တံနိ(သဝီတါ)
လါခူးကံၢ်စုမ့ၢ်ကညီဖိလုလၢ်တခါဒီးမ့ၢ်ဝဲဖံဖုဖးဒိၣ်လၢပျၢၤတဖၣ်အတၢ်မၤယုက့ၤအဖိအလံၤ,တၢ်လီၤစၢၤ
အတၢ်ဟ့ၣ်သါတခါလီၤ.တၢ်ကတိၤ’’ထူရူၢ်လုၢ်လၢ်’’စးံတၢ်န့ၣ်အခီပညီမ့ၢ်၀ဲ-တၢ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီးပှၤတက
လုာ်အတၢ်စုၢ်တၢ်နာ်,လုၢ်လၢ်ထူသနူ,တၢ်စဲၤတၢ်ဒွဲလၢအဟဲလီၤစၢၤလၢဖံဖးဒိၣ်တဖၣ်အအိၣ်ဒီးမ့ၢ်ဖံဖုလၢပျၢၤတဖၣ်အတၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤမၤယုၤက့ၤအဖိအလံၤတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ကညီဖိအတၢ်ံၢ်စုန့ၣ်မ့ၢ်ကညီထူရူၢ်လုၢ်လၢ(မိရိုးဖလာ)တခါလၢအဟဲလီၤစၢၤဝဲလၢမိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကံၢ်စုအဆိကတၢၢ်တဘျီလၢဖံဖုတဖၣ်အကျါဟဲကဲထီၣ်သဒီးအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်ပမ့ၢ်ဃိထံဃုသ့ၣ်ညါကဒါက့ၤအီၤဒီးပကထံၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်ဒ်အဖီလာ်အသိးလီၤ.ဖံဖုလၢပျၢၤတဖၣ်အတၢ်စံၣ်ဃၤတဲစိၤကၤဖိလံၤခီဖျိလၢထါန့ၣ်စးံဝဲ,အဝဲသ့ၣ်အထးံအခံအိၣ်လၢဃိၣ်လၢၢ်မုၢ်ထးံ(ဘ့ၤဘံၤလိနံယၢ)တခီအဝဲသ့ၣ်သုးကစီၤထီၣ်အသးတဆီဘၣ်တဆီဆူမုၢ်ထီၣ်ခီတပၤဒီးဆီလီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်အကျဲအဆိကတၢၢ်ကီးဘံၣ်(ချခန-2197-2017)ဆၢကတီၢ်တဖၣ်အခါတၢ်စးံဝဲမ့ၢ်လၢတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်ဟီၣ်ခိၣ်အတီဆူၣ်ဒီးတၢ်ဝံတၢ်ကလၤတဖၣ်ပျိာ်လဲထီၣ်အသးဆူပှၤကူပှၤကညီဒီးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်မၤကမၣ်န့ၢ်ပှၤမဲာ်အဃိတၢ်ဘၣ်သံဘၣ်ပှၢ်ဝဲလၢကီးဘံၣ်မဲးမုၢ်ခိၣ်ပျီဖးလဲၢ်တဖၣ်အပူၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.
လၢတၢ်န့ၣ်အဃိဒ်သိးနီၤဖးဝဲတၢ်အဆၢလၢပှၤကညီဒီးတၢ်ဝံတၢ်ကလၤလၢအဟဲပျိာ်လဲပာ်မၤထီၣ်အသးဒ်ပှၤကီတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤကသ့အဂီၢ်မၤဝဲတၢ်ပနီၣ်လၢတၢ်ကံၢ်နီၣ်ဃာ်စုဒ့ကိာ်လၢလုၣ်ဝါအတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤလၢအစုဒ့ကိာ်လိၤအိၣ်ဒီးလုၣ်ဝါအတၢ်ပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢအမ့ၢ်ပှၤကညီနီၢ်နီၢ်ဒီးမ့မ့ၢ်ပှၤလၢအစုဒ့ကိာ်လိၤတအိၣ်ဒီးလုၣ်ဝါတၢ်ပနီၣ်ဘၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကလၤဟဲပျိာ်လဲပာ်မၤအသးလၢပှၤကညီတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ.အဝဲန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ကံၢ်စုအဆိကတၢၢ်တဘျီအတၢ်ဂ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးန့ၣ်လီၤ.တၢ်ကံၢ်စုဝဲန့ၣ်တဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်နီတမံၤဘၣ်.မ့ၢ်တၢ်ကံၢ်စုမၤနီၣ်မၤဃါအတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖံဖုလၢပျၢၤတဖၣ်အတၢ်ူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဘါထီၣ်အလုၢ်အလုၢ်န့ၣ်တမ့ၢ်ဒ်သိးမုၢ်မဆါတနံၤအံၤပှၤကီၢ်မုၢ်နုာ်ဖိဘါဝဲပှၤရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ,သါယွၤအိၣ်ဒၣ်တ၈ၤဃီအခီၣ်ထံးအကတၢၢ်တအိၣ်ဘၣ်.ပှၤကညီထံၣ်က့ၤယွၤတသ့ဘၣ်န့ၣ်မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်နာ်ကမၣ်’’ပယိၤ’’အဃိယွၤပာ်တဒၢကွံာ်အသးလၢပှၤကညီန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.ပှၤကညီဒ်သိးကပူၤဖျဲးထီၣ်ကွံာ်လၢတၢ်ကမၣ်အံၤအဂီၢ်ကဘဘၣ်လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်က့ၤတၢ်လၢယွၤလၢအတၢ်ကမၣ်ကဘၣ်တၢ်ပျၢ်ကွံာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.တချုးလၢအဝဲသ့ၣ်ဟးထီၣ်ဒးံခၢဃိၣ်လၢၢ်မုၢ်ထံးဖဲချခန ၂၂၃၄(ပူၤကွံာ်နံၣ်လွံၢ်ကထိဘျဲၣ်)အခါန့ၣ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်ကမ့ၢ်တၢ်လုၢ်ထီၣ်ယွၤလၢသိ,မဲးတဲးလဲးဒီးဂီၤဖးံလၢအမ့ၢ်ဝဲတၢ်၈ၢ်လီၤတၢ်သွံၣ်အတၢ်လုၢ်မ့ၣ်အူအလုအလၢ်နၣ်လီၤ.
အဂ့ၢ်ဒ်အံၤတၢ်သွံၣ်မ့ၢ်’’သးသမူ’’ဘၣ်ဃူထီၣ်ယွၤလၢတၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ်အဂီၢ်လီၤ.ဖံဖုလၢပျၢၤအတၢ်ကံၢ်စုခံဘျီတဘျီလၢအပၣ်ဃုၣ်ဒီးတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤန့ၣ်ဘၣ်တဘၣ်ကစးထီၣ်အသးဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲလီၤအိၣ်ဆိးဖဲကီၢ်သံဘီသံမုၢ်ဒီးကီၢ်လီၢ်ပၢၤ(ခဲအံၤကီၢ်တံဘဲးဒီးယူၣ်နၣ်)ဖဲချခန ၂၀၁၃-၁၁၂၈နံၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤဆၢကတီၢ်တဖၣ်အခါန့ၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လီၤ.ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ်အခါဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်အက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်ကျီၣ်ကျဲဆီတလဲက့ၤအသးကယီကယီဆူပှၤကီၢ်ဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ်အတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်အလုၢ်အလုၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
ပှၤကီၢ်ဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ်အတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်စံၢ်သံ(တမ့ၢ်တၢ်၈ၢ်လီၤတၢ်သွၣ်တၢ်လုၢ်မ့ၣ်အူဘၣ်)ဒီးလၢတၢ်လုၢ်သိဖိ,မဲးတလဲးအလီၢ်အဝဲသ့ၣ်လုၢ်တၢ်လၢထိးလၢဆီန့ၣ်လီၤ.တၢ်စးံဝဲလၢပပှၤကလုာ်အကျါကညီမုၣ်ပှၢ်အိၣ်လၢသဝီပူၤတ၈ၤစးထီၣ်အီၣ်ယုၤက့ၤအဖိဆိးက့လၢထိးလၢဆီစံၢ်သံဝဲအကိာ်ဒ်ပှၤကီၢ်ဖိဖြန့ၣ်တဖၣ်မၤဝဲအသိးတၢ်တမံၤလၢအဝသ့ၣ်တမၤညီနုၢ်ဝဲလၢညါခါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်တကလုာ်အံၤတၢ်ကိးအီၤလၢအီၣ်ဘှး ဒီးမ့ၢ်တၢ်အီၣ်ဃဲၤအလုၢ်အလၢ်လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကံၢ်စုကွဲကလၤနၣ်လီၤ.အဝဲအံၤကမ့ၢ်ဝဲဖံဖုတၢ်ကံၢ်စုခံဘျီတဘျီအလုအလၢ်လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကွဲဝံကွဲကလီန့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီးတၢ်ကံၢ်စုတဘျီအံၤအခီပညီကဆီတလဲက့ၤအသးဆူတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်မၤတၢ်ပနီၣ်တခါအသိးလံန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အီၣ်ဘှးအီၣ်ဃဲၤအိၣ်ဝဲခံကလုာ် တၢတကလုာ်မ့ၢ်မ့ၢ်ဝဲပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်အိၣ်တဆူၣ်အိၣ်တချ့အဃိမၤတၢ်အီၣ်ဘှး,ခံတကလုာ်မ့ၢ်ဝဲပှၤဒီဒူၣ်ဒီထၢအီၣ်ဘှးပကိးလၢ’’အီၣ်တၢ်စိးခံစိးနါ’’န့ၣ်လီၤ.တၢ်အီၣ်တၢ်စိးခံစိးနါန့ၣ်လၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဆၢကတီၢ်ခါမ့ၢ်ဂ့ၤ,ဖဲအသးအိၣ်ဝဲတဘျီဘျီန့ၣ်မၤဝဲသ့လီၤ.လါခူကံၢ်စုမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အီၣ်တၢိးခံစိးနါတၢ်ကံၢ်စုအမူးတခါလီၤ.ါခူးမ့ၢ်လါတလါလၢဒီတနံၣ်ကျၢၤတၢ်စူၤအါကတၢၢ်အလါန့ၣ်လီၤ.မူခိၣ်ကလၤသီၣ်ဂီၤသအးသပှီၢ်တၢ်ဘၣ်စီၣ်တၢ်ဘၣ်သ့တၢ်ဂိၢ်တၢ်ချံၣ်အဃိမ့ၢ်ပှၤဆိးက့အါကတၢၢ်အလါန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိဖံဖုတဖၣ်ဒ်အဝဲသ့်အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အိၣ်ဝဲအသိးဒအသိးဖိလံၤဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတၢ်ဆိးက့မံနီၤအဂီၢ်ကိးဖှိၣ်က့ၤဲဖိလီၤဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်ခဲလၢာ်ဒီးရဲၣ်ကျဲၤမၤန့ၢ်ဝဲဒီဒူဒီသဝီတၢ်စုကွဲကလၤအမူးန့ၣ်လီၤ.တၢ်မၤအီၤလၢလါခူးပူၤဆၢကတီၢ်အဃိပကိးအီၤလၢလါခူးကံၢ်စုအမူးန့ၣ်လီၤ.တၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုမူးအတၢ်လီၤဆီဒီးတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်အတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤအလုၢ်အလၢ်အ၈ၤၤတဖၣ်တခီမ့ၢ်ဝဲဒ်အံၤ.တၢ်မ့ၢ်ကမၤလါခူးကံၢ်စုမူးန့ၣ်ကဘၣ်ပာ်ဃုာ်ဝဲဒီးတၢ်ပီးတၢ်လီခွံကလုာ်လၢအမ့ၢ်ဝဲ တဘံၣ်ထီခီၣ်ုယ လၢအပူၤန့ၣ်တၢ်ကဘၣ်ပာ်လီၤဝဲမ့ၤတီၤ မ့ၤတၢၤဒူၣ် ဖီဂံၢ် ကထံပိာ် တကွံသၣ် ထံတလီခီ လုၣ်ဝါဒီးနီၣ်ဒိကွာ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤတခါဒၣ်ဝဲစုာ်စုာ်န့ၣ်အိၣ်ဒီှအခီပညီဒၣ်ဝဲဒ်သိးဖိလံၤတဖၣ်ကဟးံန့ၢ်ဝဲတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤအခီပညီအဒိအတဲာ်ဒီးကအိၣ်မူမၤပိာ်ထွဲဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ဟးံန့ၢ်ဝဲတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အခီအညီဒ်အံၤ
တဘံၣ်ထီခီၣ်-ဒ်တဘံၣ်ထီခီၣ်အခီၣ်ထီအသိးပကဘၣ်ပာ်သးထီထီအိၣ်ဒီှတၢ်သူၣ်စူၤသးနွဲၤအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်
လၢအထီ.
ဖီဂံၢ်-မ့ၢ်ဖီတကလုာ်လၢနၢမူဂ့ၤမးမ့ၢ်လီၤညွးံဃ့ထီဘၣ်ဆၣ်နၢမူတ့ၢ်ဒးံဝဲတဘျုးလါန့ၣ်လီၤ.ပတၢ်အိၣ်မူလီၤ၈ာ်ဒ်ဖီဂံၢ်အသိးဖဲပအိၣ်မူဒးံအခါပတၢ်အိၣ်မူအကစီၣ်ကဘၣ်နၢမူဝဲတကးဒးံဘၣ်တုၤမ့ၢ်ပသံတစုပမၤြကၢးအိၣ်တ့ၢ်နၢမူဒ်ဖီဂံၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
ကထံပီာ်-အရီၢ်ဆၢတကမဲာ်စုာ်စုာ်အိၣ်ဒီးအသးသမူနမ့ၢ်ကျီတဲာ်အီၤတကူာ်တကူာ်ဒီးကွံာ်တ့ၢ်က့ၤအီၤဘၣ်ဆၣ်အထူၣ်ဖိဟဲမဲထီၣ်ကဒါလၢတကမဲာ်စုာ်စုာ်န့ၣ်လီၤ.ပတၢ်ပာ်သပတၢ်စးံတၢ်ကတိၤြကၢးဘၣ်ဆၢဝဲဒ်ကထံအသိးပကဘၣ်ပာ်တ့ၢ်မၤအထီၣ်ပစၢၤဒ်ကထံကိးကမဲာ်ဒဲဟဲမဲထီၣ်ကဒါတကမဲာ်တထူၣ်စုာ်စုာ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
တကွံသၣ်-အရီၢ်ဆၢ အသၣ်တဖၣ်အိၣ်တဖှိၣ်တဖှိၣ်လၢတသံၣ်ဃီတဖူဃီအလိၤ ပ ဘၣ်ကွၢ်လိအိၣ်မူဒ်ကွၢ်တကွံသၣ်အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးလိာ်သးအသိးအခီပညီအ၈ၤတမၤပတဘၣ်သးကွံတၢ်ဘၣ်.
မ့ၤတီၤ- အခိၣ်စူစူလီၤဂာ်ဒီးဃိၣ်, မ့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်ပနီၣ်, ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်ယွၤန့ၣ်လီၤ.
မ့ၤတၢၤဒုၣ်- အခီပညီမ့ၢ်ဝဲပှၤတဂၤစုာ်စုာ်အတၢ်အိၣ်မူလီၤဂာ်ဒီးမ့ၤဖှံၣ်တဖျၢၣ်စုာ်စုာ်, မ့ၤဖှံၣ်တဖျၢၣ်ပအီၣ်အီၤသ့ဝဲလီၤ. တၢ်ဃူတၢ်ဖိးမ့ၢ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအတၢ်ပနီၣ်.
ထံ- ထံမ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ချၢတၢ်မူတသ့နီတမံၤဘၣ်, တၢ်ခဲလၢာ်ဘၣ်ဒိသန့ၤအသးလၢထံလီၤ, ထံမ့ၢ်တၢ်ခုၣ်တၢ်ကဘးပကဘၣ်အိၣ်မူလီၤဂာ်ဒီးထံလီၤ. အခီပညီအဂၤတမံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်အိၣ်မူပူၤပကဘၣ်အိၣ်မ့ၢ်ထံအီၣ်မ့ၢ်ထံ, ဘၣ်ဆိမိၣ်တၢ်ထံထံဆးဆးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ.
လုၣ်ဝါ- အလွဲၢ်ဝါမ့ၢ်တၢ်တီတၢ်လိၤတၢ်စီတၢ်ဆှံ အပနီၣ်, လုၣ်မ့ၢ်တၢ်အပနီၣ်တခါလၢမ့ၢ်တၢ်စၢတံၢ်မၤစဲဘူးက့ၤတၢ်အပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.
နီၣ်ဒိကွာ်- မ့ၢ်တၢ်ပီးတၢ်လီတခါလၢအမၤဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးခွဲးခွးဘၣ်ဂီၢ်က့ၤတၢ်လၢတၢ်ဘၢၣ်စၢၤအတၢ်ပနီၣ်,ပဘၣ်မ့ၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢကဲခိၣ်ကဲနၢ်အိၣ်မူမၤဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးစၢၤန့ၢ်တၢ်လၢတၢ်ဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ.
ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုအဂီၢ် ဖံဖုမၢပှၤတဲာ်ကတီၤပာ်တၢ်ပီးတၢ်လီခွံမံၤလၢအိၣ်ဒီး အခီပညီတဖၣ် အံၤပနၢ်ပၢၢ်အီၤသ့ညီကဒၣ်လၢမူးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤတမ့ၢ်ထဲလၢတၢ်ကွဲကလၤတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်မၤတခါဧိၤအဂီၢ်လၢၤဘၣ်. အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်တိာ်ပာ်ဖးဒိၣ်လၢ အမ့ၢ်ဝဲဖိလံၤတဖၣ်ကဘၣ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢတၢ်အိၣ်
မူပူၤဒ်လဲၣ်, တၢ်သိၣ်လီၤသီလီၤအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူးလီၤဆီတခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲအံၤမ့ၢ်စိၤလၢပူၤကွံာ်ဖံဖုတ
ဖၣ်မၤဝဲလါခူးကံၢ်စုတနံၣ်တဘျီအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူးဖဲတၢ်စူၤခါလါခူးဆၢကတီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လုၢ်ဒီးတၢ်ကွဲကလၤတၢ်မၤခဲလၢာ်န့ၣ်ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကံၢ်စုဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ကံၢ်စုခဲလၢာ်န့ၣ်တဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လုၢ်တၢ်ကွဲကလၤအတၢ်မၤခဲလၢာ်ဘၣ်. ၂၁ ယၤဖှိၣ်နံၣ်ကညီဖိလံၤစၢၤသီအိၣ်လၢကီၢ်ဆၢ, ကီၢ်ချၢတဖၣ်မၤလၤကပီၤလါခူးကံၢ်စုမူးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်အတၢ်ပာ်သးဆီလဲလီၤဆီလိာ်အသးဒီးဖံဖုလၢပျၢၤမၤဝဲန့ၣ်အိၣ်တနီၤလံလီၤ. အဝဲန့ၣ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢစိၤခ့ခါတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအတၢ်ဆီတလဲဒီးစိၤခ့ခါအတၢ်
အိၣ်သးအတၢ်ဃ့ထီၣ်အဖီခိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကညီဖိအိၣ်လၢကီၢ်ချၢတဖၣ်မၤလၤကပီၤလါခူးကံၢ်စုမူးအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်တမ့ၢ်ဒ်လၢညါ ခါတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤတၢ်စူၢ်တၢ်နၢ်အတၢ်မၤတခါအသိးလၢၤဘၣ်. မ့ၢ်တၢ်ဟံးန့ၣ်တၢ်အဒိဖံဖုလၢပျၢၤတဖၣ်ကိးဖှိၣ်အဖိအလံၤတနံၣ်တဘျီမၤန့ၢ်ဝဲလါခူးကံၢ်စုသိၣ်ဖိသိၣ်လံၤအတၢ်ပနီၣ်တခါဒီးတၢ်န့ၣ်ပဒုးကဲထီၣ်က့ၤအီၤလၢကညီဖိဒီတကလုာ်အိၣ်လီၤမုၢ်ြပံြပါဆူလီၢ်ဘူးလီၢ်ယံၤတဖၣ်ကမၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ “ တၢ်စၢဖှိၣ်လိာ်က့ၤပသးအဂီၢ်မူးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ” အတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.ပူၤကွံာ်အနံၣ်သၢကထိဘျဲၣ်ခါဖံဖုတဖၣ်မၤလါ
ခူးကံၢ်စုန့ၣ်ကမ့ၢ်လၢသ၀ီဆးံဆးံဟံၣ်ဖိတဖျၢၣ်အပူၤမ့တမ့ၢ်လၢဘျီၣ်
အပူၤသ့ၣ်သ့ၣ်လီၤ.
ဖဲန့ၣ်ခါတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုန့ၣ်သဝီဖိတဖၣ်အတၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမ့ၢ်ဒၣ်ထဲတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤဒီးဖိလံၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုန့ၣ်တမ့ၢ်လၢၤထဲသဝီတဖျၢၣ်ဧိၤ သဝီဖိတဒူၣ်ဧိၤဒီးအတၢ်ဂ့ၢ်တမ့ၢ်လၢၤထဲတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်တၢ်ကွဲန့ၢ်က့ၤဖိလံၤကလၤအတၢ်တိာ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဧိၤလၢၤဘၣ်.
ဘၣ်တၢ်မၤဖှိၣ်အီၤလၢထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အပတီၢ်တကးဒးံဘၣ်,ဘၣ်တၢ်မၤအီၤတုၤလၢကီၢ်ချၢထံကီၢ်ဒိၣ်ထီတနီၤအပူၤလံလီၤ.ထံဂုၤကီၢ်၈ၤဃီၣ်နၢ်တဖၣ်တၢ်ရၢကရိခနၣ်နၢ်တဖၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဟဲပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်ကံၢ်ဃုာ်အစုတပူၤဃီဒီးကညီဖိတဖၣ်ဒီးမၤလၤကပီၤပာ်ပနီၣ်ဝဲကညီထူရူၢ်ခူးကံၢ်စုအမူးအံၤခၢအဝဲသ့ၣ်အကီၢ်ပူၤဃံဃံလၤလၤလံန့ၣ်လီၤ.ဖဲတၢ်စးထီၣ်မၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီအီတလဲကညၤအသးလံ.သ့ၣ်ညါဝဲလၢတၢ်မၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီန့ၣ်မ့ၢ်ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မၤဖျါထီၣ်မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်အတၢ်မၤတၢ်လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်ဖံဘံယီၤအတၢ်ပနီၣ်ဘၣ်ဆၣ်အဝဲန့ၣ်တမ့ၢ်လၢၤထံတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်မၤအတကွီၣ်အံၣ်ကိာ်ဖိတခါအပတီၢ်ဧိၤလၢၤဘၣ်.မ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီးကညီဒီတကလုာ်ညါအသူးသ့ၣ်လၤကပီၤတၢ်ပနီၣ်ဃိလခံန့ၣ်ပှၤခဲလၢာ်တူၢ်ခိာ်မၤက့ၤအီၤဃံဃံလၤလၤဃူဃူဖျးဖိးလၢတၢ်ပာ်သးတဖျၢၣ်ဃီအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိးတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုအမူးလၢစိၤခ့ခါခဲအံၤန့ၣ်ပတၢ်ကွါစိတၢ်မ့ၢ်လၢၤထဲဒ်လၢညါခါအသိးတၢ်အံၤမၢ်တၢ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အက့ၢ်အဂီၤအတကွီၣ်အ့ၣ်အ့ၣ်ကိာ်ဖိတခါဧိၤအပတီၢ်အသိးလၢၤဘၣ်.စိၤခ့ခါတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုအမူးလၢကီၢ်ချၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤအတၢ်ပညိၣ်န့ၣ်တလၢကွံာ်လံလၢတၢ်ကွဲဝံကွဲကလီၤတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အပတီၢ်လံ.ခီၣ်ခါဒီးအတၢ်ကွၢ်စိမ့ၢ်ဝဲဆူတၢ်ကထုးဖှိၣ်က့ၤကညီစၢၤသီဖိဟဲအ်လၢကီၢ်ချၢတဖၣ်ဒ်သိးအသုတသးပ့ၤနီၣ်ကွံာ်အတၢ်ဟဲလီၤစၢၤအဂ့ၢ်အကျိၤတဂ့ၤဒီးကသ့အဲၣ်,ကသ့ပၢၤဃာ်ကျၢၤက့ၤအတၢ်ကတိၤကျိာ်.,အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤဒီးကသ့ကတဲာ်ကတီၤမၤဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်က့ၤအလံာ်အလဲၢ်ဖဲကီၢ်တဘ့ၣ်လၢအဟဲအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢအပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အအံၤမ့ၢ်တၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုအမူးလၢစိၤခ့ခါခဲအံၤဒီးစိၤလၢညါခါအတၢ်ဆီတလဲလီၤဆီလိာ်အသးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ကယဲၢ်မ့ၢ်ကညီဖိအိၣ်လီၤမုၢ်ြပးဆူဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါတဖၣ်ဖဲသုအိၣ်တၢ်လီၢ်တပူၤလၢ်လၢ်မ်သုကပၢၤဃာ်ကျၢၤက့ၤသုပှၤကလုာ်အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ,သုတၢ်ကတိၤကျိာ်တၢ်ဆဲးတၢ်လၤဒီးမ်သုကမၤဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ကညီလဲာ်လဲၢ်ဒ်သိးမုၢ်တနံၤတၢ်ကပာ်ပနီၣ်က့ၤပပှၤကညီတကလုာ်အဲၤဃုာ်ဒီးပလံာ်ပလဲၢ်လၢအမ့ၢ်ဝဲကလုာ်ဒူၣ်ဖးဒိၣ်တဒူၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ဘီမုၢ်စၢဖိှၣ်ကရၢအတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအပူၤကသ့အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.အအံၤမ့ၢ်၂၁ယၤဖှိၣ်နံၣ်စိၤခ့ခါတၢ်လိၣ်ဘၣ်အတၢ်ဃ့ထီၣိန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်ကမၤဖျါထထီၣ်က့ၤတၢ်အမိၢ်လံၤမိၢ်ပှၢ်တခီမူဒါခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ပအိၣ်က့ၤဝဲလၢစၢၤသွဲၣ်သီကညီဖိနၤဒီးယၤအဆုပူၤန့ၣ်လီၤ.ကညီမိၢ်ဖိမ်ကဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါပာ်ဒိၣ်အီၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါလၢနၤယၤပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဃိန့ၣ်တက့ၢ်.
လါခူးကံၢ်စုမ့ၢ်ကညီဖိလုလၢ်တခါဒီးမ့ၢ်ဝဲဖံဖုဖးဒိၣ်လၢပျၢၤတဖၣ်အတၢ်မၤယုက့ၤအဖိအလံၤ,တၢ်လီၤစၢၤ
အတၢ်ဟ့ၣ်သါတခါလီၤ.တၢ်ကတိၤ’’ထူရူၢ်လုၢ်လၢ်’’စးံတၢ်န့ၣ်အခီပညီမ့ၢ်၀ဲ-တၢ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီးပှၤတက
လုာ်အတၢ်စုၢ်တၢ်နာ်,လုၢ်လၢ်ထူသနူ,တၢ်စဲၤတၢ်ဒွဲလၢအဟဲလီၤစၢၤလၢဖံဖးဒိၣ်တဖၣ်အအိၣ်ဒီးမ့ၢ်ဖံဖုလၢပျၢၤတဖၣ်အတၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤမၤယုၤက့ၤအဖိအလံၤတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ကညီဖိအတၢ်ံၢ်စုန့ၣ်မ့ၢ်ကညီထူရူၢ်လုၢ်လၢ(မိရိုးဖလာ)တခါလၢအဟဲလီၤစၢၤဝဲလၢမိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကံၢ်စုအဆိကတၢၢ်တဘျီလၢဖံဖုတဖၣ်အကျါဟဲကဲထီၣ်သဒီးအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်ပမ့ၢ်ဃိထံဃုသ့ၣ်ညါကဒါက့ၤအီၤဒီးပကထံၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ်ဒ်အဖီလာ်အသိးလီၤ.ဖံဖုလၢပျၢၤတဖၣ်အတၢ်စံၣ်ဃၤတဲစိၤကၤဖိလံၤခီဖျိလၢထါန့ၣ်စးံဝဲ,အဝဲသ့ၣ်အထးံအခံအိၣ်လၢဃိၣ်လၢၢ်မုၢ်ထးံ(ဘ့ၤဘံၤလိနံယၢ)တခီအဝဲသ့ၣ်သုးကစီၤထီၣ်အသးတဆီဘၣ်တဆီဆူမုၢ်ထီၣ်ခီတပၤဒီးဆီလီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်အကျဲအဆိကတၢၢ်ကီးဘံၣ်(ချခန-2197-2017)ဆၢကတီၢ်တဖၣ်အခါတၢ်စးံဝဲမ့ၢ်လၢတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်ဟီၣ်ခိၣ်အတီဆူၣ်ဒီးတၢ်ဝံတၢ်ကလၤတဖၣ်ပျိာ်လဲထီၣ်အသးဆူပှၤကူပှၤကညီဒီးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်မၤကမၣ်န့ၢ်ပှၤမဲာ်အဃိတၢ်ဘၣ်သံဘၣ်ပှၢ်ဝဲလၢကီးဘံၣ်မဲးမုၢ်ခိၣ်ပျီဖးလဲၢ်တဖၣ်အပူၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.
လၢတၢ်န့ၣ်အဃိဒ်သိးနီၤဖးဝဲတၢ်အဆၢလၢပှၤကညီဒီးတၢ်ဝံတၢ်ကလၤလၢအဟဲပျိာ်လဲပာ်မၤထီၣ်အသးဒ်ပှၤကီတဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤကသ့အဂီၢ်မၤဝဲတၢ်ပနီၣ်လၢတၢ်ကံၢ်နီၣ်ဃာ်စုဒ့ကိာ်လၢလုၣ်ဝါအတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤလၢအစုဒ့ကိာ်လိၤအိၣ်ဒီးလုၣ်ဝါအတၢ်ပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢအမ့ၢ်ပှၤကညီနီၢ်နီၢ်ဒီးမ့မ့ၢ်ပှၤလၢအစုဒ့ကိာ်လိၤတအိၣ်ဒီးလုၣ်ဝါတၢ်ပနီၣ်ဘၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကလၤဟဲပျိာ်လဲပာ်မၤအသးလၢပှၤကညီတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ.အဝဲန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ကံၢ်စုအဆိကတၢၢ်တဘျီအတၢ်ဂ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးန့ၣ်လီၤ.တၢ်ကံၢ်စုဝဲန့ၣ်တဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်နီတမံၤဘၣ်.မ့ၢ်တၢ်ကံၢ်စုမၤနီၣ်မၤဃါအတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖံဖုလၢပျၢၤတဖၣ်အတၢ်ူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဘါထီၣ်အလုၢ်အလုၢ်န့ၣ်တမ့ၢ်ဒ်သိးမုၢ်မဆါတနံၤအံၤပှၤကီၢ်မုၢ်နုာ်ဖိဘါဝဲပှၤရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ,သါယွၤအိၣ်ဒၣ်တ၈ၤဃီအခီၣ်ထံးအကတၢၢ်တအိၣ်ဘၣ်.ပှၤကညီထံၣ်က့ၤယွၤတသ့ဘၣ်န့ၣ်မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်နာ်ကမၣ်’’ပယိၤ’’အဃိယွၤပာ်တဒၢကွံာ်အသးလၢပှၤကညီန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိတၢ်ကီတၢ်ခဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.ပှၤကညီဒ်သိးကပူၤဖျဲးထီၣ်ကွံာ်လၢတၢ်ကမၣ်အံၤအဂီၢ်ကဘဘၣ်လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်က့ၤတၢ်လၢယွၤလၢအတၢ်ကမၣ်ကဘၣ်တၢ်ပျၢ်ကွံာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.တချုးလၢအဝဲသ့ၣ်ဟးထီၣ်ဒးံခၢဃိၣ်လၢၢ်မုၢ်ထံးဖဲချခန ၂၂၃၄(ပူၤကွံာ်နံၣ်လွံၢ်ကထိဘျဲၣ်)အခါန့ၣ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်ကမ့ၢ်တၢ်လုၢ်ထီၣ်ယွၤလၢသိ,မဲးတဲးလဲးဒီးဂီၤဖးံလၢအမ့ၢ်ဝဲတၢ်၈ၢ်လီၤတၢ်သွံၣ်အတၢ်လုၢ်မ့ၣ်အူအလုအလၢ်နၣ်လီၤ.
အဂ့ၢ်ဒ်အံၤတၢ်သွံၣ်မ့ၢ်’’သးသမူ’’ဘၣ်ဃူထီၣ်ယွၤလၢတၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ်အဂီၢ်လီၤ.ဖံဖုလၢပျၢၤအတၢ်ကံၢ်စုခံဘျီတဘျီလၢအပၣ်ဃုၣ်ဒီးတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤန့ၣ်ဘၣ်တဘၣ်ကစးထီၣ်အသးဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟဲလီၤအိၣ်ဆိးဖဲကီၢ်သံဘီသံမုၢ်ဒီးကီၢ်လီၢ်ပၢၤ(ခဲအံၤကီၢ်တံဘဲးဒီးယူၣ်နၣ်)ဖဲချခန ၂၀၁၃-၁၁၂၈နံၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤဆၢကတီၢ်တဖၣ်အခါန့ၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လီၤ.ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ်အခါဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်အက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်ကျီၣ်ကျဲဆီတလဲက့ၤအသးကယီကယီဆူပှၤကီၢ်ဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ်အတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်အလုၢ်အလုၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
ပှၤကီၢ်ဖိဖဲန့ၣ်တဖၣ်အတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်စံၢ်သံ(တမ့ၢ်တၢ်၈ၢ်လီၤတၢ်သွၣ်တၢ်လုၢ်မ့ၣ်အူဘၣ်)ဒီးလၢတၢ်လုၢ်သိဖိ,မဲးတလဲးအလီၢ်အဝဲသ့ၣ်လုၢ်တၢ်လၢထိးလၢဆီန့ၣ်လီၤ.တၢ်စးံဝဲလၢပပှၤကလုာ်အကျါကညီမုၣ်ပှၢ်အိၣ်လၢသဝီပူၤတ၈ၤစးထီၣ်အီၣ်ယုၤက့ၤအဖိဆိးက့လၢထိးလၢဆီစံၢ်သံဝဲအကိာ်ဒ်ပှၤကီၢ်ဖိဖြန့ၣ်တဖၣ်မၤဝဲအသိးတၢ်တမံၤလၢအဝသ့ၣ်တမၤညီနုၢ်ဝဲလၢညါခါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်တကလုာ်အံၤတၢ်ကိးအီၤလၢအီၣ်ဘှး ဒီးမ့ၢ်တၢ်အီၣ်ဃဲၤအလုၢ်အလၢ်လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကံၢ်စုကွဲကလၤနၣ်လီၤ.အဝဲအံၤကမ့ၢ်ဝဲဖံဖုတၢ်ကံၢ်စုခံဘျီတဘျီအလုအလၢ်လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကွဲဝံကွဲကလီန့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီးတၢ်ကံၢ်စုတဘျီအံၤအခီပညီကဆီတလဲက့ၤအသးဆူတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်မၤတၢ်ပနီၣ်တခါအသိးလံန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အီၣ်ဘှးအီၣ်ဃဲၤအိၣ်ဝဲခံကလုာ် တၢတကလုာ်မ့ၢ်မ့ၢ်ဝဲပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်အိၣ်တဆူၣ်အိၣ်တချ့အဃိမၤတၢ်အီၣ်ဘှး,ခံတကလုာ်မ့ၢ်ဝဲပှၤဒီဒူၣ်ဒီထၢအီၣ်ဘှးပကိးလၢ’’အီၣ်တၢ်စိးခံစိးနါ’’န့ၣ်လီၤ.တၢ်အီၣ်တၢ်စိးခံစိးနါန့ၣ်လၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဆၢကတီၢ်ခါမ့ၢ်ဂ့ၤ,ဖဲအသးအိၣ်ဝဲတဘျီဘျီန့ၣ်မၤဝဲသ့လီၤ.လါခူကံၢ်စုမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အီၣ်တၢိးခံစိးနါတၢ်ကံၢ်စုအမူးတခါလီၤ.ါခူးမ့ၢ်လါတလါလၢဒီတနံၣ်ကျၢၤတၢ်စူၤအါကတၢၢ်အလါန့ၣ်လီၤ.မူခိၣ်ကလၤသီၣ်ဂီၤသအးသပှီၢ်တၢ်ဘၣ်စီၣ်တၢ်ဘၣ်သ့တၢ်ဂိၢ်တၢ်ချံၣ်အဃိမ့ၢ်ပှၤဆိးက့အါကတၢၢ်အလါန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်န့ၣ်အဃိဖံဖုတဖၣ်ဒ်အဝဲသ့်အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အိၣ်ဝဲအသိးဒအသိးဖိလံၤဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတၢ်ဆိးက့မံနီၤအဂီၢ်ကိးဖှိၣ်က့ၤဲဖိလီၤဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်ခဲလၢာ်ဒီးရဲၣ်ကျဲၤမၤန့ၢ်ဝဲဒီဒူဒီသဝီတၢ်စုကွဲကလၤအမူးန့ၣ်လီၤ.တၢ်မၤအီၤလၢလါခူးပူၤဆၢကတီၢ်အဃိပကိးအီၤလၢလါခူးကံၢ်စုအမူးန့ၣ်လီၤ.တၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုမူးအတၢ်လီၤဆီဒီးတၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်အတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤအလုၢ်အလၢ်အ၈ၤၤတဖၣ်တခီမ့ၢ်ဝဲဒ်အံၤ.တၢ်မ့ၢ်ကမၤလါခူးကံၢ်စုမူးန့ၣ်ကဘၣ်ပာ်ဃုာ်ဝဲဒီးတၢ်ပီးတၢ်လီခွံကလုာ်လၢအမ့ၢ်ဝဲ တဘံၣ်ထီခီၣ်ုယ လၢအပူၤန့ၣ်တၢ်ကဘၣ်ပာ်လီၤဝဲမ့ၤတီၤ မ့ၤတၢၤဒူၣ် ဖီဂံၢ် ကထံပိာ် တကွံသၣ် ထံတလီခီ လုၣ်ဝါဒီးနီၣ်ဒိကွာ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤတခါဒၣ်ဝဲစုာ်စုာ်န့ၣ်အိၣ်ဒီှအခီပညီဒၣ်ဝဲဒ်သိးဖိလံၤတဖၣ်ကဟးံန့ၢ်ဝဲတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤအခီပညီအဒိအတဲာ်ဒီးကအိၣ်မူမၤပိာ်ထွဲဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ဟးံန့ၢ်ဝဲတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အခီအညီဒ်အံၤ
တဘံၣ်ထီခီၣ်-ဒ်တဘံၣ်ထီခီၣ်အခီၣ်ထီအသိးပကဘၣ်ပာ်သးထီထီအိၣ်ဒီှတၢ်သူၣ်စူၤသးနွဲၤအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်
လၢအထီ.
ဖီဂံၢ်-မ့ၢ်ဖီတကလုာ်လၢနၢမူဂ့ၤမးမ့ၢ်လီၤညွးံဃ့ထီဘၣ်ဆၣ်နၢမူတ့ၢ်ဒးံဝဲတဘျုးလါန့ၣ်လီၤ.ပတၢ်အိၣ်မူလီၤ၈ာ်ဒ်ဖီဂံၢ်အသိးဖဲပအိၣ်မူဒးံအခါပတၢ်အိၣ်မူအကစီၣ်ကဘၣ်နၢမူဝဲတကးဒးံဘၣ်တုၤမ့ၢ်ပသံတစုပမၤြကၢးအိၣ်တ့ၢ်နၢမူဒ်ဖီဂံၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
ကထံပီာ်-အရီၢ်ဆၢတကမဲာ်စုာ်စုာ်အိၣ်ဒီးအသးသမူနမ့ၢ်ကျီတဲာ်အီၤတကူာ်တကူာ်ဒီးကွံာ်တ့ၢ်က့ၤအီၤဘၣ်ဆၣ်အထူၣ်ဖိဟဲမဲထီၣ်ကဒါလၢတကမဲာ်စုာ်စုာ်န့ၣ်လီၤ.ပတၢ်ပာ်သပတၢ်စးံတၢ်ကတိၤြကၢးဘၣ်ဆၢဝဲဒ်ကထံအသိးပကဘၣ်ပာ်တ့ၢ်မၤအထီၣ်ပစၢၤဒ်ကထံကိးကမဲာ်ဒဲဟဲမဲထီၣ်ကဒါတကမဲာ်တထူၣ်စုာ်စုာ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
တကွံသၣ်-အရီၢ်ဆၢ အသၣ်တဖၣ်အိၣ်တဖှိၣ်တဖှိၣ်လၢတသံၣ်ဃီတဖူဃီအလိၤ ပ ဘၣ်ကွၢ်လိအိၣ်မူဒ်ကွၢ်တကွံသၣ်အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးလိာ်သးအသိးအခီပညီအ၈ၤတမၤပတဘၣ်သးကွံတၢ်ဘၣ်.
မ့ၤတီၤ- အခိၣ်စူစူလီၤဂာ်ဒီးဃိၣ်, မ့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်ပနီၣ်, ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်ယွၤန့ၣ်လီၤ.
မ့ၤတၢၤဒုၣ်- အခီပညီမ့ၢ်ဝဲပှၤတဂၤစုာ်စုာ်အတၢ်အိၣ်မူလီၤဂာ်ဒီးမ့ၤဖှံၣ်တဖျၢၣ်စုာ်စုာ်, မ့ၤဖှံၣ်တဖျၢၣ်ပအီၣ်အီၤသ့ဝဲလီၤ. တၢ်ဃူတၢ်ဖိးမ့ၢ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအတၢ်ပနီၣ်.
ထံ- ထံမ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ချၢတၢ်မူတသ့နီတမံၤဘၣ်, တၢ်ခဲလၢာ်ဘၣ်ဒိသန့ၤအသးလၢထံလီၤ, ထံမ့ၢ်တၢ်ခုၣ်တၢ်ကဘးပကဘၣ်အိၣ်မူလီၤဂာ်ဒီးထံလီၤ. အခီပညီအဂၤတမံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်အိၣ်မူပူၤပကဘၣ်အိၣ်မ့ၢ်ထံအီၣ်မ့ၢ်ထံ, ဘၣ်ဆိမိၣ်တၢ်ထံထံဆးဆးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ.
လုၣ်ဝါ- အလွဲၢ်ဝါမ့ၢ်တၢ်တီတၢ်လိၤတၢ်စီတၢ်ဆှံ အပနီၣ်, လုၣ်မ့ၢ်တၢ်အပနီၣ်တခါလၢမ့ၢ်တၢ်စၢတံၢ်မၤစဲဘူးက့ၤတၢ်အပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.
နီၣ်ဒိကွာ်- မ့ၢ်တၢ်ပီးတၢ်လီတခါလၢအမၤဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးခွဲးခွးဘၣ်ဂီၢ်က့ၤတၢ်လၢတၢ်ဘၢၣ်စၢၤအတၢ်ပနီၣ်,ပဘၣ်မ့ၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢကဲခိၣ်ကဲနၢ်အိၣ်မူမၤဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးစၢၤန့ၢ်တၢ်လၢတၢ်ဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ.
ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုအဂီၢ် ဖံဖုမၢပှၤတဲာ်ကတီၤပာ်တၢ်ပီးတၢ်လီခွံမံၤလၢအိၣ်ဒီး အခီပညီတဖၣ် အံၤပနၢ်ပၢၢ်အီၤသ့ညီကဒၣ်လၢမူးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤတမ့ၢ်ထဲလၢတၢ်ကွဲကလၤတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်မၤတခါဧိၤအဂီၢ်လၢၤဘၣ်. အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်တိာ်ပာ်ဖးဒိၣ်လၢ အမ့ၢ်ဝဲဖိလံၤတဖၣ်ကဘၣ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢတၢ်အိၣ်
မူပူၤဒ်လဲၣ်, တၢ်သိၣ်လီၤသီလီၤအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူးလီၤဆီတခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲအံၤမ့ၢ်စိၤလၢပူၤကွံာ်ဖံဖုတ
ဖၣ်မၤဝဲလါခူးကံၢ်စုတနံၣ်တဘျီအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမူးဖဲတၢ်စူၤခါလါခူးဆၢကတီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လုၢ်ဒီးတၢ်ကွဲကလၤတၢ်မၤခဲလၢာ်န့ၣ်ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကံၢ်စုဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ကံၢ်စုခဲလၢာ်န့ၣ်တဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လုၢ်တၢ်ကွဲကလၤအတၢ်မၤခဲလၢာ်ဘၣ်. ၂၁ ယၤဖှိၣ်နံၣ်ကညီဖိလံၤစၢၤသီအိၣ်လၢကီၢ်ဆၢ, ကီၢ်ချၢတဖၣ်မၤလၤကပီၤလါခူးကံၢ်စုမူးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်အတၢ်ပာ်သးဆီလဲလီၤဆီလိာ်အသးဒီးဖံဖုလၢပျၢၤမၤဝဲန့ၣ်အိၣ်တနီၤလံလီၤ. အဝဲန့ၣ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢစိၤခ့ခါတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအတၢ်ဆီတလဲဒီးစိၤခ့ခါအတၢ်
အိၣ်သးအတၢ်ဃ့ထီၣ်အဖီခိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကညီဖိအိၣ်လၢကီၢ်ချၢတဖၣ်မၤလၤကပီၤလါခူးကံၢ်စုမူးအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်တမ့ၢ်ဒ်လၢညါ ခါတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤတၢ်စူၢ်တၢ်နၢ်အတၢ်မၤတခါအသိးလၢၤဘၣ်. မ့ၢ်တၢ်ဟံးန့ၣ်တၢ်အဒိဖံဖုလၢပျၢၤတဖၣ်ကိးဖှိၣ်အဖိအလံၤတနံၣ်တဘျီမၤန့ၢ်ဝဲလါခူးကံၢ်စုသိၣ်ဖိသိၣ်လံၤအတၢ်ပနီၣ်တခါဒီးတၢ်န့ၣ်ပဒုးကဲထီၣ်က့ၤအီၤလၢကညီဖိဒီတကလုာ်အိၣ်လီၤမုၢ်ြပံြပါဆူလီၢ်ဘူးလီၢ်ယံၤတဖၣ်ကမၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ “ တၢ်စၢဖှိၣ်လိာ်က့ၤပသးအဂီၢ်မူးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ” အတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ.ပူၤကွံာ်အနံၣ်သၢကထိဘျဲၣ်ခါဖံဖုတဖၣ်မၤလါ
ခူးကံၢ်စုန့ၣ်ကမ့ၢ်လၢသ၀ီဆးံဆးံဟံၣ်ဖိတဖျၢၣ်အပူၤမ့တမ့ၢ်လၢဘျီၣ်
အပူၤသ့ၣ်သ့ၣ်လီၤ.
ဖဲန့ၣ်ခါတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုန့ၣ်သဝီဖိတဖၣ်အတၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမ့ၢ်ဒၣ်ထဲတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤဒီးဖိလံၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုန့ၣ်တမ့ၢ်လၢၤထဲသဝီတဖျၢၣ်ဧိၤ သဝီဖိတဒူၣ်ဧိၤဒီးအတၢ်ဂ့ၢ်တမ့ၢ်လၢၤထဲတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်တၢ်ကွဲန့ၢ်က့ၤဖိလံၤကလၤအတၢ်တိာ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဧိၤလၢၤဘၣ်.
ဘၣ်တၢ်မၤဖှိၣ်အီၤလၢထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အပတီၢ်တကးဒးံဘၣ်,ဘၣ်တၢ်မၤအီၤတုၤလၢကီၢ်ချၢထံကီၢ်ဒိၣ်ထီတနီၤအပူၤလံလီၤ.ထံဂုၤကီၢ်၈ၤဃီၣ်နၢ်တဖၣ်တၢ်ရၢကရိခနၣ်နၢ်တဖၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဟဲပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်ကံၢ်ဃုာ်အစုတပူၤဃီဒီးကညီဖိတဖၣ်ဒီးမၤလၤကပီၤပာ်ပနီၣ်ဝဲကညီထူရူၢ်ခူးကံၢ်စုအမူးအံၤခၢအဝဲသ့ၣ်အကီၢ်ပူၤဃံဃံလၤလၤလံန့ၣ်လီၤ.ဖဲတၢ်စးထီၣ်မၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီအီတလဲကညၤအသးလံ.သ့ၣ်ညါဝဲလၢတၢ်မၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီန့ၣ်မ့ၢ်ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မၤဖျါထီၣ်မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်အတၢ်မၤတၢ်လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်ဖံဘံယီၤအတၢ်ပနီၣ်ဘၣ်ဆၣ်အဝဲန့ၣ်တမ့ၢ်လၢၤထံတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်မၤအတကွီၣ်အံၣ်ကိာ်ဖိတခါအပတီၢ်ဧိၤလၢၤဘၣ်.မ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီးကညီဒီတကလုာ်ညါအသူးသ့ၣ်လၤကပီၤတၢ်ပနီၣ်ဃိလခံန့ၣ်ပှၤခဲလၢာ်တူၢ်ခိာ်မၤက့ၤအီၤဃံဃံလၤလၤဃူဃူဖျးဖိးလၢတၢ်ပာ်သးတဖျၢၣ်ဃီအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိးတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုအမူးလၢစိၤခ့ခါခဲအံၤန့ၣ်ပတၢ်ကွါစိတၢ်မ့ၢ်လၢၤထဲဒ်လၢညါခါအသိးတၢ်အံၤမၢ်တၢ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကွဲဝံကွဲကလၤတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အက့ၢ်အဂီၤအတကွီၣ်အ့ၣ်အ့ၣ်ကိာ်ဖိတခါဧိၤအပတီၢ်အသိးလၢၤဘၣ်.စိၤခ့ခါတၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုအမူးလၢကီၢ်ချၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤအတၢ်ပညိၣ်န့ၣ်တလၢကွံာ်လံလၢတၢ်ကွဲဝံကွဲကလီၤတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အပတီၢ်လံ.ခီၣ်ခါဒီးအတၢ်ကွၢ်စိမ့ၢ်ဝဲဆူတၢ်ကထုးဖှိၣ်က့ၤကညီစၢၤသီဖိဟဲအ်လၢကီၢ်ချၢတဖၣ်ဒ်သိးအသုတသးပ့ၤနီၣ်ကွံာ်အတၢ်ဟဲလီၤစၢၤအဂ့ၢ်အကျိၤတဂ့ၤဒီးကသ့အဲၣ်,ကသ့ပၢၤဃာ်ကျၢၤက့ၤအတၢ်ကတိၤကျိာ်.,အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤဒီးကသ့ကတဲာ်ကတီၤမၤဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်က့ၤအလံာ်အလဲၢ်ဖဲကီၢ်တဘ့ၣ်လၢအဟဲအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢအပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အအံၤမ့ၢ်တၢ်မၤလါခူးကံၢ်စုအမူးလၢစိၤခ့ခါခဲအံၤဒီးစိၤလၢညါခါအတၢ်ဆီတလဲလီၤဆီလိာ်အသးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.ကယဲၢ်မ့ၢ်ကညီဖိအိၣ်လီၤမုၢ်ြပးဆူဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါတဖၣ်ဖဲသုအိၣ်တၢ်လီၢ်တပူၤလၢ်လၢ်မ်သုကပၢၤဃာ်ကျၢၤက့ၤသုပှၤကလုာ်အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ,သုတၢ်ကတိၤကျိာ်တၢ်ဆဲးတၢ်လၤဒီးမ်သုကမၤဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ကညီလဲာ်လဲၢ်ဒ်သိးမုၢ်တနံၤတၢ်ကပာ်ပနီၣ်က့ၤပပှၤကညီတကလုာ်အဲၤဃုာ်ဒီးပလံာ်ပလဲၢ်လၢအမ့ၢ်ဝဲကလုာ်ဒူၣ်ဖးဒိၣ်တဒူၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ဘီမုၢ်စၢဖိှၣ်ကရၢအတၢ်မၤနီၣ်မၤဃါအပူၤကသ့အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.အအံၤမ့ၢ်၂၁ယၤဖှိၣ်နံၣ်စိၤခ့ခါတၢ်လိၣ်ဘၣ်အတၢ်ဃ့ထီၣိန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်ကမၤဖျါထထီၣ်က့ၤတၢ်အမိၢ်လံၤမိၢ်ပှၢ်တခီမူဒါခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ပအိၣ်က့ၤဝဲလၢစၢၤသွဲၣ်သီကညီဖိနၤဒီးယၤအဆုပူၤန့ၣ်လီၤ.ကညီမိၢ်ဖိမ်ကဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါပာ်ဒိၣ်အီၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါလၢနၤယၤပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဃိန့ၣ်တက့ၢ်.
