​ဖံ​ဖံ​အဲ​မၣ်

ဖဲတလၢၤပယီၤပၢတၢ်အစိၤန့ၣ်ပှၤကညီအ၀ံသါထီၣ်၀ဲတဘျူးဒံတဘျူးဂၤ,ဒီး၀ံမီလ့န့ၣ်မ့ၢ်၀ံလၢအ၀ဲသ့ၣ်အ

ကျါတဂၤလီၤ.၀ံတဂၤအံၤကတိၤတၢ်ဘၣ်ဃးဒီးပှၤကညီအတၢ်ကွၢ်လၢ်ဘၣ်ဃးဒီးလံာ်ထူလံာ်စ့လၢပှၤကညီ

ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ၀ဲလၢအပုၢ်ဒ့၀ါအအိၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤလီၤ.၀ံတဂၤအံၤပှၤကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢကစၢ်မုၢ်ထီၣ်ဒီးပှၤ

တနီၤနီၤကိး၀ဲလၢကစၢ်တၢ်ဘူၣ်ဖိလီၤ.၀ံမီလ့န့ၢ်သါထီၣ်၀ဲဒၣ်လၢမုၢ်ြတီၤတခီဖဲ.န.၁၈၁၇ဖဲကီၤလၤ၀ါတချုး

ဟဲဒံးဘၣ်ဆူကီၢ်ပယီၤနွံန့ၢ်န့ၣ်လီၤ.၀ံတဂၤအံၤမ့ၢ်စကီၤအဖိမုၣ်,မုၣ်လိၣ်ဘိတဂၤဒၢသမူန့ၢ်အီၤလီၤ.ဖဲပိာ်မုၢ်

တဂၤအံၤဒၢအခါန့ၣ်အဖုသံကွၢ်အီၤလၢမ့ၢ်အလီၤကမၣ်ဒီးမတၤပိာ်ခွါတဂၤလဲၣ်,ဒီးအလံၤမုၣ်စံးဆၢအီၤဒ်

အံၤ,-

၁.တၢ်သရူးတၢ်ကမၣ်ယိာ်, ​  လၢစိၤခိၣ်လၢယလီၢ်မံ,

မ့ၢ်ယတၢ်ဟဲ၀ံဟဲစိာ်,          တသ့ၣ်ညါဟဲအိၣ်ဟဲမံ့

ယမ့ၢ်ပိာ်မုၣ်မ့ၢ်ပိာ်မၢၤ,         ၃.သုမ့ၢ်ထုးခိၣ်ဒဲယမဲာ်,

ယအိၣ်လၢယလီၢ်ယဒၢး       ယတူၢ်ဘၣ်ယဲခီၣ်ဘၣ်ယဲ,
၂.ယအိၣ်နံၣ်ဆံအလါယၤ, ​  မ့ၢ်တုၤလၢတၢ်ထံတၢ်တီ,

ပိာ်တံၢ်ပိာ်ခွါတသ့ၣ်ညါ,       တတူၢ်ဘၣ်ယဲနီတဘျီ.

မ့ၢ်လၢအတပီၤထီၣ်ဘၣ်ပှၤပိာ်ခွါအမံၤနီတဂၤအဃိ,အဖုစံး၀ဲလၢကဘၣ်မၤတၢ်ထံတၢ်တီဒီးပှၤတဘျံးဒူချၢအ

လံၤမုၣ်အစုလၢပျံၤကျၢၤကျၢၤဒီးဒိးလီၤမၢနွံကထၢ၀ံၤထွၣ်တလ့ၣ်လီၤကွံာ်အလံၤမုၣ်ဆူြတီၤပူၤလီၤ.နာ်သက့

အလံၤမုၣ်တဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနီတမံၤဘၣ်,အခိၣ်တလိာ်မၢဆဲးတဲာ်ကွံာ်ပျံၤလၢပှၤစၢသံတံၢ်ဃာ်အစုဒီးဟဲက့ၤ

ထီၣ်က့ၤဆူသ၀ီပူၤလီၤ.အဖုစံး၀ဲတၢ်မီၣ်တၢ်တီသၢဘျီအဃိ,ပှၤစၢအီၤလၢပျံၤဒီးထွၣ်လီၤတဲာ်ကွံာ်ကဒီးအီၤ

တုၤအပှဲၤထီၣ်သၢဘျီသနာ်က့,တဘၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်.ဒီးပှၤမၤလၢအဂၤတသ့ဘၣ်အဃိ,ပှၤဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤ

လၢသ၀ီပူၤလီၤ.လၢခံအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိပိာ်ခွါတဂၤလၢလထၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်တဘ့ၣ်အဖီခိၣ်ဒီးဖဲအအိၣ်ဖျဲၣ်၀ံၤန့ၣ်ပာ်

တ့ၢ်၀ဲအဖိဆံးန့ၣ်လၢလၢၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်အဖီခိၣ်ဒီးက့ၤက့ၤ၀ဲဆူသ၀ီပူၤဒီးတုၤအပှဲၤထီၣ်နွံသီန့ၣ်လဲၤကွၢ်က့ၤ၀ဲဖိ

သၣ်န့ၣ်,ဘၣ်ဆၣ်ဒီးဖိသၣ်န့ၣ်တဘၣ်နီတမံၤဘၣ်.အိၣ်ဒၣ်၀ဲအတၢ်ဒ်အမိၢ်ပာ်တ့ၢ်အီၤလၢညါအသိးလီၤ.တုၤနုၤ

တဘျီပှၤဆိကမိၣ်၀ဲလၢဖိသၣ်အံၤမ့ၢ်ပှၤသူပှၤပှိၤ,တၢ်ထံတၢ်တီဟဲလိၣ်ထီၣ်အသးလၢမုၣ်ကနီၤတဂၤအဟၢဖၢ

ပူၤလီၤ.ဖိသၣ်တဂၤအံၤယုၢ်၀ဲအမံၤလၢစီၤဘံၣ်ခိၣ်ဒီးလၢခံက့ၤကိးက့ၤ၀ဲအမံၤလၢမီလ့ဒီးတၢ်လီၢ်လၢအအိၣ်

ဖျဲၣ်န့ၣ်ကိး၀ဲလၢဃိၣ်ပၤဃိၣ်ဘ့ၣ်လီၤ.

ဖိၣ်သၣ်တဂၤအံၤတုၤအဒိၣ်ထီၣ်,ဃ့ၢ်သ့ဟးသ့,လိာ်ကွဲသ့ထီၣ်ဒီးကၢလိာ်ကွဲဟီၣ်ခိၣ်,မၤန့ၢ်၀ၣ်တ့ထီၣ်ဃိၣ်စီၤ

တဖၣ်,လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်တၢ်လၢမ့ၤလၢထံဒ်န့ၣ်ထီဘိလီၤ.အဖုစကီၤဒိၣ်နၢ်ဟူဘၣ်အဂ့ၢ်ဒီးဖဲအလဲၤကွၢ်၀ဲအခါ

န့ၣ်ဖိသၣ်တဂၤအံၤတဲဘၣ်အမိၢ်လၢအကဃ့န့ၢ်အဖုလၢလုၣ်တတီၢ်လၢအကမၢပှၤထါဆ့တဘ့ၣ်လၢအဂီၢ်

လီၤ.အဖုဟ့ၣ်လီၤအီၤဒီးအမိၢ်ထါန့ၢ်အီၤလၢဆ့ဖိတဘ့ၣ်,ဒီးလၢခံမၢကဒီးအမိၢ်လၢအကဃ့န့ၢ်အဖုလၢသဒၢ

မုၢ်တဘ့ၣ်ဒီးအဖုဟ့ၣ်လီၤစ့ၢ်ကီး၀ဲလီၤ.တဘျီအဖါတံၢ်တဂၤလိၢ်ဘၣ်ပယီၤအစ့,လိးက့ၤ၀ဲတတုာ်ဘၣ်အဃိ,

ပယီၤမၢကဲကုၢ်အီၤလီၤ.အ၀ဲဒၣ်လဲၤဆူပယီၤအအိၣ်ဒီးမၢအတၢ်ပျဲလီၤက့မအဖါတံၢ်,နာ်သက့ပယီၤတပျဲလီၤ

ဘၣ်စံး၀ဲပယီၤန့ၣ်လၢနမ့ၢ်တပျဲလီၤယဖါတံၢ်ဘၣ်ဒီးနကသ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ.က့ၤက့ၤ၀ဲဆူအဟံၣ်၀ံၤမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်

တုၤမုၢ်ထူၣ်ဒီးတၢ်အၢၣ်ထီၣ်ခံးလီၤ,သူၣ်ပိၤလီဖျး,ဃဲမုၢ်ကလံၤလီၤ,သ့ၣ်ကၢ်၀ၣ်ကၢ်,ဟံၣ်တကူၢ်ဃီတကူၢ်,တုၤ

ဒၣ်လဲာ်အိၣ်တသ့ဆိးတဘၣ်လၢၤသတးဒီးပယီၤပျံၤထီၣ်တၢ်ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢဖိသၣ်တဂၤတဲအတၢ်လၢမ

ဟါတနံၤန့ၣ်ဒီးပျဲလီၤက့ၤဖိသၣ်အဖါတံၢ်၀ံၤတၢ်ကဆှဲကဆှီထီၣ်က့ၤ၀ဲဒၣ်လီၤ.

မၤကဒီးတဘျီဖဲသွ့ကီလါအပူၤန့ၣ်စီၤဘံၣ်ခိၣ်မၢပှၤကျီန့ၢ်အသ့ၣ်မုၣ်ဃိၣ်၀ၣ်ဒီးပါ်ပူၣ်၀ဲနီဂၢၤတဂၢၤ၀ံၤကွၢ်၀ဲ

တုၤမုၢ်ထူၣ်ဒီးလဲၤဒွဲၣ်ထီၣ်၀ဲ၀းတရံးတုၤမ့ၣ်အူကဲၤကပျီၤထီၣ်မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်တုၤလၢမူဖးဖီဒီးစံၣ်နုာ်၀ဲဒၣ်ဆူမ့ၣ်အူ

ကျါ,လဲၤထီၣ်ယီၢ်မး၀ဲတုၤမ့ၣ်အူလီၤပံာ်သံလၢာ်တစုဒီးဟဲက့ၤထီၣ်၀ဲဒၣ်လီၤ.မ့ၣ်အူတအီၣ်အီၤဘၣ်,နာ်သက့

ထံၣ်၀ဲလၢမ့ၣ်အူအီၣ်အဆ့တစဲးဒီးစံး၀ဲလၢအဆၢအိၣ်ဒံးလီၤ.

(အခီပညီကိးဖှိၣ်ပှၤကမျၢၢ်ဒီးထိၣ်သြတီၤကွၢ်က့ၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤ.)ဒီးဘှီထီၣ်စ့ၢ်ကီးသရိာ်တဖျၢၣ်လၢက

စၢၢ်အဒီခိၣ်လီၤ.အ၀ဲဒၣ်အိၣ်၀ဲဖဲန့ၣ်တယံာ်တမီၢ်ဘၣ်ဒီးလဲၤထီၣ်ကဒီးဆူဃိၣ်ခံကိၤခံဒီးထံၣ်ပှၤဖိသၣ်တဖၣ်

ကွၢ်ပနၢ်ဒီးလိာ်ကွဲဒီးအတံၤသကိးတဖၣ်ဖဲန့ၣ်ဒီးမၢအတံၤသကိးတဖၣ်ဟဲစိာ်ဖ့ဒီးတ့ထီၣ်၀ဲဃိၣ်ဖ့ဒီးမၢကဒီး

အဟဲစိာ်မ့ၤဒီးတ့ထီၣ်၀ဲဃိၣ်မ့ၤဃ့လီၤ.

လၢခံစီၤဘံၣ်ခိၣ်ကိးန့ၢ်၀ဲအတံၤသကိးတဖၣ်ဒီးတ့ထီၣ်၀ဲဃိၣ်မဲၢ်ကံၢ်စီၤဖဲက့ဒိၣ်ဃိၣ်လိာ်ကျိလီၤ.ဒီးဖဲအတ့ဃိၣ်

တဖျၢၣ်အံၤအခါဆၣ်ဖးဒိၣ်၀ံၢ်ထီၣ်တဖျၢၣ်ကပီၤဆဲးလီၤလိၤလိၤမးဃိၣ်တဖျၢၣ်,လီၤလိၢ်လီၤလးမးလၢပှၤထံၣ်

ဘၣ်အီၤတဖၣ်လီၤ.တုၤယိၤတဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်,ဆၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်ဒီးဟဲလူၤထီၣ်၀ဲဒီးကသ့ၣ်ကဆီ,တၢ်ထူးတၢ်တီၤဒီး

ချံထူချံစ့,ယီၢ်တကွီၤထူယီၢ်တကွီၢ်စ့,ထိၣ်ချုၣ်မဲၢ်စ့,လီၤဂီၤမဲၢ်စ့,တၢ်ကူဂ့ၤတၢ်ကၤဂ့ၤ,ဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီအက

လုာ်ကလုာ်,ဒ်သိးအကမၤဘူၣ်မၤဘါ၀ဲလီၤ.နာ်သက့စီၤဘံၣ်ခိၣ်တအဲၣ်ဘၣ်ဒီးစံးယိၤတဖၣ်န့ၣ်သုဘၣ်၀ၢ်ြပၢသု

ချံဒီးယချံခံဘျီဒီးသုမ့ၢ်နၢၤဒီးမၤဘူၣ်မၤဘါယဃိၣ်အံၤတက့ၢ်.သုမ့ၢ်တနၢၤဘၣ်ဒီးကယဲၢ်တၢ်အိၣ်ဒီးသုန့ၣ်,သု

ဘၣ်ဟ့ၣ်ယၤခဲလၢာ်လီၤ.ယိၤတဖၣ်အၢၣ်လီၤ၀ဲဒီး၀ဲဒီးတုၤအြပၢချံန့ၣ်,  ယိၤဃၣ်ကွံာ်ခံဘျီလၢာ်အဃိယိၤဘၣ်

ဟ့ၣ်လီၤအတၢ်တူးတၢ်တီၤခဲလၢာ်ဆူစီၤဘံၣ်ခိၣ်အစုပူၤလီၤ.ဒီးယိၤတဖၣ်တမၤဘူၣ်မၤဘါဘၣ်လၢၤတၢ်ဒီးက့ၤ

က့ၤ၀ဲလၢအစုယၢ်ခီလီၤ.တုၤယိၤက့ၤဒီးစီၤဘံၣ်ခိၣ်ဒီးအသကိးကွၢ်ပနၢ်တဖၣ်မၤဘူၣ်မၤဘါတၢ်ဖဲန့ၣ်ဒီးမၢအသ

ကိးတဖၣ်ကိးက့ၤအမံၤလၢကစၢ်မီလ့လီၤ.

လၢခံကစၢ်မီလ့က့ၤအိၣ်က့ၤလၢမုၢ်ြတီၤပူၤဘုသိၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ.အ၀ဲဒၣ်မၤထီၣ်ကၠဧိၤကီၣ်ဧိၤဒီးမၤဘူၣ်မၤဘါ,မၤ

ဘူၣ်မၤတီၢ်ဒီးပှၤလူၤအီၤအါအါဂီၢ်ဂီၢ်,ဒီးပှၤကိးအီၤလၢပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ပှၤအပှိၤတဂၤလီၤ.ပှၤကမျၢၢ်လူၤ

အီၤဒီးလဲၤထီၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤဒီးဃ့၀ဲအလီၢ်အကျဲ,အလီၢ်အလၤလၢအီၤလီၤ.အဂ့ၢ်ဒ်အံၤဒ်တၢ်စံးပာ်အိၣ်

၀ဲအသိး,နာ်၀ဲလၢဘူၣ်ခိၣ် ဒီးပှၤပၢထံကီၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ပှၤတဂၤ

ဃီလီၤ.​

တုၤပှၤဃ့တၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီးမီလ့စံးဆၢ၀ဲ,ဖိသ့ၣ်လံၤသ့ၣ်ဧၢ,ခိၣ်ကုာ်ဒီးထံဃဲန့ၣ်အဆၢယံၤဒံးမးလီၤ.ပှၤအီၣ်ထံအီၣ်

ကီၢ်အိၣ်ဒံးဆူညါလီၤ.ပလီၢ်သုသးလၢမုၢ်ကီၤလံၢ်အတၢ်လီတၢ်၀့ၤတက့ၢ်.တၢ်လီတၢ်၀့ၤကအိၣ်န့ၢ်ပှၤနွံမံၤနွံက

စၢၤ,သ့ၣ်ကူးကျီၣ်ကကတိၤတၢ်,၀ၣ်ကူးလာ်ကကတိၤတၢ်,သ့ၣ်ခိၣ်ဆၢၣ်ကကမီၤထီၣ်,၀ၣ်ခိၣ်ဆၢၣ်ကကမီၤထီ,

သ့ၣ်ပိၢ်လူၤတဂ့ၤ,၀ၣ်ပိၢ်လူၤတဂ့ၤ,ကလံၤကဟဲဖးဒိၣ်,သ့ၣ်ကကၢ်နွံကူာ်,ဘျၢၣ်ကကၢ်နွံတီၤ,ဖိသ့ၣ်လံၤသ့ၣ်ဧၢ,

ဟံးဃာ်လီၢ်ခိၣ်ဆၢၣ်ကျၢၤကျၢၤတက့ၢ်.ကျဲသူပိာ်တဂ့ၤ,ကျဲဂီၤပိာ်တဂ့ၤ,ကျဲ၀ါန့ၣ်ပိာ်ကစၢ်တက့ၢ်.ခဲကနံၣ်အံၤ

တၢ်မံခံဃၣ်,တၢ်ကလာ်ခံ၀ီ,ကသ့ၣ်အီၣ်ကသ့ၣ်ပျုၢ်,ကဆီအီၣ်ကဆီပျုၢ်,ပှၤဟးဂီၤအီၣ်ဆှါထီၣ်,ပှၤဆှါအီၣ်န့ၢ်

အမံၤ,စူးကွံာ်ညိကွံာ်အီၤတက့ၢ်မ့ၢ်လၢသုတစူးကွံာ်ဘၣ်အဃိ,ဒုၣ်ဒါမၤနၢၤကွံာ်သု,သုခူလူၤသု၀့ၢ်လူၤ,သုဘၣ်

ဃ့ၢ်ဘၣ်ဟး,အိၣ်က့ၤလၢမံၤသိၣ်ပှၢ်ကျါ,ကစၢၢ်ခိၣ်ကလိကျါ,သုဘၣ်လီၤမုၢ်ြပံြပါသကုၤဆးဒး,သုလီၤမံၤဒီးကဲ

ထီၣ်က့ၤပှၤမံၤစကုၣ်ဖိ,တသ့ၣ်ညါက့ၤထူတသ့ၣ်ညါက့ၤယွၤလၢၤဘၣ်.လၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီတခီ,

ကစၢ်မီလံမၢပှၤဒုသံး ဒုၣ်မ့ၤ,ဒုၣ်သဒီၣ်,ဆွဲၣ်,ညၣ်လံၣ်,ဟီၣ်တူၢ်,သွ့ဘိ,ဒးဘီ,ခွံၣ်ယဲၤ,လၢ

အမ့ၢ်တၢ်၀ံၣ်တၢ်ပံာ်တဖၣ်န့ၣ်ျဒီးမၤ၀ဲလၢထါဒ်အံၤ,-

ကစၢ်ဟဲက့ၤလၢမီလ့, ကစၢ်စံး၀ဲအီၣ်တဂ့ၤ,

စံးပှၤဒုၣ်သံးပှၤဒုၣ်မ့ၤ, ဟီၣ်တူၢ်သွ့ဘိအီၣ်တဂ့ၤ့

သဒီၣ်ဘီတ့ၤဆွဲၣ်ဘီတ့ၤ, မ့ၢ်ကသ့ၣ်ယူၤအနီၣ်ဖျ့,

ကစၢ်စံး၀ဲအီၣ်တဂ့ၤ, ဒးဘီခွံၣ်ယဲၤအီၣ်တဂ့ၤ,

ညၣ်လံၣ်ထီၣ်ဘါဃိၣ်မီလ့, တၢ်၀ံၣ်တၢ်ပံာ်အီၣ်တဂ့ၤ့

ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤဟဲဆူမီလ့အအိၣ်ဒီးတုၤမ့ၢ်အတၢ်မၤဘူၣ်မၤတီၢ်အီၤဒီးစံး၀ဲလၢသါကဆီၣ်ထီၣ်တၢ်

ဘူၣ်ဖးဒိၣ်ဒီးသါကဘုၣ်သူခိၣ်မုၢ်ဃါအဆူအဆၣ်ဒီးပှၤကူးထိၣ်ဒ့ၣ်ဖါအကိာ်ဒီးတၢၢ်ကွဲၤလီၤအီထံလီၤ.ဒီးစံး၀ဲ

ဆူညါအ၀ဲသ့ၣ်ကပူၤဒီးပယီၤတလၢၤလီၤ.ဒီးတၢ်မၤအသးဆူညါနွံနံၣ်ပူၤကွံာ်ဒီးကိၤလၤ၀ါဟဲထီၣ်ဒီးမၤန့ၢ်

ကီၢ်မိတမးလီၤ.ဒီးမၤ၀ဲလၢထါဒ်အံၤ,-

မၤဘူၣ်ဃိၣ်၀ံသ့ၣ်တရ့,

ခူကပုာ်ဖျ့၀့ၢ်ပုာ်ဖျ့့

တုၤတၢၢ်ကွဲၤလီၤအိထံဒီးကစၢ်မီလ့အဖါတံၢ်တဂၤစံး၀ဲလၢပှၤတဂၤအံၤတမ့ၢ်ပှၤမုာ်ပှၤနီၢ်ဘၣ်.ကမၤတၢထီၣ်

တၢလီၤတၢ်,ကမၤဟးဂူာ်ဟးဂီၤပှၤဒီးသါကမၤသံအီၤလီၤ.ဒ်န့ၣ်အသိးတုၤပှၤလဲၤထီၣ်ဆူကစၢ်မီလ့အအိၣ်

လၢအကမၤသံအီၤအဂီၢ်ဒီးတၢ်အၢၣ်ထီၣ်ခံးလီၤနွံနံၤနွံနၤဒီးတၢ်တကပီၤဘၣ်.တၢ်ကပီၤဒၣ်ထဲကျဲဖိတဘိလၢ

ကစၢ်မီလ့ကစၢ်မီလ့ကဟးဖျဲၣ်ကွံာ်သးန့ၣ်လီၤ.တုၤကစၢ်မီလ့ဒိးထီၣ်ချံဒီးစံးဘၣ်တဲဘၣ်အခ့အပှၤလၢသါဘၣ်

က့ၤဆူသါသရၣ်အအိၣ်သတးဒီးအခ့အပှၤတဖၣ်တပျဲအက့ၤဘၣ့်နာ်သက့ကစၢ်မီလ့ဃ့ကညးအခ့အပှၤတ

ဖၣ်ဒီးအစံးအီၤလၢသါကဟဲက့ၤတဘျီဒံးလီၤ.ထဲန့ၣ်မးဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ပျဲအီၤဒီးက့ၤ၀ဲဒၣ်လီၤ.ဘၣ်

ဆၣ်တဟဲက့ၤလၢၤ၀ဲနီတဘျီတုၤခဲအံၤဒၣ်လဲာ်လီၤ့အိၣ်တ့ၢ်ဒၣ်၀ဲအတၢ်မၤလိာ်မၤလီၤဒီးအတၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်

ဧိၤလီၤ.ဒီးလၢခံကတၢၢ်မၤလိာ်ထွဲအခ့အပှၤအခံဒ်အံၤ,-

ပဟီၣ်သ့ပအီၣ်ဘၣ်နုၢ်,ပဒီၣ်မာ်တၢ်အီၣ်ပဃ့မာ်တၢ်န့ၢ်,ပကိးမာ်ဒီးပပၢ်ဟဲက့ၤလီၤ,ဖိသ့ၣ်လံၤသ့ၣ်ဧၢ,ပၢ်တစူး

ကွံၣ်သုဘၣ်.စူးကွံာ်ပၢ်တဂ့ၤ.”

၀ံမီလ့တဂၤအံၤအဂ့ၢ်ဒီးအတၢ်သိၣ်တသီတဖၣ်အိၣ်အါမးဒီးပမ့ၢ်ကွဲးအီၤလၢလံာ်အံၤအပူၤလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့

တၢ်လီၢ်တလၢတပှဲၤမ့တမ့ၢ်ကလၢာ်စးခိအါကဲၣ်ဆိးလီၤ.မ့ၢ်လၢ၀ံတဂၤအံၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ,ပ၀ဲပပှၤ

ကညီဖိတကလုာ်အံၤစူးကွံာ်ညိကွံာ်ဃိၣ်ဧိၤ၀ၣ်ဧိၤ,ဃၣ်ဃီၤက့ၤအသးဒီးမၤက့ၤမိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်,ကွၢ်လၢ်က့ၤ

ကစၢ်ယွၤအကျဲ,ဒ်တၢ်စံးပါ်အိၣ်၀ဲအသိးလီၤ.တုၤကစၢ်မီလ့သါထီၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံတယံာ်တမီၢ်ဘၣ်ဒီးဖဲပှၤက

ညီတဖၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်တၢ်ဒ်တၢ်စံးပါ်အိၣ်၀ဲအသိးအဖၢမုၢ်ဒီးဖဲအဆိလၢတၢ်ဖှီၣ်တၢ်နးအဖၢမုၢ်,ကိၤလၤဖး

ဒိၣ်ဟဲသတူၢ်ကလာ်,စိာ်ဃုာ်ဒီးခရံာ်အတၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ.လၢပ၀ဲပှၤကညီဖိအကျါကိၣ်သၣ်ဖၠူၣ်မ့ၢ်၀ဲပှၤ

လၢအဒိးဘျၢထံဒီးကဲက့ၤခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်ဖိအဆိကတၢၢ်တဂၤလီၤ.အ၀ဲဒၣ်မ့ၢ်ပှၤပသံၣ်ဖိတဂၤလီၤ.နာ်

သက့လဲၤကဲထီၣ်ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်ဖိဖဲကီၢ်တ၀ဲၣ်၀ံၤဟဲက့ၤဆူအထံအကီၢ်ပသံၣ်ဒီးလၢအဟဲက့ၤ၀ဲတၢ်

ဘၢၣ်စၢၤကျဲဒီဘိညါန့ၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤခရံာ်အတၢ်သးခုကစီၣ်လၢအပှၤကလုာ်အကျါဒီးပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ

ကစၢ်ယွၤဒီးဘူၣ်က့ၤဘါက့ၤယွၤအါမးလီၤ.၀ံၤအလီၢ်ခံသရၣ်၀ံးလဲၤဆူဒူယီၢ်ဒီးသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ်တဲအီၤ

လၢပှၤကညီအိၣ်ဒီးအလံာ်တၢ်ဖံးတဘျီလၢကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤအီၤဒီးမ့ၢ်လၢပှၤကညီဖိတဖၣ်ဘၣ်တၢ်မၤ

နၢၤမၤဃၣ်အီၤလၢအဒုၣ်အဒါတလၢၤပယီၤအဃိ,အလံာ်တဖၣ်လီၤမၢ်ကွံာ်၀ဲ,ဒီးစးထီၣ်လၢန့ၣ်လံၤလံၤ

ပဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဃီၣ်ဒီးပဘၣ်ဖှီၣ်ဘၣ်ယာ်ဒီးပလံာ်ပလဲၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်.နာ်သက့ပ၀ံတဲဘၣ်ပှၤလၢကိၤလၤ

၀ါကဟဲဆှၢန့ၢ်က့ၤဒံးပလံာ်တဘျီလီၤ.ပှၤသးပှၢ်တဂၤလၢအသံကွၢ်သရၣ်၀ံန့ၣ်,အခါဖဲန့ၣ်အနံၣ်အိၣ်၉၀

လံလီၤ.ဒ်န့ၣ်အသိးသရၣ်၀ံးဂုာ်ကျဲးစၢးမၤကဲထီၣ်ကဒီးန့ၢ်က့ၤပှၤကညီအလံာ်ဖဲလါဖ့ြဘူးအါရံၤ၁၈၃၂

နံၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်မီလ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအခီၣ်ထံးမ့ၢ်၀ဲ,

၁.ဒ်သိးပှၤကညီကအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးက့ၤဒ်လၢပျၢၤအသိး ဒီးသုတဆဲဆူၣ်မၤဘၢလၢၤတဂ့ၤ

၂.စီၤအီလယၣ်ဆှၢကမၣ်ပှၤဒ်သိးပကဘါဃိၣ်ဧိၤ၀ၣ်ဧိၤလီၤမ်ပသုတလူၤထွဲစီၤအီလယၣ်အခံတဂ့ၤ

၃.ဘၣ်ဘူၤက့ၤမိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်,ဘၣ်အီၣ်က့ၤဘှး ဒီးဘၣ်ဘုၢ်တၢ်ပာ်တၢ်

၄.ဘၣ်က့ၤနာ်က့ၤကစၢ်ယွၤလၢအတ့လီၤတၢ်တဂၤ

၅.ဘၣ်ကွၢ်လၢ်က့ၤလံာ်ထူလံာ်စ့အကျဲလၢပုၢ်ဒ့၀ါကဟဲဆှၢက့ၤအီၤ

၆.ပှၤကဟဲကဒီးလၢခံတဂၤဒီးကခီၣ်တၢ်ဘူၣ်ချုးလိာ်အခံတုၤဒၣ်လဲာ်အဖိအလံၤတဖၣ်အသူၣ်ကဟးဂီၤအ

သးကဟးဂီၤလီၤ.

၇.ပှၤလၢခံကတၢၢ်န့ၣ်ကဟဲဒိးကသ့ၣ်၀ါကဆီ၀ါလီၤ.

တုၤကီၤလၤ၀ါဟဲဒီးစိာ်ခုာ်လံာ်ထူလံာ်စ့ဒီးပှၤကညီတဖၣ်လၢအတိၢ်နီၣ်ဒီးကွၢ်လၢ်ယွၤအကျဲဒ်သူၣ်က့သးပှၢ်

တဖၣ်မၤလိာ်တ့ၢ်၀ဲအသိးန့ၣ်,ဘူၣ်က့ၤဘါက့ၤယွၤဂီၢ်မုၢ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ဒီးအိၣ်တ့ၢ်ဒံး၀ဲဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤလၢအတနာ်

ဒံး၀ဲတဖၣ်လီၤ.အ၀ဲသ့ၣ်ကွၢ်လၢ်ဒံးဒၣ်တၢ်ဆူညါတခီလီၤ.အဂ့ၢ်ဒ်အံၤစံး၀ဲဒၣ်လၢလံစ့လၢကိၤလၤ၀ါဟဲဆှၢခဲ

အံၤန့ၣ်တမ့ၢ်ဒံးဘၣ်အလံာ်နီၢ်နီၢ်ဘၣ့်အဃိတနာ်၀ဲဘၣ်.လံာ်လၢအဟါမၢ်န့ၣ်ကဘၣ်ပၢၢ်ထီၣ်က့ၤဒံးတဘျီသ

ပှၢ်တၢၢ်လီၤ.မိၢ်ထံးတခီစံး၀ဲ,-

လံာ်(ဆီမံၤ၀ဲး)မ့မ့ၢ်ပၢ်ထံးတခီစံး၀ဲလံာ်(ထိၣ်ဂံာ်ဒံး)လီၤ.လံာ်တဖၣ်အံၤခဲအံၤလၢကီၢ်သထူၣ်အပူၤ

န့ၣ်ပှၤလဲၢ်ကဲဖိတဖၣ်ကွဲး၀ဲဒီးဖး၀ဲသ့မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်လီၤ.

(ထုးထီၣ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢစီၤအီၣ်လးကွဲးပှၤကညီတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ”လံာ်အပူၤ)