤပၤလၢပီၣ်လဲၣ်တခီအိၣ်တဂၤမ့ၢ်ချၢၣ်ဖးဒိၣ်တထူၣ်လၢတၢ်ကိးအမံၤ“စီၤသၣ်ကအုၣ်” လီၤ. တၢ်လၢစီၤပၤတဂၤအံၤအဖိမုၣ်ကနီၤအိၣ်ဝဲတဂၤလၢတၢ်ကိးအမံၤလၢ “နီၢ်ဘုၣ်ဘီ”န့ၣ်လီၤ.လၢကစၢၢ်ခိၣ်တ

ခီစီၤပၤအိၣ်ဝဲတဂၤလၢအဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤဒီးအမံၤဟူသၣ်ဖျါလၢကစၢၢ်ကလိသကုၤဆးဒးတုၤပှၤတသ့ၣ်ညါ
အီၤတအိၣ်နီတဂၤဘၣ်.စီၤပၤအံၤအိၣ်ဒီးအဖိခွါတဂၤတၢ်ကိးအမံၤလၢ“စီၤသီဒိၣ်ခွါ”ဒီးမ့ၢ်သုးခိၣ်တဂၤလၢအ
ပ့ၢ်အချ့စုသ့ခီၣ်ဘၣ်ဆဲးတၢ်သ့ကျီတၢ်နုာ်ဒီးဒိၣ်တၢ်က့ၢ်ဂ့ၤဂီၤဘၣ်, ဘၣ်ဒုၣ်ဘၣ်ဒ့ဂ့ၤမးလီၤ.

ဒ်ပှၤသးပှၢ်ကတိၤဒိတၢ်အသိး,လီခီထူဒီးလီခီထူကျဲလိာ်အသးစီၤသီဒိၣ်ခွါဒီးနီၢ်ဘုၣ်ဘီ,စီၤပၤဒီးစီၤပၤအဖိမုၣ်

ဖိခွါတ့ဃုာ်ဖျီဃုာ်လိာ်အသးလၢ ပှၤဒီမိ၀ၤအံၤအိၣ်ဃုာ်လၢတၢ်ဃူတၢ်ဖိး ပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံထီဘိလီၤ. အန့ၣ်ဒီးနီၢ်ဘုၣ်ဘီကက့ၤပိာ် အ၀ၤအခံဆူကစၢၢ်ခိၣ်မုၢ်ထီၣ်တခီအဂီၢ်အမိၢ်ဟ့ၣ်လီၤထွဲအခံလၢဟုသးပှဲၤထံ
လုၤသၣ်ကုတဖျၢၣ်လီၤ.တုၤနီၢ်ဘုၣ်ဘီက့ၤတုၤအ၀ၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်ဒီးဆ့ၣ်နီၤလၢနီပူၤဒီးထိၣ်ဝးအသး
န့ၣ်ပှၤဒီထံဒီကီၢ်ဆိကမိၣ်မးလၢမ့ၣ်အူအီၣ်နီန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်နီၢ်နီၢ်တခီမ့ၢ်ဒၣ်နီၢ်ဘုၣ်ဘီအတၢ်ကြပုၢ်ကြပီၤန့ၣ်
ဆဲးကပီၤထီၣ်တၢ်အဃိလီၤ.

တၢ်လၢနီၢ်ဘုၣ်ဘီတဂၤအံၤ, မ့ၢ်စီၤပၤခံခီယၢ်ခီအဖိမုၣ်အဃိ, ဖံးတၢ်မၤတၢ်အလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်နီတမံၤဘၣ်. အိၣ်ထဲတၢ်ဘီၣ်တၢ်ညီမုာ်မုာ်ပၢၤပၢၤလၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤလီၤ.လၢဂီၤအတၢ်အီၣ်အဂီၢ်အဝဲဟံးထီၣ်ဟုသး

တဖျၢၣ်ဘိးကၢ်ဝဲခံကူာ်ဒီးဟံးထီၣ်ဖီထီၣ်ဝဲတကူာ်တုၤအဖးထီၣ်န့ၣ်မ့ၤပှဲၤထီၣ်ဒၣ်သပၢၤဒီဖျၢၣ်ညါဒီးအီၣ်ဝဲဒီးအ
ဟံၣ်ဖိဃီဖိခဲလၢာ်ဒၣ်လဲာ်တလၢာ်ဘၣ်.အိၣ်တ့ၢ်တကူၣ်ဖီထီၣ်ကဒီးဝဲလၢဟါတၢ်အီၣ်အဂီၢ်ပှဲၤသပၢၤဒီးလၢအီၣ်
ကဒီးလီၤ. မၤဝဲဒ်န့ၣ်သိးတနံၤဘၣ်တနံၤတနွံဘၣ်တနွံတုၤဟုသးလၢအမိၢ်ဟ့ၣ်အီၤလၢာ်ဒီးမၤလိာ်ကဒီးအ
မိၢ်လၢဟုသးအသီလီၤ.

နီၢ်ဘုၣ်ဘီအတၢ်မၤအံၤပှၤကစၢၢ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ်သ့ၣ်ညါထီၣ်လၢတၢ်အီၣ်ပှိၤအီပှိၤဒ်သိးအံၤလၢညါလၢညါတမၤအ

သးနီတစုဘၣ်.တစုအံၤကစၢၢ်ကံကူးမၤန့ၢ်ဘၣ်အဒဲၣ်မုၣ်တဘီအဘုတလၢာ်ဒီး,ဘီၣ်ထီၣ်ညီထီၣ်ဝဲကွ့ၢ်ကွ့ၢ်လီၤ. လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါဘှဲကီၢ်ဒီကီၢ်ညါမၤဘုမၤဟုန့ၢ်ဂ့ၤထီၣ်တုၤလၢအီၣ်တကးဘၣ်ပှၤအီၣ်တလၢာ်ဘၣ်တခီလီၤ.

၂. တၢ်ဝံအၢကလၤတဂ့ၤ,ပသးပှၢ်စံးဝဲတၢ်ဆူခံပတသ့ၣ်ညါတၢ်ဆူညါပတသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဘၣ်.နီၢ်ဘုၣ်ဘီမ့ၢ်ပှၤ

ဘၣ်မုာ်ဘၣ်ပၢၤဒီးမၤဘီၣ်ညီကံကူးအမဲာ်ညါ,ဘှဲဒီကီၢ်နာ်သက့,လၢတစိၢ်ဖိအတီၢ်ပူၤတၢ်လဲက့ၤအသးလၢအ
ဂီၢ်လီၤ.တနံၤတခီၣ်တၢ်ကစီၣ်ဟူထီၣ်လၢကစၢၢ်ကံကူာ်အဒုၣ်အဒါဟဲဒုးအီၤလီၤ.အန့ၣ်တစုစီၤပၤဖိခွါစီၤသီ
ဒိၣ်ခွါကတဲာ်ကတီၤထီၣ်အသးဒီးတၢ်စုကဝဲၤဒ်သိးကလဲၤဒုးဆၢတၢ်အဂီၢ်လီၤ.ဟံးထီၣ်ဃဲၤ,ဘီ,ကွဲၤဒီးတဲဘၣ်
အမါ,သးဘိဧၢ,သးအုးတၢ်လၢယဃိနီတမံၤတဂ့ၤ,အိၣ်တီၢ်နဝဲမုာ်မုာ်အီၣ်အီဝံၣ်ဝံၣ်ဘဲဘဲတက့ၢ်.ယကလဲၤမၤ
ဝံၤမၤကဲဒုၣ်ဒါတကရၢဒီးဟဲက့ၤလီၤ.တုၤနုၤတစုစီၤသီဒိၣ်ခွါထွဲထီၣ်အခီၣ်လံမးလဲၣ်.အသးဘိကွၢ်ထွဲအခံလၢ
တၢ်သူၣ်ကနိးသးကနိးသယုၢ်သညိအပူၤလီၤ.တၢ်လၢကစၢၢ်ကံကူးဒီဖျၢၣ်န့ၣ်ပှၤလဲၤထီၣ်ဆူအဖီခိၣ်သ့အဂီၢ်
ကျဲအိၣ်ဒၣ်ထဲတဘိဧိၤလီၤ. ကျဲန့ၣ်အိၣ်လၢမုၢ်နုာ်ကလံၤထံးကိးဝဲအမံၤလၢ “ထၢၣ်လၢၢ်ပူၤကျီကိာ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဒ်ကံကူးအတိာ်လၢအခိးတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤသီဒိၣ်လဲၤတုၤဖဲန့ၣ်ဒီးခိးလီၤအဒုၣ်အဒါအခိၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤကစၢၢ်ခိၣ်ဖိလၢပျၢၤအသိး,အဝဲဆှိးထီၣ်သံၣ်ခွံတဘ့ၣ်လၢအမ့ၢ်ထူဒီးကပီၤဂ့ၤမးလီၤ.ဒ်သိးဒုၣ်ဒါသုတထံၣ်
အီၤတဂ့ၤအဂီၢ်ဟံးန့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်သံၣ်ခွံထူလၢအခိၣ်လိၤဒီးယီၢ်ဘၢတံၢ်ဃာ်ဝဲလၢအခီၣ်ညါသးအဖီလာ်လီၤ. တုၤဒုၣ်ဒါဟဲတစုအဝဲကျီသံကံွာ်ဝဲတဖုဝံၤတဖုန့ၣ်လီၤ. 

မ့ၢ်လၢတထံၣ်ဒုၣ်ဒါဟဲလၢာ်ဘၣ်အဃိဆိကမိၣ်ဝဲလၢဒုၣ်ဒါလၢာ်လံဒီးဟံးထီၣ်ကွံာ်အသံၣ်ခွံဒီးဆှိးထီၣ်က့ၤဝဲဝံၤ
ဒီးထုးထီၣ်အကွဲၤအူထီၣ်ဝဲလၢကက့ၤကဒါက့ၤလၢတၢ်မၤနၢၤအဂီၢ်လီၤ.ဃၣ်ကဒါက့ၤအသးအခါဒုၣ်ဒါအိၣ်
တံၢ်ဒံးတဖုဟဲလၢအလီၢ်ခံတခီဒီးမ့ၢ်လၢသံၣ်ခွံထူကပီၤကဲာ်ဆိးအဃိတထံၣ်ဒုၣ်ဒါဘၣ်မ့မ့ၢ်ဒုၣ်ဒါတဖုထံၣ်အီၤ
ဒီးကျီသံကွံာ်အီၤလီၤ.

တဘျီအံၤတၢ်ကစီၣ်ဟူထီၣ်ဆူကံကူးခိၣ်ဒီးနီၢ်ဘုၣ်ဘီအအိၣ်တစုဃီလီၤ.နီၢ်ဘုၣ်ဘီအသးသ့ၣ်ဖးဒီးကဲထီၣ်လၢ

လၢၢ်ထူၣ်ကိးမးတးနးတကးဘၣ်.တၢ်နးလၢတၢ်နးအဖီခိၣ်,တၢ်ဖှီၣ်လၢတၢ်ဖှီၣ်အဖီခိၣ်ဆီၣ်သနံးထီၣ်နီၢ်ဘုၣ်ဘီ
ချ့ဒံးချ့ဒူးန့ၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤကံကူးအပဒိၣ်ကပှၢ်တဖၣ်ဟဲထုကဖၣ်သီၣ်ကမဲၤထီၣ်ဆူစီၤပၤအိၣ်ဒီးစံးဝဲဒၣ်, စီၤပၤဧၢနဖိခွါသံန့ၣ်မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဧါ. တၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်နဒဲၣ်မုၣ်အဃိလီၤ.ဒုၣ်ဒါတဖၣ်မ့ၢ်နဒဲၣ်အသံၣ်အဖီလၢ
ညါဒီးသးဟ့နဖိခွါအဃိ,ဟဲဒုးတၢ်ဒီးမၤသံကွံာ်နဖိခွါလီၤ.ထဲန့ၣ်တကးဘၣ်တၢ်လၢနဒဲၣ်မုၣ်တဂၤအံၤတမ့ၢ်ပှၤ
မူာ်ပှၤနီၢ်ဘၣ်. မ့ၢ်ပှၤဝံပှၤနါလီၤ.ကွၢ်လၢဟုသးတဖျၢၣ်ဖီအီၣ်ဝဲခံဘျီန့ၣ်တမ့ၢ်တၢ်အလုၢ်အလၢ်ဘၣ်.နမ့ၢ်တမၤ
သံအီၤန့ၣ်အဝဲကအီၣ်က့ၤနၤဒီးနဘီနမုၢ်ကတုၤလၢတၢ်ဟးဂုာ်ဟးဂီၤအလီၢ်လီၤ.

လီၤသးကညီၤနးလဲၣ်, စီၤပၤကံကူးညီနုၢ်ဒိကနၣ်တ့ၢ်အ ပဒိၣ်ပပှၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအဃိ, တဘျီအံၤကမၤသံအဒဲၣ်မုၣ်န့ၣ်ကီကီတမၤသံဧီၢ်ကီသးဘၣ်အီၤလီၤ.စီၤပၤကံကူးထိၣ်ကွၢ်တဲာ်ကွၢ်တၢ်ယၢ်ခီ

ယၢ်ခီဝံၤဒ်အဂၤမၤတသ့သတးဒီးဘံၣ်ဃာ်အမဲာ်ဒီးဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လၢတဘၣ်မၤသံအဒဲၣ်မုၣ်တဂ့ၤမ့မ့ၢ်တ
ခီဆါလီၤကွံာ်အီၤတက့ၢ်. အန့ၣ်တစုပှၤစၢတံၢ်ဃာ်နီၢ်ဘုၣ်ဘီအစု,ဒီးမိၤထီၣ်အီၤဆူထးကစၢၢ်ကလံၤထံးဂီၤ
ဖိမုၣ်အလိၤဒီးပာ်အီၤဖဲန့ၣ်လီၤ.အၣ်,နကွၢ်နသးကသ့ၣ်ဖးမးလၢအဃိလီၤ.နီၢ်ဘုၣ်ဘီဟီၣ်ကျ့းကျုးမးအသး
ပှဲၤမဲာ်ထံမဲာ်နိ, နါအ့ၣ်ယွၤတုၤလၢအခီၣ်ညါခိၣ်တုၤပှၤမၤအိၣ်ယုၤလၢထါ,

မဲာ်ထံယွၤသကွ့ၤ
ယွၤစီၣ်နံၣ်ဒီးဆ့
ယွၤတုၤဘံၣ်ခီၣ်ဒ့

တၢ်တဘၢးဘၢးညါသနာ်က့တၢ်သးကညီၤတတုၤအိၣ်အီၤဘၣ်မ့မ့ၢ်တၢ်လဲၤမိၤကဒီးအီၤတုၤလၢဘဲၣ်သၣ်လူၣ်

ကစၢၢ်ခိၣ်,ဝံၤဆူပှီၤဂီၤခိၣ်တကးဘၣ်ဆူဒီၣ်ဖါခိၣ်လီၤ.ဒီၣ်ဖါမ့ၢ်ကစၢၢ်အဝံအနါအဃိတုၤအထံၣ်ဘၣ်နီၢ်ဘုၣ်ဘီ
နၢခ့စီၤနၢပှၢ်ဘၣ်အီၤဒီးစံးသကိးဝဲလၢပအီၣ်ကဘဲမးလီၤ. သတးတကူၢ်သ့ၣ်အီၣ်ကံွာ်နီၢ်ဘုၣ်ဘီန့ၣ်လီၤ.

ဟံးန့ၢ်အီၤလၢသၢတီၤပှၤကညီလံာ်ဖးလၢသရၣ်မိလိၤ, တီအူကတဲာ်ကတီၤအီၤလီၤ

ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

၀့ၢ်စ့ၢ်ယး (၀့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်)


အခါဖဲပှၤယူၣ်တရၣ်ဖိဟဲဒုးစီၤပၤတံသးဒ်အဖျါလၢလံာ်အံၤအဆၢ၄ဝအသိးန့ၣ်ကယဲၢ်မ့ၢ်ပှၤသုးဖိဒီးသုးခိၣ်သုး

နၢ်တဖၣ်အါတက့ၢ်မ့ၢ်ပှၤပှိၢ်ဒီးပအိၣ်“တီသူ”တဖၣ်လီၤ.အနီၢ်နီၢ်တခီန့ၣ်မ့ၢ်ကီၤလၤသူဟဲပၢပှၤကညီအကလုာ်
ကလုာ်တဖၣ်ဒ်စီၤပၤအသိးလီၤ.တုၤယူၣ်တရၣ်အသုးဖိဃၣ်ဒီးစီၤပၤတံသးဒီးအသုးဖိတဖၣ်လူၤပိာ်ထွဲအခံ
တုၤလၢကစၢၢ်ခီၣ်ထံးဒီးဖီၣ်န့ၢ်ဝဲဒီးဒုးကဲဝဲလၢအကုၢ်အပှၤလီၤ.တၢ်လီၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲကစၢၢ်လူၢ်ခံဘိအကဆူးဒီးညီ
လၢပှၤလဲၤတၢ်က့ၤတၢ်ခီဖျိကစၢၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဃိစီၤပၤတံသးဒုးကဲထီၣ်ဝ့ၢ်, လၢပှၤပှိၢ်ကိးဝဲလၢ “စၢ်ယး” လၢခံကိးက့ၤဝဲလၢ“ပာ်တရီတူၢ်”အခီပညီမ့ၢ်ဝ့ၢ်ပဲတရီ,ဒ်သိးဝ့ၢ်အံၤကကဲထီၣ်တၢ်လီၢ်လၢပှၤကခိးတၢ်လၢပှၤအၢ
ပှၤသီလၢယူၣ်တရၣ်အကီၢ်တခီသုတဟဲနုာ်လီၤဆူကီၢ်သထူၣ်အပူၤတဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.၀့ၢ်အံၤအိၣ်လၢဝ့ၢ်ကီးကရံး
အကလံၤထံးမုၢ်ထီၣ်တခီ, စီၤစုၤဒီး “မၠိးဟီယွာ်” (ြမို့ေဟာင်းရွှာ) သၢမံၤလးဃၣ်ဃၣ်လီၤ.

တုၤဝ့ၢ်အံၤတၢ်ဘှီထီၣ်အီၤဝံၤဒီးစီၤပၤတံသးမၢအသုးခိၣ်စီၤအံၣ်တး “ပှၤတနီၤနီၤကိးဝဲလၢစီၤပၠညၣ်အံၣ်တး, လၢခံကိးက့ၤအမံၤလၢ“အတူးလၣ်”ကဲတၢ်ထံတၢ်တီစကီၤ(မၠိးစါ)ပှၤအီၣ်ဝ့ၢ်ဒီးပၢတၢ်ဖဲန့ၣ်လၢစီၤပၤတံသးအဖီ

လာ်လီၤ. ဒီးကယဲၢ်မ့ၢ်ပှၤလီဖိ,လဝးဖိ,တလၢၤဖိ,ဒီးပှၤကညီအိၣ်လၢကစၢၢ်ကလိအကျါန့ၣ်,ဒိးပၢဒိးဆှၢအသး
လၢအီၤလီၤ. တုၤမ့ၢ်စီၤပၤတံသးသံဒီးစီၤအံၣ်တးကဲထီၣ်စီၤပၤလၢဝ့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်ဒီးတအိၣ်လၢၤလၢစီၤပၤတံ
သးတၢ်ပၢဖီလာ်ဘၣ်. ဒီးကိးလီၤအမံၤ(ပွဲး) လၢစီၤပၠညၣ်အံၣ်တးသ့ၣ်နးယၣ်စၢ်ဒီး အနီၢ်ပၤမုၣ်န့ၣ်ကိးဝဲအမံၤ (ပွဲး) လၢ “သၣ်မၣ်ဒ့ၢ်ဝံၣ်”လီၤ. ပှၤတနီၤနီၤကိးဝဲစီၤပၠညၣ်အံၣ်တးသ့ၣ်နးယၣ်စၢ်လၢ “အတူးလၣ်ယၣ်စၢ်” လီၤ.

စီၤပၤတံသးသံဝံၤဒီးအလံၤခွါကဲထီၣ်က့ၤစီၤပၤဖဲအဖုအလီၢ်ဖဲဒူသတုာ်န့ၣ်ဒီးကိးဝဲအမံၤ(ပွဲး)လၢတံသးတမး

သံၣ်ဟးယၣ်စၢ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်စီၤပၤပၠညၣ်အံၣ်တးနၢ်ဟူလၢတံသးတမးသံၣ်ဟးယၣ်စၢ်ကဲထီၣ်စီၤပၤလၢအဖုအ
လီၢ်ဒီးအဝဲဒၣ်နီၤဖးအကီၢ်အဆၢတဘျီဃီဒီးလၢအဝ့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်ဝးတရံးန့ၣ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲဝ့ၢ်ဖိဃုဖျၢၣ်ဒ်သိးအ
ကကဲထီၣ်တိာ်လၢတၢ်ြတီဆၢဒုၣ်ဒါအဂီၢ်ဒီးလၢဝ့ၢ်ဖိတဖျၢၣ်ဒီးတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ထံတၢ်တီစကီၤ (မၠိးစါ)ဖိတဂၤဘၣ်တဂၤလၢအဝဲအတၢ်ပၢတၢ်ြပးအဖီလာ်လီၤ.ဒီးလၢအဝဲအထံအကီၢ်အတၢ်ပၢတၢ်ြပးအပူၤ
န့ၣ်၀့ၢ်အိၣ်ဝဲနွံဖျၢၣ်ပာ်ဃုာ်ဝ့ၢ်လၢအဝဲအနီၢ်ကစၢ်အိၣ်ဒၣ်ဝဲလၢအပူၤ, ဝ့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်န့ၣ်လီၤ.

စီၤပၠညၣ်အံၣ်တးကဲထီၣ်စီၤပၤဖိ (မၠိးစါ)လၢစီၤပၤတံသးအဖီလာ်ဖဲအနံၣ်အိၣ် ၃ဝ အခါဒီးပၢတၢ်လၢစီၤပၤတံ

သးအဖီလာ်ဒ်မၠိးစါတဂၤအသိးဖဲဝ့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်န့ၣ် ၂၂နံၣ်, ဒီးပၢဒၣ်အထံအကီၢ်ဒ်စီၤပၤတဂၤဒၣ်ဝဲအသိး ၃ဂနံၣ်ဒီးသံဝဲဖဲအနံၣ်အိၣ် ၉ဝအခါန့ၣ်လီၤ.ဝ့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်န့ၣ်လၢခံဟးဂီၤဝဲဒီးကဲက့ၤလၢသဝီတဖျၢၣ်ဒီးခဲအံၤ
တအိၣ်လၢၤဘၣ်. ၀့ၢ်ဖိလၢအအိၣ်ဝးတရံးဝ့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်န့ၣ်လၢမုၢ်ထီၣ်တခီမ့ၢ်ဝဲမၠးဝတံၣ်,ကလံၤထံးမုၢ်ထီၣ်တ
ခီမ့ၢ်ဝဲမဲကလီၢ်,ကလံၤထံးတခီမ့ၢ်ဝဲ “ကၠံး”ကိးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ကလံ” ဒီးဝ့ၢ်တီၢ်ဖိးကိးစ့ၢ်ကီးဝဲဒူပပူၣ်,ကလံၤစိးမုၢ်
နုာ်တခီမ့ၢ်ဝဲဝ့ၢ်ပီၣ်,ဒီးကလံၤစိးမုၢ်ထီၣ်တခီမ့ၢ်ဝဲဒူမွ့ၣ်လီၤ.ကယဲၢ်မ့ၢ်ပှၤပၢဒီးအီၣ်ဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်အံၤမ့ၢ်ပှၤပှိၢ်ဖိခဲလၢာ်
ဃၣ်ဃၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်စီၤပၠညၣ်အံၣ်တးသံဝံၤဒီးပှၤပၢဝ့ၢ်တဖၣ်အံၤကဲထီၣ်က့ၤစီၤပၤလၢအဝ့ၢ်ဒၣ်ဝဲဒီးပၢဒၣ်ဝဲအ
ခူအဝ့ၢ်တမၤဘၣ်ဃးအသးလၢပှၤကလုာ်ဂၤအစီၤပၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်ဒူမွ့ၣ်ဒီးမဲကလီၢ်ခံဝ့ၢ်န့ၣ်ယူၣ်တရၣ်ဖိဟဲဒုးန့ၢ်
လၢခံဒီးအိၣ်ဒံးဒၣ်ဝဲလၢယူၣ်တရၣ်အတၢ်ပၢအပူၤတုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤလီၤ.
 

 ဟံးန့ၢ်အီၤလၢစီၤအီၣ်လးကွဲးကညီတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ




ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး
ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

ဘျီၣ်


လၢကစၢၢ်ခိၣ်သ၀ီတနီၤန့ၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ပာ်စၢၤတၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢတၢ်ကိးအီၤလၢဘျီၣ်တဖၣ်အိၣ်၀ဲတုၤမုၢ်မဆါ

တနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ.တၢ်သူၣ်ထီၣ်၀ဲအံၤန့ၣ်စှီၤတဖၣ်ကိး၀ဲလၢဘျီၣ်ဒီးပှိၢ်တဖၣ်ကိး၀ဲလၢဘလီန့ၣ်လီၤ.လၢညါပှိၢ်
သ၀ီတဖၣ်အပူၤဘျီၣ်အိၣ်သနာ်က့ခဲအံၤတၢ်တထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢၤဘၣ်.ပထံၣ်လၢပှၤခဲအံၤတဖၣ်အလူၤပိာ်မၤ
ထွဲဒံးဒၣ်တၢ်လုၢ်တၢ်လၢ်လၢမိၢ်ပၢ်ဖံဖုသ့ၣ်တဖၣ်မၤတ့ၢ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. မိၢ်ပၢ်ဖံဖုတဖၣ်အိၣ်တ့ၢ်ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ
တၢ်မၤလၢတၢ်ြကၢးမၤအီၤလၢဟံၣ်ပူၤန့ၣ်တၢ်တြကၢးမၤအီၤလၢဟံၣ်ပူၤတဖၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိတၢ်လၢ
တၢ်ကဘၣ်မၤအီၤလီၤဆီဒီးတၢ်တြကၢးမၤလၢဟံၣ်ပူၤတဖၣ်တၢ်မၤအီၤကသ့အဂီၢ်တၢ်တ့ထီၣ် “ဘျီၣ်” အ
တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢသ၀ီကိးဖျၢၣ်ဒဲးအဂီၢ်လီၤ.

ဖဲတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘျီၣ်န့ၣ်တၢ်ဃုထၢတၢ်လီၢ်လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဒူၣ်ဒဲးလဲၤထီၣ်က့ၤလီၤကညီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤကညီစှီၤဖိတဖၣ်တဲ၀ဲဘျီၣ်ဒိၣ်နွံစိၤ,ဘျီၣ်ပူၤနွံဆူးန့ၣ်လီၤ.အဃိဖဲတၢ်ဘှီထီၣ်ဘျီၣ်အခါဟံၣ်ထူၣ်အိၣ်သၢဂ့ၢ်ဒီး

တဂ့ၢ်န့ၣ်ဟံၣ်ထူၣ်အိၣ်နွံထူၣ်လီၤ. တၢ်ကဘၣ်ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ဖၣ်ကွာ်အလီၢ်ဒီးတၢ်လီၢ်လၢတၢ်ကပာ်သ့ၣ်မုၢ်
အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ပာ်ဟံၣ်မဲာ်ညါကျူခိၣ်ဒ်ဟံၣ်အဂၤတဖၣ်အသိးလီၤ.အခိၣ်ဒုးတခီဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢတၢ်
လီၢ်တတီၤဘၣ်တတီၤလီၤ.တနီၤဒုး၀ဲအခိၣ်ဒီး၀ၣ်ကျူ,ဖုဒါမ့တမ့ၢ်တနီၤဒီးကဟံလၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်သူဘျီၣ်အံၤ
လၢကျဲအဘိဘိလီၤ.တၢ်သူအီၤဒ်တမှံၤအဟံၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.

ဖဲကစၢၢ်ခိၣ်သ၀ီတဖၣ်န့ၣ်မုၢ်ဆါခီအဆၢကတီၢ်ပှၤသးပှၢ်သးစၢ်တဖၣ်လဲၤမၤတၢ်လၢခုးဧိၤသံၣ်ဧိၤအပူၤအဃိ

သ၀ီပူၤအိၣ်ထီၣ်ထဲသးပှၢ်ဒီးဖိသၣ်တဖၣ်ဧိၤလီၤ.အဃိတမှံၤလၢလီၢ်ယံၤမ့ၢ်ဟဲတဂၤဂၤန့ၣ်တထီၣ်ဆူဟံၣ်ဘၣ်
ဒီးလဲၤအိၣ်ကဒု၀ဲလၢ“ဘျီၣ်”လီၤ.ဖဲသးပှၢ်တဖၣ်ဟဲက့ၤတုၤလၢအဟံၣ်လၢမုၢ်ဟါလီၤခီအခါသံကွၢ်အဖိအလံၤ
မ့ၢ်ပှၤတမှံၤအိၣ်လၢဘျီၣ်တဂၤဂၤဧါန့ၣ်လီၤမ့ၢ်သ့ၣ်ညါ၀ဲလၢတမှံၤအိၣ်လၢဘျီၣ်ပူၤန့ၣ်ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်၀ဲတၢ်
အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်ဒီးလဲၤဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်၀ဲလီၤ.

တကတီၢ်ဃီလဲၤစိာ်န့ၢ်စ့ၢ်ကီး၀ဲလီၢ်မံလီၢ်ဒါဒီးလဲၤကတိၤသကိးတဲသကိးတၢ်ဒီးမံစၢၤ၀ဲဖဲန့ၣ်လီၤ.တၢ်သူစ့ၢ်ကီး ဘျီၣ်လၢပိာ်ခွါသးစၢ်, ပိာ်ခွါလိၣ်ဘိတဖၣ်ကလဲၤမံသကိး၀ဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤအိၣ်တ့ၢ်၀ဲပိာ်မုၣ်လၢဒၢး, ပိာ်ခွါလၢဘျီၣ်အခီပညီကမ့ၢ်၀ဲပိာ်ခွါသးစၢ်တဖၣ်န့ၣ်ကဘၣ်လဲၤမံလၢဘျီၣ်ဒီးမုၣ်လိၣ်ဘိ,ပိာ်မုၣ်ဖိတဖၣ်တခီက

ဘၣ်မံဒၣ်လၢအဟံၣ်ဒၣ်၀ဲလီၤ. တၢ်မၤတၢ်တ့တၢ်ဖျီအမူးဖဲဘျီၣ်ပူၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတနီၤနီၤတၢ်မၤ
အီၤလၢဘျီၣ်ပူၤလီၤ.အဒိ, တလးမူးပိာ်မုၣ်လဲၤပာ်ပာ်စၢၤ၀ဲကျိၣ်ဒီးပီၤကူ ဖဲဘျီၣ်ဒီးမၤတလိၤ၀ဲတၢ်သီၣ်တခါ
လီၤ.

ဖဲတလးမူးပိာ်ခွါဒီးအသကိးဖီ၀ါတဖၣ်ဟဲတုၤလၢဘျီၣ်န့ၣ်တလးမူးအသကိးကျါတဂၤဂၤကဘၣ်ဒ့ကွၢ်၀ဲပီၤကူၤ

အသီၣ်ဒီးကဘၣ်ဘှီဘၣ်မၤလိၤကဒါက့ၤ၀ဲဒ်ကလဲၤအသးဘၣ်ဘျိးဘၣ်ဒါဒီးကျိၣ်အသီၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်
လုၢ်တၢ်လၢ်လၢတၢ်ညီနုၢ်မၤအီၤန့ၣ်လီၤ.တၢ်ဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီဖဲဘျီၣ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.အ၀ဲသ့ၣ်တိ
သ့ၣ်ဖး၀ဲထိးခိၣ်ခံခီဒီးထၢနုာ်လီၤ၀ဲမ့ၤလၢထိးခိၣ်ပူၤဒီးစီၤတလိၢ်ပၢ်ခံလၢပိာ်မုၣ်တခီမ့ၢ်ဂ့ၤ,ပိာ်ခွါတခီမ့ၢ်ဂ့ၤကဘၣ်
ဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်လိာ်သးမ့ၤယၢ်ခီယၢ်ခီန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပီတ့,တၢ်သိၣ်လီၤသီလီၤဖိဒံဖိသၣ်လၢဘျီၣ်ပူၤစ့ၢ်
ကီးန့ၣ်လီၤ.လၢသ၀ီပူၤတၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ,တၢ်ဟုၣ်တၢ်ဘျၣ်,တၢ်အ့ၣ်လိာ်၀ာ်လိာ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အခါသ၀ီခိၣ်
သ၀ီနၢ်လၢအမ့ၢ်စကီၤစံၣ်ညီၣ်အီၤလၢဘျီၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ်သိၣ်လီၤသီလီၤဖိဒံဖိသၣ်တဖၣ်
လၢဘျီၣ်ပူၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. တၢ်မၢပိာ်ခွါဖိသၣ်တဖၣ်လဲၤမံလၢဘျီၣ်ပူၤန့ၣ်မ့ၢ်ဒ်သိးကမၤန့ၢ်အါထီၣ်တၢ်ကူၣ်သ့တၢ်
သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အဂီၢ်လီၤ.တၢ်သူဘျီၣ်ဖဲတၢ်သံအမူးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.တချုးတၢ်လဲၤခူၣ်လီၤပှၤသံန့ၣ်ပှၤဆိး
သီပှၤသံဖဲဘျီၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲသ့ၣ်ဟးက၀ီၤ,ဆ့ၣ်နီၤက၀ီၤပှၤသံဒီးမၤလိာ်အသးဒီးထါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲ
သ့ၣ်ဆိးသီ၀ဲဒ်အံၤဒီးမၤလၢာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပိာ်မုၣ်တဖၣ်လဲၤဆူဘျီၣ်ပူၤထဲဒၣ်ဖဲပှၤသံအမူးအိၣ်အခါ
ဧိၤလီၤ.ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်အဂၤန့ၣ်ပိာ်မုၣ်တဖၣ်တဘၣ်လဲၤဆူဘျီၣ်ပူၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.ဘျီၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢတၢ်မၤ
လုၢ်လၢ်ထူသနူတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.အဒိ,တၢ်မၤတၢ်ကိးကလၤ,တၢ်အီၣ်လါခူးလၢအ
မ့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအမူး ဒီးတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ကစၢၢ်သံခိၣ်မုၢ်ဃါလၢကမၤခုးမၤသံၣ်မၤဘုမၤဟုအဂီၢ်တဖၣ်
န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်န့ၣ်အဃိန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်သံၣ်ခိၣ်မုၢ်ဃါ,တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ,တၢ်အီၣ်သကိးအီသကိး,

တၢ်အီသကိးသံးဧိၤမ့ၤဧိၤလၢတၢ်ရ့လိာ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.တကးဒံးဘၣ်တၢ်သူစ့ၢ်ကီးအီၤလၢတမှံၤဟံၣ်, ပှၤပိာ်ခွါလိၣ်ဘိတဖၣ်မံသကိးအလီၢ်,တၢ်မၤမူးသးဖှံမ့တမ့ၢ်တၢ်သူၣ်အုးသးအုးအမူးတဖၣ်အဂီၢ်,တၢ်စံၣ်ညီၣ်ပီ
တ့တၢ်အလီၢ်,တၢ်သိၣ်လီၤသီလီၤဖိဒံဖိသၣ်အလီၢ်ဒီးတၢ်ထုကဖၣ်သၣ်ကမဲၤဟ့ၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ “ကညီအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤဒီးလုၢ်လၢ်ထူသနူ” လၢကျိၣ်တၢ်ရၤလီၤလံာ်လဲၢ်ကရူၢ်
ကျိာ်ထံက့ၤအီၤလၢမါလ့မၠးကၠီၣ်အလံာ်လၢအမ့ၢ် ကရင်ရုိးရာသုတပေဒသာ လံာ်အပူၤ.

ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး
ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

ဒူယီၣ်ကွဲၢ်ကဘီအဂ့ၢ်

ပှိၢ်ဒီးစှီၤအဒူၣ်အထၢတဖၣ်ဟးထီၣ်လၢကီၢ်စံၣ်ဒီးပိာ်လိာ်ထံကျိဃိၣ်လိာ် “နါခိၣ်” ဒီးသုးလီၤအသးဆူအဖီလာ်
တတီၤဘၣ်တတီၤဒီးပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်ဖဲဃိၣ်လိာ်အကၢၢ်ခိၣ်မုၢ်ထီၣ်တကပၤဒီးတၢ်လီၢ်န့ၣ်ကိးဝဲ
လၢဒူယီၣ်ကွဲၢ်ကဘီတုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤလီၤ.ဒူယီၣ်ကွဲၢ်ကဘီအံၤတဘျီန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လီၢ်ဖဲပှၤကညီအဒူၣ်အထၢ
အကလုာ်ကလုာ်တဖၣ်ကၢၤဖှိၣ်အသးဒီးမ့ၢ်ဝဲပှၤကညီအဝ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်ဒီးဝ့ၢ်ဖိယဲၢ်ဝ့ၢ်ဝးတရံးအီၤလီၤ.
ဝ့ၢ်ဖိအိၣ်ဝးတရံးအီၤတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ…
(၁) ဝ့ၢ်ကၠဲး
(၂) ၀့ၢ်ထါကၠံး
(၃) ဝ့ၢ်လဲပွဲ
(၄) ဝ့ၢ်ကစဲၤ
(၅) သီခိၣ်ပှၤပှိၢ်ဝ့ၢ်တဖၣ်လီၤ
ဝ့ၢ်တဖၣ်အံၤခဲအံၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်. ပှၤကညီစီၤပၤပၢတၢ်လၢဒူယီၣ်တဘျုးဂၤတဘျုးစိၤလီၤ.

တၢ်မၤအသးတဘျီလၢကီၤလၤသူဒီးအဖိကးြပါကိးလီၤအသးလၢတလၢၤတဖၣ်အံၤတုၤမ့ၢ်အအိၣ်လၢပှၤက

ညီအတၢ်ပၢတၢ်ြပးယံာ်ယံာ်ဒီးတလၢၤအစီၤပၤတံသးလၢဒူသတူာ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအီၤလၢကပူထီၣ်လီထီၣ်ပှၤ
ကညီအစီၤပၤလီၤ.ဒ်န့ၣ်အသိးတလၢၤတဖၣ်ပူထီၣ်ပှၤကညီစီၤပၤသတူာ်ကလာ်ဒီးမ့ၢ်လၢပှၤကညီတပလီၢ်ပ
ဒီသးအဃိ,တလၢၤမၤဃၣ်ပှၤကညီဒီးပှၤကညီဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးကွံာ်ဆူယူၣ်တရၣ်ယိၤကီၢ်တနီၤလီၤ.ပှၤကညီ
တဖၣ်တုၤမ့ၢ်အလဲၤဃ့ၢ်အိၣ်ဖဲယူၣ်တရၣ်ယိၤကီၢ်န့ၣ်တုၤမ့ၢ်အသးသယုၢ်ဘၣ်ဝဲအခူအဝ့ၢ်အထံအကီၢ်န့ၣ်မၤ
လုၢ်အုၣ်ထါဝဲဒ်အံၤ.

တလၢၤပူထီၣ်ပှၤကညီ
ကညီဘၣ်ဃ့ၢ်မှံဟးဖျိး
ဆူကံၢ်မဲက့ၤအိၣ်တနီၤ
ဆူယိၤကီၢ်က့ၤအိၣ်တနီၤ

မံလၢမုၢ်နၤမ့ၢ်ပၢၢ်ထီၣ်
လီၢ်အိၣ်လီၢ်ဆိးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်
ကွၢ်လီၤဒူယီၣ်,ကွဲၢ်ကဘီ
သယုၢ်သတွၤမဲာ်ထံလီၤ

စံးဝဲလၢတလၢၤပူထီၣ်ဒီးမၤနၢၤပှၤကညီစီၤပၤအဃိ,ပှၤကညီဟးဃ့ၢ််ဒီးက့ၤအိၣ်လၢယူၣ်တရၣ်ယိၤကီၢ်တနီၤ

လီၤ. တုၤမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်မံဒီးပၢၢ်ထီၣ်လၢမုၢ်နၤ, သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအထံလိာ်ကီၢ်ပူၤ, အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်, ကွၢ်လီၤတၢ်ဆူဒူယီၣ်ကွဲၢ်ကဘီတၢ်သယုၢ်ဘၣ်အီၤဒီးအမဲာ်ထံလီၤဝဲလီၤ.

တုၤတလၢၤမၤဃၣ်ပှၤကညီဝံၤဒီးတလၢၤအစီၤပၤတံသးလၢဒူသတူာ်တီၣ်ထီၣ်ပှၤကညီစကီၤလးစွဲၤလၢမၠိးစါ, ပှၤအီၣ်ဝ့ၢ်ဒူယီၣ်န့ၣ်လီၤ. အခါဖဲန့ၣ်ပှၤပၢတၢ်သၢဂၤလီၤ.တၢတဂၤမ့ၢ်ဝဲလးစွဲၤပၢတၢ်လၢဒူယီၣ်ဒီးအမါအမံၤမ့ၢ်

နီၢ်ခၣ်ရံလီၤ.ခံဂၤတဂၤမ့ၢ်စီၤပၠညၤအံၣ်တးပၢတၢ်လၢပၣ်တရီဒူၣ်ဒီးသၢဂၤတဂၤမ့ၢ်တံသးပၢတၢ်လၢဒူသတူာ်လီၤ. ဖဲလးစွဲၤအသးအိၣ်၃၅နံၣ်အခါပၢတၢ်လၢတလၢၤစီၤပၤတံသးအဖီလာ်ဒ်မၠိးစါအသိးအနံၣ်၂၀၀ံၤဒီးတလၢၤစီၤ
ပၤတံသးသံဒီးလးစွဲၤကဲက့ၤဒၣ်ဝဲပှၤကညီစီၤပၤဖဲဒူယီၣ်အပူၤ ၃၁နံၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိးအဝဲပၢတၢ်ခဲလၢာ် ၅၁နံၣ်ဒီးသံဝဲဖဲအသးအိၣ် ၈၆နံၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. လးစွဲၤသံဝံၤဒီးစီၤပၤပၢတၢ်လၢအလီၢ်တဘျုးဂၤန့ၣ်လီၤ.

ဒ်န့ၣ်အသိးတုၤစီၤပၤတံသးသံဒီးစီၤအံၣ်တးကဲထီၣ်က့ၤစ့ၢ်ကီးစီၤပၤလၢဝ့ၢ်ပၣ်တရီဒူၣ်ဒီးတအိၣ်လၢၤဘၣ်လၢ

တလၢၤစီၤပၤအတၢ်ပၢအဖီလာ်ဘၣ်. စီၤပၤပၢတၢ်လၢဒူယီၣ်,ပၣ်တရီဒူၣ်ဒီးဒူသတူာ်တဖၣ်အံၤဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤ
လိာ်လၢအဖီခိၣ်ခီဘျီခီဘျီလီၤ. ဘၣ်တဘျီဘျီပှၤကညီစီၤပၤကဲဒိၣ်လၢတလၢၤစီၤပၤအဖီခိၣ်,ဒီးတဘျီဘျီတ
လၢၤစီၤပၤကဲဒိၣ်လၢပှၤကညီစီၤပၤအဖီခိၣ်ဒ်န့ၣ်ယၢ်ခီယၢ်ခီလီၤ.

ပှၤကညီစီၤပၤအိၣ်ဘၣ်လၢတလၢၤစီၤပၤအဖီလာ်ဖဲ ခ.န. ၁၀၄၉နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲ ခ.န.၁၀၅၀ နံၣ်န့ၣ်ပယီၤ

စီၤပၤအနီၣ်ရထၣ်ဟဲဒုးတလၢၤဒီးမၤနၢၤဝဲဒီးဟံးန့ၢ်ဃုာ်ပှၤကညီအကီၢ်ခဲလၢာ်ဒီးဒုးကဲထီၣ်အသုးခိၣ်ဖးဒိၣ်
လဲးဝဲသူၣ်ယးလၢပှၤအီၣ်ကီၢ်(မၠိးစါ)ဖဲဒူသတူာ်န့ၣ်လီၤ.နာ်သက့လၢခံပှၤကညီမၤန့ၢ်က့ၤအထံအကီၢ်ဒီးပၢက့ၤ
တၢ်တဘျီဒံးလီၤ. ၀ံၤဒီးဖဲခ.န. ၁၂၈ရနံၣ်ပှၤကညီဒီးယိၤကးြပါအမံၤမ့ၢ်ဝဲမးကဒူးပၢၢ်ထီၣ်တဂၤ, ကဲစီၤပၤ ၁၉နံၣ်ဖဲ ခ.န. ၁၂၈ရဒီး ၁၃၀၆ နံၣ်အပူၤအတ့ၤဒီးပၢဘၣ်က့ၤကီၢ်ဒီကီၢ်ညါဒီးဟံးန့ၢ်အမံၤ “ပွဲး”
လၢ၀ၣ်ရံရူလီၤ. ဒီးလၢခံဖဲ ခ.န. ၁၇၅ရနံၣ် န့ၣ်ပယီၤစီၤပၤ(အလီမံတယါကၠံ)ဟဲဒုးန့ၢ်က့ၤတလၢၤအကီၢ်ဒီးဖဲ ခ.န.၁၈၂၄နံၣ်န့ၣ်,ပှၤအဲကလံးဖိဟံးန့ၢ်တကူၣ်,တညီၣ်,တဝဲၣ်ဘျံးမိတမးဒီးပကိလီၤ.ဒီးဖဲခ.န၁၈၅၂နံၣ်န့ၣ်ပှၤ

အဲကလံးဖိပၢဘၣ်က့ၤကီၢ်ပယီၤလာ်ခီတုၤလၢဝ့ၢ်ပၠ့ၣ်ဒီးတီအူလီၤ.မၤကဒီးဖဲခ.န၁၈၈၅နံၣ်န့ၣ်ပှၤအဲကလံးဖိ
ပၢဘၣ်ကီၢ်ပယီၤထးခီလီၤ.ပယီၤစီၤပၤသံၣ်ပီဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤဝံၤတၢ်ဆှၢအီၤဆူမးတရး,ဝံၤကဒီးဆူရးတနး
ဒီးသံဝဲဖဲတၢ်လီၢ်န့ၣ်ဖဲ ခ.န. ၁၉၁၆နံၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ“စီၤအီၣ်လးကွဲး”ကညီတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤလံာ်ပူၤ
ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး
ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

ပဒိၣ်စီၤဘးသ့ၣ်စ့ၣ်သး​သ​မူ​အ​ဂ့ၢ်​ဖုၣ်​ကိာ်

ပဒိၣ်စီၤဘးသ့ၣ်စ့ၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ၁၉၂၇နံၣ် ,လါ မၤ ရှး ၁၁သီ,ဖဲ၀့ၢ်ဟီကတး,အ့ၣ်ယၣ်၀တံၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်,မိၢ်ပၢ်မ့ၢ်၀ဲ စီၤဘးစ့ၣ် ဒီးနီၢ်သ့မၠး,ဒီပုၢ်၀ဲၢ်အိၣ် ၉ဂၤဒီးအ၀ဲမ့ၢ်ပှၤခံဂၤတဂၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၁၉၄၆နံၣ်န့ၣ်ဖျိထီၣ်၀ဲဒၣ်အမဲရကၤကညီဘျၢထံတီၤထီကၠိဖဲ၀့ၢ်ဟီကတးဒီး ဖဲ ၁၉၄၆ နံၣ် ,လါ အီကူာ်တုၤ ၁၉၄၈ နံၣ်မၤတ့ၢ်တၢ်ဖဲ၀့ၢ်တကူၣ်သုး၀ဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်ဘၣ်ဃးစ့စရီတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ

ဖဲ၁၉၄၉နံၣ်,လါယနူၤအါရံၤ၃၁သီ,စးထီၣ်နုာ်လီၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢဖဲ၀့ၢ်တကူၣ်အ့စ့ၣ်တၢ်ပၢ,ကညီကလုာ်အတၢ်ပၢၢ်
ဆၢစးထီၣ်အဆၢကတီၢ် န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ ၁၉၄၉-၁၉၅၀နံၣ်ဒ််ထံရူၢ်ကီၢ််သဲးမူဒါခိၣ်တဂၤအသိးဖဲတီအူကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၁၉၅၁-၁၉၅၂နံၣ်ကီၢ်သူလ့ၤမုၢ်ထီၣ်ဖဲကီးတရံးကီၢ်ရ့ၣ်ပူၤကီၢ်ရ့ၣ်သၢဘ့ၣ်အပူၤဒ်သုးဂ့ၢ်၀ီခိၣ်တဂၤအသိး
န့ၣ်လီၤ.

ဖဲဲ ၁၉၅၆နံၣ်ဒ််ကညီဒီကလုာ်စၢဖိှၣ်ကရၢတဂၤအသိးအ၀ဲဟံးမူဒါဖဲဖၣ်အၣ်ကီီၢ်ရ့ၣ်ဒ််နဲၣ်ရွဲၢ်တဂၤ အသိိးလီၤ.

ဖဲ ၁၉၅၃နံၣ်ကဲထီီၣ်၀ဲကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢကတီၤဆိကမံးတံာ်တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

ဖဲ ၁၉၆၄နံၣ်ကဲထီၣ်ဘၣ်ကီၢ်သူလ့့ၤမုၢ်ထီၣ်က၀ီၤထံရုူၢ်ကီၢ်သဲးမူဒါခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ ၁၉၆၈နံၣ်ကဲထီၣ်၀ဲကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢလီၢ်ခၢၣ်သးတၢ်ကရၢကရိမူူဒါခိၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲ ၁၉၇၀-၁၉၇၇နံၣ်ကဲထီၣ်၀ဲကီၢ်ရ့ၣ်ဘျံးဒ၀ဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ခိၣ်တဂၤအသိးလီၤ.

ဖဲ ၁၉၇၈နံၣ်ကဲထီၣ်၀ဲကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢလီၢ်ခၢၣ်သးကူၣ်သ့ဆူၣ်ခ့ျကိတိာ်ခိၣ်တဂၤအသိး န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၁၉၈၃နံၣ်ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢလီၢ်ခၢၣ်သးကမံးတံာ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤဒ်နဲၣ်ရွဲၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်
တဂၤအသိးဒီးစးထီၣ်ဟံးန့ၢ်မူဒါ ဖဲ၁၉၈၃-၁၉၉၉နံၣ်ဒ်ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢအနဲၣ်ရွဲၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်တဂၤအ
သိးန့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၂၀၀၀နံံၣ်ခ့့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ဒီကလုာ်တၢ်အိိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်၁၂ဘျီတဘျီအခါဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီီၣ်အီီၤဒ်ခ့့ၣ်အဲၣ်ယူူၣ်က
ရၢခိၣ်တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၂၀၀၄နံၣ်,ခ့့ၣ်အဲဲၣ်ယူူၣ်ဒီကလုာ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်၁၃ဘျီတဘျီအခါဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်ကဒီးအီၤဒ်ခ့ၣ်အဲဲၣ်
ယူၣ်ကရၢခိၣ်အသိိးခံဘီျတဘျီ န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ ၂၀၀၈နံၣ်အပူၤအ၀ဲဟံးမ ူဒါဒ်ခ့့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ကရၢခိိၣ်တဂၤအသိးတုၤဖဲ၂၀၀၈,လါမ့ၤ ၂၂သီ
တုၤအသံတစုလီၤ.

အ၀ဲအိၣ်မူတုၤလၢ၈၂နံၣ်ဒီးဖဲ၂၀၀၈,လါမ့ၤ၂၂သီဂီၤခီ၂နၣ်ရံၣ်အသးသမူဘၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်ခီဖျိဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဆံၣ်
ဆၢတၢ်ဆါဖဲကီၢ်ကီၠၣ်တဲၣ် -ကီၢ်ပယီၤကီၢ် ဆၢ,ဖဲကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်လီၢ်တတီၤန့ၣ်လီၤ.



မူဒ ါလၢကလုၣ်ဒူၣ်တဖၣ်အပူၤ
၁၉၈၈နံၣ်ကဲထီၣ်၀ဲ DAB အကမံးတံာ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.
၂၀၀၄-၂၀၀၈နံၣ်အ၀ဲကဲထီၣ် DAB ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
၁၉၉၇နံၣ် NDF ကရၢအပူၤအ၀ဲကဲထီၣ်၀ဲဒ်ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤကရူၢ်တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
၂၀၀၀-၂၀၀၈ NDFအကရၢခိၣ်တဂၤအသိးဟံးန့ၢ်မူဒါဖဲန့ၣ်.
၂၀၀၁-၂၀၀၈တုၤအသံတစုမၤတ့ၢ် ENC အကရၢခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
၂၀၀၂-၂၀၀၆ NCUB ကရၢပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤကရူၢ်တဂၤအသိး.
၂၀၀၆-၂၀၀၈ NCUB ကရၢခိၣ်တၢတဂၤအသိးဟံးတ့ၢ်မူဒါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.


 
ကရၢခိၣ်စီီၤဘးသၣ်စ့ၣ်ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ (KNU) အတၢ်ကတိၤတဖၣ်
ကညီဖိတဖၣ်ဃုာ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်အံၤအပတီၢ်ဖုၣ်လီၤတ့ၢ်လၢစိၤတဖၣ်အစိၤန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်တံၢ်မၤ
နၢၤတ့ၢ်ပှၤလီၤ.ပတအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူၣ်ထီၣ်ဘၣ်ပဘူၣ်ပတီၢ်ဒၣ်လဲာ်ဘၣ်.ဒ်သိးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်
တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အံၤအဂီၢ်ကညီဖိတဖၣ်ဃုာ်ဒီးကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်ပဘၣ်နုာ်လီၤဒုးတၢ်လီၤ. 

တၢ်ကသူၣ်ထီၣ်က့ၤပဘူၣ်ပတီၢ်အံၤမ့ၢ်ကလုာ်ဒူၣ်ခဲလၢာ်အခွဲး အယာ်လၢ အိၣ်ဖျဲၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.လါဖ့ၤ ြဘူၤ အါ ရံၤ၅သီ,၂၀၀၇ပဘၣ်ပသးလၢတၢ်ဘှါရှဲလီၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်အံၤလၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အဃိလီၤ.ယနီၢ်ကစၢ်စ့ၢ်ကီး
ယနာ်လၢပထံၣ်လိာ်သကိးဒီးဃုထံၣ်က့ၤတၢ်အစၢအံၤကမ့ၢ်တၢ်ဘှါရှဲက့ၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီန့ၣ်လီၤ. ပထံပကီၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်စ့ၢ်ကီးပတညိၣ်ဆူမတၤမးအအိၣ်ဘၣ်.မ့မ့ၢ်တခီလၢအပၣ်ဃုာ်ဒီီးကလုာ်ဒူူၣ်ဒီးပှၤ
အါဂၤမ့ၢ်ဟံံးန့ၢ်ဆၢကတီီၢ်ဒီီးဃုထံၣ်က့ၤတၢ်အစၢ န့ၣ်ယနာ်လၢတၢ်ကဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးန့ၣ်လီၤ.

 
ဟံးန့ၢ်အီၤလၢကွဲၤကလုၢ်ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤ

တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်


(က)ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်
ဖဲတၢ်ဂုၤက့ၤအ့စ့ၣ်အလီၢ်ခံကီၢ်သူလ့ၤ၀့ၢ်ခိၣ်လီၢ်ခၢၣ်သးန့ၣ်ဘၣ်တၢ်သုးအီၤဆူတီအူန့ၣ်လီၤ. ဖဲ၁၉၄၉နံၣ်လါ

ယူၤ ၁၄သီ န့ၣ်တၢ်ကိးကီၢ်သူလ့ၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲတီအူလၢတၢ်ကဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်မ့ၢ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်ဒီးတၢ်ဃုထၢထီၣ်ကိတိာ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်တၢ်ဃုထၢ
အီၤန့ၣ်လီၤ.အခီၣ်ထံးတၢ်ဃုထၢကိးထီၣ်ပှၤ (၁၂)ဂၤအမံၤ၀ံၤဒီးလၢပှၤ (၁၂)ဂၤအံၤအကျါတၢ်ဖီၣ်တၢ်ဖးလၢ
ကိတိာ် (၈)ဂၤအဂီၢ်ဒီးပှၤန့ၢ်တၢ်ဖးအါကတၢၢ်မ့ၣ်အူလးဖ့ၣ်လၢဒူသထူၣ်တခီဘၣ်ဆၣ်တုၤတၢ်ကျဲၤလီၢ်ကိတိာ်
အလီၢ်န့ၣ်စီၤဘးအူကၠံဒ်အမ့ၢ် KNU ကရၢ, ကရၢခိၣ်အသိးတၢ်ဟ့ၣ်အီၤလၢကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်လၢအဘၣ်တၢ်ဃုထၢအီၤတဖၣ်မ့ၢ်၀ဲ.

(၁)ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် စီၤဘးအူကၠံ (လခသ)
(၂)ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကိတိာ် အူလးဖ့ၣ် (ဒူသထူၣ်)
(၃)ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤကိတိာ် စီၤဖိမီၣ် (ညီၣ်လ့ပ့ၣ်)
(၄)တၢ်ဒီသဒၢကိတိာ် ကီၢ်ကစၢ်ရွ့ၣ်လ့ (တီအူ)
(၅)ကျိၣ်စ့၀ဲၤကျိၤကိတိာ် ကီၢ်ကစၢ်တူရၣ်အူ (တီအူ)
(၆)သ့ၣ်ပှၢ်ဒီးစံာ်ပှဲၤကိတိာ် စီၤစ့ၣ်တ့ၣ် (တီအူ)
(၇)တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ကိတိာ် ပဒိၣ်ဘးထူ (တီအူ)
(၈)တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤဒီး၀ံစိာ်တီဆှၢကိတိာ် စီၤကၠီနစၢၣ်တၢၢ်မ့ၣ် (တီအူ)
တီၢ်နီၣ်-လၢခံတစဲးကီၢ်ကစၢ်ရွ့ၣ်လ့ဖီၣ်ထီၣ်က့ၤတီအူသုးက့ခိၣ်ဒီးသုးခိၣ်ကျၢၢ်မ့မီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်ဒီသဒၢ၀ဲၤ

ကျိၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.

မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်ရၤလီၤတၢ်ကလုၢ်လၢကလံၤကျါသန့ (BBC) ကီၢ်အ့့ဒယၣ်
(All India Radio) ကီၢ်ပၣ်ကံးစတၣ် (Pakistan) အီစြထ့လယၣ် (Australia) တဖၣ်ပာ်ဖျါထီယတၢ်
ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်တၢ်ြပၢတၢ်ြပးဒီး ထံဂုၤကီၢ်ဂၤအတၢ်ပရၢပစၢၢ်တဖၣ်လၢ ကီၢ်တဘျုးဘ့ၣ်

ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ၁၉၅၁နံၣ ် (KGB) အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်အၢၣ်လီၤစံၣ်ညီၣ်၀ဲလၢလါ
ယူၤ(၁၄)သီမုၢ်တနံၤလၢတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်န့ၣ်တၢ်ကပာ်ကဲအီၤဒ်ကီၢ်သူလ့ၤမုၢ်နံၤန့ၣ်လီၤ. မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤတၢ်ဘိးဘၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲဒၣ်လၢကီၢ်သူလ့ၤအသုးဖိသံၣ်ဖိပှၤစိာ်စုက၀ဲၤတဖၣ်ခဲလၢာ််တၢ်ဒုးကဲ

ထီၣ်အီၤလၢ ကီၢ်သူလ့ၤသုးမုၢ်ဒိၣ် (KAF) (Kaw ThooLei Aremed Froce) သုးခိၣ်ကျၢၢ်မ့ၢ်၀ဲမ့မီၣ် 
(General Min Maung) န့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ ်KNDOအခါတၢ်နီၤလီၤသုးဟီၣ်က၀ီၤ (Zone) တဖၣ်ကမ့ၢ်က့ၤသုးက့တခါဘၣ်တခါဒီးမုၢ်

ထီၣ်တခီသုးက့အိၣ်၀ဲကရ့ၣ်နံၣ်သုးက့,ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်သုးက့,တီအူသုးက့,ဒူသထူၣ်သုးက့,ဒီးမီၣ်လမၠဲၣ်သုးက့တ
ဖၣ်န့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်ထံထၣ်စွ့တခီတၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလီၤဆီလၢကကွၢ်ပၢလီၤအသးဒၣ်၀ဲလၢကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်အတၢ်ြပၢ
တၢ်ြပးအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.

(ခ)ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢ
ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်လၢဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤဖဲ (၁၉၄၉) နံၣ်လါယူၤ (၁၄)သီ န့ၣ်မၤဘၣ်တၢ်ထဲ (၃)လါဧိၤ

ဒီးဖဲ(၁၉၄၉)နံၣ်လါစဲပထ့ဘၢၣ်(၂၀)သီန့ၣ်တၢ်မၤအီၤဒ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢကိး၀ဲလၢ(CAS)(K)
ဒ် (CAS)(B) ဖဲအဲးကလံးဟဲနုာ်ဒီးဒုးန့ၢ်သီက့ၤကီၢ်ပယီၤအခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်တခီ
မ့ၢ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဒုးဆၢကတီၢ်ပတၢ်ဒုးတနၢၤတၢ်ဒံးဘၣ်ဒီးပပာ်လီၤတၢ်ြပၢတၢ်ြပးဒ်ထံကီၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤအသိးတ
သ့ဘၣ်အဃိ,ပဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢသုး ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢလၢကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မၤနၢၤချ့ချ့န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢအတၢ်ပိာ်ထွဲ
တုၤမ့ၢ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢတၢ်ြပး၀ံၤတၢ်ထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ် (Standing Order) လၢဖဲတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဒုး

အဆၢကတီၢ်တၢ်တဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ကရၢကရိနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကလုၢ်အံၤအဃိကညီဒီက
လုာ်ညါန့ၣ်တၢ်ကရၢကရိတအိၣ်လၢၤဒီးတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲတအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.​ သုးတၢ်ပၢတၢ်ြပးလၢအပာ်
လီၤအံၤန့ၣ်ဟံးန့ၢ်လၢအဲကလံးအတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢဖဲအဟဲက့ၤနုာ်လီၤသီကီၢ်ပယီၤဖဲအဒုးဟးထီၣ်
ယပၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.တၢ်အံၤတဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့လိာ်အသးဒီးကညီတဖၣ်အတၢ်ဒုးထီဒါပှၤပယီၤဖိလၢအမ့ၢ်ပှၤထံ
လီၢ်ကီၢ်ပူၤဖိသကိးသကိးဘၣ်ဒီးတမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ဘျိးဘၣ်ဒါဒီးတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်စိကမီၤအိၣ်လၢ
သုးသံၣ်အစုပူၤထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်တန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်နီတမံၤဒီးတၢ်အံၤဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးမီၤစိရိၤ,သုးစီၤပၤသ
နူသုးခိၣ်သုးနၢ်အါဂၤဒ်အန့ၢ်စိန့ၣ်ကမီၤလၢအကစၢ်ဒၣ်၀ဲအဘျုးအဂီၢ်မၤကီမၤခဲကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သုးတၢ်ပၢခဲလၢာ်အဖီခိၣ်အိၣ်ဒီးသုးခိၣ်ကျၢၢ်ဒီးကီၢ်ခိၣ်သနာ်က့ပှၤဖီၣ်ပျံၤဒီးသုးကျဲၤတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကလုၢ်လၢတၢ်
ဒုးတၢ်ယၤဒီးတၢ်ပၢတၢ်ြပးခဲလၢာ်မ့ၢ်သုးရွဲၣ် (MilitarySecretary) လၢဖဲန့ၣ်အခါမ့ၢ်သုးခိၣ်စီလိၣ်န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်ဂ့ၢ်အဖီခိၣ်တၢ်ကလုၢ်ကပုာ်အဃိတၢ်တလဲၤထီၣ်လဲၤထီတၢ်ဂုၤက့ၤအခံသုးခိၣ်သုးနၢ်လၢအဒိၣ်စိတဖၣ်

ကွၢ်ဒၣ်ထဲအကစၢ်အဘျုးတနီၤတကနၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲာ်ဆိးဘၣ့်ပှၤပၢတၢ်ြပးတၢ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးကွၢ်အ
ဘျုးတနီၤထံၣ်ဆံးသုးလၢတၢ်ဖီခိၣ်တဖၣ်တနီၤ,တနီၤပျံၤဘၣ်သုးတနီၤတၢ်ဒ်အံၤသိးတဖၣ်အဃိဒုၣ်ဒါထီၣ်ဒုး
ကဒါက့ၤတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဖၣ်ဒီးမၤန့ၢ်က့ၤ၀ဲညီကဒၣ်န့ၣ်လီၤ.သုးခိၣ်သုးနၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤပှၤမၤတၢ်လၢပၢြပးတခီမ့ၢ်ဂ့ၤ
အါဂၤဟးသဒၣ်ကွံာ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢကွၢ်ကဒါက့ၤအဘူးအလဲမၤန့ၢ်က့ၤအတၢ်မၤလၢဒုၣ်ဒါအဖီလာ်ဟးသဒၣ်တၢ်
ပၢၢ်ဆၢဒီးတနီၤထီဒါက့ၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. 

ဖဲ(၁၉၅၀)နံၣ်လါမးရှး(၁၇)သီန့ၣ်ဒုၣ်ဒါထီၣ်မၤန့ၢ်က့ၤတီအူလၢအမ့ၢ်ကီၢ်သူလ့ၤ၀့ၢ်ခိၣ်ဒီးကညီတဖၣ်ဘၣ်တၢ်
ပာ်တ့ၢ်ပရဲလိာ်ကျိမုၢ်နုာ်တကပၤခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤအဂီၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢခူလၢ၀့ၢ်လၢလ့ၣ်မ့ၣ်
အူကျဲတဖၣ်ဒီးဘၣ်နုာ်လီၤဆူပှၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.​ လၢထံထၣ်စွ့တကပၤန့ၣ်ဒ်ကီၢ်သူလ့ၤလီၢ်ခၢၣ်သးဟ့ၣ်လီၤအီၤ
တၢ်အခွဲးလီၤဆီအသိးဖဲ(၁၉၅၀)နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ၁၇သီန့ၣ်ကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲယွၣ်သၣ်ကူဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢၣ်
ပီၣ်တၢၣ်ပီသကိးတၢ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကဒါက့ၤKNUကရၢဒီးမါဘးဇၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤဒ်ကရၢခိၣ်
အသိးန့ၣ်လီၤ. KNUကရၢဘၣ်တၢ်ဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢအခီၣ်တဃာ်,အပျိၢ်ဃံ,ကညီကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်
ဖိတဖၣ်အသးဆူၣ်ထီၣ်က့ၤလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့လၢတၢ်ပၢတၢ်ြပးတခီတၢ်ပာ်ဃာ်ဒ်

သုးတၢ်ပၢဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤတလဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤထဲသိးတၢ်တိာ်ပာ်အိၣ်အသိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

(ဂ)စီၤဘးအူကၠံအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ
ဖဲတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢတၢ်ြပးအခါန့ၣ်စီၤဘးအူကၠံမ့ၢ်ကီၢ်ခိၣ်တဂၤသနာ်က့သုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤခဲ

လၢာ်အဃိအ၀ဲမၤတၢ်တသ့ကဲာ်ဆိးဘၣ်.KNUလီၢ်ခၢၣ်သးခိၣ်နၢ်လၢအမၤသကိးက့ၤတၢ်ဒီးအီၤလၢညါတဖၣ်
တအိၣ်ဘူးဒီးအီၤလၢတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တၢၣ်ပီသကိးအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်.အဃိဖဲဒုၣ်ဒါမၤန့ၢ်က့ၤကီၢ်သူလ့ၤ၀့ၢ်ခိၣ်တီအူ
အခါကီၢ်သူလ့ၤဘၣ်ပာ်တ့ၢ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲဒီးတၢ်လီၢ်လၢပရဲလိာ်ကျိကျဲမုၢ်နုာ်အခါအ၀ဲမၤလိာ်သကိးလၢအမၤ
သကိးတ့ၢ်တၢ်ဒီးအီၤKNUလ.ခ.သခိၣ်နၢ်တဖၣ်လၢအအိၣ်လၢထံထၣ်စွ့အကျါကဟဲက့ၤထီၣ်ဆူမုၢ်ထီၣ်ဒီးမၤ
သကိးတၢ်ဒီးအီၤတဂၤဂၤန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်အံၤအဂီၢ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်ကဟဲထီၣ်ဆူမုၢ်ထီၣ်လၢ
တၢ်မၤစၢၤကီၢ်ခိၣ်​ စီၤဘးအူကၠံအဂီၢ်ဒီးတၢ်ဃုထၢထီၣ်က့ၤ​ ကီၢ်ခိၣ်မါဘးဇၣ်လၢထံထၣ်စွ့သုးခိၣ်စဲခ့ၣ်အလီၢ်
န့ၣ်လီၤ.​ တုၤမ့ၢ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်ဟဲက့ၤထီၣ်ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်သုးခိၣ်ရီလ့ၣ်(ထံထၣ်စွ့)သရၣ်တီၣ်ယ့ၣ်,စ

ကီၤလၢၢ်တီတဖၣ်လီၤ.

ဒ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ်၀ဲအသိးကီၢ်ခိၣ်စီၤဘးအူကၠံဒီးသုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်လဲၤလီၤဆူမီၣ်လမၠဲၣ်တကပၤလၢတၢ်က

ရၢကရိထိီၣ်​ KNU​ အဂီၢ်ဒီးတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.​ တၢ်စူၤဒိၣ်မးဒီးထံဒိၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဖဲတၢ်ြကဲၢ်သ၀ီဒီးကလဲၤဆူညါန့ၣ်တၢ်စူၤဒီးထံဒိၣ်အဃိခိၣ်နၢ်ဒီးသ၀ီဖိဖဲန့ၣ်ြတီအ၀ဲသ့ၣ်မၢအ
တၢ်အိၣ်ခိးဒံးသနာ်က့အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤ၀ဲန့ၣ်လီၤ.လါအီကူး(၁၂)သီဂီၤခီန့ၣ်ဒုၣ်ဒါခးအ၀ဲသ့ၣ်ဒီးဖဲန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်အပှၤ
အိၣ်စှၤဂၤဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တဟ့ၣ်ရှူဘၣ်မ့မ့ၢ်တခီအ၀ဲသ့ၣ်ခီၣ်ဆၢက့ၤတုၤဒါဒူဒူတုၤအသးသမူဟးထီၣ်ကွံာ်
တစုလီၤ.စီၤဘးအူကၠံ,သုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်ဒီးအသကိးတဖၣ်သံ၀ဲဒ်ပှၤဒူပှၤဃိၤနီၢ်နီၢ်အသးိအဃိဖဲဲ​ KGB​ အတၢ်
အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲ(၁၉၅၁)နံၣ်လါအ့ြဖ့ၣ်အပူၤတၢ်အၢၣ်လီၤစံၣ်ညီၣ်၀ဲလၢလါအီကူူး(၁၂)သီကမ့ၢ်ကညီဒီကလုာ်ပှၤဒူပှၤ
ဃိၤအမုၢ်နံၤဒီးတၢ်မၤလၤကပီၤမုၢ်နံၤန့ၣ်တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ.

 

(ဃ)ထံထၣ်စွ့ဒီးကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢကျဲခံဘိတဘိ
ဒ်လီၢ်ခၢၣ်သးလၢတီအူဟ့ၣ်အခွဲးအယာ်လၢထံထၣ်စွ့ကအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့လၢကမၤဒၣ်အတၢ်ဒၣ်၀ဲလၢတၢ်က

ရၢကရိထီၣ်သုးဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်တနီၤန့ၣ်လီၤ.ဒ်အန့ၢ်အခွဲးအယာ်အသိးဖဲ၁၉၄၉နံၣ်လါယူၤအလၢာ်ဃၣ်
ဃၣ်န့ၣ်အိၣ်ဖှိၣ်၀ဲဖဲညီၣ်တူလၢတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ထံထၣ်စွ့သုးခီဒီးတၢ်နီၤဖးလီၤသုးဟီၣ်က၀ီၤဃုထၢထီၣ်သုးခိၣ်
နၢ်တဖၣ် ဒ်အဖီလာ်အသိးအံၤန့ၣ်လီၤ.

(၁)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၁ သုးက့ခိၣ်ကီၢ်ထူ-ကၠီၣ်မၠးသါ
(၂)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၂ သုးခိၣ်စီၤကၠဲး
(၃)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၃ သုးက့ခိၣ်စီၤသ့အီၣ်
(၄)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၄ သုးက့ခိၣ်စီၤဘးသီၣ်
(၅)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၅ သုးက့ခိၣ်စီၤအီၣ်စ့ၣ်(ထိးမဲပၢ်)

ဖဲ၁၉၅၀နံၣ်လါမးရှးအလၢာ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်ထံထၣ်စွ့သုးက့(၆)တၢၢ်ကွဲၤသုးက့,တၢ်နၢမူသုးက့,သုးခိၣ်သုးနၢ်တ

ဖၣ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢတၢ်ကပာ်ဖှိၣ်က့ၤအသုးက့တက့ဃီဒီးတၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်​ တၢၢ်ကွဲၤဒီးတၢ်နၢမူသုးက့ဒ်​ (၁)
အသိးခဲလၢာ်ဒီးသုးက့ခိၣ်မ့ၢ်ကီၢ်ထူန့ၣ်လီၤ.ဖဲ၁၉၅၁နံၣ်စးထီၣ်သီန့ၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးက့(၁)လၢပကိရိမးတၢ်
လီၢ်တုၤလၢ(လှိုင်)ကျိ,သုးရ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်၀ဲသုးရ့ၣ်(၁၇)လၢသၣ်ယၣ်၀တံၣ်ကလံၤထံး,သုးရ့ၣ်(၂၂)လၢသုးခိၣ်စံဖလံ
အကစၢ်ကရၢကရိဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲဖဲကညီသုးရ့ၣ်(၂) လီၤမုၢ်ြပံြပါ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ဒီးသုးက့ခိၣ်မ့ၢ်စ့ဖလ့န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၁၉၅၂နံၣ်လါမ့ၤထီၣ်သီတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးက့(၇)သုးက့ခိၣ်မ့ၢ်သုးခိၣ်မၠိးခၠံးန့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်ကီၢ်သူလ့ၤသုးတၢ်

ပၢဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်သီဒီးထံထၣ်စွ့တူၢ်လိာ်မၤကွၢ်၀ဲသနာ်က့လၢတၢ်ကရၢကရိထီၣ်က့ၤKNUကရၢအဂီၢ်မါဘး
ဇၣ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲ၀ဲဒီးကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲရွ့ၣ်သၣ်ကူဘၣ်ဃးကၠီကူကီၢ်ဆၣ်ပသံၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ဖဲ၁၉၅၂နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ
(၁၅)သီဒီးခၢၣ်စးလၢကီၢ်ရ့ၣ်ခဲလၢာ်ဟဲထီၣ်၀ဲဃူဃူဖိးဖိးခဲလၢာ်(၂၀၀)ဂၤဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အၢၣ်လီၤလၢ
တၢ်ကဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤKNUကရၢဒီးဖဲန့ၣ်မါဘးဇၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢKNUကရၢခိၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲသုးခိၣ်
ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်က့ၤထီၣ်ဆူမုၢ်ထီၣ်အခါမါဘးဇၣ်ဖီၣ်ထီၣ်က့ၤသုးခိၣ်ကျၢၢ်တၢ်မၤဒီးလၢခံတၢ်ဃုထၢထီၣ်က့ၤပဒိၣ်စ့မိၣ်
လၢထံထၣ်စွ့သုးခိၣ်ကျၢၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၁၉၅၂နံၣ်တၢ်ကိၢ်ခါဆၢကတီၢ ်KGBအၢၣ်လီၤစံၣ်ညီၣ်၀ဲလၢမုၢ်ထီၣ်ကီၢ်ခီဒီးထံထၣ်စွ့ကီၢ်ခီကဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးခီ
(၂)ခီစုာ်စုာ်အသိးလၢထံထၣ်စွ့သုးခီ(၁)ဒီးဖဲန့ၣ်သုးခီခိၣ်မ့ၢ်၀ဲသုးခိၣ်ကၠီၣ်မၠးသါဒီးသုးက့(၂),သုးက့(၆),သုးက့(၅)
တဖၣ်ကဲထီၣ်သုးခီ(၂)ဒီးဖဲန့ၣ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်မ့ၢ်၀ဲဘိၣ်ပူးန့ၣ်လီၤ.သုးခိၣ်သုးနၢ်အါဂၤလၢကလံၤထံးတကပၤတုၤ
လၢသုးခီခိၣ်ဒၣ်လဲာ်မ့ၢ်သုးစီၤပၤဖိတဖၣ်ဃုအဘျုး၀ာ်ဟုးလာ်ဒီးတၢ်ဒုးသုးဒုးသံၣ်အပူၤတၢ်မၤသကိးတၢ်တအိၣ်
ဘၣ်လၢတၢ်န့ၣ်အဃိသတးဒီး​ တုၤမ့ၢ်ဒုၣ်ဒါထီၣ်ဒုးတၢ်လီၢ်တဖၣ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသးညီကဒၣ်တနီၤထီ
ထါက့ၤကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဃိတၢ်လီၢ်တဖၣ်အိၣ်လီၤတဲာ်ဒီးသုးဖိသံၣ်ဖိတဖၣ်စှၤလီၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.လၢထံထၣ်
စွ့တကပၤတၢ်ဃံးတၢ်ကီဒိၣ်ထီၣ်ကမျၢၢ်တဖၣ်ယုာ်ထီၣ်နီၢ်တယၢ်၀ါခဲလၢာ်ဃၣ်ဃၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဘၣ်
ဟးအိၣ်ကဆူးကတ့ၤကီကီခဲခဲန့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်တၢ်ကွၢ်ထံဆိကမိၣ်တၢ်မၤအသးဒ်အံၤမ့ၢ်လၢမနုၤအဃိလဲၣ်ဒီး
တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အစၢလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢဒီတကတီၢ်,တၢ်ပၢၢ်ဆၢအကျဲကပူၤတအိၣ်လီၤတံၣ်လီၤဆဲးဒီးပပာ်လီၤတၢ်ပၢ
တၢ်ြပၢတခီမ့ၢ်သုး,တၢ်ပၢလၢအတဘၣ်ဖိးဒ့လိာ်အသးဒီးတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဃိကညီခိၣ်နၢ်လၢထံထၣ်စွ့တဖၣ်လၢ
အဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲအီၤလၢဟၢထၢၣ်ဒီးမါဘးဇၣ်ကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲ၁၉၅၃နံၣ်လါယူၤ(၉)သီအနံၤဒီးကတိၤ
တၢၣ်ပီၣ်သကိးတၢ်ဘျဲးဘျဲးဘျီးဘျီး၀ံၤပာ်လီၤကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢကျဲခံဘိတဘိန့ၣ်လီၤ.တၢ်ပၢၢ်ဆၢအပူၤတၢ်လိၣ်
အဒိၣ်ကတၢၢ်မ့ၢ်တၢ်ကသ့ထံၣ်ဒီးနီၤဖးဒုၣ်ဒါဒီးအဂံၢ်အဘါဘၣ်ဘၣ်တီတီဒုးဒုၣ်ဒါဆူၣ်ဆူၣ်တဲာ်တဲာ်ဒီးကရၢက
ရိထီၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်တဖၣ်ဒ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢအဂံၢ်အဘါကဆူၣ်ထီၣ်အဂီၢ်န့ၢ်လီၤ.လၢတၢ်သိၣ်တၢ်သီအံၤအဖီခိၣ်
တၢ်ပာ်လီၤကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအကျဲအကပူၤတဖၣ်မ့ၢ်၀ဲ

ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ကွၢ်စိ
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဒုၣ်အဒါခိၣ်သ့ၣ်
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဒုးတကွီၢ်
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဂံၢ်အဘါ
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအ၀ီၢ်ရိခ ိၣ်သ့ၣ်
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအကျဲခံဘိတဘိအံၤခိၣ်နၢ်လၢအပာ်လီၤ၀ဲတဖၣ်နာ်၀ဲသပှၢ်ကတၢၢ်လၢကဒုးလဲၤထီၣ်လဲၤထီ

က့ၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢဆူတၢ်မၤနၢၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်တမၤကွၢ်အီၤဒံးဘၣ်. မ့မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး
ကျဲအဂ့ၤအဘၣ်,အမ့ၢ်အတီဒီးတၢ်ကစးထီၣ်မၤကွၢ်အီၤန့ၣ်လီၤ.


တုၤအဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤဒီးတၢ်မၤကွၢ်အီၤ
၁.ကညီကမျၢၢ်တဖၣ်ထံၣ်လၢအကဲဘျုးလၢအဂီၢ်မၤစၢၤအတၢ်မူတၢ်ဂဲၤဘၣ်လိၣ်အသးဒီးတၢ်အိၣ်အသးအဃိ

ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤလီၤ.

၂.ထံဖိကီၢ်ဖိကလုာ်ဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤ.

၃.သုးဖိသံၣ်ဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီးခိဖျိသုးတၢ်ကျဲၤအသီအဃိသးသဟီၣ်ဆူၣ်ထီၣ်,ထီၣ် ဒုး ဒုၣ် ဒီးမၤန့ၢ်က့ၤတၢ်လီၢ်တနီၤ.

၄.တၢ်နၢ်ပၢၢ်အိၣ်ထီၣ်က့ၤလၢသိၣ်မှံၤပှၤပၢၢ်ဆၢတၢ်ကဒဲကဒဲအကျါဒီးတၢ်မၤသကိးဂ့ၤထီၣ် ဒီးဂံၣ်ဘါဂ့ၤထီၣ်.

၅.ခိၣ်နၢ်တဖၣ်နုာ်လီၤကဒါက့ၤဆူတၢ်လီၢ်လၢအပာ်တ့ၢ်ဖဲတၢ်ဂုၤက့ၤခံအခါတဖၣ်န့ၢ်၀ဲဒီးဟီၣ်က
၀ီၤတဖၣ်လဲၢ်ထီၣ်.

၆.ကညီကမျၢၢ်ဒီးထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အသးဖးထီၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ဂဲၤထီၣ်နီၢ်နီၢ်လၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကရၢကရိဒီးတၢ်ပၢၢ်

ဆၢတၢ်ဒုးအပူၤဒ်န့ၣ်အသိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ၁၉၅၃နံၣ်သုးက့(၁) လၢအဂုၤက့ၤအခ့ဆူပကိရိမးတဖၣ်ဒီးသုးက့(၂) ဒီး(၄) လၢအဂုၤက့ၤအခံ
ဆူရၢၢ်ခၢၣ်ရိမးတဖၣ်က့ၤနုာ်လီၤက့ၤအတၢ်လီၢ်ဒၣ်၀ဲန့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤခဲလၢာ်တၢ်ကရၢကရိထီၣ်က့ၤKNU
အဃိန့ၣ်လီၤ.

ဒ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢကျဲခံဘိတဘိပာ်လီၤ၀ဲလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢအသုးကအိၣ်၀ဲ(၃)ကလုာ်
(၁)သုးမုၢ်ထီဘိ (KPLA)
(၂)သုးမုၢ်တပျီၤ (KPGF)
(၃)ဂၢၤသးသုးမုၢ် (KNDO) အသိးဖဲ၁၉၅၀နံၣ်ထီၣ်သီန့ၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးမုၢ်ထီဘိလၢထံထၣ်စွ့
ဒ်အဖီလာ်အသိးအံၤန့ၣ်လီၤ.

(၁)ထံထၣ်စွ့ (KPLA) သုးက့ခိၣ်သုးခိၣ် ဒိၣ်မၠးမီၣ်
(၂)ထံထၣ်စွ့ (KPLA) သုးရ့ၣ်(၁)သုးရ့ၣ်ခိၣ်ဘိၣ်ဟ့ၣ်အူ(လၢခံဘိၣ်ကၠီၣ်ယဲၢ်,မၠးဟဲး)
(၃)ထံထၣ်စွ့(KPLA) သုးရ့ၣ်ခိၣ်(၂)သုးရ့ၣ်ခိၣ်ဘိၣ်ခၠံးတ့ၣ်
(၄)ထံထၣ်စွ့(KPLA) သုးရ့ၣ်ခိၣ်(၃)သုးရ့ၣ်ခိၣ်ဘိၣ်အီၣ်ဖ့ၣ်ဇၣ်
(၅)ထံထၣ်စွ့ (KPLA) သုးရ့ၣ်ခိၣ်(၄)သုးရ့ၣ်ခိၣ်ဘိၣ်စိလ့(လၢခံဘိၣ်ကၠၣ်ဖ့ၣ်)


ဘၣ်ဃးဒီး(KPGF)သုးရ့ၣ်လၢအဘၣ်တၢ်အိးထိၣ်အီၤလၢညါတဖၣ်ဒ်အမ့ၢ်(KPGF)သုးတဖၣ်မ့မ့ၢ်သုးရ့ၣ်(၁)

လၢသုးခိၣ်မၠးမီၣ်ဖီၣ်၀ဲန့ၣ်တၢ်ပာ်အီၤဒ်မိၢ်သုးရ့ၣ်(မိခင်တပ်ရင်း)ဒီးဘိၣ်စလွဲၣ်ကသုးရ့ၣ်
ခိၣ်န့ၣ်လီၤ.သုးခိၣ်ဒိၣ်မၠးမီၣ်ဟး၀့ၤ၀ီၤလၢထံထၣ်စွ့ဒီးကမျၢၢ်ဒီးမိၢ်သုးရ့ၣ်အံၤတၢ်ကရၢကရိထီၣ်ကမျၢၢ်သုးဒုးစ့ၢ်

ကီးဒုၣ်ဒါလၢတၢ်ဒုးဖးဒိၣ်တဖၣ်မၤနၢၤတၢ်တဘျုးတီၤ,တၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်လီၢ်လဲၢ်ထီၣ်ဒီးတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအိၣ်
ထီၣ်၀ဲလၢထံထၣ်စွ့တကပၤလီၤ.ထံထၣ်စွ့အိၣ်ဂၢၢ်ထီၣ်က့ၤဒီးဂ့ၤထီၣ်ကဒါက့ၤလၢသုးခိၣ်မၠးမီၣ် ဒီးမိၣ်သုးရ့ၣ်(၁)(မိခင်တပ်ရင်း)အဃိန့ၣ်လီၤ.

ဟံးန့ၢ်အီၤလၢတၢ်မၤလိပှၤကလုာ်အဂ့ၢ်လံာ်တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ
ပှၤတီၣ်ထီၣ်တၢ်ကွဲး : ဖံအဲမၣ်မုၣ်ရံး

ဖးတၢ်ကွဲးအသီခီဖျိအံမ့

နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဖးတၢ်ကွဲးအသီဖၢနုာ်လီၤနအံမ့လၢလာ်အံၤ:

ကညီဒီကလုာ်နီၢ်တယၢ်

Ayar Font

ပ​ယီၤ​လံာ်​နံၣ်​လံာ်​လါ

ယေန့သည် ြဖစ်​သည်​။​

တၢ်ကွဲးခိၣ်တီတဖၣ်

နီၢ်ဂံၢ်ရဲၣ်တဖၣ်

နုာ်လီၤကဲကရၢဖိ

တ​မှံၤ​ထံ​ကီၢ်​တ​ဖၣ်

free counters

ပှၤဟဲကွၢ်ခဲလၢာ်

Copyright ©All Rights Reserved: ​ဖံ​ဖံ​အဲ​မၣ် ပှာ်ယဲၤသန့တဘ့ၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤဖဲ ၁၄.၀၂.၂၀၁၁ လၢစီၤကွဲၤကညီ.