လၢ - ဖံ ဆီ ဃၢ်ဖု ဖု စီၤ မီၢ် ၀ါ လၢ အ မ့ၢ် ဖု ဖါ အူ ဒီး ဖံ လၢၢ် ထူ အ ဖိ ခွါ အိၣ် ဖျဲၣ် ထီၣ် ဖဲ ၁၉၃၂ နံၣ် လါ ယူ ၆ သီ လၢ ဟံၣ် ဖိ သ ၀ီ လူၤ သီ ကီၢ် ဆၣ် မုၢ် ြတီၤ ကီၢ် ရ့ၣ် အ ပူၤ လီၤ.
ဖဲ အ နီၢ် ဆံး ဒံး အ ခါ ဒ် အ မ့ၢ် ပှၤ က စၢၢ် ခိၣ် က လိ ကျါ ဖိ အ သိး မိၢ် ပၢ် တ ဖၣ် ဖဲ း အီၣ် ခုး မၤ အီၣ် ၀ဲၤ မ့ၢ် ပှၤ က လုၢ် အီၣ် က စု တ ဖၣ် လီၤ. မ့ၢ် လၢ မူ ခိၣ် စူၤ တ သ့ ယီၤ တ ဘၣ် ကိ နံၣ် ဒဲး ဘၣ် အ ဃိ ဘု ဟု တ လၢ အီၣ် ကိး နံၣ် ဒဲး ဘၣ်. ဘၣ် ဟး တူၢ် နး အ သး လၢ တၢ် က ဆူး က တ့ၤ , က ပှၤ ဒိး ခီၣ် ဖံး အ ဂီၢ် ဒၣ် လဲာ် ပှၤ တ န့ၣ် ဘၣ်.ဒီး ဖဲ အ နံၣ် တ ဆံ ဘျဲၣ် ဖိ အ ဆၢ က တီၢ် ဒ် အ မ့ၢ် ဟီၣ် ခိၣ် တၢ် ဒုး ဖး အိၣ် ခံ ဘျီ တ ဘျီ နုာ် လီၤ စ့ၢ် ကီး လၢ ကီၢ် ပ ယီၤ ပူၤ အ ဃိ ဒ် ပှၤ အါ ဂၤ ကွၢ် ဆၢၣ် မဲာ် ဘၣ် တၢ် ကီ တၢ် ခဲ ဒိၣ် ဒိၣ် မုၢ် မုၢ် အ သိး ဖု စ့ၢ် ကီး ကူ ကၤ တ အိၣ် ဘၣ် ဖှဲး သ့ၣ် ဖး ထၢၣ် သွ့ ဒ် ဆ့ ကၤ အ သိး ဒီး ကၤ ၀ဲ လီၤ. လၢ တၢ် ကီ တၢ် ခဲ အ က ပၤ က ပၤ အ ဃိ ဖု အံၤ တ အိၣ် ဘၣ် ကိၠ တ သ့ လံာ် သ့ လဲၢ် ဘၣ်.
ဘၣ် ဆၣ် တၢ် နာ် ဒီး တၢ် မုၢ် လၢ် လၢ ဖု အ ပူၤ တ ခီ , ဟီၣ် ခိၣ် အ တၢ် ကီ တၢ် ခဲ တၢ် နး တၢ် ဖှီၣ် တ ဖၣ် အံၤ မၤ နၢၤ ပှၤ တ သ့ လီၤ ထူ လီၤ ယိာ် ဘၣ်. မုၢ် တ နံၤ ပ က ဘၣ် မၤ နၢၤ အီၤ သ ပှၤ က တၢၢ် လီၤ. ထဲ ပ က ဘၣ် ပာ် ဆူၣ် ပ သး ဒီး မူ မၤ တၢ် လၢ တၢ် နာ် တၢ် မုၢ် လၢ် အ ပူၤ သ ပှၢ် တၢၢ် အ ပူၤ မး ပ က မ့ၢ် ပှၤ မၤ နၢၤ တၢ် တ ဖၣ် လီၤ.
ဖု ဖု လၢ တၢ် ပၢၢ် ဆၢ အ ပူၤ -ဖဲ ၁၉၅၀ နံၣ် ဖဲ ဖု အ သး အိၣ် တ ဆံး နွံ တ ဆံ ဃိး အ ဆၢ က တီၢ် မ့ၢ် လၢ တၢ် ပၢၢ် ဆၢ တၢ် ဟူး တၢ် ဂဲၤ အိၣ် ထီၣ် လံ အ ဃိ ဒ် သး စၢ် အ ဂၤ တ ဖၣ် နုာ် လီၤ မၤ တၢ် ပၢၢ် ဆၢ တၢ် မၤ အ သိး ဖု စ့ၢ် ကီး နုာ် လီၤ ဆူ သုး ပူၤ လီၤ. နုာ် လီၤ သုး အ ဆိ က တၢၢ် အိၣ် ဖဲ ဖၣ် ပူၣ် ဒီး ကဲ ပှၤ ဆှၢ လံာ် ဖိ တ ဂၤ ဒံး လီၤ. တ နံၣ် ၀ံၤ အ လီၢ် ခံ ဒ် ပှၤ ဂၤ အ သိး အ ၀ဲ ဘၣ် လဲၤ ၀့ၤ ၀ီၤ ဆူ တၢ် လီၢ် တ ဘျုး တီၤ ဒ် အ မ့ၢ် က တၢ တံး , က မး မီ ဆူ ရွှ့ၣ်ကိ ဆူ လူၢ် ပျဲၣ် ဒီး ဖဲ န့ၣ် အ ၀ဲ ထီၣ် ဂံၢ် ခီၣ် ထံး သုး တၢ် သိၣ် လိ ဖဲ န့ၣ် လီၤ.
ဖဲ အ ၀ဲ ထီၣ် ဂံၢ် ခီၣ် ထံး တၢ် သိၣ် လိ အ ခါ အ သရၣ် သိၣ် လိ စ့ၢ် ကီး လံာ် ခီၣ် ထံး တ ဆံး တ က့ၢ် အ ဃိ အ ၀ဲ စး ထီၣ် သ့ ကွဲ သ့ ဖး က့ၤ ဖဲ အ ထီၣ် သုး တၢ် သိၣ် လိ အ ခါ လီၤ. တုၤတၢ် သိၣ် လိ ၀ံၤ အ ၀ဲ သ့ၣ် ဘၣ် ဟး ၀့ၤ ၀ီၤ လဲၤ ဆူ တၢ် ြကဲၢ် ပ့ၢ် တ ခး တ လီၢ် တ ဘျုး တီၤ လီၤ ဖဲ န့ၣ် အ ခါ ဖု မ့ၢ် ဒံး ဒၣ် ( KNLA ) အ သုး ဖိ မုၢ် ဆ့ၣ်မုၢ် ဂီၤ တ ဂၤ , သုး ရ့ၣ် ခိၣ် မ့ၢ် ဖု နး မူ အ သုး ဒ့ ခိၣ် တ ခီ မ့ၢ် ဖု ဘိၣ် မၠး ဒီးသု ဒ့ ခိၣ် ခံ တ ခီ မ့ၢ် ဖု ကျဲး စ တိိ လီၤ. အ ၀ဲ သ့ၣ် ဘၣ် လဲၤ ၀့ၤ ၀ီၤ ၀ဲ ဆူ တ န့ ခၠါ ဆူ ကီး က ရံး ဒိီး တၢ် ဒုး ဆူၣ် တ ဘျီ ဘျီ စၢ် တ ဘျီ ဘျီ ဘၣ် ကွၢ် ဆၣ် မဲာ် ဒီး တၢ် သံ တၢ် ပှၢ် တၢ် ကီ တၢ် ခဲ အ က လုာ် က လုာ် ဘၣ် ဆၣ် တ တ့ၢ် စၢ် လီၤ အ သး ဘၣ်.
တၢ် ပာ် လီၤ သး တၢ် ကီ တၢ် ခဲ တၢ် နး တၢ် ဖှီၣ် တ ဖၣ် အံၤ ပှၤ တ တူၢ် ဘၣ် ထဲ တ ဂၤ ဘၣ် ဒ် ပှၤ ဂၤ ခီ ဖျိ န့ၢ် ၀ဲ သ့ ၀ဲ အ သိး ယ ခီ ဖျိ က ဘၣ် န့ၢ် က ဘၣ် သ့ လီၤ. ပ ဒုး တၢ် အံၤ က မ့ၢ် လၢ ပ ဟၢ ဖၢ ဆၣ် တ ဖျၢၣ် ဧိၤ အ ဂီၢ် ဘၣ်. မ့ၢ် ပ ပှၤ ဒီ က လုာ် က ထူၣ် ဖျဲး ထိၣ် လၢ တၢ် နး တၢ် ဖှီၣ် ကုၢ် အ လီၢ် အ ဃိ ပ ဒုး လီၤ. ပ တၢ် ဒုး အံၤ မ့ၢ် တၢ် ဒုး လၢ အ ကျဲ က ပိၤ ဘၣ် အ ဃိ ပ သး ဟး ဂီၤ တ သ့ ဘၣ်. အ သုး ရ့ၣ် အံၤ လိၤ ၀့ၤ ၀ီၤ ဆူ တၢ် လီၢ် တ ဘျုး တီၤ ဒ် အ မ့ၢ် ထံၣ် လိၢ် , နီၢ် လိၢ် လၢ ခံ ဟဲ က့ၤ အိၣ် က့ၤ ဖဲ မုၢ် ြတီၤ ကီၢ် ရ့ၣ် စ့ ဒ့ ဒီး လဲၤ က ဒီး ဆူ တီ အူ ကီၢ် ရ့ၣ် တ က ပၤ ဒ် အ မ့ၢ် ဘုၣ် ဆၣ် ခံ, သ ကွံ စိ ပျိ မုၢ် ဒၢ ဖျ့ ဆၣ် လိာ် , ထံ လိာ် ပဲာ် တီၣ် ဒ့ , ခၠါ စံၣ် ဘိၢ် တ ရံး ဆူ ဆီ ၀ါ ဒၢ ဆူ တၢၢ် ကွဲၤ လ့ ခိၣ် ဘၣ် ထီၣ် က စၢၢ် လီၤ က လိ ဘၣ် ဆၣ် ဒ် အ မ့ၢ် သး စၢ် လၢ အိၣ် ဒီး ဂံၢ် ဘါ က တီၢ် အ သိး ဖု တ သ့ၣ် ညါ တၢ် ဆှံး တၢ် တီၤ တ ဖျၢၣ် အံၤ အ ဂ့ၢ် အ ကျိၤ ဘၣ် သ့ၣ် ညါ ဒၣ် ထဲ ပ က ဘၣ် မၤ ပ ြကၢး မၤ လီၤ. ဖဲ ၁၉၆၃ နံၣ် ဖု ဆီ ဟံၣ် ဆီ ဃီ ဒီး နီၢ် ပျ့ၣ် ထူ လၢ အ မ့ၢ် ဟီၤ သီ လၣ် ဒိး နီၢ် ဘျၣ် ဒူ အ ဖိ မုၣ် လၢ မုၢ် သဲ ဖှး ဂီၤ တ ခီ လီၤ.
ဖဲ ၁၉၆၄ နံၣ် KNUPဒီး KRC လီၤ ဖး အ ဃိ ပ ပှၤ က ညီ က ဒဲ က ဒဲ ဘၣ် ဒုး လိၢ် က့ၤ အ သး ဘၣ် ပျံၤ လိာ် သ အး အ ဃိ လၢ ဖု အ ဂီၢ် တၢ် လၢ မၤ ဘၣ် ဒိ အ သး အ ဒိၣ် က တၢၢ် မ့ၢ် ပှၤ က လုာ် က ဒဲ က ဒဲ အ တၢ် လီၤ ဖး လီၤ. အီၣ် မ့ၤ တ က ပၢၤ ဃီ , အီ ထံ တၢၢ် တ တၢၢ် ဃီ ဘၣ် ဆၣ် တုၤ ဘၣ် ဒုး လိာ် သး တ ဘျီ ဘၣ် ပျံၤ လိာ် သး ဒိၣ် န့ၢ် ပှှၤ ဂၤ တ ဖၣ် အ ဃိမ ့ၢ် တၢ် လီၤ သး အုး အ ဒိၣ် က တၢၢ် တၢ ဟီၣ် ခိၣ် ချၢ လီၤ. ဖဲ ၁၉၆၄ နံၣ် ဖု ဘၣ် ဒိ လၢ KRC အ ကျိ ဖဲ တံာ် လာ် အ ထွဲ ဖျိး ထီၣ် ဆူ အ စ့ၣ် တ က ပၤ .မ့ၢ် လၢ က သံၣ် က သီ တ လၢ တ လီၣ် ဘၣ် အ ဃိ ဖု ဆံး ဘၣ် ပ နဲး စ လံၣ် တဲ တ ဖျၢၣ် ဂီၤ တ ဘျီ ဟါ တ ဘျီ ၀ံၤ အ ၀ဲ သူ က့ၤထံ အူ လီၤ. အ ဃိ ဖဲ ၁၉၆၄ - ဆူ ၁၉၆၅ အ ၀ဲ အိၣ် ဘှံး ဖဲ န့ၣ် တ နံၣ် ၀ံၤ ဆဲး မၤ က ဒီး ၀ဲ လီၤ .
၁၉၆၆ နံၣ် န့ၣ် ဖု ဖီၣ် ထီၣ် က့ၤ (KNDO) ဂၢၤ သး သုး ရ့ၣ် ( ၁ ) သုး ရ့ၣ် ခိၣ် ဘၣ် လဲၤ ခီ ဖျိ က ဒီး တၢ် ကီ တၢ် ခဲ အါ မံၤ အါ က လုာ် တ ဘျီ ဘျီ ဖှီၣ် ဘၣ် ဆၣ် သး တ ဟး ဂီၤ တၢ် မုၢ် လၢ် တ လၢာ် လၢ အ ပူၤ ဘၣ်. ဖု ဖီၣ် သုး ရ့ၣ် ခိၣ် အ တၢ် မၤ တုၤ က ဒီး ဖဲ ၁၉၉၄ - ၉၅ - ပှၤ က ညီ တၢ် လီၤ ဖး အိၣ် က ဒီး - KUN-DKBA ဘၣ် ဆၣ် ဖု က ပျဲ စု ပျဲ ခီၣ် ဘၣ်. မ့ မ့ၢ် တ ခီ ဖု အ တၢ် နာ် - အိၣ် နဲ ဆိး နဲ လၢ ထံ ဧိၤ ကီၢ် ဧိၤ အ မူၤ ဒီး အံး က့ၤ ကွၢ် က့ၤ တၢ် မ့ၢ် တၢ် တီ ၢ် မ့ၢ် ဖု အ တၢ် တိာ် လီၤ.
ဖု ကဲ ဘၣ် ဂၢၤ သး သုး ရ့ၣ် ခိၣ် ၄၄ ၀ံၤ ခဲ အံၤ မ့ၢ် လၢ သး ပှၢ် လံ အ ဃိ ဖိ လံၤ ပှၤ မၤ သ ကိး တၢ် တ ဖၣ် ဟ့ၣ် အီၤ တၢ် ပျဲ လၢ က အိၣ် ဘှံး အိၣ် သါ လၢ သုး ရ့ၣ် ခိၣ် အ လီၢ် ဒီး ကဲ ထီၣ် က့ၤ ပှၤ ဟ့ၣ် ကူၣ် ဟ့ၣ် ဖး တၢ် တ ဂၤ လီၤ. ဘၣ် ဆၣ် ဖု ဒီး အ ဖိ အ လံၤ , ဖိ လံၤ ဒီး ဖု အ သး တ ဖှၣ် လိာ် အ သး ဘၣ်. ဖဲ အ သး ဖှံ အ ခါ လဲၤ လီၤ ဆူ သုး ရ့ၣ် တၢ် လီၢ် က ဘၣ် ချံ စဲး ၄၀ မံး နံး ကျဲ , တ ဘျီ ဘျီ ဖု က့ၤ အီၣ် ဘှံး အိၣ် သါ လၢ ဟံၣ် ဒီး ဖံ ထဲ ခံ ဂၤ ဖိ မုၣ် တ ဂၤ အိၣ် ဘူး ဒီး အီၤ ကွၢ် ထွဲ အီၤ စ့ၢ် ကီး လီၤ. အ လံၤ ဖိ တ ဖၣ် အဲၣ် အီၤ ဒိၣ် မး - ဖဲ ဖု အိၣ် တၢ် လီၢ် တ ပူၤ လၢ် လၢ် ဟဲၣ် ခီၣ် ထံး ဟံၣ် ခိၣ် ဟံၣ် ဃၢၤ ပျီ လ့ၤ တ က့ၤ တ လိၣ် ပှၤ သး စၢ် တ ဖၣ် ဘၣ် မၤ ၀ဲ ဘၣ်. ပှှၤ ( ၇၈ ) နံၣ် တ ဂၤ ဒီး နီၣ် ခွဲ တ ဘ့ၣ် အ မဲာ် တၢ် နံၤ က မှံ တ လီၤ ပံာ် နီ တ ဘျီ ဘၣ်.
ဖိ အ တၢ် တူၢ် ခီၣ် ပာ်သး မ့ၢ် တၢ် လၢ အ ဂ့ၤ ဒီး လီၤ ကွၢ် လိ ဒိၣ် မး , မ့ၢ် သး လီ ချံ ထိ , ဖိ လံၤ လၢ က မၤ န့ၢ် အ ဂီၢ် အိၣ် ဘၣ် ဆၣ် အ ၀ဲ တ သး လီ ၀ဲ ဘၣ် စံး ၀ဲ , ယ ချံ မ့ၢ် အိၣ် ဘၣ် ဆၣ် ယ သး က ဘၣ် ဒိ လၢ ပှၤ ဂၤ အ ချံ က အိၣ် ကိး ဂၤ ဒဲး ဘၣ် လၢ မူ ဒါ တၢ် လဲၤ တၢ် က့ၤ အ ဃိ ယ မ့ၢ် ဘၣ် ဟး ခိး ချံ န့ၣ် ယ မူ ယ သ ကိး က အိၣ် ဒးံး လၢ ပက ပိၣ် သ ကိး တဲ သ ကိး တၢ် အ ဂီၢ် ဒံး လီၤ.
-တ ဘျီ ပှၤ ဂၢၤ သး ဖိ တ ဖၣ် လဲၤ ခး န့ၢ် လံၣ် ဘီ (လဲၣ် ကအီ ) ခံ ဒု သၢ ဒု ဟ့ၣ် အီၣ် ဖု - ဖု ဘိၣ် ထီၣ် ၀ဲ တံၢ် သ ဘံၣ် ၀ံၤ ဆွံ နုာ် လီၤ ဆူ အ ထၢၣ် ပူၤ နံၤထီၣ် က မှံ က မှံ ကဲ ထီၣ် ၀ဲ လၢ က လုၢ် က ပုၢ် လုး က ဖီလီ ဖိ - လံၣ် လီ တ ခါ အံၤ ဘၣ် က့ၤ အီၣ် ၀ံၣ် အီၣ် ဘဲ ဒိး သု ဖံ ဧဲၣ် , ပ သး ပှၢ် လံ တယံာ် ဘၣ် ပ က ဘၣ် လီၤ မုၢ် လီၤ ဖး အ ဃိ ပ က ဘၣ် အီၣ် ၀ံၣ် အီၣ် ဘဲ သ ကိး လီၤ.ဖု အံၤ ထီၣ် ဖိ အ ဖိ မုၣ် ဖိ ခွါ့ လၢ အ မ့ၢ် , ဟီၤ ကီၠ မူ , နီၢ် အၠၣ် ြကံ , နီၢ် သါ အ့ , နီၢ် ဖီ လူ တ ဖၣ် လီၤ. ဖိ လံၤ တ နီၤ တုၤ ဆူ ကီၢ် သၢ ဘ့ၣ် လံ , တ နီၤ အိၣ် လၢ ဘၣ် ကီ လၣ် ခဲ ဒဲ က ၀ီၤ တ နီၤ လၢ အ ဂီၤ ထံး ဘၣ် ဆၣ် ဖံ ဒီး ဖု အဲၣ် ဒိး အိၣ် သ ဘျ့ ဒၣ် ထဲ ခံ ဂၤ အ ဃိ ဖိ မုၣ် ဖါ ဆံး မိၣ် အိၣ် ဘူး ဒီး အ ဟံၣ် လီၤ .
- တၢ် လၢ ဖု အဲၣ် ဒိး မာ် လိာ် တီၢ် ဖိ လံၤ မ့ၢ် ဒ် အံၤ လီၤ.
: ယ တ မ့ၢ် ပှၤ သ့ လံာ် သ့ လဲၢ် ဘၣ်. ဘၣ် ဆၣ် တၢ် ပၢၢ် ဆၢ အ တၢ် မၤ အံၤ ယ တ ညိ ကွံာ် အီၤ ဘၣ် တုၤ ခဲ အံၤ ဒၣ် လဲာ် မ့ၢ် ဘၣ် တဲ လၢ ယ တၢၤ ပံာ် ဃာ် လၢ ယ စု ပူၤ ဒံး လီၤ န့ၣ် ယ စံး သ့ လီၤ. လၢယ စိၤ အံၤ တ ဟး ဂီၤ ဒံး ဘၣ် တ လီၤ ပှီၢ် ဘၣ် မ့ၢ် ဘၣ် နး ဘၣ် ဖှီၣ် ထဲ လဲၣ် ဘၣ် ဆၣ် တၢ် ပၢၢ် ဆၢ အံၤ မူ ဒံး က မၤ နၢၤ တၢ် တ နံၤ သ ပှၢ်, တၢၢ် လီၤ န့ၣ် မ့ၢ် ယ တၢ် နာ် - ယ ဖိ ယ လံၤ လၢ ဖီၣ် ထီၣ် တၣ် မၤ ခဲ အံၤ တ ဖၣ် အိၣ် ဒီး တၢ် ကူၣ် ဘၣ် ကူၣ် သ့ လၢ အ ထီ တၢ် ထံၣ် တၢ် သ့ၣ် ညါ နၢ် ပၢၢ် လၢ အ လဲၢ် အ ယိာ် လီၤ. အ ဃိ က ဘၣ် အိၣ် ဒီး တၢ် ဃူ တၢ် ဖိး က ဘၣ် မ့ၢ် ဒ် ထံ ကျိ အါ ဘိ ပာ်ဖှိၣ် ထီၣ် သး ကဲ ထီၣ် ဒ် ဃိၣ် လိာ် ကျိ ဒီး ဆူ ပီၣ် လဲၣ် အ သိး , ဒ် ကနဲ အါ ဘ့ၣ် ပာ် ဖှိၣ် ထီၣ် အ စီ ပှဲၤ အ ဘီၣ် လီၤ. ဖု စံး ၀ဲ - လၢ ယ စိၤ ယ တ ဟ့ၣ် အ ဃၣ် ဘၣ်. လၢ သု စိၤ သု မ့ၢ် ဟ့ၣ် အ ဃၣ် သု မ့ၢ် ပှၤ လၢ တ ကျၢ တၢ် ဘၣ် အ ဃိ ယ က ပၣ် လၢ သု ကျါ လၢ ပှၤ ဃၣ် အ ကျါ ဘၣ်.
http://www.ksngkaren.org/2012/08/blog-post_10.html
