​ဖံ​ဖံ​အဲ​မၣ်

တချုးလၢကညီကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်နုာ်လီၤဒံးဘၣ်ဆူကီၢ်ပယီၤပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ,ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်ပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤဒံးဘၣ်န့ၣ်အိၣ် ဆိး၀ဲဖဲတရူးကီၢ်ဃုာ်ဒီးကလုာ်အဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဖဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ချခန (၁၁၂၂) ဒီး (၁၁၃၄) အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်  တရူးစီၤပၤလၢအမံၤမ့ၢ် ခီၠစံၣ်တဂၤအံၤပၢတၢ်အစိၤဒီး တၢ်စိ တၢ်ကမီၤခဲလၢာ်အိၣ်.

ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် Blog Day  Blog Day မ့ၢ်၀ဲလါအီကူး၃၁သီန့ၣ်လီၤ. ပှၤကွဲး Blog တဖၣ်နာ်၀ဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီးြကၢးအိၣ်ဒီး မုၢ်နံၤလီၤဆီတနံၤလၢ ကမၤလၤကပီၤ၀ဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပညိၣ်လၢမုၢ်နံၤအ၀ဲန့ၣ်အဂီၢ်မ့ၢ်၀ဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ပှၤကွဲး Blog တဖၣ်ခီလဲလိာ်တၢ်ထံၣ်, ထူသနူတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ,.

ယအိၣ်ဒီး ကိၤလၤ၀ါ-ကညီ လံာ်ခီယ့ၤလီၤ. ယဘှီတ့ၢ်ဒီးယသကိးဖိဒီး အခဲအံၤစူးကါအီၤလၢ နခီၣ်ဖၠူထၢၣ် အပူၤသ့၀ဲလံ. နာ်လၢကကဲဘျုးလၢ ပပှၤကလုာ်ကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လၢ ကျဲတဘိဘိန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်သးလီဒီး ဟံးန့ၢ်ဖဲတၢ်ဖီလာ်အံၤတက့ၢ်.... ဟံး​န့ၢ်​ဖဲ​အံ.

​ ပ​ပှၤ​က​လုာ်​က​ညီ​ဖိ​လၢ​အ​ဟံး​ဃာ်​ကျၢၤဒံး​ဝဲ​မိၢ်​လုၢ်​ပၢ်​လၢ်​အ​တၢ်​စူၢ်​တၢ်​နာ်​လၢ​ပျၢၤ​တဖၣ်​န့ၣ်​အ​ဝဲ​သ့ၣ်​အ​တၢ်​နာ်​ဆှၢ​အီၤ​လၢ,​ ​ပှၤ​က​ညီ​အံၤ​မ့ၢ်​သံ​သ​နာ်​က့​အ​သး​သ​မူ​န့ၣ်​တ​သံ​ဝဲ​ဘၣ်.​ ​က​အိၣ်​ဒံး​ဝဲ​ဒီး​အ​နီၢ်​ခိ​အ​က့ၢ်​အ​ဂီၤ​ဆူ​ညါ​တ​ပ​တီၢ်​လီၤ.​.

ဘီ​မုၢ်​တ​ဖၣ်​အိၣ်​ထီၣ်​ဝဲ​ဒၣ်​တ​ဘ့ၣ်​ဝံၤ​တ​ဘ့ၣ်​လၢပျၢၤ​လံၤ​လံၤ,​ ​ဝံၤ​ဒီး​လီၤ​မၢ်​ကွံာ်​ဝဲ​တ​ဘ့ၣ်​ဝံၤ​တ​ဘ့ၣ်​စ့ၢ်​ကီး​လီၤ.​ ​သ​နာ်​က့​ဘီ​မုၢ်​လၢ​အ​လဲၤ​ပူၤ​ကွံာ်​တ့ၢ်​တ​ဖၣ်​ပာ်​လီၤ​တဲာ်​န့ၢ်​က့ၤ​ဝဲ​တၢ်​ဆဲး​တၢ်​လၤတ​နီၤ​လၢ​အ​လီၤ​ထုး​န့ၢ်​သူၣ်​လီၤ​ထုး​န့ၢ်​သး​တၢ်​လုၢ်​ဒိၣ်​ပှ့ၤ​ဒိၣ်​အိၣ်​စ့ၢ်​ကီး​ဝဲ​လီၤ.​.

တံ​န​ိ(သ​ဝီ​တါ) လါ​ခူး​ကံၢ်​စု​မ့ၢ်​က​ညီ​ဖိ​လု​လၢ်​တ​ခါ​ဒီး​မ့ၢ်​ဝဲ​ဖံ​ဖု​ဖးဒိၣ်​လၢ​ပျၢၤ​တ​ဖၣ်​အ​တၢ်​မၤ​ယု​က့ၤ​အ​ဖိ​အ​လံၤ,တၢ်​လီၤ​စ​ၢၤ​ အ​တၢ်​ဟ့ၣ်​သါ​တ​ခါ​လီၤ.တၢ်ကတိၤ’’ထူရူၢ်လုၢ်လၢ်’’စးံတၢ်န့ၣ်အခီပညီမ့ၢ်၀ဲ-တၢ်​လၢ​အ​ဘၣ်​ထွဲ​ဒီး​ပှၤ​တ​က​ လုာ်​အ​တၢ်​စုၢ်​တၢ်​နာ်,လုၢ်​လၢ်​ထူ​သ​နူ,တၢ်​စဲၤ​တၢ်​ဒွဲ​လၢ​အ​ဟဲ​လီၤ​စၢၤ​လၢ​ဖံ​ဖး​ဒိၣ်​တ​ဖၣ်​အ​အိၣ်​ဒီး​မ့ၢ်​ဖံ​ဖုလၢ​ပျၢၤ​တ​ဖၣ်​အ​တၢ်​စံၣ်​ဃဲၤ​တဲ​ဃဲၤ​မၤ​ယုၤ​က့ၤ​အ​ဖိ​အ​လံၤ​တၢ်​မၤ​တ​ဖၣ်​န့ၣ်​လီၤ.က​ညီ​ဖိ​အ​တၢ်ံၢ်​စု​န့ၣ်​မ့ၢ်​က​ညီ​ထူ​ရူၢ်​လုၢ်​လၢ(မိ​ရိုး​ဖ​လာ)တ​ခါ​လၢ​အ​ဟဲ​လီၤ​စၢၤ​ဝဲ​လၢ​မိၢ်​လုၢ်​ပၢ်​လၢ်​အ​တၢ်​မၤ​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်​ကံၢ်​စု​အ​ဆိ​က​တၢၢ်​တ​ဘျီ​လၢ​ဖံ​ဖု​တ​ဖၣ်​အ​ကျါ​ဟဲ​ကဲ​ထီၣ်​သ​ဒီး​အ​ဝဲ​သ့ၣ်ဒ်​လဲၣ်​ပ​မ့ၢ်​ဃိ​ထံ​ဃု​သ့ၣ်​ညါ​က​ဒါ​က့ၤ​အီၤ​ဒီး​ပ​က​ထံၣ်​ဘၣ်​အ​ဂ့ၢ်ဒ်​အ​ဖီ​လာ်​အ​သိး​လီၤ.ဖံ​ဖု​လၢ​ပျၢၤ​တ​ဖၣ်အ​တၢ်​စံၣ်​ဃၤ​တဲ​စိၤ​ကၤ​ဖိ​လံၤ​ခီ​ဖျိ​လၢ​ထါ​န့ၣ်​စးံ​ဝဲ,အ​ဝဲ​သ့ၣ်​အ​ထးံ​အ​ခံ​အိၣ်​လၢ​ဃိၣ်​လၢၢ်​မုၢ်​ထးံ(ဘ့ၤ​ဘံၤ​လိ​နံ​ယၢ)တ​ခီ​အ​ဝဲ​သ့ၣ်​သုး​က​စီၤ​ထီၣ်​အ​သး​တ​ဆီ​ဘၣ်​တ​ဆီ​ဆူ​မုၢ်​ထီၣ်​ခီ​တ​ပၤ​ဒီး​ဆီ​လီၤ​အ​တၢ်​အိၣ်​တၢ်​ဆိး​အ​လီၢ်​အ​ကျဲ​အ​ဆိ​က​တၢၢ်​ကီး​ဘံၣ်(ချ​ခ​န-2197-2017)ဆၢ​က​တီၢ်​တ​ဖၣ်​အ​ခါ​တၢ်​စးံ​ဝဲ​မ့ၢ်​လၢ​တၢ်​လီၢ်​ဖဲ​န့ၣ်​ဟီၣ်​ခိၣ်​အ​တီ​ဆူၣ်​ဒီး​တၢ်​ဝံ​တၢ်​က​လၤ​တ​ဖၣ်​ပျိာ်​လဲ​ထီၣ်​အ​သး​ဆူ​ပှၤ​ကူ​ပှၤ​က​ညီ​ဒီး​ကွဲ​န့ၢ်​လွဲန့ၢ်​မၤ​က​မၣ်​န့ၢ်​ပှၤ​မဲာ်​အ​ဃိ​တၢ်​ဘၣ်​သံ​ဘၣ်​ပှၢ်​ဝဲ​လ​ၢ​ကီး​ဘံၣ်​မဲး​မုၢ်​ခိၣ်​ပျီ​ဖး​လဲၢ်​တ​ဖၣ်​အ​ပူၤ​တၢ်​ဂ့ၢ်​ကီ​အိၣ်​ထီၣ်​ဝဲ​လီၤ. လၢ​တၢ်​န့ၣ်​အ​ဃိဒ်​သိး​နီၤ​ဖး​ဝဲ​တၢ်​အ​ဆၢ​လၢ​ပှၤ​က​ညီ​ဒီး​တၢ်​ဝံ​တၢ်​က​လၤ​လၢ​အ​ဟဲ​ပျိာ်​လဲ​ပာ်​မၤ​ထီၣ်​အ​သးဒ်​ပှၤ​ကီ​တ​ဖၣ်​အ​ဘၢၣ်​စၢၤ​က​သ့​အ​ဂီၢ်​မၤ​ဝဲ​တၢ်​ပ​နီၣ်​လၢ​တၢ်​ကံၢ်​နီၣ်​ဃာ်​စု​ဒ့​ကိာ်​လၢ​လုၣ်​ဝါ​အ​တၢ်​ပ​နီၣ်​န့ၣ်​လီၤ.ပှၤ​လၢ​အ​စု​ဒ့​ကိာ်​လိၤ​အိၣ်​ဒီး​လုၣ်​ဝါ​အ​တၢ်​ပ​နီၣ်​တ​ဖၣ်​န့ၣ်​သ့ၣ်​ညါ​ဝဲ​လၢ​အ​မ့ၢ်​ပှၤ​က​ညီ​နီၢ်​နီၢ်​ဒီး​မ့​မ့ၢ်​ပှၤ​လၢ​အ​စု​ဒ့​ကိာ်​လိၤ​တ​အိၣ်​ဒီး​လုၣ်​ဝါ​တၢ်​ပ​နီၣ်​ဘၣ်​န့ၣ်​မ့ၢ်​ဝဲ​တၢ်​က​လၤဟ​ဲပျိာ်​လဲ​ပာ်​မၤ​အ​သး​လၢ​ပှၤ​က​ညီ​တ​ဖၣ်​အ​ကျါ​န့ၣ်​လီၤ.အ​ဝဲ​န့ၣ်​မ့ၢ်​တၢ်​ကံၢ်​စု​အ​ဆိ​က​တၢၢ်​တ​ဘျီ​အ​တၢ်​ဂ့ၢ်​ကဲ​ထီၣ်​အ​သး​န့ၣ်​လီၤ.တၢ်​ကံၢ်​စု​ဝဲ​န့ၣ်​တ​ဘၣ်​ဃး​ဒီး​တၢ်​ကွဲ​ဝံ​ကွဲ​က​လၤ​တၢ်​လုၢ်​တၢ်​ပာ်​နီ​တ​မံၤ​ဘၣ်.မ့ၢ်​တၢ်​ကံၢ်​စု​မၤ​နီၣ်​မၤ​ဃါ​အ​တၢ်​ပ​နီၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ​ဖံ​ဖု​လၢ​ပျၢၤ​တ​ဖၣ်​အ​တၢ်ူၢ်​တၢ်​နာ်​အ​တၢ်​ဘူၣ်​ထီၣ်ဘါ​ထီၣ်​ဘါ​ထီၣ်​အ​လုၢ်​အ​လုၢ်​န့ၣ်​တ​မ့ၢ်ဒ်​သိး​မုၢ်​မ​ဆါ​တ​နံၤ​အံၤ​ပှၤ​ကီၢ်​မုၢ်​နုာ်​ဖိ​ဘါ​ဝဲ​ပှၤ​ရံာ်​ဖိ​တၢ်​ဘူၣ်​တၢ်​ဘါ,သါ​ယွၤ​အိၣ်​ဒၣ်​တ​၈ၤ​ဃီ​အ​ခီၣ်​ထံး​အ​က​တၢၢ်​တ​အိၣ်​ဘၣ်.ပှၤ​က​ညီ​ထံၣ်​က့ၤ​ယွၤ​တ​သ့​ဘၣ်​န့ၣ်​မ့ၢ်​လၢ​အ​ဝဲ​သ့ၣ်​နာ်​က​မၣ်’’ပ​ယိၤ’’အ​ဃိ​ယွၤ​ပာ်​တ​ဒၢ​ကွံာ်​အ​သး​လၢ​ပှၤက​ညီ​န့ၣ်​လီၤ.လၢ​တၢ်​န့ၣ်​အ​ဃိ​တၢ်​ကီ​တၢ်​ခဲ​တၢ်​နး​တၢ်​ဖှီၣ်​တၢ်​ဆူး​တၢ်​ဆါအိၣ်​ထီၣ်​ဝဲ​လီၤ.ပှၤ​က​ညီဒ်​သိး​က​ပူၤ​ဖျဲး​ထီၣ်​ကွံာ်​လၢ​တၢ်​က​မၣ်​အံၤ​အ​ဂီၢ်​က​ဘ​ဘၣ်​လုၢ်​ထီၣ်​ပာ်​ထီၣ်​က့ၤ​တၢ်​လၢ​ယွၤ​လၢ​အ​တၢ်​က​မၣ်​က​ဘၣ်​တၢ်​ပျၢ်​ကွံာ်​အ​ဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ.တ​ချုး​လၢ​အ​ဝဲ​သ့ၣ်​ဟး​ထီၣ်​ဒးံ​ခၢ​ဃိၣ်​လၢၢ်​မုၢ်​ထံး​ဖဲ​ချ​ခ​န​.

က ညီ လုၢ် လၢ် ထူ သ နူ လါ ခူး ကံၢ် စု အံၤ မ့ၢ် တၢ် န့ၢ် သါ အ ကျါ တ မံၤ လၢ ပ မိၢ် ပၢ် ဖံ ဖု လၢ ပျၢၤ သ့ၣ်တ ဖၣ်ပာ်လီၤ တဲာ် တ့ၢ် န့ၢ် ပှၤ ဒီး တုၤ မ့ၢ် လါ ခူး တုၤ ဃီၤပ၀ဲ လၢ အ အိၣ်လၢ ထံ ခံ, ထံ ထၣ်,လၢ ခူ လၢ ၀့ၢ်,လၢ ဒူ လၢ သ၀ီ ဒီး လၢ ထံ ဂုၤ ကီၢ် ဂၤ ဒီး လၢ.

.

         ကီၢ်ခိၣ်စီၤဘးအူကၠံဒီးသုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူဒ်ပှၤဒူပှၤဃိၤတၢ်လီၢ်-ထိၣ်ကီးကိ          KNU/KNLAတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကီၣ်ကးကရၢဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ဆူပှၤဒူပှၤဃိၤဟ့ၣ်လီၤသးသမူတၢ်        .

မၤ ထူရၤ မုၢ် နံၤ တၢ် ကတိၤ ကျိာ် ထံ ပှၤ ဒူ ပှၤ ဃိၤ လၢ အဟ့ၣ် လီၤ တ့ၢ် လံ အသး လၢ တၢ်ဒုး ပျီ ပူၤ သ့ၣ် တ ဖၣ် အ တၢ်ကတိၤ ကျိာ် ထံ ခိၣ် နၢ် ပှၤ ဒူ ပှၤ ဃိၤ ဒီး သုး မုၢ် သံၣ် ဘိ လၢ အဟ့ၣ် လီၤ သး ဒီး သံ တ့ၢ် လၢ တၢ်ဒုး ပျီ ပူၤ တ ဖၣ် န့ၣ် တ ဟူး တ ဂဲၤ အိၣ် ၀ဲ ဘှ့ၣ်.

ဘၣ်ဃးဒီးပှၤဒူပှၤဃိၤမုၢ်နံၤကဲထီၣ်အဂ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဟံးန့ၢ်ထၢဖှိၣ်က့ၤအီၤလၢကွဲၤကလုၢ် ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤလ.

.

၁.ကဆီပှၢ်ယီၢ်လီၤဘၣ်က့ၤအတမျိၤ. ပမ့ၢ်ဒိၣ်မ့ၢ်ထီ,ပမ့မ့ၢ်တၢ်ထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ်ပဘၣ်ဘှီက့ၤပသးအလီၢ်အိၣ်၀ဲအါမး,ပမ့ၢ်တဘှီဘၣ်လီၤက့ၤဒီးထံၣ် လီၤက့ၤပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်လၢအအိၣ်ဒီးပှၤန့ၣ်ပမၤတၢ်တကဲထီၣ်ကဲထီဘၣ်အဃိဒ်သိးပတၢ်မၤသုတမၤဘၣ် ဒိဆါက့ၤပှၤတဂ့ၤအဂီၢ်ပြကၢးဘှီလီၤက့ၤပသးလီၤ. ၂.ကုၤ၀ံၣ်ကုၤမူၤပှၤ ပှၤစံး၀ဲတၢ်အိၣ်မူဖှံဖှံညီညီဖဲပသးစၢ်အကတီၢ်ကဟဲစိာ်န့ၢ်ပှၤတၢ်ဖှီၣ်တၢ်နးဖဲပသးပှၢ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပမိၢ်ပ ပၢ်ညီနုၢ်သိၣ်ပှၤကုၤ၀ံၣ်န့ၣ်ကုၤမူၤပှၤလီၤ.ပမ့ၢ်အိၣ်မူဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီ,လံၤလူၤကျုဆှါန့ၣ်မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တၢ်နး တၢ်ဖှီၣ်ကတုၤအိၣ်ပှၤလီၤ. ၃.ကျိၣ်ပကနၣ်လၢအသီၣ်,.

၁. တၢ်ဝံၤဘၣ်သံငၤဖဲၣ်လ့ၤ တၢ်ကာ်ဘၣ်သံငၤဖဲၣ်လ့ၤ ဘုဘ့ၣ်တိၣ်လဲလိာ်ဒီးစ့ ဟုသးတိၣ်လဲလိာ်ဒီးစ့ ပှၤလဲၤတဂၤပှၤဟဲက့ၤ ပှၤလဲၤခံဂၤပှၤဟဲက့ၤ မုၢ်ယဲၤဖဲလဲၤတဟဲက့ၤ စံၣ်ထီၣ်လၢချံအနါစ့ၤ ၂. တၢ်ဝံၤဘၣ်သံငၤမုၣ်နွဲၤ တၢ်ကာ်ဘၣ်သံငၤမုၣ်နွဲၤ ဘုဘ့ၣ်တဆွဲစ့တဆွဲ ဟုသးတဆွဲစ့တဆွဲ ပှၤဖိဒံလဲၤတန့ၢ်စွဲၤ ပှၤဖိသၣ်လဲၤတန့ၢ်စွဲၤ မုၢ်ယဲၤဖဲလဲၤဘၣ်တၢ်စွဲၤ စံၣ်ထီၣ်လၢချံအပယွဲၤ အမိၢ်နီၢ်နွဲၤဟီၣ်တကဲး အပၢ်သီမၤတထံၣ်ထွဲ ၃..