​ဖံ​ဖံ​အဲ​မၣ်

ခံကထိဃီးဖ့ၤြဘူၤအါရံၤ, လာထီၣ်(၁၄) သီအနံၤ ဘၣ်ဖဲမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤကဒု, ဟါလွံၢ်နၣ်ရံၣ်လွံၢ်ဆံဃု လၢတၢ်တမုာ်လၢ်တိာ်ပာ်, ကျိပိၢ်သီၣ်သတူၢ်ကလာ် ဖဲန့ၣ်မၤထူရၤသိၣ်ဒူ, ဘၣ်လုၢ်ထီၣ်ကွံာ်သးသမူ မံၤအိၣ်တ့ၢ်လၢကညီကျါ, “မၤထူရၤမါရှၣ်လါဖါ” ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်နဲၣ်ရွဲၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်,.

၁. ပဃူပပှိၤ, ပပှိၤပပှီၢ် ၂. ပမ့ၢ်ဒွးလၢခီၣ်ဒုၣ်ဒၢ, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခဲလၢာ်ခဲလၢာ် လၢခီၣ်ဒုၣ်ဒၢပမ့ၢ်ဒွး, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခဲလၢာ်ကိးဂၤ ၃. ဆီဖိၣ်ဃဲထိးဖှိၣ်နနိး, ဖိၣ်ဃဲအဲၣ်မူအဲၣ်သကိး ဆီဖှိၣ်ဃဲထိးဖှိၣ်အသး, ဖိၣ်ဃဲအဲၣ်မူသကိးမး ၄. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါပမ့ၢ်ဟူ, မၤသံတၤသူဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါပမ့ၢ်ပှိၤ,.

လဲၤစံၣ်ကျံၣ်ထံဝၣ်မံၤဒ့, လဲၤအူမီထံဝၣ်မံၤဒ့ စံၣ်ကျံၣ်ဒိးလီၤပှိၢ်ပှီၢ်လ့, အူမီဒိးလီၤပှိၢ်ပှီၢ်လ့ စံၣ်မ့ဆံးဖးမ့ဝီၤလ့ၤ, ခံဂၤပျ့ၣ်က့ၤလိာ်ပဆ့ လဲၤစံၣ်ကျံၣ်လၢြပ့ၣ်အူဒ့, လဲၤအူမီလၢြပ့ၣ်အူဒ့ စံၣ်ဒိးလိာ်ဒီးထိၣ်ချူၣ်ခ့, အူဒိးလီၤဒီးထိၣ်ချူၣ်ခ့ တၢ်မ့ယဲၢ်သူမ့ၢ်ယဲၢ်ဟ့,.

ကညီဒီကလုာ်နံၣ်ထီၣ်သီ    သလ့ၤလါထီၣ် ၁သီ ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤ    ယနူၤအါရံၤ ၃၁သီ ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢမုၢ်နံၤ     ယနူၤအါရံၤ ၅သီ ကညီဒီကလုာ်မုၢ်နံၤ      ယနူၤအာရံၤ.

အိၣ်ဘၣ်လၢဖျးခိၣ်အဒီ            ဒိးန့ၣ်တၢ်ပှိၤခီဖျိလီ တၢ်ပှိၤအိၣ် ဒီးကညီဖိ             လီၤမၢ်လၢယိၤဖိအဃိ တၢ်ပှိၤအိၣ်သုတပာ်ဖျါ            ခဲကိာ်ကလီၤမၢ်န့ၢ်နၤ ကညီဖိမၤမုၢ်မၤ၀ဲၤ                ကဘၣ်နးဆိမိၣ်တၢ်ဘျဲး အိၣ်တီအိၣ်လိၤကညီဖိ           တၢ်ထံတၢ်တီကဒိၣ်စိ မှံၤတုာ်ပှၢ်တီၤအိၣ်ခံဂၤ           မုၣ်နီၢ်နွဲၤဒီးစီၤသီမ့ ဆှိးဘဲလၢဖျးခိၣ်အဒီ              လီလီၤဖျးသူဘၣ်အတီၤ လီလီၤဖျးသူလၢသံၣ်ပူၤ  .

စီၤသီမၤ,နီၢ်နွဲၤ - အဖိ၀ဲၢ်ကိ - တမုၢ်ထီၣ် တမုၢ်ထီၣ် - စီၤခိၣ်ကိၤ စီၤခိၣ်ကိၤ - တကၣ်မုၣ် တကၣ်မုၣ် - တမၢစ့ၢ် တမၢစ့ၢ် - တလီၤကျဲ တလီၤကျဲ - သၣ်ကိးရဲၣ် သၣ်ကိးရဲၣ်- နီၢ်ယိၤဖဲ နီၢ်ယိၤဖဲ - ဘီဂ့ၤမုၢ် ဘီဂ့ၤမုၢ် - နီၢ်ဒါထူ နီၢ်ဒါထူ - နီၢ်အူးဖီ နီၢ်အူးဖီ - တဖါသူ တဖါသူ.

နီၢ်၀ါ၀ါဒီးအမိၢ်ခံဂၤအိၣ်လၢဟံၣ်ပူၤဒီးအဒီဖိမိၢ်ခံဂၤကတိၤသကိးတၢ်လၢဘျီၣ်ခိၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်နီၢ်၀ါ၀ါစံးဘၣ်အမိၢ် မိဧၢ,နခိၣ်ဆူၣ်ထီၣ်၀ါလံနီ. အမိတဲဆၢအီၤ,ဖိမုၣ်ဧၢ,နတဲတၢ်န့ၣ်ဘၣ်၀ဲ,ပဖိမုၣ်ဖိခွါသ့ၣ်တဖၣ်အနၢ်မ့ၢ်က့ၣ်ဒီးမ့ၢ် တဒိကနၣ်မိၢ်ပၢ်အကလုၢ်န့ၣ်ပ၀ဲမိၢ်ပၢ်တဖၣ်ပခိၣ်ဆူၣ်ကထီၣ်၀ါခဲလၢာ်လီၤ.နီၢ်၀ါ၀ါကနၣ်အမိၢ်တဲတၢ်ဒီးကျၢၢ် ကျာ်အခိၣ်ဒီးတဲထီၣ်၀ဲ,အီၤတၢ်အဃိန့ၣ်နဲး,ဖံဖံအခိၣ်ဆူၣ်တရၢ၀ါလၢာ်လံ. .

မံမီၢ်ကလၤလဲၤအဆဲး, ပျီၢ်သီကလၤလဲၤအဆဲး တနံၣ်နံၣ်ယိၤဖိဟဲဆဲး, တလါလါယိၤဖိဟဲဆဲး ယိၤဖိဆဲးပှၤကီၢ်မ့ၢ်ဘျဲး ဃိၣ်လၢကျီမီၤကၢ်အီၣ်လဲး မံမီၢ်ကလၤလဲၤကီၣ်လ့, ပျီၢ်သီကလၤလဲၤကီိၢ်လ့ လ့တဆီဆီတဟဲက့ၤ, လ့ခံဆီဆီတဟဲက့ၤ လ့လ့ထီၣ်ဘးဝ့ၢ်ဒိၣ်စ့, ဃိၣ်ကျီမီၤဆှီသယုၢ်ယ့ၤ မံမီၢ်ဃိၣ်ကျီမီၤကိၢ်ဃီာ်,.

မံမီၢ်ခိၣ်သံယူာ်လိၤပှီၢ်, ပျီၢ်သီခိၣ်သံယူာ်လီၤပီှၢ် ပှၤလၢလာ်သါကဟဲဘှီ, ပျၤလၢထးသါကဟဲဘှီ ယဲယအိၣ်လၢတၢ်ဖးဖီ, ဃၣ်ယခိၣ်ကီယနၢ်ကီ ဃိၣ်သံယူာ်ဆဲးလၢအဒီ, ဃိၣ်ကျီမီၤဆဲးလၢအဒီ ဆဲးအနံၣ်တအဲၣ်အိၣ်စီ, ဆဲးအနၢၣ်တအဲၣ်အိၣ်စီ ဆဲးဟီၣ်ခိၣ်သူဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤ, ကျိၣ်သၣ်စ့ဖီလဲၤဘီဘီ ဃိၣ်သံယူာ်စီကလဲၤဘါ,.

ပှၤအမံၤလၢနီၢ်ငီငးတဂၤန့ၣ်ထီၣ်ပှၢ်၀ဲဒၣ်ဒီးစီၤအီရီၢ်ဖဲသ၀ီဖိတဖျၢၣ်အပူၤလၢအအိၣ်စီၤစုၤယံၤလိာ်သးဒိၣ်မး ဒီး၀့ၢ်န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်တနၤစီၤအီရီၢ်ကလဲၤထီၣ်ဆါတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ၀့ၢ်ပူၤဒီးနီၢ်ငီငးမာ်လိာ်၀ဲသံၣ်တဘ့ၣ်လီၤ. နီၢ်ငီငးအကစၢ်ဒၣ်၀ဲတထံၣ်ဘူ၀ဲသံၣ်နီတဘျီဘၣ်.သ့ၣ်ညါဒၣ်၀ဲလၢသံၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ပီးတၢ်လီလၢအက့ၣ်က့ၣ်ဖိ လီၤ..

တနံၤတခီၣ်လၢတီၤဖုၣ်ကၠိတီၤဒၢးတဒၢးအပူၤကၠိသရၣ်မုၣ်ဒိးစဲးကၠိဖိလၢထးခိၣ်တၢ်ဒိးစဲးန့ၣ်လီၤ.ကိးထီၣ်၀ဲ ကၠိဖိတဂၤဘၣ်တဂၤ၀ံၤသံကွၢ်တၢ်သံကွၢ်တဖျၢၣ်၀ံၤတဖျၢၣ်ဒ်အသိၣ်လိတ့ၢ်၀ဲအသိးန့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်သရၣ်မုၣ် တဂၤကိးဃီၤကၠိဖိပိာ်ခွါဖိတဂၤဒီးသံကွၢ်၀ဲ, ကဲ, အဲၣ်ကျိၣ်ကွဲၤ,နသါရှဲပၠးယၤ၀ၣ်ကဲဘျုးလၢတၢ်မနုၤလဲၣ်အ ဂ့ၢ်တဘီ..

တနံၤတခီၣ်ပှၤဘျံးဒ၀ဲၢ်ဒီးပှၤထးခီ (ပှၤလၢအဟဲလၢကညီကီၢ်စဲၣ်ထးခီ) ခံဂၤတဲသကိးတၢ်ယံာ်ယံာ်တုၤ လၢတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်အပတီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤထးခီတဂၤတဲဘၣ်ပှၤဘျံးဒ၀ဲၢ်,တၢ်အလါနကိးလၢတၢ်အဟ့, မ့မ့ၢ်ဂုၢ်သ့ၣ်လါန့ၣ်နကိးဒ်လဲၣ်. ပှၤဘျံးဒ၀ဲၢ်တခီတခီၣ်ဃၣ်အသးနီတစဲးဘၣ်ဒီးစံး၀ဲ, အၢၣ်,ပကိးလၢ.

ဘၣ်တနံၤကၠိသရၣ်တဂၤလဲၤနုာ်လီၤဆူတီၤဒၢးတဒၢးအပူၤဒ်သိးကစးထီၣ်သိၣ်လိအါထီၣ်ကီၢ်အမဲရကၤ တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအဂီၢ်လီၤ. တချုးအစးထီၣ်၀ဲဒ်ဘၣ်အခါအဲၣ်ဒိးမၤသပှ့ၤထီၣ်ကၠိဖိအမဲာ်, ဒီးမၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် က့ၤတၢ်လၢအသိၣ်လိတ့ၢ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်သရၣ်၀ဲန့ၣ်ကိးထီၣ်ကၠိဖိတဂၤ,စီၤဘိၣ်ထူဟဲထီၣ်လၢတၢ် မဲာ်ညါလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၤအိၣ်အလီၢ်န့ၣ်နဃုကွၢ်မ့ၢ်ကလံၤစိးအမဲရကၤအိၣ်တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်အိၣ်တစိၢ်ဖိ စီၤဘိၣ်ထူဃု၀ဲဘၣ်လံအဃိတဲထီၣ်၀ဲ,.

တဘျီန့ၣ်ဖုသးပှၢ်လၢအအိၣ်လၢပှၤခလိးသ၀ီ, ကညီကီၢ်စဲၣ်အပူၤတဂၤလဲၤဟးလိာ်ကွဲလၢ၀့ၢ်တကူၣ်အ ပူၤလီၤ. ဟး၀့ၤဟး၀ီၤလၢ၀့ၢ်ပူၤအဆၢကတီၢ်အဟၢဖၢတခီဆါထီၣ်, မိၣ်ဟးအသးတၢ်လီၢ်ခံတုၤဒၣ်လဲာ် အိၣ်တသ့အိၣ်တဘၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢအကလဲၤဟးတၢ်လီၢ်ခံအဂီၢ်ဃုတၢ်ဟးလီၢ် (ဟံၣ်ဖိ) တဘၣ် စ့ၢ်ကီးဘၣ်..

တံနိ(သဝီတါ) “လါသလ့ၤ”,ဆၣ်ပှဲၤမူဒီ, ကညီဖိမၤနံၣ်ထီၣ်သီ ကဖဲးခုးကဖဲးသံၣ်ဂီၢ်, ဟးဃုသံၣ်လီၢ်ဆၢကတီၢ် “ထ့ကူာ်”မ့ၢ်ပှၤဖဲးဃုးလါ, ကျ့ထီၣ်ဃဲာ်လဲၤဆူပှၢ်ကျါ ဖီထ့ကူာ်ဖးလၢသ့ၣ်ခံ, လါမံၤပှၤယုၢ်ထွဲအခံ “သွ့ကီ”မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကိၢ်ခါ, ပှၤလိဃ့လီၤ“ကီ” အလါ “လါချံ” တုၤခီၤပှၤဒွဲၣ်“ကီ”,.

ပမှံၤပပှၢ်စံး၀ဲ,ပှၤကညီဟဲက့ၤလီၤလၢတရူးကီၢ်(ကီၢ်ယူၢ်နါ)အခီၣ်ထံးတဘျီန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲပှၤခွံဆံခွံဒူၣ်လီၤ.ဒီးပှၤအိၣ် တီၢ်ဒံးလၢကီၢ်ယူၢ်နါသၢဆံသၢဒူၣ်ဒီးပှၤသၢဆံသၢဒူၣ်အံၤတုၤမ့ၢ်အအိၣ်ယံာ်ထီၣ်ဒီးအါထီၣ်ဂီၢ်၀ဲဒီးအိၣ်၀ဲဒီးအ ထံအကီၢ်,အခူအ၀့ၢ်ဒီးအခိၣ်အနၢ်လီၤ.အခါဖဲမါကိစိလိၣ်လဲၤဆူကီၢ်ယူၢ်နါဖဲခရံာ်အနံၣ်၁၃၀၀အပူၤန့ၣ်,ထံၣ် ဒံးပှၤကညီတဖၣ်အိၣ်ဒီးအထံအကီၢ်အခူအ၀့ၢ်အခိၣ်အနၢ်လၢအတၢ်ပၢဆှၢအီၤန့ၣ်လီၤ.အခါခဲအံၤပမ့ၢ်ကွၢ် လၢလံာ်ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤလၢမုၢ်မဆါတနံၤအပူၤန့ၣ်,ပထံၣ်ဘၣ်ဒၣ်လဲာ်လၢပှၤလိၤလိၤဖိ,ပှၤလ၀း,က၀ၣ်,လၢအမ့ၢ် ပှၤကညီအဒူၣ်အထၢတဖၣ်အိၣ်.

တနံၤဖါတံၢ်တဂၤဆိးက့နးမးဒီးဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤလဲၤဟးအိၣ်သကိးအီၤ လီၤ.တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်ဆ့ၣ်နီၤလၢအကပၤဒီးစးထီၣ်ကတိၤကတိၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤလီၤ.ဖဲန့ၣ်ဖါတံၢ်တဂၤစး ထီၣ်၀ံၢ်၀ၢ်ပၠးအီၤဒီးအစုလၢတၢ်သူၣ်လုးသးကၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်ပျံၤထီၣ်တၢ်ဒီးကိးန့ၢ်အီၤ ကသံၣ်သရၣ်မုၣ်လီၤ.ဖဲကသံၣ်သရၣ်မုၣ်တချုးဟဲတုၤဖါတံၢ်တဂၤအံၤကွဲးန့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်အလံာ်တက့လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်ဆိမိၣ်၀ဲလၢကဖး၀ဲလံာ်တက့အံၤလၢခံအဃိထၢနုာ်လီၤလံာ်အံၤလၢအဆ့ကၤခိးအထၢၣ်ပူၤ လီၤ.ဖဲကသံၣ်သရၣ်မုၣ်တဂၤဟဲတုၤန့ၣ်ဖါတံၢ်တဂၤအံၤစူးကွံာ်အသးလံန့ၣ်လီၤ.ခံသီ၀ံၤအလီၢ်ခံတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် သရၣ်တဂၤလဲၤခူၣ်လီၤပှၤသံအံၤန့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်မ့ၢ်လၢအ၀ဲကၤဆ့ကၤတဘ့ၣ်ဃီလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိး၀ဲပှၤ တဂၤအံၤအဃိထုးထီၣ်၀ဲလံာ်က့လၢအထၢၣ်ပူၤဒီးတဲ၀ဲ,.

တဘျီလၢသ၀ီတဖျၢၣ်အပူၤပှၤအိၣ်တဂၤလီၤ.အ၀ဲဟးဒိးလဲမၤတၢ်လၢပှၤဟံၣ်ဒီးဖဲပှၤမၢအီၤတမံၤလၢ်လၢ် န့ၣ်မၤ၀ဲခဲလၢာ်လီၤ.ဘၣ်တနံၤပှၤဟဲငါအီၤလၢကကူာ်န့ၢ်သ့ၣ်အကျီခံဆံန့ၣ်လီၤ.လၢခံတနံၤမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ဂီၤ ဂီၤန့ၣ်အ၀ဲလဲၤထီၣ်ဆူကစၢၢ်ခိၣ်ဒီးကူာ်လီၤ၀ဲသ့ၣ်တထူၣ်ဒီးယိးလီၤ၀ဲဆူကစၢၢ်ခီၣ်ထံး၀ံၤဟဲက့ၤထီၣ်ဆူက စၢၢ်ခိၣ်ဒီးကူာ်လီၤကဒီးသ့ၣ်အသီတထူၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲကူာ်လီၤသ့ၣ်တထူၣ်၀ံၤယိးလီၤ၀ဲဒီးဟဲက့ၤထီၣ်ဆူကစၢၢ်ခိၣ်ဒီးကူာ်လီၤကဒီး၀ဲဒီးမၤ၀ဲဒ်န့ၣ်တုၤလၢအ ပှဲၤထီၣ်အထူၣ်ခံဆံန့ၣ်လီၤ.ဖဲအကူာ်လီၤသ့ၣ်အကတၢၢ်တထူၣ်ဒီးယိးလီၤ၀ဲဆူကစၢၢ်ခီၣ်ထံးအခါအခီၣ်တ လံာ်ဒီးသ့ၣ်န့ၣ်လီၤတလ့ၣ်ဒီးလီၤတဲာ်ဆူကစၢၢ်ခီၣ်ထံးန့ၣ်လီၤ..

တၢ်ဘျၣ်တဂၤဟုၣ်န့ၢ်၀ဲပိာ်မုၣ်တဂၤအလဲးမးလၢကလဲၤကွၢ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ထူြပၢဖျၢၣ်ထူ(world cup) န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်အီၤဖဲအ၀ဲလဲၤဆ့ၣ်နီၣ်ကွၢ်ဖျၢၣ်ထူဖဲပိာ်မုၣ်၀ဲန့ၣ်အ၀ၤကပၤအခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အံၤ, ပိာ်မုၣ်အသးအိၣ် ၄၂နံၣ်လၢအမံၤမ့ၢ်၀ဲအံဘၣ်စတဲမဲတဂၤလဲၤ၀ဲဆူမၠူးန့.

တဂၤခံဂၤ  သၣ်မီၤကျ့ၤ  ပှၤမ့ၢ်အ့ၣ်နၢ  ပှၤခံဝ့ မိမိပါပါ  တၤဟိကိး  ဒ့ဒ့ဖိ  အထ့ၣ်တီးနီး  တၢ်ဘံၣ်မဲာ်  တူတူနါ  ယုၢ်လီၤဆီဖိ  ဖၣ်ကပူၤ  မ့ၤမံမ့ၤမံ  ဖီအီၣ်မ့ၤ  မၤတၤပံ  ထီထီထ့ၣ်  တဖျ့င့  နါလ့အီၣ်  ပှၤအ့ၣ်ပှၤအ့ၣ် ဝာ်.... တပၠါနပၠါမုၢ်ထီၣ်ပၠါ  ပဲလီၤကါကါပဲလီၤတ့  အ့အ့ဒီးမၠါမၠါ ထါခၤထါခၤတိလ့မိလ့  ထါခၤထါခၤဆွဲၣ်  ပီပီကုပီပီလၣ်  ယိၤဖိအီၣ်မ့ၤဒီမိဝၤ  သပၢၤဒံၣ်လီၤတဲာ်သ့ၣ်ဖး  ဖံဒီးဖုဟဲက့ၤဝ့ၤပှၤ  ကၢ်ဆူလဲၣ်ကၢ်ဆူလီၣ်  ကၢ်ဆူဖုမီၤတ့ၢ်မီၤတီၤ ဒဲဒဲစုပှီၢ်ပှီၢ်စု  ထိၣ်အီၣ်မတၤလဲၣ်အဘု  ထိၣ်အီၣ်နီၢ်ဘှဲမိၢ်အဘု  နီၢ်ဘှဲမိၢ်လဲၤဆှ့ၣ်ဖီဖု  ဟဲက့ၤလၢခုးသီသံၣ်ပူၤ  ဟိဝၤဟိဝၤထိၣ်အီၣ်ဘု   .

တံနိ(သဝီတါ)  မံလၢမုၢ်နၤကီၤကိာ်ပှ့ၤ, သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤကီၣ်သူလ့ၤ  မိၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဒ့ပီၤလီၢ်ကျဲ, ဆံးယံာ်ကက့ၤဘၣ်က့ၤယဲ  ဝါဃံဟဲထီၣ်ပသဝီ, ဖီၣ်အီၣ်ကျီၢ်ဒီးထိးဒီးဆီ  မၢပိာ်ခွါလံၤဝံလဲၤယိး, ကညီမုၣ်မၤဆူၣ်မၤစိး  တၢ်ဖိတၢ်လံၤဟံးကလီ, ဒွဲၣ်အူထီၣ်ဃုာ်ပဟံၣ်ဃီ  မ့ၢ်လၢဝါဃံတၢ်မၤအၢ,.

တုၤသမ့ၣ်နူးကူၣ်မ့ၣ်ကဲထီၣ်စီၤပၤလၢအပၢ်အလီၢ်ဝံၤန့ၣ်တၢ်ကိးက့ၤအမံၤ(ပွဲး)လၢ“အံၣ်ဒးဒ့ၢ်ဝးပၣ်လးယၣ် စၢ်“လီၤ.ဖဲအဝဲကဲစီၤပၤအခါန့ၣ်စံးဝဲလၢဝ့ၢ်လၢပာ်တရီတူၢ်လၢအပၢ်ကဲစီၤပၤတဖျၢၣ်အံၤအိၣ်လၢကစၢၢ်ခိၣ်အ ဃိ,လ့ၣ်ဧိၤလီဧိၤဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဒီးပှၤကညီလဲၤတၢ်ကီဒိၣ်မးလီၤ.ဒ်န့ၣ်အသိးတၢၣ်ပီၣ်ဝဲဒီးအပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်မူ မးသ့ၣ်တဖၣ်ဒီးစံးဝဲဖဲသါတကဲဒ်ဘၣ်စီၤပၤအခါန့ၣ်တၢ်လီၢ်လၢသါဖဲးခုးန့ၣ်အိၣ်လၢထံကျိကၢၢ်ခိၣ်ဒီးတၢ်ဖဲးခုး ဖဲးသံၣ်အဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ,တၢ်ထူစံာ််အဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ,အိၣ်ဝဲလၢလၢလီၢ်လီၢ်ဒီးတၢ်လီၢ်န့ၣ််ဂ့ၤဝဲလၢတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်အ ဃိ,ပကသုးဝ့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်ဆူတၢ်လီၢ်အသီတပူၤဖဲသါကူာ်ခုးဖဲခုးဖဲးသံၣ်အလီၢ်န့ၣ်အတဂ့ၤဘၣ်ဧါ.  ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်မူမးသ့ၣ်တဖၣ်စံးဝဲလၢအဂ့ၤကစီဒီဒီးဘှီထီၣ်ဝဲဝ့ၢ်အသီတဖျၢၣ်ဒီးကိးဝဲအမံၤလၢဒူစယးလီၤ. ဝ့ၢ်န့ၣ်လၢခံကတၢၢ်ကိးက့ၤလၢဒူစဲၤယဲၤဒီးခဲအံၤတၢ်ကိးက့ၤလၢစဲွၤယဲၤဒီးထံကျိလၢဝ့ၢ်အိၣ်သူၣ်လီၤအသး လၢအဖီခိၣ်န့ၣ်တၢ်ကိးစ့ၢ်ကီးလၢစဲွၤယဲၤကျိလီၤ.စီၤပၤတဂၤအံၤမ့ၢ်ပှၤလၢအသူၣ်ဂ့ၤသးဝါဒီးမ့ၢ်ပှၤလၢအကျိၣ် ဖိအသူအပှိၤအိၣ်တဖျၢၣ်အဃိအကဟုကညီၢ်,အလၤကပီၤဒိၣ်ဝဲဒီးပှၤထံဖိကီၢ်ဖိအဲၣ်အီၤဒိၣ်မးလီၤ.တၢ်ဟုၣ် တၢ်ဘျၣ်ပှၤအၢပှၤသီတအိၣ်လၢကီၢ်ပူၤဘၣ်ဒ်အမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢအတအဲၣ်ဒိးကဲစီၤပၤဒီးအိၣ်ဒၣ်ဝဲကစုဒုထဲတ ဂၤဃီအသိးန့ၣ်အတၢ်သးလီသးကွံတအိၣ်နီတစဲးလၢအပူၤဘၣ်.  ဝ့ၢ်ဖိဃုဖျၢၣ်လၢဖဲအပၢ်သံဒီးတဒိးပၢလၢၤအသးလၢအဖီလာ်န့ၣ်တသးလီဝဲဒီးတဟံးန့ၢ်က့ၤစ့ၢ်ကီးဝဲဘၣ်..

လၢပျၢၤတချုးတလၢၤဒီးပယီၤပၢတၢ်အစိၤန့ၣ်မီၣ်လမၠဲၣ်အံၤမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးပှၤကညီအခူအဝ့ၢ်တဖျၢၣ်လီၤ. ဒီးအထံဆၢကီၢ်ဆၢလၢကလံၤစိးတခီ,မ့ၢ်ဝဲဒူသတူၢ်,လၢကလံၤထံးတခီမ့ၢ်ဝဲဝ့ၢ်ဝၣ်ကရူး,လၢမုၢ်ထီၣ်တခီမ့ၢ်ဝဲ ယူၣ်တရၣ်ကီၢ်,ဒီးလၢမုၢ်နုာ်တခီမ့ၢ်ဝဲမိးတမၣ်ပီၣ်လဲၣ်က့ၣ်ကျီၤလီၤဝ့ၢ်တဖျၢၣ်အံၤအိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢဃိၣ် လိာ်ကျိအကၢၢ်ခိၣ်,လၢစုစ့ၣ်တကပၤ.

.

ဖဲချ.န.၆၀၀ ၀ံၤအလီၢ်ခံကိၤလၤသူလၢယိၤဒီးပှၤကညီနီၣ်ထီၣ်ကွံာ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်,နုာ်လီၤကဒီး ဆူကီၢ်ပယီၤအပူၤ,မၤနၢၤဒီးနီၣ်ထီၣ်ကွံာ်ယိၤတဖၣ်၀ံၤဒုးကဲထီၣ်ကဒီးအ၀့ၢ်ကိး၀ဲလၢပကၣ်ပကၣ်လီၢ်လံၤ” အိၣ်ဘူးဒီး၀့ၢ်တကီလၢအမ့ၢ်၀့ၢ်တဖျၢၣ်လၢကီၤလၤသူပၢဘၣ်က့ၤလၢခံဒီးသူၣ်လီၤအနူၢ်အစီၤလၢအပူၤလီၤ. ကီၤလၤသူစီၤပၤပၢတၢ်အဆိကတၢၢ်တဂၤအမံၤန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲတစးဃၣ်စၣ်(ပယီၤစံး၀ဲလၢအမ့ၢ်သါစီၤပၤအဆိက တၢၢ်တဂၤ)လီၤ.ကီၤလၤသူအစီၤပၤပၢတၢ်စးထီၣ်လၢတစးယၣ်စၣ်ဒီးတုၤလီၤလၢသတိရှွ့ၣ်မ့(သတုိးေရွမင်း) န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲခဲလၢာ်ဃုဂၤဒီးကီၤလၤသူအစီၤပၤအစၢၤကတၢၢ်၀ဲဒၣ်လီၤ.ဖဲစီၤပၤသတိရှွ့ၣ်မ့ပၢတၢ်အခါန့ၣ်ပှၤနၢ် ကးဖိတဂၤဟဲရ့ဒီးအိၣ်ဃုာ်စီၤပၤအမါအမံၤ(ပွဲး)မ့ၢ်၀ဲက့ၣ်နရဒ့ၣ်၀ံၣ်(ကိနရေဒ၀ီ)ဒီးမၤသံကွံာ်သတိရွ့ၣ်မ့ဒီး ကယဲၢ်မ့ၢ်စီၤပၤလၢအထီၣ်နီလၢခံတဂၤလၢ်လၢ်ဖဲစီၤပၤမံသပ့ၤဘၣ်အသးလၢမုၢ်နၤခီအခါန့ၣ်လီၤ.  အဃိကိၤလၤသူအစီၤပၤပၢတၢ်တဂၢၢ်တကျၢၤဘၣ်.စီၤပၤပၢတၢ်လၢတကီ(၁၇)ဂၤအကျါလၢညါကတၢၢ်-၅ဂၤန့ၣ်ပၢဘၣ်တၢ်ယံာ်တစဲးလီၤ.မ့မ့ၢ်စးထီၣ်လၢ.

၀့ၢ်စ့ၢ်ယး(၀့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်) အခါဖဲပှၤယူတရၣ်ဖိဟဲဒုးစီၤပၤတံသးဒ်အဖျါလၢလံာ်အံၤအဆၢ၄၀အသိးန့ၣ်,ကယဲၢ်မ့ၢ်သုးဖိဒီးသုးခိၣ်သုးနၢ် တဖၣ်န့ၣ်အါတက့ၢ်မ့ၢ်ပှၤပှိၢ်ဒီးပအိၣ်“တီသူ”တဖၣ်လီၤ.အနီၢ်နီၢ်တခီန့ၣ်မ့ၢ်ကီၤလၤသူဟဲပၢပှၤကညီအကလုာ် တဖၣ်ဒ်စီၤပၤအသိးလီၤ.တုၤယူၣ်တရၣ်အသုးဖိဃၣ်ဒီးစီၤပၤတံသးဒီးအသုးဖိတဖၣ်လူၤပိာ်ထွဲအခံတုၤလၢ ကစၢၢ်ခီၣ်ထံးဒီးဖီၣ်န့ၢ်၀ဲဒီးဒုးကဲထီၣ်၀ဲလၢအကုၢ်အပှၤလီၤ.တၢ်လီၢ်အံၤမ့ၢ်၀ဲကစၢၢ်လူၢ်ခံဘိအကဆူးဒီးညီလၢ ပှၤလဲၤတၢ်က့ၤတၢ်ခီဖျိကစၢၢ်အဂီၢ်လီၤ.အဃိစီၤပၤတံသးဒုးကဲထီၣ်၀့ၢ်,လၢပှၤပှိၢ်ဖိကိး၀ဲလၢစၢ်ဃးလၢခံကိး က့ၤ၀ဲလၢပာ်တရီတူၢ်အခီပညီမ့ၢ်၀့ၢ်ပဲတရီ,ဒ်သိး၀့ၢ်အံၤကကဲထီၣ်တၢ်လီၢ်လၢပှၤကခိးတၢ်လၢပှၤအၢပှၤသီလၢ ယူၣ်တရၣ်အကီၢ်တခီအသုတဟဲနုာ်လီၤဆူကီၢ်သထူၣ်အပူၤတဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ၀့ၢ်အံၤအိၣ်လၢ၀့ၢ်ကီးကရ့းအကလံၤထံးမုၢ်ထီၣ်တခီ,စီၤစုာ်ဒီးမၠိးဟီယွာ်(ြမို့ေဟာင်းရွာ)သၢမံၤလးဃၣ်ဃၣ် လီၤ.တုၤ၀့ၢ်အံၤတၢ်ဘှီထီၣ်အီၤ၀ံၤဒီးစီၤပၤတံသးမၢအသုးခိၣ်စီၤအံၣ်တးပှၤတနီၤနီၤကိး၀ဲလၢစီၤပၠးညၣ်အံၣ် တး,လၢခံကိးက့ၤအမံၤလၢအတူးလၣ်ကဲတၢ်ထံတၢ်တီစကီၤ(မၠိးစါ)ပှၤအီၣ်၀့ၢ်ဒီးပၢတၢ်ဖဲန့ၣ်လၢစီၤပၤတံသး အဖီလာ်လီၤ.ဒီးကယဲၢ်မ့ၢ်ပှၤလီဖိ,လ၀းဖိ,တလၢၤဖိဒီးပှၤကညီအိၣ်လၢကစၢၢ်ကလိအကျါန့ၣ်,ဒိးပၢဒိးဆှၢအ သးလၢအီၤလီၤ.တုၤမ့ၢ်စီၤပၤတံသးသံဒီးစီၤအံၣ်တးကဲထီၣ်စီၤပၤလၢ၀့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်ဒီးတအိၣ်လၢၤလၢစီၤ ပၤတံသးအတၢ်ပၢအဖီလာ်ဘၣ်.ဒီးကိးလီၤအမံၤ(ပွဲး)လၢစီၤပၠးညၣ်အံၣ်တးသ့ၣ်နးယၣ်စၢ်ဒီးအနီၢ်ပၤမုၣ်န့ၣ် ကိး၀ဲအမံၤ(ပွဲး)လၢသၣ်မၣ်ဒ့ၣ်၀ံၣ်လီၤ.ပှၤတနီၤနီၤကိး၀ဲစီၤပၤပၠးညၣ်အံၣ်တးသ့ၣ်နးယၣ်စၢ်လၢအတူးလၣ် ဃၣ်စၢ်လီၤ.  စီၤပၤတံသးသံ၀ံၤဒီးအလံၤခွါကဲထီၣ်က့ၤစီၤပၤဖဲအဖုအလီၢ်ဖဲဒူသတုာ်န့ၣ်ဒီးကိး၀ဲအမံၤ(ပွဲး)လၢတံသးတမး သံၣ်ဟးယၣ်စၢ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်စီၤပၤပၠးညၣ်အံၣ်တးနၢ်ဟူလၢတံသးတမးသံၣ်ဟးဃၣ်စၢ်ကဲထီၣ်စီၤပၤလၢအဖုအ လီၢ်ဒီးအ၀ဲဒၣ်နီၤဖးအကီၢ်အဆၢတဘျီဃီဒီးလၢအ၀့ၢ်ပာ်တရီတူၢ်၀းတရံးန့ၣ်ဒုးကဲထီၣ်၀ဲ၀့ၢ်ဖိဃုဖျၢၣ်ဒ်သိးအ ကကဲထီၣ်တတိာ်လၢတၢ်ြတီဆၢဒုၣ်ဒါအဂီၢ်ဒီးလၢ၀့ၢ်ဖိတဖျၢၣ်ဒီးတဖျၢၣ်အပူၤန့ၣ်ဒုးကဲထီၣ်၀ဲတၢ်ထံတၢ်တီစ ကီၤမၠိးစါဖိတဂၤလၢအ၀ဲအတၢ်ပၢတၢ်ြပးအဖီလာ်လီၤ.ဒီးလၢအ၀ဲအထံအကီၢ်အတၢ်ပၢအပူၤန့ၣ်၀့ၢ်အိၣ်၀ဲခဲ လၢာ်နွံဖျၢၣ်ပာ်ဃုာ်၀့ၢ်လၢအ၀ဲအနီၢ်ကစၢ်အိၣ်.

ပှၤကညီဖိလၢအမ့ၢ်ဖါကၠီၣ်တဲၣ်အဒူၣ်အထၢလၢအအိၣ်တ့ၢ်ဒီးသုးထီၣ်အသးလၢတၢလီၢ်ထီၣ်ထီဒီးအိၣ်ဝဲဆိးဝဲ ဖဲၣ်ဒၣ်ကၠီၣ်တဲၣ်ကီၢ် ကစၢၢ်ကလိတဖၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲခီဖျိ ယိၤကလုာ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲန့ၣ်ဆၢကတီၢ်ယိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအစီၤပၤတအိၣ်ဒံးဘၣ်ႉအိၣ်ဒံးဒၣ်ဖဲဝီသးပှၢ်အပတီၢ်ဒီးပၢဘၣ်ဝဲဒၣ်ကီၢ်ကၠီၣ် တဲၣ်အဆိကတၢၢ်တဂၤလၢဖါကၠီၣ်တဲၣ်အခၢၣ်စးန့ၣ်လီၤႉယိၤအခိၣ်အံၤမ့မ့ၢ်ပှၤလၢအဒီဒိၣ်ဒီးပှၤကညီ ဖျီအဖိခွါဒီးပှၤကညီစီၤပၤဖါကၠီၣ်တဲၣ်အဖိမုၣ်ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢအအၢအသီဒိၣ်မးလၢပှၤကညီဖီခိၣ်ဒီးကွၢ်တ လီၤဝဲဒၣ်ပှၤကညီဖိ.

.

ဖဲတလၢၤပယီၤပၢတၢ်အစိၤန့ၣ်ပှၤကညီအ၀ံသါထီၣ်၀ဲတဘျူးဒံတဘျူးဂၤ,ဒီး၀ံမီလ့န့ၣ်မ့ၢ်၀ံလၢအ၀ဲသ့ၣ်အ ကျါတဂၤလီၤ.၀ံတဂၤအံၤကတိၤတၢ်ဘၣ်ဃးဒီးပှၤကညီအတၢ်ကွၢ်လၢ်ဘၣ်ဃးဒီးလံာ်ထူလံာ်စ့လၢပှၤကညီ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ၀ဲလၢအပုၢ်ဒ့၀ါအအိၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤလီၤ.၀ံတဂၤအံၤပှၤကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢကစၢ်မုၢ်ထီၣ်ဒီးပှၤ တနီၤနီၤကိး၀ဲလၢကစၢ်တၢ်ဘူၣ်ဖိလီၤ.၀ံမီလ့န့ၢ်သါထီၣ်၀ဲဒၣ်လၢမုၢ်ြတီၤတခီဖဲ.န.၁၈၁၇ဖဲကီၤလၤ၀ါတချုး ဟဲဒံးဘၣ်ဆူကီၢ်ပယီၤနွံန့ၢ်န့ၣ်လီၤ.၀ံတဂၤအံၤမ့ၢ်စကီၤအဖိမုၣ်,မုၣ်လိၣ်ဘိတဂၤဒၢသမူန့ၢ်အီၤလီၤ.ဖဲပိာ်မုၢ် တဂၤအံၤဒၢအခါန့ၣ်အဖုသံကွၢ်အီၤလၢမ့ၢ်အလီၤကမၣ်ဒီးမတၤပိာ်ခွါတဂၤလဲၣ်,ဒီးအလံၤမုၣ်စံးဆၢအီၤဒ် အံၤ,- ၁.တၢ်သရူးတၢ်ကမၣ်ယိာ်,.