Archive for 10/01/2011 - 11/01/2011
ထါဂံၢ်ထံး
၁. ဂ့ၢ်သူဖျဲးဒၢဃဲာ််လီၤလဲ, မိၢ်ထံးပၢ်ထံးအိၣ်ဖဲလဲၣ်
၂. မီၣ်ကၠၣ်ဖံဖုမီၣ်ကၠၣ်ဂီၤ, ဆီၣ်လီၤဃုာ်ထိးအကမီ
၃. နမ့ၢ်ဒွးလၢခီၣ်ဒုၣ်ဒၢ, ဒီပုၢ်၀ဲၢ်ခဲလၢာ်ခဲလၢာ်
လၢခီၣ်ဒုၣ်ဒၢနမ့ၢ်ဒွး, ဒီပုၢ်၀ဲၢ်ခဲလၢာ်ကိးဂၤ
၄. လၢပျၢၤမုၢ်ခံဘ့ၣ်ထီၣ်ဃုာ်, ဘုဒၢပိာ်ဖးဘီနီၢ်ဆူၣ်
၅. လၢပျၢၤမ့ၢ်ထံတဘိဃီ, လၢပျၢၤမ့ၢ်ဝၣ်တဘိဃီ
၆. လၢပျၢၤမ့ၢ်ဝၣ်တဘိဃီ, ခဲနံၣ်အံၤကဲဝၣ်ထိၣ်စီး
(ဂ့ၢ်သူ- ဂံၢ်သူ) မ့ၢ်ဂ့ၢ်တကလုာ်လၢညီနုၢ်ပှၤထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢကစၢၢ်ကလိ, ပှၢ်ဒိၣ်ပှၢ်ယီၣ်အပူၤလီၤအဘိဒိၣ်
မး, ထီမး, အိၣ်ဒီးအဆှုၣ်အါမးဒီးပှၤဘၣ်မၤန့ၢ်အီၤကီကီခဲခဲလီၤ. ပှၤဘၣ်ဖျဲး, ကျီန့ၢ်အီၤလၢဃဲာ်န့ၣ်လီၤ.
မိၢ်ထံးပၢ်ထံးလၢအဂံၢ်ထံးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီဒီး ခဲအံၤစ့ၢ်ကီးမ့ၢ်တၢ်တမံၤလီၤ. တၢ်အံၤအိၣ်ဖျါလၢထါ.
“ထီး” တၢ်အီၣ်မုၢ်အီၣ်ဘှး” (တၢ်အခိၣ်သ့ၣ်, အဂံၢ်ထံး)
“မုၢ်ခံဘ့ၣ်, ထံတဘိဃီ, ဝၣ်တဘိဃီ, မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီလၢအဂံၢ်ထံး.
ရ. မိၢ်ပၢ်ဖံဖုတပူၤဃီ, ဆီၣ်လီၤဃုာ်ထိးအကမီ
ထိၣ်စံၣ်ကွဲၤအမဲၢ်ဖးဒ့, မ့ၢ်ပှိၢ်တဒ့စှီၤတဒ့
ထိၣ်က့ၤတဲာ်က့ၤပၢၤဟၢခီ, အတဲာ်အတီၤမ့ၢ်ဃူဃီၤ
နွံဒူၣ်ဖိကဲတဒူၣ်ဃီ.
၈. မိၢ်တူၢ်လၢပျၢၤလီၤနွံခီ, ပၢ်ကီၤလၢပျၢၤလီၤနွံခီ
လီၤလၢနီၢ်ဘီကျီၣ်တခီ, လီၤလၢစီၤပကူတခီ
လီၤဖးယုၢ်ဟဲဝၣ်ကလီၤ, ကီၢ်တမုာ်ယွၤထီၣ်ယွၤလီၤ
၉. လၢပျၢၤမိၢ်ဖိတဒူၣ်ဃီ, လၢပျၢၤပၢ်ဖိတဒူၣ်ဃီ
လီၤလၢနီၢ်ပဒဲးတဒူၣ်, လီၤလၢမီၤန့ၣ်ပှၤတဒူၣ်
လၢပျၢၤမှံၤဒီးပှၢ်စိာ်ဖး, အိၣ်ဂုၤဂီၢ်လၢအံၤလၢဘး
၁၀. မိၢ်စၢၤလၢပျၢၤတထၢဃီ, ပၢ်စၢၤလၢပျၢၤတထၢဃီ
လီၤလၢနီၢ်ပအၣ်တထၢ, လီၤလၢခၠဲၣ်ဝ့ၤဝီၤခံထၢ
ဝၣ်ကလီၤယုၢ်ဟဲလီၤဖး, ကီၢ်ဟးဂီၤလီၤမုၢ်လီၤဖး
၁၁. မိၢ်ဖိလၢပျၢၤအိၣ်နွံဂၤ, ပၢ်ဖိလၢပျၢၤအိၣ်နွံဂၤ
ထံတမုာ်လီၤမုၢ်လီၤဖး, ကီၢ်တမုာ်လီၤမုၢ်လီၤဖး
ထိၣ်က့ၤတဲာ်က့ၤထံတၢၢ်ခီ, နွံခီပဒွးတခီခီ
၁၂. မိၢ်တူၢ်လၢပျၢၤအိၣ်နွံခီ, ပၢ်ကီၤလၢပျၢၤအိၣ်နွံခီ
လီၤလၢပှိၢ်လၢစှီၤတနီၤ, လီၤလၢစှီၤလၢပှိၢ်တနီၤ
ထိၣ်က့ၤတဲာ်က့ၤပၢၤဟၢခီ, နွံခီပဒွးတခီခီ
၁၃. လၢပျၢၤပနွံဒူၣ်နွံခီ, နွံဒူၣ်နွံခီတခိၣ်ဃီ
ထိၣ်က့ၤတဲာ်က့ၤထံတၢၢ်ခီ, ထိၣ်က့ၤတဲာ်က့ၤပၢၤဟၢခီ
ထိၣ်က့ၤအဆၢမ့ၢ်ဘၣ်လံ, ပနွံခီဒ်ချၢၣ်ထီၣ်ဘံ
၁၄. ထီၣ်လၢမီမုၢ်လိာ်အကျိ, လီၤလၢမီမုၢ်လိာ်အကျိ
ကသ့ၣ်တံၢ်ဟဲအခိၣ်လိၤ, ကဆီကွီဟဲအခိၣ်လိၤ
ကသ့ၣ်တံၢ်ဟဲအကထီ, ကဆီကွီဟဲအကထိ
ထိးမဲပၢ်ကျီလီၤဝၣ်ဘိ, ဆဲးကၢၤပှၤနွံဒူၣ်အဖိ.
(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢရံၣ်မဲဘၢၣ် (ရ့ၣ်ခိၣ်အ့, ဂံၢ်ခိၣ်အ့) လၢဖုချၢၣ်ဒိၣ်ထူလံာ်ပူၤ)
တံနိမဲာ်ထံ
တံနိ(သဝီတါ)
တဘျီလဲၤတုၤဘၣ်ယဲဒၣ်, ဆူကီၢ်ကညီဝ့ၢ်ဖၣ်အၣ်
ဆၢတုၤဘၣ်ယုယံာ်တ့ၢ်လံ, ခဲအံၤပှဲၤယဲဒီးသးမံ
ဖၣ်အၣ်ကညီဝ့ၢ်ခိၣ်စိ, ပာ်ကဖၢသးလၢနဃိ
ဘၣ်ဆၣ်တၢ်မၤဖှီၣ်ယသး, လၢနဃိမ့ၢ်အိၣ်အါမး
တၢ်လၢမၤဖှီၣ်ယသးဖိ, နမံၤလၢပယီၤကျိာ်ဃိ
ဆူမံၤကညီမ့ၢ်ခီလဲ, ကသးခုတပျုာ်ထုးယဲ (နဲဒၣ်မီၤ)
လၢဖၠါပူၤဟးထီၣ်ဟးလီၤ, ထံၣ်ယဲပှၤကတိၤပယီၤ
ကညီဖိကဒဲကဒဲ, ကတိၤပယီၤလီၤလဲကဲ
ကညီကျိာ်ယဆၢနာ်ဟူ, စံးဆၢယၤ “ပီၠမတးဘူ”
တံနိကတိၤပှၤကညီ, ကဲထီၣ်ပှၤအီပံၢ်အီပီ
ကွဲမုာ်သုလၢသးကဆှီ, ဟဲဟးဘၣ်ဆူကီၢ်ကညီ
ဘၣ်ဆၣ်တချူးသုဟဲဟး, ပယီၤကျိာ်မၤလိဆိသး
ကညီဖိလၢဝ့ၢ်ဖၣ်အၣ်, တကတိၤကညီကျိာ်ဘၣ်
တချုးနဟဲ၀့ၢ်ဖၣ်အၣ်, ကတိၤလိပယီၤမ့ၢ်ဘၣ်
နကတိၤကညီကျိာ်ဃိနကအီပီဒ်တံနိ (လီၤတံၢ်ဒါခီ)
ဆိမိၣ်ဟဲတုၤကညီဝ့ၢ်, ကဖးဘၣ်လံာ်ကညီစ့ၢ် (ဆိမိၣ်ဒိၣ်ပာ်စၢၤညါ)
ဟဲတုၤကညီဝ့ၢ်တဘျီ, တၢ်ဆိမိၣ်ခိၣ်ခံအီထီ
ကျဲမုၢ်ကျဲဘိအကပၤ, ပှၤကွဲးလီၤလံာ်လဲၢ်အိၣ်ရး
အိၣ်ထဲပယီၤကျိာ်တဘျီ, ဖးတဘၣ်ယဘၣ်ကွၢ်ကီ (သးဘၣ်ဖှီၣ်)
သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တဘျီ
ယလဲၤဆူကီၢ်ပယီၤထးခီ, ထံၣ်ဘၣ်တရူးလံာ်ဝးဝး
တၢ်အီၣ်ကျးတမှံၤဟံၣ်ဒွဲ, အိၣ်ထဲတရူးလံာ်လဲလဲ
သးဒ့ဒီတစိၢ်တလီၢ်, ဆိမိၣ်လဲၤတုၤတရူးကီၢ်
ကညီဖိဧၢဆိမိၣ်ထီၣ်, ဝ့ၢ်ဖၣ်အၣ်မ့ၢ်ကညီကီၢ်
ဟးကွၢ်ကီကညီဝ့ၢ်ခိၣ်, ကညီလံာ်တထံၣ်နီတိၣ်
ဆိမိၣ်က့ၤတၢ်လဲၤခီဖျိ, ယမဲာ်ဆှးဒီးတရူးဖိ
နဃိဆၢပာ်ကဖၢသး, ဘၣ်ဆၣ်မဲာ်ဆှးလီၤက့ၤသး
ဘၣ်တဘျီယလဲၤဆူဖၠါ
လၢတံၤဖိသကိးဖိကျါ, တံနိဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်တခါ
“ဒ်မံၤကညီကအိၣ်ဖျါ, ကတိၤကညီကျိာ်အါအါ”
သးစၢ်တဂၤတဲဆၢယၤ, “ဖုပှၢ်တဘိခ့းနီးကၠး” (တံနိမဲာ်ထံ)
လၢတၢ်အဲၣ်ပှၤကလုာ်ဃိ, ဟ့ၣ်ကူၣ်ကဒီးသီတမၠိ
“မ့ၢ်ကတိၤကညီကျိာ်န့ၣ်, ကျီၣ်ကျဲဒီးကျိာ်ဂၤတဂ့ၤ
နမ့ၢ်ကျီၣ်ကျဲကတိၤတၢ်, ကညီအကျိာ်ကလီၤမၢ်
ဖဲန့ၣ်ပှၤတဲဆၢက့ၤယၤ, တံနိနကးကီာ်ဘၣ်ဒး
ပယီၤကျိာ်နမ့ၢ်တသ့, တအီၣ်ဘၣ်မ့ၤသူတဃ့ (တၢ်ဆိမိၣ်လၢကဆှၢပှၤဆူကုၢ်အလီၢ်)
တဘျီအံၤ
တံနိကွၢ်ပှၤလံတကံ, အပနၢ်မဲၢ်ဖုၣ်လီၤလံ
ဆၢထၢၣ်ကူဘၣ်ထီၣ်ထဲကူ, ကိးဃါထီၣ်လၢကလုၢ်ဒူ (ကမွၤတထံၣ်)
“ဟ့း, ဘၣ်မၣ်စကါမၠါမၠါပီၠ, ကဲအကုၢ်နခံတချီ
ထံၣ်ဆံးက့ၤနကလုာ်ဃိ, ကဲပှၤထံွၣ်နၢကုၢ်အစိ
တၢ်အံၤမးနထံၣ်တတုာ်, ကဲကညီနနးတချူး
လဲၤဖၣ်အၣ်ခါပှဲၤသးဖှံ, ဟဲက့ၤအ့ၣ်လီၤဘၣ်သဒံံ
ယမ့တမ့ၢ်ကညီဖိ, တမ့ၢ်ယသးကဘၣ်ဒိ
ထံၣ်ဘၣ်ကညီဖိဒ်အံၤ, အ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဆံၣ်မဲတဃံၤ
ကညီဂ့ၢ်ဆိမိၣ်ဒံးအါ, တံနိကန့ၢ်သးတၢ်ဆါ
၅.၁၁.၂၀၀၃
(ဟံးန့ၢ််အီၤလၢထိၣ်ဃူဘၣ်က့ၤသပၢၤခီဒီးထါယီၤလဲထီရီၤတဖၣ်)
ပှၤကညီနုာ်လီၤဆူကီၢ်ကယီၤပူၤအခီၣ်ထံးတဘျီ.
ဖဲချ.န.၁၁၃၄ ဒီး ချ.န.၁၁၂၂နံၣ််အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်, တရူးအစီၤပၤအမံၤမ့ၢ် ခၠီစံၣ်-(Chaw Hsin)ပၢတၢ်လၢတရူးကီၢ်ပူၤလီၤ. စီၤပၤတဂၤမ့ၢ်လၢတၢ်သိၣ်တၢ်သီတအိၣ်ဘၣ်လၢအသးကံၢ်ပူၤအဃိ, ဖဲအပၢတၢ်အခါန့ၣ်မၤတရီတပါ, မၤနးမၤဖှီၣ်ပှၤထံဖိကီၢ်ဖိနးနးကလဲာ်လီၤ. ပှၤထံဖိကီၢ်ဖိလၢအအိၣ်လၢအကီၢ်ကပိာ်ကပၤဝးတရံးတဖၣ်န့ၣ်ဆီၣ်တံၢ်ဝဲ, မ့တမ့ၢ်နီၢ်ထီၣ်ကွံာ်ဝဲ, မ့တမ့ၢ်ဒုးကဲထီၣ်ဝဲလၢအထံဖိကီၢ်ဖိလီၤ. (ကွၢ်ပရိၣ်ဖဲးဆၢၣ်-တပယူၣ်-အံၣ်-ဆူတဟံ-အလံာ်တရူးကီၢ်အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ၁၉၂၉-ကဘျံးပၤ ၈ ဒီး ၉ ဒီးကွၢ်စ့ၢ်ကီးတရူးအလံာ်စံၣ်စိၤတဲစိၤကြတူၢ် ၁-၁၈၃၄-လၢအဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢ သရၣ်-ခၠၣ်-ကးစလးဖးကဘျံးပၤ ၁၆၂-၁၆၆.)(History of China 1929—pages 8 and 9 by Professor W.E Soothill and also A Sketch of China History- Ancient and Modern etc. Volume 1-1934, pages 162-166 by
Rev. Charles Gutzlaff.)
မ့ၢ်လၢစီၤပၤတဂၤအံၤအတၢ်ပၢမ့ၢ်တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤနးနးကလဲာ်လၢထံဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ်အဃိ, ပှၤကညီဖိအဒူၣ်အထၢတဖၣ်လၢအအိၣ်လၢတရူးကီၢ်ဝးတရံးဒီးအအိၣ်လၢတရူးအကီၢ််ပူၤတနီၤနီၤန့ၣ်, တၢ်နာ်၀ဲလၢ,ဒ်ပှၤကလုာ်ဂၤအသိး,အိၣ်ဝဲတကဲလၢၤအဃိ,ဖဲချ.န.၁၁၂ဂနံၣ်န့ၣ်သုးလီၤအသးဆူတရူးကီၢ်အကလံၤထံးမုၢ်နုာ်တခီဒီးနုာ်လီၤဆူကီၢ်အသီတဘ့ၣ်လၢခဲအံၤပကိးလၢကီၢ်တီကံ, ကီၢ်ယူၣ်တရၣ်ဒီးကီၢ်ပယီၤဖဲချ.န.၁၁၂၅နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်မ့ၢ်ဝဲဒ်အဖီလာ်အံၤအသိးလီၤ.
ပှၤကညီအဒူၣ်အထၢအကလုာ်ကလုာ်ဟးထီၣ်လၢကီၢ်စံာ်အပူၤသၢဖုလၢကျဲသၢဘိ, တဖုကျဲတဘိလၢသၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤလီၤ. တၢတဖုန့ၣ်ပိာ်လီၤထံကျိကီၤလိာ်,(မဲၤကီ=မံကီ)ဒီးသုးလီၤအသးဆူကလံၤထံးတခီတတီၤဘၣ်တတီၤလီၤ. အဆိကတၢၢ်အဝဲသ့ၣ်နုာ်လီၤဒီးအိၣ်ဝဲဆိးဝဲဖဲတၢ်လီၢ်လၢခဲအံၤပကိးလၢတီကံ, ဝံၤသုးလီၤအသးဆူကီၢ်ယူတရၣ်, ဝံၤသုးလီၤကဒီးအသးဆူကီၢ်ကၣ်ဘိဒံအၣ်, တုၤလီၤဖဲပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တဖၣ်အံၤ, အခါခဲအံၤမ့ၢ် ကီၢ်တီကံ, ကီၢ်ယူတရၣ်, ကီၢ်ကဲၣ်ဘိဒံအၣ်, ဒီးကီၢ်အဲနါတဖၣ်လီၤ.
စှၤနံၣ်အလီၢ်ခံယိၤအိၣ်လၢကီၢ်စံၣ်ပူၤတဖၣ်, ဒ်ပှၤကညီအသိး, သုးလီၤစ့ၢ်ကီးအသးလၢကျဲတဘိဃီအါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ.ပှၤကညီတဖၣ်န့ၣ်ယိၤဆီၣ်တနုာ်အီၤဒီးကသုးလီၤအသးဆူညါန့ၣ်အခိၣ်နီးအသးလၢပီၣ်လဲၣ်ဒီးဃၣ်တရံးအသးဒီးဟဲက့ၤထီၣ်ပိာ်ကဒီးထံကျိမဲၣ်နီ(မံနါ)ဆူထံခံတတီၤဘၣ်တတီၤဘၣ်တီၤတုၤထီၣ်ဖဲမဲၣ်ပံအကျီဒီးလူၤပိာ်ထီၣ်ကဒီးထံကိျအံၤဒီးဖဲဘူးထီၣ်ကတုၤလၢထံခံန့ၣ်ပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲတၢ်လီၢ်လၢခဲအံၤပကိးလၢကံၢ်မဲလီၤ. ကံၢ်မဲအံၤမ့ၢ်ပှၤကညီအဒုၣ်အထၢအကလုာ်ကလုာ်ကၢၤဖှိာ်အသးအလီၢ်ဒီးမ့ၢ်ပှၤကညီအဝ့ၢ်ခိၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လီၤ.ပှၤကညီအိၣ်ဖဲကံၢ်မဲဒုးလိာ်အသးဒီးယိၤတဖၣ်ခဲအံၤခဲအံၤ, မၤနၢၤယိၤတဘျီဘီျ, ယိၤမၤနၢၤအီၤတဘီျဘီျ, ဒီးလၢခံကတၢၢ်ယိၤမၤဃၣ်အီၤဒီဒဘၣ်ဃ့ၢ်မှဲဟးဖျီးလီၤမုၢ်ြပံြုပါဒီးထီၣ်အိၣ်က့ၤလၢကစၢၢ်ကလိဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢခဲအံၤဖဲ မုၢ်ယူာ်, မုၢ်ြတီၤ, လူၤသီခိၣ်, လၢၢ်မုၢ်ထံး, ထံကျိဃိၣ်ဝာ်, ဃိၣ်ပၤ, ကစၢၢ်ကလိအကျါန့ၣ်, ပှၤကညီအိၣ်ဒ်တုၤခဲအံၤ, ဒီးအဂၤတနီၤ လဲၤအဒၣ်လဲာ်ဖဲ ကီးဘီနံအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤကညီအဒူၣ်အထၢအကလုာ်ကလုာ်ခံဖုတဖုန့ၣ်ဟးထီၣ်လၢကီၢ်ယူနါဒီးပိာ်လီၤဝဲမအိၣ်ကျိ(ရွှ့ၣ်လံၣ်ကျိ)ဒီးနုာ်လီၤဆူကီၢ်ပယီၤအပူၤဒီးမ့ၢ်လၢယိၤတဖၣ်အိၣ်ပာ်စၢၤလံလၢရ့ွှၣ်လံည်ကျိအတၢ်ပၢၤခိၣ်အဃိ,ပှၤကညီတဖၣ်ပိာ်လီၤကဒီးဃဲဝါကျိဒီးအိၣ်ဝဲဆိးဝဲဖဲဝါကျိအတၢ်ပၢၤခိၣ်လီၤ.အဆိကတၢၢ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲဖဲကီၢ်မိကူးအပူၤလၢဃဲဝါကျိထးခီဒီးတုၤမ့ၢ်အအိၣ်ယံာ်ထီၣ်ဒီးအဒူသဝီအါထီၣ်ဝဲတဘျီန့ၣ်, သဝီလၢအဝဲသ့ၣ်အစကီၤဖုဃဲဝါအိၣ်ဝဲလၢထံကျိကၢၢ်ခိၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်အမံၤလၢ ဝ့ၢ်ဃဲဝါကျိလီၤ.ဝ့ၢ်ဃဲဝါန့ၣ်လၢခံတၢ််ကိးက့ၤအီၤလၢ“တကီ”ဒီးအိၣ်ဒ်ဝဲတုၤခဲအံၤလီၤ.မ့မ့ၢ်ဃဲဝါကျိတခီတုၤမ့ၢ်အဆၢကတီၢ်သုးအသးယံာ်ထီၣ်ဒီးတၢ်ကိးက့ၤလၢပ့ျၣ်ကျိတုၤခဲအံၤဒၣ်လဲာ်လီၤ.တၢ်ကိးက့ၤဝ့ၢ်ဃဲဝါလၢ“တကီ”အဂ့ၢ်အခၢးန့ၣ်,ကွၢ်လံာ်အံၤအဆၢ ၃ဂ တက့ၢ်.
တုၤမ့ၢ်ပှၤဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အါအါဒီးပှၤသးပှၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အကျါဒၣ်ဝဲတနီၤနီၤ,ရှၣ်ထံရှၣ်ကီၢ်ဝံၤလီၤမုၢ်ြပံြပါဒီးသုးလီၤအသးဆူပ့ျၣ်ကျိအဖီလာ်ဒီးအိၣ်ဝဲလၢပ့ျၣ်ကျိအတၢ်ပၢၤခိၣ်တတီၤဘၣ်တတီၤဒီးတုၤမ့ၢ်အိၣ်ယံာ်ယံာ်ဒီးဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ဒီးဒူသဝီအိၣ်ထီၣ်ဝဲအါန့ၣ်,ပှိၢ်အဒူၣ်အထၢတဖၣ်အခိၣ်တဂၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢပှၤကညီအဒူၣ်ခဲလၢာ်ြကၢးသူၣ်ထီၣ်အဝ့ၢ်တဖျၢၣ်,ဒီးဒ်တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အိၣ်ဝဲအသိး,အၢၣ်လီၤသကိးဝဲဒီးဒုးကဲထီၣ်သဝီလၢပှိၢ်အစကီၤအိၣ်ဝဲတဖျၢၣ်,လၢအအိၣ်လၢပျ့ၣ်ကျိအထၣ်န့ၣ်လၢဝ့ၢ်,ဒီးကိးဝဲဝ့ၢ်န့ၣ်အမံၤလၢ“ပှိၢ်ဝ့ၢ်”လီၤ.ဒ်န့ၣ်အသိးဝ့ၢ်တဝ့ၢ်အံၤတၢ်ကိးလီၤတဲာ်အမံၤလၢပှိၢ်“prome”လီၤ.ပှၤစ့းတကီဖိဒီးပှၤရၢၣ်ခၢၣ်ဖိတဖၣ်ကိးတၢ်ကတိၤ“ပှိၢ်”န့ၣ်တထံတဆးတပံာ်တကျါအဃိ,ကိးဝဲလၢ“ပၠ့ၣ်”လီၤ.ပှၤအဲကလံးဖိတဖၣ်ကိးထွဲဝဲပှၤစ့းတကီဒီးရၢးခၢၣ်ဖိအတၢ်ကိးလၢ“ပရိၣ်”(prome)လီၤ.
လၢစှီၤအဒူၣ်အထၢအကျါတနီၤန့ၣ်အိၣ်ဖဲပျ့ၣ်ထံကိျအထၣ်, အဂၤတနီၤဃၣ်တရံးအသးဆူမုၢ်နုာ်တခီဒီးလဲၤဝဲတုၤဒၣ်လဲာ်ဖဲတၢ်လီၢ်လၢခဲအံၤပကိးလၢရၢၣ်ခၢၣ်အကီၢ်ဒီးဘှီထီၣ်အဒူအသဝီအခူအဝ့ၢ်တဖျၢၣ်ဒီးကိးဝ့ၢ်န့ၣ်အမံၤလၢ“စှီၤဝ့ၢ်”လီၤ.ဝ့ၢ်တဖျၢၣ်အံၤခဲအံၤတၢ်ကိး-“စၣ်တွဲၤ”မ့တမ့ၢ်“သၣ်တွဲၤ”လီၤ.ပှၤစ့းတကီဒီးရၢးခၢၣ်ဖိတဖၣ်ကိဝဲ“စှီၤဝၢ်”တပံၣ်တကျါတထံတဆးအဃိ,ကိးဝဲလၢ“စၣ်တွဲၤ”လီၤ.ပှၤအဲကလံးဖိကိးထွဲပှၤစ့းတကီဒီးရၢးခၢၣ်ဖိအတၢ်ကိးဒီးကွဲးဝဲလၢ“စၣ်တွဲၤ”(Sandway)လီၤ ဒ်ပစံးတၢ်အသိး,(San)မ့တမ့ၢ်(Sand)န့ၣ်မ့ၢ်“စှီၤ”ဒီး(dway)မ့တမ့ၢ်(way)န့ၣ်မ့ၢ်“ဝ့ၢ်”လီၤ.တလၢၤ,ပယီၤ,ရၢးခၢၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ကိးအတၢ်ကိးတၢ်ကတိၤ“စ”တဖျၢၣ်လၢ“သ”လီၤ ကွၢ်အဒိ“စၣ်ဟွဲၤ”န့ၣ်ကိးဝဲလၢ“သၣ်တွဲၤ” “တနံစၣ်ယံၣ်” န့ၣ်ကိးဝဲလၢ“တနံသၣ်ယံၣ်”, “စၣ်လွံၣ်”, ဒီး“စံပီ“န့ၣ်ကိးဝဲလၢ“သံၣ်ဘီ” လီၤ.ပမ့ၢ်ကွၢ်လၢအဲကလံးအတၢ်ကွဲးတခီန့ၣ်ဖျါဂ့ၤတစဲးလီၤ.ဒ်ပစံးတၢ်အသိး, Tanasserim န့ၣ်ကွဲးဝဲလၢ Sandway, Taninthari န့ၣ်ကွဲးဝဲလၢ Tanasserim ,Thanlwin Myit န့ၣ်ကွဲးဝဲလၢ Salween River, ဒီးThepaw န့ၣ်ကွဲးဝဲလၢ Hsipaw လီၤ. စှီၤဝ့ၢ်အံၤ, မ့ၢ်စှီၤဒီးခၠီလၢအမ့ၢ်ပှၤစှီၤအဒူၣ်အထၢအကျါတဒူၣ်ပာ်ဖှိၣ်အသးဒီးဘှီထီၣ်သကိးဝဲဒၣ်လီၤ.အခါခဲအံၤပှၤကညီစီှၤဒီးခီၠဖိအိၣ်တ့ၢ်လၢရၢၣ်ခၢၣ်ရိမးကစၢၢ်ကျါဂီၢ်မုၢ်လီၤ.တနီၤနီၤကဲထီၣ်က့ၤလၢရၢၣ်ခၢၣ်ဒီးပယီၤဖိအဒၣ်လဲၣ်လဲာ်လီၤ.မးနါယၣ်စဝံၣ်အုၣ်စ့ၢ်ကီးအသးလၢပၠ့ၣ်ဝ့ၢ်(ပှိၢ်ဝ့ၢ်)ဒီးပျ့ၣ်ထံကျိအမုၢ်နုာ်တကပၤန့ၣ်ကယဲၢ်မ့ၢ်ပှၤအိၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ပှၤကညီ(ကါယါ)လီၤ.
ကခၠံၣ်ဒီးခၠီလၢအမ့ၢ်စှီၤအဒူၣ်အထၢတဖၣ်ဟးထီၣ်လၢကီၢ်ယူနါဒီးပိာ်လီၤဝဲထံကျိတပဲၣ်လၢအမ့ၢ်ဃဲဝါကျိအဒ့လၢမုၢ်ထီၣ်တကပၤတဒ့ဒီးနုာ်လီၤအိၣ်ဝဲဖဲတၢ်လီၢ်ခဲအံၤ, တမီၣ်, ကသၣ်, မၠံးကၠံနါ, ဒီးပူတါအိၣ်ဒံးြတံးတဖၣ်အပူၤလီၤ.ကခၠံၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်အိၣ်တ့ၢ်ဒံးဝဲဖဲတၢ်လီၢ်လၢအနုာ်လီၤဆိဝဲအလီၢ်န့ၣ်တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤလီၤ.ဒီးအိၣ်စ့ၢ်ကိးလၢယိၤအကီၢ်ထးခီတဒိၣ်တဆံးဒီးလၢကီၢ်ယူနါအပူၤတဒိၣ်တဆံးလီၤ.
ပှၤခၠီဖိတဖၣ်ပိာ်လီၤဝဲခၠံတ့ွထံကျိဒီးအိၣ်ဆိးဝဲလၢခံၠတ့ွထံကျိအတၢ်ပၢၤခိၣ်ဒီးသုးလီၤအသးတီၤဘၣ်တတီၤဒီးတုၤလီၤဒၣ်လဲာ်လၢရၢၣ်ခၢၣ်ကီၢ်လီၤ.မုၢ်ကဆါတနံၤအံၤန့ၣ်ပှၤခၠီဖိတဖၣ်အိၣ်ဒံးဒၣ်လဲာ်လၢကလံၤထံးတခီ, စးထီၣ်လၢရၢၣ်ခၢၣ်ကစၢၢ်ရိမးဒီးတုၤလီၤလၢခၠံတွ့ထံကိျအတၢ်ပၢၤခိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်အကီၢ်န့ၣ်အိၣ်ဒ်တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒီးတၢ်ကိးအီၤလၢခၠီကစၢၢ်ကျါ-(ခၠံဟံး,Chin Hills)အိၣ်ဖဲကီၢ်ပယီၤဒီးကီၢ်အၣ်စၣ်အဘၢၣ်စၢၤဒီးအိၣ်လၢကီၢ်မနံးပူၣ်ရံးအကလံၤထံးတခီလီၤ.အဝ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်န့ၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ(ဖလၣ်,Falam)လီၤ.တၢ်အလီၢ်လၢခဲအံၤတၢ်ကိးအီၤလၢခၠံတွ့ထးခီ,ခၠံတွ့လာ်ခီု,(အထက်ြခင်းတွင်း)တဖၣ်န့ၣ်လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲခၠီဖိတဖၣ်အကီၢ်ဖးလဲၢ်တဘ့ၣ်လီၤ.
ပှၤလိၤလိၤဖိအဒူၣ်အထၢအကျါနုာ်လီၤဆူကီၢ်ပယီၤအပူၤစှၤကိာ်ဖိလီၤ.အခါခဲအံၤအဝဲသ့ၣ်အိၣ်အလီၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဖဲကီၢ်မၠံးကၠံနါဒီးကီၢ်တမီၣ်အမုၢ်ထီၣ်တခီန့ၣ်လီၤ.အိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢယိၤအကီၢ်ထးခီဒီးယိၤအကီၢ်လာ်ခီလီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ဒီးတအိၣ်အါအါဘၣ်.အဝဲသ့ၣ်အိၣ်တ့ၢ်လၢကီၢ်ယူနါအပူၤအါဒၣ်တၢ်တက့ၢ်ဒီးကဲထီၣ်က့ၤပှၤတရူးဖိကလၢာ်ဃၣ်ဃၣ်လီၤ.
ပှၤကညီအဒူၣ်အထၢအကလုာ်ကလုာ်သၢဖုတဖုန့ၣ် ပိာ်လီၤထံကိျဃိၣ်လိာ် (နါခိၣ်) ဒီးသုးလီၤအသးတတီၤဘၣ်တတီၤဒီးပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲ ခဲအံၤပကိးလၢယိၤကီၢ်ထးခီန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ဒီးလၢခံစှၤနံၣ်,ယိၤအိၣ်လၢကီၢ်စံၣ်ပူၤတဖၣ်သုးလီၤကဒီးအသးဂီၤမုၢ်ဂီၤပၤလၢကျဲတဘိဃီဒီးဆီၣ်တနံးပှၤကညီအဃိ,ပှၤကညီဘၣ်သုးကဒီးအလီၢ်လီၤ.ဖဲတၢ်လီၢ်အံၤပှၤကညီတဖၣ်တချုးအသုးဒ်ဘၣ်အလီၢ်န့ၢ်,နီၤဖးလိာ်အသးခံဖုလီၤ.လၢခံဖုအကျါ,တဖုန့ၣ်ပိာ်လီၤကဒီးထံကျိဃိာ်လိာ်(နါခိၣ်)ဒီးလၢအကျါ,ဘဲှအဒူၣ်အထီတဖၣ်န့ၣ်,ပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲတၢ်လီၢ်လၢခဲအံၤပကိးလၢကရံၣ်နံၣ်အကီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပဝဲပှၤကညီဖိတဖၣ်ပကိးကီၢ်အဝဲအံၤလၢဘှဲအကီၢ်,မ့တမ့ၢ်ဘှဲမုၢ်ထီၣ်အကီၢ်လီၤ.ဘှဲအစီၤပၤ(စီၣ်ပါွ)တဖၣ်န့ၣ်ပၢဒံးတၢ်တုၤခဲအံၤဒၣ်လဲၣ်,ဖဲငွ့ၣ်တီၣ်,နီၢ်ပလဲ,ကၠဲးဖိကၠံ,ကၠဲးဖိကလ့,လွဲၢ်ကီၢ်ဒီးဘီလခဲတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.ဘှဲတဖၣ်အံၤသုးလီၤအသးတုၤလၢတီအူကလံၤစိးဒီးအိၣ်ဒံးတုၤခဲအံၤလီၤပှိၢ်(တအီၣ်သူ=တီသူ)အဒူၣ်အထၢတဖၣ်အိၣ်တ့ၢ်စ့ကီးဂီၤမုၢ်ဂီၤပၤဖဲယိၤအတီၢ်တုၤခဲအံၤလီၤ.
ပှိၢ်ဒီးစှီၤအဒူၣ်အထၢတဖၣ်သုးလီၤအသးဆူအဖီလာ်တတီၤဒီးပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲဒူယီၢ်ကွဲၢ်ကဘီတနီၤ,ဒီးအဂၤတဖၣ်သုးလီၤကဒီးအသးတတီၤဘၣ်တတီၤ,တုၤလီၤဖဲကီၢ်မီၢ်လမဲၠၣ်,တဝဲၣ်ဒီဒဘျံးန့ၣ်လီၤ.ဒူယီၢ်ကွဲၢ်ကဘီအံၤတဘီျန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လီၢ်ဖဲပှၤကညီအဒူၣ်အထၢအကလုာ်ကလုာ်တဖၣ်ကၢၤဖှိၣ်အသးဒီးမ့ၢ်ဝဲပှၤကညီအဝ့ၢ်ခိၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လီၤ.
ပှၤကညီအဒူၣ်အထၢအကလုာ်ကလုာ်အဂၤတဖုန့ၣ်ဃၣ်တရံးအသးဆူစုစ့ၣ်တခီဒီးနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးဝဲတၢ်လီၢ်ဖဲခဲအံၤပကိးလၢယမဲသ့ဒံစြတံအပူၤတနီၤ,ဒီးအဂၤတဖၣ်ပိာ်လီၤထံကျိပရဲလိာ်ဒီးအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢပရဲလိာ်အတၢ်ပၢၤခိၣ်ယၢ်ခီယၢ်ခီ,တတီၤဘၣ်တတီၤ,တုၤလီၤဒၣ်လဲာ်ဖဲပရဲလိာ်အထၣ်န့ၣ်လီၤ.စီှၤတဖၣ်ပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲကရဲလိာ်အဒ့လၢမုၢ်နုာ်တဒ့အဖီခိၣ်,ဒီးကိးဝဲတၢ်လီၢ်န့ၣ်လၢစှီၤဝ့ၢ်(ခဲအံၤတၢ်ကိးလၢဆွၣ်)လီၤ.အနီၢ်နီၢ်တခီမ့ၢ်စှီၤလီၤ.စှီၤဝ့ၢ်အံၤအိၣ်လၢတီအူကလံၤစိးတခီလီၤ.
ဘှဲတဖၣ်ပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲနီၢ်ပှဲၤကျိအဖီခိၣ်ဒီးအဝ့ၢ်န့ၣ်ကိးဝဲလၢနီၢ်ပှဲၤဝ့ၢ်လီၤ.နီၢ်ပှဲၤဝ့ၢ်န့ၣ်အိၣ်လၢတီအူအကလံၤစိးမုၢ်ထီၣ်တခီဒီးဝ့ၢ်န့ၣ်ခဲအံၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်.နာ်သက့ဘှဲအဒူၣ်အထၢတဖၣ်အိၣ်ဒံးဖဲတၢ်လီၢ်န့ၣ်အါသဝီလီၤ.နီၢ်ပှဲၢ်ဝ့ၢ်အံၤတလၢၤပယီၤကီးဝဲတထံတဆးတပံာ်တကျါအဃိကိးဝဲနီၢ်ပှဲၢ်လၢနီၢ်ပၠီ(ေနာင်ေြပာင်း)လီၤ.ခဲအံၤဘှဲအဒူၣ်အထၢလၢအအိၣ်လၢကိးအူး,ကါနံၣ်ဒီးမဲဖၠူၣ်ဒီးတီအူအဝ့ၢ်ကပိာ်ကပၤတဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ပှၤဟးထီၣ်အနီၢ်ပှဲၢ်ဝ့ၢ်တဖၣ်လီၤ.
ပှိၢ်တဖၣ်န့ၣ်ပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲခဲအံၤဝ့ၢ်တီအူအကလံၤထံးတခီဒီးတၢ်လီၢ်န့ၣ်ခဲအံၤတၢ်ကိးလီၤတဲာ်ဒ်ဝဲလၢပှိၢ်ဝ့ၢ်(ပၠူၢ်=Pyu)တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤလီၤ.ပယီၤတလၢၤတဖၣ်ကိးပှိၢ်တထံတဆးဘၣ်အဃိ,ကိးဝဲလၢဖၠူၣ်လီၤ.အနီၢ်နီၢ်တခီမ့ၢ်ပှိၢ်လီၤ.ပှိၢ်ဝ့ၢ်န့ၣ်အိၣ်ဒံးတုၤခဲအံၤနာ်သက့,ပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်မ့ၢ်ပှၤအကလုာ်ကလုာ်လီၤ.
ပှိၢ်ဒီးစှီၤအဂၤတနီၤ,လၢအကျါန့ၣ်အါတက့ၢ်ပှိၢ်(တအီၣ်သူၣ်=တီသူ)အဒူၣ်တဒူၣ်န့ၣ်ပိာ်လီၤထံကျိပရဲလိာ်အတၢ်ပၢၤခိၣ်ဒီးပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲဆီတံၤ(ရ့ၠှၣ်ကၠ့ၣ်)တနီၤဒီးအဂၤတဖၣ်သုးလီၤကဒီးအသးဆူကလံၤထံးတခီီဒီးပာ်လီၤအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်ဖဲဝ့ၢ်လၤလၤဒီးဒူသတုာ်န့ၣ်မ့ၢ်ပှိၢ်(တအီၣ်သူၣ်=တီအူ)အဝ့ၢ်ခိၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လီၤ.မုၢ်မဆါတနံၤအံၤပထံၣ်ဘၣ်စှီၤ,ပှိၢ်ဒီးပှိၢ်(တအီၣ်သူၣ်=တီသူ)အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လၢသထူၣ်ဒံစြတံးအပူၤလီၤ.
လၢတလၢၤအယၣ်စဝံၣ်အလီၢ်လံၤတနီၤနီၤအပူၤန့ၣ်,အုၣ်အသးလၢပှၤလၢအနုာ်လီၤဆိကတၢၢ်လၢကီၢ်ပယီၤအပူၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲယိၤ(ကၠီၣ်တဲၣ်)ဒီးမိၢ်ထံးတဖၣ်လီၤ.ကွၢ်စ့ၢ်ကီးအူစီကယ့ၣ်ယၣ်စဝံၣ်မဘျံးပၤ ၉၆ တက့ၢ်.စံးဝဲဒ်အံၤ,-
၎င်းြပင်အချို့ေသာစွန်ရာဇဝင်ေဟးငီးများနှင့်အေရးေတာ်ပံုများတွင်မူကား။ငါတို့ေဂါတမြမှတ်စွာဘုရားပွင့်ေတာ်မမူမီှ။နှစ်ေပါင်းများစွာုက။ငါတို့ြမန်မာနဂရ။သုနာပရန္တတိုင်း, ရိုးမေတ၁င်တန်းြကီးသံုးခုတု့ိကို“ ေစ၁တိုင်” လူမျိုးတု့ိနှုင့် မွန်တိ လူ မျိုးတု့ိ ေရှးဦးစွာေရာက်ရှိလာြက၍ ထိုလူမျိုးနှုစ်မျိုးတု့ိသည် တစတစြကီးပွား များ ြပားလာြကြပီးလျှင် ြမိ့ရွာတည် ေထာင်ေနြကေလသည်ဟုဆိုြကသည်
ရိမးကစၢၢ်သၢဘိစံးတၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ, မုၢ်နုာ် ရၢၣ်ခၢၣ် ရိမး, မုၢ်ထီၣ် ပကိ ရိမး, ဒီးတနီသရံၣ်ရိမးန့ၣ်လီၤ, ကစၢၢ်လၢကီၢ် ထူၣ်ဒီးက့ၤထီၣ်ဆူကီၢ်ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်, တီအူ, ဘှဲကီၢ်, ဒီးယိၤကီၢ်ကစၢၢ်တဘိန့ၣ်မ့ၢ်တနီသရံၣ်ကစၢၢ်ရိ
မးန့ၣ်လီၤ.
(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢစိၤအီၣ်လးကွဲးကညီတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ)
ယပၣ်နုာ်လီၤသီကီၢ်ပယီၤဒီးပတၢ်ဂုၤက့ၤပခံ
မ့ၢ် ၁၉၄၁ အဖးဖီဃၣ်ဃၣ်လံ, လၢမုၢ်နုာ်ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်ယူရပၤအပူၤ, ကီၢ်တဘျုးဘ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ယီၢ်တံၢ်အီၤလၢကၠၢမနံၢ်လံလီၤ. ကီၢ်ြဖၣ်စ့ၣ်လၢအမ့ၢ်ကီၢ်အဲကလံးအဒီမှံၤအဆူၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်, ကိာ်ဃာ်ဃိကဒီလၢကၠၢမနံၣ်အခီၣ်ညါဖီလာ်စ့ၢ်ကီးလံ, ကီၢ်အဲကလံးအိၣ်တ့ၢ်ထဲအကလံၤဧိၤလီၤ. အဂံၢ်အဘါတလၢလၢၤဘၣ်. လၢကီၢ်မုၢ်ထီၣ်တခီ, ကီၢ်ယပၣ်ဒ်အမ့ၢ်ကီၢ်ကၠၢမနံၣ်အဒီသိၣ်ဒီမှံၤအသိး, ကညီၤထီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်လံလီၤ.လၢတၢ်တဒီဃာ် ြတီဆၢယပၣ်အဂီၢ်, ကီၢ်အဲကလံးအတၢ်ပၢလၢကီၢ်မုၢ်ထီၣ်တဖၣ်, ဂဲၤဂီၤကတီၤထီၣ်အသး, ခီထီၣ်ခီလီၤဆူအံၤဆူဘး, ဒီးကီၢ်ဖိတဘ့ၣ်ဒီးတဘ့ၣ်, လၢအထံဆၢကီၢ်ဆၢဒၣ်ဝဲ, အိၣ်ခိးလီၤတၢ်စုာ်စုာ်လီၤ. ပကီၢ်ကယီၤဖဲန့ၣ်အခါ, ဒ်အမ့ၢ်ကီၢ်အဲကလံးအတၢ်ပၢတဘ့ၣ်အသိး, ဂဲၤဂီၤကတီၤထီၣ်အသးစ့ၢ်ကီးလီၤ. တကးဘၣ်န့ၣ်, သုးမုၢ်သံၣ်ဘိလၢကီၢ်အံဒယၢ်ဒီးနယူစလဲၣ်တဖၣ်ဟဲတုၤပာ်လၢကကီၢ်ပယီၤအပူၤတနီၤလံ.
ကီၢ်အဲကလံးဂဲၤလိာ်တတဲာ်ကတီၤ ထီၣ်အတၢ်ပၢသ့ၣ်တဖၣ်အံၤသနၣ်က့, မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကတဲာ်ကတီၤပစုၢ်ပတ့ၤအဃိ, အခံဟိဒၣ်တၢ်လီၤ. မုၢ်နုာ်တထီကၠၢမနံၣ်ထၢၣ်တံၢ်အီၤန့ၣ်, ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဝဲလၢာ်ဂံၢ်ညါလီၤ. ပဝဲဒၣ်လၢကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ပူၤတဖၣ်, ပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်လၢမ့ၢ်ပဒုးဘၣ်တၢ်ဆံးယံာ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.ပနၢ်ပၢၢ်လၢတၢ်တဘျီညါအံၤ, လီၤဂာ်ပတပူၤဒီးတၢ်ဒုတၢ်ယၤလၢၤဘၣ်လီၤ.
တနံၤတခီၣ်ပဝဲဒၣ်ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်နီၣ်ဂံၢ်(၄)အိၣ်အါလၢမါတလ့န့ၣ်, ပဒိးန့ၢ်တၢ်ကစီၣ်လၢပဘၣ်ထီၣ်တၢ်မၤလိ camp ဒ်ပစံးတၢ်အသိးပထီၣ်မၤလိပသးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤလၢခိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဖျါအသိး, ပနၢ်ပၢၢ်လၢတၢ်ကဆှၢပှၤဆူထံဆၢကီၢ်ဆၢမုၢ်ထီၣ်တကပၤတပူၤပူၤန့ၣ်လီၤ.
စှၤသီအလီၢ်ခံပထွးထီၣ်လီၤ. ပကထွးဆူလဲၣ်. တၢ်လီၢ်တခီတသ့ၣ်ညါဘၣ်. သနာ်က့ပလ့ၣ်မ့ၣ်အူအခိၣ်လီၤဆူကီၢ်ပယီၤလာ်ခီန့ၣ်လီၤ. ပဟဲက့ၤလီၤတဆီတဆီ, တုၤလၢတီအူဒီး, ယဆိကမိာ်လၢမ့ၢ်ကဆှၢပှၤဆူယူတရၣ်ကီၢ်ဆၢ, ခီဖျိတီအူ, မိၤခံကျဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တမ့ၢ်ဘၣ်. ပလ့ၣ်မ့ၣ်အူအခိၣ်လိၤကဒီးဆူလာ်ခီလီၤ. ပတုၤလၢပကိတဘျီပလ့ၣ်မ့ၣ်အူအခိၣ်လိၤဆူမုၢ်ထီၣ်မီၢ်လမၠဲၢ်တကပၤလီၤ. တၢ်ဆှၢစဲဃဲၤပှၤဆူဝ့ၢ်မီၢ်လမၠဲၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပတအိၣ်ဘၣ်လၢဝ့ၢ်ပူၤဘၣ်. ပှၤပာ်ပှၤလၢဝ့ၢ်အချၢရီဘၢၣ်ခၠီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အကျါ, တဘျုးညါန့ၣ်လီၤ.
တဘျီအံၤဝ့ၢ်မီၢ်လမၠဲၢ်အပူၤ သုးမုၢ်သံၣ်ဘိဟဲတုၤဖှိၣ်အါမးလီၤ. ကီၤလၤသူဒီးကီၤလၤဝါသုးဖိ, ဟဲတုၤဃုာ်ဒီးမျိာ်သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ပကွၢ်တၢ်အံၤပဂံၢ်ပဘါထီၣ်ကစီဒီလီၤ. ပတထံၣ်ဘူတၢ်ဒုးတၢ်ယၤနီတဘျီဘၣ်အဃိ, သုးဖိဂီၢ်မုၢ်ဂီၤပၤထဲအံၤညါ ပဆိကမိၣ်လၢမတၤကနၢၤပှၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, သုးဖိခဲလၢာ်မး, ကအိၣ်ဒံးဒၣ်လွံၢ်ကထိ, ယဲၢ်ကထိဃၣ်ဃၣ်လီၤ. လၢထံကီၢ်တဘ့ၣ်အတၢ်ဒုးလိာ်ယၤလိာ်အပူၤ, တၢ်အဝဲအံၤမ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ဆံးကိာ်ဖိန့ၣ်လီၤ.
ဖဲပလဲၤအိၣ်လၢမီၢ်လမၠဲၣ်အကပိာ်ကပၤရီဘၢၣ်ခၠီအခါ, ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤတအိၣ်ကီးဘၣ်. မံအီၣ်မံအီၣ်ကီးလီၤ.
မုၢ်တနံၤပဝဲဒၣ်နီၣ်ဂံၢ်(၄)ပထါလယၢၣ်, လၢအအိၣ်လၢမီၢ်လမၠဲၢ်အခိၣ်အဃၢၤ ရီဘၢၣ်ခၠီၣ်တဖၣ်,ပဘၣ်တၢ်ဆှၢပှၤဆူကီးကရ့း, မၠးဝဒံၣ်အကျဲန့ၣ်လီၤ. ကျဲအံၤမ့ၢ်သိလ့ၣ်ကျဲလၢကစၢၢ်ခံကလိလိၤ,ြတီၤခိၣ်ြတီၤလာ်ကီကီခဲခဲ, လီၤပျံၤလီၤဖုးဒိၣ်မးလီၤ. ကီးကရ့းဒီးမၠးဝဒံၣ်အဘၢၣ်စၢၤတၢ်ပာ်လီၤပှၤတဆီတဆီ, တုၤလၢကၠီးတဲၣ်ကီၢ်ဆၢလီၤ. ယနာ်လၢသုးမုၢ်လံွၢ်ကထိဃၣ်ဃၣ်ဟဲအိၣ်ခိးလီၤတၢ်ဖဲကျဲအံၤလီၤ. ပတအိၣ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်တပူၤဃီယံာ်ယံာ်ဘၣ်. တနွံခံနွံတဘျီပဘၣ်လဲလိာ်ပလီၢ်ကဒဲကဒဲဒီးသုးမုၢ်အဂၤတဖၣ်လီၤ.
လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၈ သီ ၁၉၄၁ နံၣ်အနံၤနၢဃိတဲခူသူၣ်ယၤလၢပှၤတဲသါဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၇ သီန့ၣ်ကီၢ်ယပၣ်ဘိးဘၣ်လီၤတၢ်ဒုးဒီးအဲကလံး,အမဲရကၣ်လံ, အဃိ, မုၢ်ထီၣ်တကပၤအံၤ, တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လံန့ၣ်လီၤ. လၢ်ခံဒီးပသုးခိၣ်သုးနၢ်တဲဘၣ်စဲဃဲးပှၤဒ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ,ဒ်ပမ့ၢ်အဲကလံးတၢ်ပၢအသုးဖိအသိး,တဘျီအံၤပကဒုးဘၣ်တၢ်သပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီအံၤ,စှထီၣ်လၢယူတရၣ်ကီၢ်ဆၢဒီးကီးတရံး,မၠးဝဒံၣ်အကျဲဒီဘိ,သုးအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတၢ်ဂဲၤအါထီၣ်,ဒီးပဂဲၤလိာ်ကတဲာ်မတီၤထီၣ်သးဂ့ၤထီၣ်ဂ့ၤထီၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ယပာ်အကဘီယူၤဟဲလၢယူတရၣ်တခီ,ယူၤခီလၢပဖီခိၣ်ခဲအံၤခဲအံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်တမၤအသးနီတမံၤဒံးဘၣ်. တၢ်ဒုးန့ၣ်မၤအသးဒ်လဲၣ်,ပဃဲၤတဘၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယၤတဂၤလၢအပူၤကွံာ်ဒ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤအသိး,ယဘၣ်ယိာ်တစဲးတစဲးလၢပဒုးတၢ်ဒီးပကသံဘၣ်ဖုးလီၤ. လီၤဂာ်လၢယသံတမုာ်ဒ်ဘၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤတဘျီလၢလ့လ့ၣ်တဂၤအဃိ,ယကနၣ်ယမ့ၢ်သံန့ၣ်ကမုာ်တခီလီၤ. မ့ၢ်ဘၣ်ဒုးတၢ်ဒီးဒုး,မ့ၢ်ဘၣ်သံဒီးသံဆါန့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်ချၢတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်လၢယဂီၢ်တအိၣ်လၢၤနီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်သံလၢပသံဝံၤပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးမူထီၣ်က့ၤသ့တကလုာ်မ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်ဖုးန့ၣ်,ယသံတကဲကဒီးဘၣ်. ဘၣ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်ယသံဝံၤယမူထီၣ်ဒီး,ယတထံၣ်ဘၣ်ကးလ့လ့ၣ်လီၣ်အသးတမဲးဒဲးလၢဂ့ၤထူအသိးန့ၣ်ယကွၢ်တမုာ်ဘၣ်. ခဲအံၤတဘျီတၢ်မိၣ်သံယသးတၢ်သံလၢပသံ,ပနၢအုၣ်,ပဃံကျၣ်ဒီးပကဲထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ကမူၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မုၢ်တနံၤကီၢ်ရခါသုးဖိတဖုဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူမၠးဝဒံၣ်,လၢကလဲလိာ်ပပှၤတနီၤလၢန့ၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်တမီၢအလီၢ်ခံဘၣ်တနံၤ,ကဘီယူၤဟဲသီၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. တသီၣ်ဒ်သိးအခီထီၣ်ခီလီၤလၢပဖီခိၣ်ထီဘိအသိးဘၣ်. တနံၤအံၤသီၣ်ဒ်သိးယူၤတရံးဝ့ၤဝီၤအသိးလီၤ.
ပဂဲၤဆၢထၢၣ်ကွၢ်သကိးဒီးပထံၣ်စဲဃဲးကဘီယူၤတၢၤဝ့ၤဝီၤလၢအယံၤဒီးအပှၤအါဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီအံၤပထံၣ်လၢထိလီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်လီၤလံ. ဒီးဖဲပကွၢ်ကီအီၤမုာ်မးန့ၣတၢ်ပိၢ်တြထူးထီၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ထိလီၤကဒီးလံ. ပိၢ်ထီၣ်ကဒီးလံလီၤ. ပသ့ၣ်ညါလၢကဘီယူၤဟဲမၤပပှၤလၢအအိၣ်လၢပမဲာ်ညါတဖၣ်န့ၣ်လံလီၤ. တဘျီအံၤခးလီၤဝဲစဲးကိျလံ. တီၤတီၤရီၤတီၤရီၤ,တီၤရီၤရီၤ,ခးလီၤစဲးကျိအဆၢတလီၤတဲာ်တူာ်လၢၤဘၣ်.
ယံၤဒံးဒီးပှၤသနာ်က့, တၢ်ကလုၢ်လီၤလၢပဘၣ်အိၣ်လၢတၢ်ကျိၤပူၤလီၤ. ပကွၢ်ကီမုၣ်ဒၣ်ကယၢာ်, ပသးကမိၣ်စံးအသးတစဲးစဲးလီၤ. ပှၤတနီၤနီၤတၢ်တမၤဒၣ်လဲာ်ပှၤဒံးမးန့ၣ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်အိၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲမးတဘၣ်ဘၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်သီၣ်တြထုးဒံးဒၣ်တၢ်လၢအယံၤဒ်အံၤအခါ, ကဘီယူၤ ၉ ဘ့ၣ်ဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢပစုထွတခီ, ယူၤလိၤလိၤဆူပအိၣ်လီၤ, တဘျီအံၤပတကွၢ်လၢၤကဘီယူၤအဂၤတရၢလၢအမၤတၢ်လၢအယံၤဒီးပှၤန့ၣ်ဘၣ်. ပကွၢ်မးအဟဲဆူပအိၣ် ၉ ဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဆိမိၣ်လၢတၢ်အံၤမ့ၢ်ကဟဲမၤပှၤဧၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ခိးကွၢ်ဒ်အံၤအခါ, ဟဲယူၤဘူးထီၣ်ဘူးထီၣ်, တုၤလၢပဖီခိၣ်ဒီးခီဖိျပှၤလီၤ. ပသါထီၣ်သါလီၤက့ၤမးဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးတခါ, ပထံၣ်လၢကဘီယူၤ ၉ ဘ့ၣ်န့ၣ်ခီဖျိကွံာ်ပှၤသနၣ်က့, တဘျီအံၤတရံးက့ၤအခိၣ်, ယူၤတရံးပအိၣ်တၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. သတူၢ်ကလာ်ပထံၣ်လၢထိခိၣ်လီၤလာ်လီၤသၢဘ့ၣ်တဘျီဃီ, တၢ်ပိၢ်သြထုးဝးတရံးပှၤလီၤ. ပကွၢ်ထီၣ်တၢ်တဘူၣ်ဒီးပတထံၣ်တၢ်နီတမံၤလၢၤဘၣ်. ဟီၣ်ခိၣ်ဖှံပှၤ, သ့ၣ်ဒ့ဝၣ်ဒ့လီၤတဲာ်လၢပလိၤဒီးဖၣ်ဆါခုၣ်လံလူမးတဘီလီၤ. ကဘီယူၤအသီၣ်, သီၣ်လီၤဆီထီၣ်ကးလံ. သီၣ်စူဒိၣ်ထီၣ်ဒီးတၢ်ပိၢ်သြထုးကးလံ, တဘျီအံၤဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်မးလၢပှၤလီၤ. ကလံၤဆီၣ်မးပှၤဟူၣ်ကနာ်လီၤ. တၢ်တဂၤပဆိကမိၣ်တၢ်မနုၤမးတချုးဘၣ်. ပဆိကမိၣ်ဒၣ်ထဲလၢကဘၣ်ယၤဆံးယံာ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကဘီယူၤ ၉ ဘ့ၣ်တရံးဝ့ၤဝီၤလာ်ပှၤယံာ်တတီၤဖိညါဝံၤမးယူၤအခိၣ်လိၤဆူယူတရၣ်ကီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်လၢပမဲာ်ညါယံၤဒီးပှၤ,ဒီးလၢပလီၢ်ခံယံၤဒီးပှၤန့ၣ်,တၢ်ပိၢ်သြထုးဒံးဒၣ်အူၣ်,အူၣ်လီၤ.စဲးကျိအသီၣ်စ့ၢ်ကီးတကတၢၢ်ထီၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကဘီယူၤ ၉ ဘ့ၣ်သ့ၣ်ညါပအိၣ်အလီၢ်ကစီဒီ,မီၤတမံၤထဲလၢတ့ၢ်လီၤတၢ်တလိၤလၢပဖီခိၣ်တစဲးဧိၤလီၤ.ပကပိာ်ကပၤန့ၣ်သ့ၣ်ကၢ်ဝၣ်ဃံၤဟီၣ်ခိၣ်ဟဲထီၣ်လၢအလဲတဘီလီၤ.
လၢပဖီခိၣ်ကဘီယူၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်သနၣ်က့,ပဘၣ်ယိာ်လၢကဟဲမၤဒ်ပှၤအဃိ,ပတဟးထီၣ်လၢပလီၢ်ဘၣ်. ပအိၣ်ကိၣ်ဃးဒ်ဒၣ်တၢ်လီၤ. ပှၤတနီၤနီၤကနိးဒံးဒၣ်အဖၢန့ၣ်လီၤ. မၤမၤဒီးဟဲယူၤဖုၣ်လီၤဒီးတၢ်ပိၢ်ထီၣ်-
တီၤတီၤတီၤ-ရီၤ-တီၤတီၤတီၤ-ရီၤ-ရီၤရီၤ-ရီၤရီၤ.
စဲးကျိးနၤဧၢ,စဲးကျိ,ပှၤမၤစဲးကျိ,အါ,တခါအံၤမးလီၤပျံၤဒိၣ်တက့ၢ်ဟ့း-တရီၤ-တရီၤ-ရီၤရီၤရီၤ-ရီၤ-
ကဘီယူၤသၢဘ့ၣ်ယူၤတရံးခးပှၤသၢဝီညါလီၤ.ကိျသၣ်ဟဲဘူးယၤတဘျီကီး,ဟဲလၢနဃိယကဆူးလီၤ.ဟဲခူၣ်ဆဲတရီာ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒ်ဆးစဲအသိးလီၤ.တၢ်တဂၤယမဲချံတကျိာ်ဘၣ်ယသး,ဒီယသ့ၣ်နီၣ်ယမိၢ်ချုးစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.နၢဃိပာ်နံၤအသး,ဘၣ်ဆၣ်အမဲာ်အသွံၣ်တအိၣ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်.
တၢ်လီၢ်တတီၤ လၢပအိၣ်န့ၣ်, တၢ်လာ်ပှၤထဲအံၤသနာ်က့ ပတဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနီတဂၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ပှၤအိၣ်လၢ ပမဲာ်ညါပလီၢ်ခံန့ၣ်, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအိၣ်ဝဲလီၤ. လၢဟါခီလီၤ တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်က့ၤလံသနာ်က့, ပသးအသဟီၣ် စၢ်လီၤဘၣ်အသးလံလီၤ. ပဆိမိၣ်လၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤန့ၣ်ဒ်အံၤ လီၤဧါ, ဘၣ်ဆၣ်ပတဒုးဒံးတၢ်ဘၣ်, အိၣ်ဒၣ် တၢ်ဒုးဒံးဒၣ်ပှၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်ကမၤအသးဒီးပှၤဒ်လဲၣ် ယဲယဆိကမိၣ်ဘၣ်ဖဲယသွံၣ်ခုၣ်အခါအဃိဧါတဲတဘၣ်ဘၣ်, ယကမိၣ် ပျံၤထီၣ်ယသးတၢ်တစဲးစဲးန့ၣ်လီၤ. တဟါအံၤ ပတမၤသီၣ်မၤသဲတၢ်လၢၤဘၣ် ပတ့ၤအီၤဖီအီၣ် ကစုဒုဝံၤ အိၣ်လၢတ၈ၤ အလီၢ် တဂၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ကတိၤတၢ်ဒီးပကတိၤတၢ်ကသွံကီးလီၤ. ယတဲဘၣ်နၢဃိလၢ ပှၤတအိၣ် တီၣ်ထီၣ်ပလီၢ်နီတဂၤဘၣ်, တဘျီအံၤပကတီၣ်ထီၣ်ဒၣ်ပသးဒၣ်ဝဲလီၤ. ပကဒုးပၠးအီၤတၢ်ဒီး, ဘၣ်တဘၣ်ပကသံကီးလီၤ, ပမ့ၢ်သံဒီး, နၤယၤဆၣ်တဖျၢၣ်အစှၤကတၢၢ်သၢၣ်နၤ, နၢဃိတဲဝဲ, “ဘၣ်တဖျၢၣ်သါမၤမနုၤလဲၣ်, ဆၣ်သၢဖျၢၣ်သၢၣ်နၤ” န့ၣ်လီၤ.
နၢဃိတဂၤ ဒ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအသိး, လၢအလီၢ်အလီၢ်န့ၣ် ပျံၤတၢ်သနာ်က့, မ့ၢ်ပှၤအဒူတဂၤလီၤ. သ့ပာ်အသး ဂၢၢ်ဂၢၢ် ကစီဒီလီၤ, ခဲအံၤတဘျီအဝဲ တုၤမ့ၢ်ဆ့ၣ်နီၤ လီၤ သကိးပှၤန့ၣ်, မၤထီၣ်ဝဲအထါဖိတဆၢလီၤ, ထါဖိတဆၢအံၤမ့ၢ်အနီၢ်ကစၢ်ကူၣ်ထီၣ်မၤဝဲလီၤ, အထါန့ၣ်ဒ်အံၤ-ပၢ်အဖိခွါတဂၤဃီ မူတဘျီဒီးသံတဘျီ
သံတဘျီ ပူၤတစိၤသး ခံဘျီတသံလၢၤဘၣ်ခွါ တသံဘၣ်မ့ၢ်မူဒံးဒီး ဆၣ်သၢဖျၢၣ်န့ၣ်ခွါကထီၣ်, န့ၣ်လီၤ.
အိၣ်ကဒီးတဟါ တၢ်ကလုာ်ဟဲလၢတၢ်ကစီၣ်အပူၤလၢပကအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးဒီးဆိးသီန့ၣ်လီၤ. သုးဖိကိးဂၤဒဲး ဘၣ်ဝံဃာ်အထၢၣ်, ကျိသၣ်, ထံဒၢ ဒီးဘၣ်စိာ်ဃာ် အစုကဝဲၤစုာ်စုာ်န့ၣ်လီၤ. တုၤဃီၤမုၢ်နၤခီ ၁၂ နၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် တၢ်ကစီၣ်ဟဲလၢသုးတၢ်မဲာ်ညါတဖၣ်ခီၣ်ဆၢဒုးလံလီၤ.
သူမှံထံကျိမ့ၣ်ထံကျိဖိတဘိလၢအနီၤဖးလီၤ ယူတရၣ်ဒီးကီၢ်ပယီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်မၠးဝဒံၣ် ဝ့ၢ်ဖိအိၣ်စ့ၢ်ကီးတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပအိၣ်ခဲအံၤန့ၣ်ယံၤဒီး မၠးဝဒံၣ်အမံးလး ၃၀ ဘျဲၣ်ဘျဲၣ်ဒံးလီၤ.
ပတနၢ်ဟူတၢ်သီၣ်တၢ်သဲနီတမံၤဒံးကီးဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်မၤအသးဒ်သိးတၢ်လၢပဆိကမိၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်တ့ၢ်အီၤတမံၤ, တဘျီအံၤ တုၤအိၣ်ပှၤလံန့ၣ်လီၤ, တဘျီအံၤ ယပၣ်ဟဲလံ, ဒီးဟဲလၢခိဝံၤဒီး, ဟဲဆူကျဲလၢ ပအိၣ်ခိးလီၤတၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တတုၤဒံးပှၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ကတုၤလီၤ, ပကဒုးဘၣ်တၢ်လီၤ, မ့ၢ်ကမၤကီးအသးဒ်လဲၣ်,ဖးဖီမုၢ်ပူၤ ကွံာ်တၢ်ကစီၣ်ဟဲကဒီးတခါလံ, ဃဲၤဝဲသုးလၢတၢ်မဲာ်ညါတဖၣ်သဘံၣ်ဘုၣ်လၢာ်လံ, ခီၣ်တန့ၢ်ဘၣ်, ယပၣ်ဟဲနုာ်လီၤ လၢအကထိ ကလးတခီလီၤ. မၤမၤဒီး တၢ်ကစီၣ်တဲကဒီးလၢ ပှၤကိးသုးလၢတၢ်မဲာ်ညါတဖၣ်တဟူလၢၤဘၣ်, တဟူလၢၤဘၣ်န့ၣ်, အခီပညီဃ့ၢ်လၢာ်လံသၢၣ်, မ့ၢ်တဲကတုၤပှၤလီၤနဲာ်, ဖဲပနၢ်ဟူတၢ်ဒီးပအိၣ်ခိးလီၤတၢ်လၢတၢ်သးကဒံဒံ ကဒါဒါအပူၤဒါအံၤအခါ, တၢ်ကစီၣ်လၢခံကတၢၢ်တခီတဲပှၤလၢပဘၣ်ဂုၤပခံလီၤ, ပတဒုးဘၣ်တၢ်ဒံးဘၣ်, ဘၣ်ဂုၤကဒီးပခံ, ဘၣ်ဂုၤဆူလဲၣ်, ပတဲတဘၣ်ဘၣ်, သနာ်က့, စံးဂုၤပခံဒီးပဂုၤဒၣ်ကျဲလၢပဟဲန့ၣ်လီၤ.
တဘျီအံၤ အိၣ်ဒၣ်ထဲပဂုၤဂုၤပခံတဆီ, တဆီ, တုၤလီၤလၢဝ့ၢ်မီၣ်လမၠဲၣ်အကပၤလံန့ၣ်လီၤ, တဘျီအံၤပဆိကမိၣ်လၢပကဘၣ်ခီၣ်ဆၢယပၣ်ဖဲမီၣ်လမၠဲၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ, ဖဲန့ၣ်အခါတၢ်ကစီၣ်ဟဲကဒီး ပှၤလၢမီၣ်လမၠဲၣ်, ရ့ၣ်အကျဲယပၣ်ဟဲစ့ၣ်ကီး ကျဲတဘိန့ၣ်လံလီၤ, အဃိမီၣ်လမၠဲၣ်ဝ့ၢ်မး, ပတက့ၤနုာ်ဘၣ်လၢၤဘၣ်, တၢ်ကလုၢ်လီၤတဘျီဃီလၢပကဘၣ်က့ၤဆူ၀့ၢ်သထူၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပတုၤဝ့ၢ်သထူၣ်န့ၣ်, ပဝဲဒၣ်နီၢ်ဂံၢ် ၄ ပထါလယၢၣ် ပတပှဲၤလီၢ်ပှဲၤစးလၢၤဘၣ်, ဃ့ၢ်တနီၤ, ဟါမၢ်တနီၤ ဒီးကသံတနီၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖဲပဟဲက့ၤအိၣ်သထူၣ်အခါအံၤ, သုးဖိလဲၤလီၤဆူမီၣ်လမၠဲၣ်တဖၣ်မုလဲၤဒံးဒၣ်တၢ်လီၤ. ပဆိကမိၣ် ဘၣ်တဘၣ် တၢ်ဒုးဆူၣ်ဖဲမီၣ်လမၠဲၣ်န့ၣ်လီၤ, နီၢ်နီၢ်တခီတၢ် လီၤြပံလီၤြပါကဒံကဒါလၢာ်လံ, သုးခိၣ်သုးနၢ် လၢအကျဲၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤသ့ၣ်တဖၣ်ကျဲၤပနုၤမးတဘၣ်လၢၤဘၣ်, ဆှၢကဒံကဒါဒၣ်ပှၤဒ်န့ၣ်လီၤ.
တယံာ်တမီၢ်အလီၢ်ခံတၢ်ကလုၢ်လီၤကဒီးလၢပဘၣ်က့ၤဆူမိးပလ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဃဲၤဝဲလၢမီၣ်လမၠဲၣ်လီၤကဒီးဆူယပၣ်အစုပူၤလံ. ပဘၣ်က့ၤစူးဖိှၣ်ပသးလၢမိးပလ့ၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ပက့ၤတုၤလၢမိးပလ့ၣ်, ပကွၢ်သုးမုၢ်သံၣ်ဘိအါအါဂီၢ်ဂီၢ်အဃိ, ပဂံၢ်ပဘါအိၣ်ထီၣ်က့ၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်နီၣ်ဂံၢ်(၂)ဟဲလီၤတုၤအိၣ်သကိး
ဒီးပှၤန့ၣ်လီၤ. မိးပလ့ၣ်ဒီဝ့ၢ်ပှဲၤဒီးသုးဖိလီၤ.
ယပၣ်သုးမုၢ်ဟဲဘူးထီၣ်ဒီးမိပလ့ၣ်လံ, တၢ်ကလုၢ်လီၤစ့ၢ်ကီးလၢပဘၣ်ခီၣ်ဆၢနီၢ် နီၢ ်လၢမိးပလ့ၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. သုးမုၢ်တတုၤဒံး သနာ်က့ကဘီယူၤဟဲမၤဒၢၣ်ပှၤတခီလံန့ၣ်လီၤ. တနံၤကဘီယူၤဟဲမၤပှၤအခါ, ပဝဲဝ့ၢ်ဒီဝ့ၢ်ညါ ပညိၣ်ခးသကိး လီၤတဲာ်ဘၣ်အသးတဘ့ၣ်လီၤ ပှၤခးသကိး ကိးဂၤဒဲးအဃိ, ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်, ဒီလီၤအသးလၢသါခးလီၤတဲာ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နၢဃိတဲဝဲတခီဒ်အံၤ, “ပှၤခးအခါဘၣ်ဒိ, မ့မ့ၢ်သါခးအခါလီၤတဲာ်” န့ၣ်လီၤ.
ယပၣ်အသုးမုၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဟဲထီၣ်ဒ်သိး, အကကဝီၤမိးပလ့ၣ်လံ လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, အမျီာ်ဖးဒိၣ်တဖၣ် လာ်ပှၤဆါမးလီၤ. ပမျီာ်တဖၣ် အကလုၢ်တလီၤပံာ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်လီၤ တဘျီအံၤ မျီာ်သကိးမျီာ်လာ်လိာ်အသးယၢ်ခီယၢ်ခီလံ.
လၢညါ အိၣ်ဒၣ်ထဲပဂုၤပလီၢ်ခံလီၤ, မ့မ့ၢ်တဘျီညါအံၤ ပကိးအီၤလၢတၢ်ဒုးသ့လံလီၤ, ဒုၣ်ဒါသုးမုၢ် တုၤဝးတရံး မိးပလ့ၣ်စ့ၢ်ကီးလံ, စဲးကျိသီၣ်တကတၢၢ်ထီၣ်ဘၣ် မီထၣ်သၣ်လီၤပံးပူး လၢပသိးပကျါ တနီၤနီၤ, ပအိၣ်တၢ်လီၢ်မးတဘၣ်ဘၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ယၤဒီးနၢဃိ ပသကိးတဖု ပှၤပာ်လီၤပှၤလၢဝ့ၢ်ပူၤတၢ်လီၢ်တတီၤ, အိၣ်ဒၣ်ထဲ တၢ်လာ်ဒၣ်ပှၤ လၢမျီာ်ဒီး မီထၣ်သၣ်လီၤ. ပစိာ်ဃာ်ကျိ သနာ်က့, ပတခးဘၣ်တၢ် နီတဘီဘၣ်လီၤ. ပသါလဲၤခးကီးမနုၤလဲၣ်, မးပတထံၣ်ယပၣ်နီတဂၤနဲာ် ဘၣ်ဒိဆါကတၢၢ်လီၤ.
မိးပလ့ၣ် ခီၣ်တဘျုးသီ သနာ်က့, ခီၣ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်, ယပၣ်ဝီၤအီၤဘံၣ်ဃၣ်ဃၣ်လံ, ပှၤတဖုအံၤ ဒုးတၢ်သ့တကးဘၣ်, စုချ့ခီၣ်ချ့ဒီး ဟဲမးအါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. တဘျီအံၤ ပဘၣ်ဂုၤမးပလီၢ်ခံ ပစုၢ်ပတ့ၤလီၤ, တၢ်လီၤမုၢ်ြပံြပါအဒိၣ်ကတၢၢ်မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တဘျီအံၤလီၤ. ယပၣ်ဟဲချုးထီၣ်ပခံတကးဘၣ်, ဟဲနုာ်ဖျိ ဆူပကဆူး ကတ့ၤ ဒၣ်လဲၣ်လီၤ. ပနီၤဖးပဲာ်ဖးဒုၣ်ဒါဒီး ပပှၤအဆၢတဘၣ်လၢၤဘၣ်, တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ် တုၤဒၣ်လဲာ်, ပသး အသဟီၣ်စၢ်ဒိၣ်မးဒီးပဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဒၣ်လၢ ဒုၣ်ဒါအကဆူးကတ့ၤန့ၣ်လီၤ.
မိးပလ့ၣ် ဆူမုၢ်နုာ်ဘးခီ, ခီၣ်ကဒီးအသး လၢကီၤလိာ်ကျိအဃိ, ပှၤတယးဘျိၣ်ဒၣ်ဆူ တိၤအိၣ်ခဲလၢာ်လီၤ. ခီဖျိတနီၤဒီးဖျိကီးလီၤ, ခီကီးဒၣ်လၢစဲးကျိခးခံၣ်ခူၣ်တၢ်အကျါအဃိ, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒီးတၢ်သံတၢ်ဆါဒု ပတဲအလီၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်, ယပၣ်သ့ၣ်ညါလၢပှၤကက့ၤ ဆူတိၤအံၤ အဃိ, နုာ်လီၤလၢပကဆူးကတ့ၤ မၤထီၣ်တဲာ်ကွံာ် ပကျဲပကျိၤလၢာ်ကီးလံ, ပှၤလၢအဂုာ်ကျဲးစၢးက့ၤဒီး က့ၤတသ့အိၣ်တ့ၢ်ဒံး ဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ, စဲးကျိသီၣ်ဒၣ်တနဲးနဲးအဃိ, မ့ၢ်ပပှၤ ခးတၢ်ဧါ, ယပၣ်ခးပှၤဧါ, ပတဲတဘၣ်ကီးဘၣ်, မၤမၤဒီး, ပပှၤလၢအခိးလီၤတိၤတဖၣ်ဒ်တၢ်ကလုၢ်အသိး, မၤကၢ်ကဒီး တိၤလံဧၣ် တဘျီအံၤဝံၤလံသၢၣ်, ပကမၤဒ်လဲၣ်.
ပသကိးတဖုအိၣ်အဂၤ၁၀ ပၣ်ဃုာ်ဒီးနၢဃိ, ထဲဒၣ်ပဃ့ၢ်ကဒံဒံကဒါဒါ,တိၤကၢ်န့ၢ်ပှၤစ့ၢ်ကီးလံ, ပမၤမနုၤမးတသ့လၢၤဘၣ်. လၢတၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသးအပူၤ,ပက့ၤဆၢထၢၣ်လၢထံကျိနံၤ, ဘၣ်ဆၣ်ပမၤမနုၤမးတသ့စ့ၢ်ကီးဘၣ်. အိၣ်အါတက့ၢ်ပှၤပှီၢ်ထံသ့နာ်က့, ကီၤလိာ်ကျိအထၣ်ဃၣ်ဃၣ်အံၤ, အတီၤလဲၢ်ကစီဒီ ဒီးပကပီၢ်လိၤလိၤထဲနီၢ်ကစၢ်, ပကနၣ်ပပီၢ်တဖျိဘၣ်လီၤ. ပတထံၣ်၀ၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်အဂၤမ့ၢ်ဂ့ၤလၢ, ပကပီၢ်ခီဃုာ်အီၤဘၣ်. မ့ၢ်ပဘၣ်က့ၤဆူတိာ်ကၢ်အလီၢ်, ဒီးပီၢ်ခီသန့ၤပသးဒီးတိၤအတၢၣ်တဖၣ်ဧါ. တိၤမ့ၢ်တကၢ်ဒီဘိဘၣ်, ဒီးခီတိၤတ၀ာ်ဒီးပီၢ်တ၀ာ်ဧါ.
ဖဲပဆိမိၣ်တၢ်ဒ်အံၤအခါ, လၢတိာ်အိၣ်အလီၢ်န့ၣ်, ကျိ, စဲးဒီးမီထၣ်သီၣ်သြထုးထီၣ်အါန့ၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤတဘၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးပနါစိၤဃ့ၢ်မှံဆူထံထၣ်တခီလီၤ. ပဃ့ၢ်လီၤတစဲးဖိဒီး စဲးကျိသီၣ်တြထုးဒီးလၢအမဲာ်ညါလီၤ. တမ့ၢ်ပှၤပျာ်လဲၣ်, ယပၣ်တရၢအိၣ်သကုၤတၢ်လီၢ်တပူၤလံနာ်လလဲၣ်. ပဃၣ်ပခိၣ်ဃ့ၢ်ကဒါက့ၤကဒီးဆူးထံခံ, ဒီးစဲးကျိသီၣ်ထီၣ်ကဒီးလၢပမဲာ်ညါတယံၤတဘူးဒီးပှၤန့ၢ်လီၤ. ပအိၣ်ကတီၢ်ကွၢ်လီၤပမဲာဒီးပဒွးတဘၣ်လၢၤဘၣ်. လၢလီၢ်ခံကျိသီၣ်လၢမဲာ်ညါကျိသီၣ်အဃိ, ပဃ့ၢ်ယံၤဒီးကၢၢ်နံၤ, လဲၤအိၣ်ခူသူၣ်ကိာ်ဃာ်လၢတၢ်လီၢ်တပူၤ, မ့ၢ်ကဒီးလၢတကွံကျီးန့ၢ်လီၤ.
ပအိၣ်ကိာ်ဃာ်လၢသကွံကျီးအပူၤဒီနံၤညါ, တအီၣ်ဘၣ်မ့ၤအီၣ်ဘၣ်ထံဘၣ်လၢကျိသီၣ်တဘှ့ၣ်အဃိလီၤ. တဘျီဘျီကျိသီၣ်ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ပှၤဝံၤဒီး,ယံၤထီၣ်ယံၤထီၣ်ပှၤလီၤ. ပဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်မးလၢယပၣ်ကဖီၣ်န့ၢ်မူးဒံးပှၤဒီးကဒီၣ်ပကိာ်န့ၢ်လီၤ . အဃိပပာ်လီၤပသးလၢယပၣ်မ့ၢ်ချုးန့ၢ်ပှၤဒီး, ပတပာ်လီၤစုကဝဲၤဘၣ်. လၢအကကျီပကိာ်ဒ်သိးသိးန့ၣ်, ပကဒုးသံလီၤပသးလၢတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.ပဘူၣ်ဂ့ၤတီၢ်ဘၣ်ဒိၣ်မးလၢဒီနံၤညါ, ယပၣ်တဟဲထံၣ်ချူးန့ၢ်ပှၤအဃိန့ၣ်လီၤ .
တုၤတၢ်ခံးလီၤဒီး, ပကနၣ်တၢ်ယၢ်ခီယၢ်ခီယံာ်ဖးယံာ်ညါဝံၤမး, ပတကျီသကွံဒုၣ်ဘၣ်, မ့မ့ၢ်ပကူာ်ကၢ်ကွံာ်အီၤကယီကယီဝံၤ ယိးထီၣ်လဲၤကွၢ်တၢ်ဆူထံကျိန့ၣ်လီၤ. ပပိာ်လိာ်ပခံဒ်အံၤအခါ, ပသကိးဖိလၢအလဲၤလၢညါတုၤဆိလၢကၢၢ်နံၤတဂၤ, ကိးထီၣ်ဖုး လၢအကလုၢ်တဘီအဃိ, ပကွံာ်လီၤပသကွံဒုၣ်တဖၣ်ဒီးဃ့ၢ်ကဒံကဒါဘၣ်သကိးဝဲလီၤ . တၢ်တဂၤပသးတအိၣ်လၢပလိၤလၢၤဘၣ် . ပဆိ ကမိၣ်လၢကျိကပိၢ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ . ပတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တခီမ့ၢ်လၢအဝဲတိနိၣ်ယပၣ် မ့တမ့ၢ်အဝဲကိးဖုးနါစိၤအဃိ, ယပၣ်ကနၢ်ဟူန့ၢ်ပှၤန့ၣ်လီၤ.
ပသကိးပှၤအဂၤ ၁၀, ပှၤပီၢ်ထံတသ့အိၣ်ထဲတဂၤ အဃိ, ပပီၢ်ခီမၤစၢၤလိာ်ပသးဒီးပဖျိဆူဘးခီလီၤ . တၢ်ဂုၤတၢ်ဂၤပစိာ်မ့ၢ်တသ့နာ်သက့, ပစုကဝဲၤဒီးအသၣ်န့ၣ်ဖဲပစိာ်န့ၢ်န့ၤ ပစိာ်ဃုာ်ပဝဲလီၤ. လၢဘးခီန့ၢ်ပထံၣ်လိာ်က့ၤပသးဒီးပသကိးအဂၤတဖု, အဝဲသ့ၣ်အိၣ် ၂၇ ဂၤန့ၣ်လီၤ . အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး, ပီၢ်ခီထံ လၢအဂၤတတီၤဒ်ပဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပဝဲအဂၤ ၁၀ န့ၣ်သုးသရၣ်တပ့ျခံပ့ျဒၣ်လဲာ်မးတအိၣ်ဘၣ် .
တဘျီအံၤ ပပာ်ဖှိၣ်လိာ်ပသး ဒီးပအိၣ်ခဲလၢာ် ၃၇ ဂၤန့ၣ်လီၤ, ပှၤ ၃၇ ဂၤန့ၣ်, ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်, နီၢ်ဂံၢ် ၂ ပၣ်, နီၢ်ဂံၢ် ၃ ပၣ်, နီၢ်ဂံၣ် ၇ ပၣ်ဒီးပဝဲနီၢ်ဂံၢ် ၄ ပၣ် အါတက့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပစုကဝဲၤအိၣ်ဒံးကိးဂၤဒဲးလီၤ, မ့မ့ၢၠပမီထၣ်ဖိ ခံစုမုၢ် တအိၣ်ဘၣ်လီၤ .
စးထီၣ်လၢမိးပလ့ၣ် ပဟဲက့ၤမးကီကီခဲခဲတဆီတဆီလီၤ. ပတၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်ပကလူၤချုးထီၣ်က့ၤ, ပသုၢ်မုၢ်လၢအဂုၤတ့ၢ်လံအခံတဖၣ်, အခံန့ၣ်လီၤ . ပနာ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကက့ၤအိၣ်, ဒီးကခီၣ်ဝဲဖဲပကိန့ၣ်လီၤ. လၢအဝဲသ့ၣ်အလီၢ်ခံလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲခိၣ်န့ၣ်, ယပၣ်သုးမုၢ်ထီၣ်ကီးဒၣ်ရုၢ်ရုၢ်န့ၣ်လီၤ .
ပဝဲတခီ, ယပၣ်သုးမုၢ်ထီၣ်လၢလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲခိၣ်အဃိ, ပဘၣ်ပဒ့ၣ်ဟးဒၣ်လၢစံာ်ခိၣ်ဖျီပူၤဒီး, ပဟးအါတက့ၢ် မုၢ်နၤခီလီၤ. ပစံးဘျုးဘၣ်ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်လၢအဒုးအီၣ်ဒုးအီဒံးပှၤန့ၣ်လီၤ . ပဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်, ပဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဒီးပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, တၢ်သံတၢ်ပှၢ်အဃိ, ပသးတဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးကဲၣ်ဆိးဘၣ်, ပသးအသဟီၣ်စၢ်ဒိၣ်မးလီၤ . ပပာ်ဆူၣ်သကိးပသး သနာ်က့, အါတက့ၢ်ပသးဟးဂီၤ, ဒီးပှၤအါတက့ၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်န့ၣ်လီၤ .
နၢဃိတဂၤ ဒ်ယစံးတ့ၢ်အသး, မ့ၢ်ပှၤအဒူတဂၤ သနာ်က့, မ့ၢ်ပှၤအဒူလၢအတပလီၢ်အသးတကလုာ်န့ၣ်လီၤ . ယဘၣ်ယိၣ်ထဲလၢ ကဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဘၣ်ဖုး တနံၤနံၤလီၤ. တုၤမ့ၢ်ပလီၤဘှံးလီၤတီၤ သူၣ်ဟးဂီၤ သးဟးဂီၤ န့ၣ်မၤထီၣ်ဒၣ်ဝဲအထါ, ပၢ်အဖိခွါတဂၤဃီန့ၣ်ထီဘိလီၤ .
ဘၣ်ဃး တၢ်ဒူတၢ်ဃိၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ယတဲလီၤယဂ့ၢ်အလီၢ်တအိၣ်ကီးပျာ်လဲၣ်, ယဒူမ့ၢ်ဂ့ၤယသုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်တမိၣ်တဲယသးဘၣ်, ယမ့ၢ်တဲလၢယသုၣ်ဒီးပှၤကနာ်ယၤဒံး, မ့မ့ၢ်ယမ့ၢ်ဒူဒၣ်လဲာ်န့ၣ် ယမ့ၢ်တဲလီၤယသးလၢယဒူဒီးပှၤကစံးဒါခီလၢယပြတၢၤလီၤယသးန့ၣ်လီၤ . ယတတဲလီၤယဂ့ၢ်တနာ်က့, ယနၢ်ဟူထီဘိနၢဃိ, ကၢၣ်ကီၣ်ယဂ့ၢ်တဲဝဲ, “အါဖျိတဂၤ ပှၤဒူဃးဃ့နၤဧၢ, အဝဲဒူလၢတၢ်ကူၣ်သ့တကလုာ်, တမ့ၢ်အဘံၣ်မဲာ်ဒူတကလုာ်ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ . အဝဲအံၤ မ့ၢ်ဒၣ် နၢဃိအတၢ်တဲလီၤ, တၢ်လၢနၢဃိန့ၣ် ဒ်သုသ့ၣ်ညါအသိး, တမူာ်တနီၢ်တၢ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်, အဃိသုမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးနာ်ဒီးနာ်, သုမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိးနာ်ဒီးဆိလီၤ .
မုၢ်တနၤ, ပဟးဒီနၤညါ ဒီးဖဲ မုၢ်ဘူး ကဆ့ၣ်န့ၣ် ပတုၤဃီၤ လၢဝ့ၢ်တကူၣ်မါတလ့အလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲ ဒီးပအိၣ်ကတီၢ်လီၤ . ကျဲမုၢ်အဝဲအံၤ ယပၣ်လ့ၢ်ထီၣ်လ့ၢ်လိၤတခီလံ, ကလဲၤဝီၤ ဝ့ၢ်တကူၣ် စ့ၢ်ကီးဧၣ်သၢၣ်, ဝံၤဒီး လၢတၢ်တမုၢ်လၢ်အပူၤ, ပှၤတဲကဒီးပှၤလၢ ဝ့ၢ်ပကိလီၤဆူ ယပၣ်အစုပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကီဘၣ်ကဒီးပှၤလံ, ပစံးပသါလူၤချုးထီၣ်ပသကိးအခံ ဒီး ခဲအံၤပကိလီၤကဒီးလံ, မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကက့ၤခီၣ်ဒီးဝဲဖဲလဲၣ် .
ပခီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲ လၢမုၢ်ဆါခီတဘူၣ်အဃိ, ပကွၢ်အိၣ်ခူသူၣ်တယံၤတဘူးဖဲမုၢ်ဆါခီအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ .ဖဲန့ၣ်အခါ မျီာ်သီၣ်သြထုးလၢကလံၤစိးတခီကမ့ၢ်ပကိဒီးတီအူအဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. တချုးပခီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲဒံးဘၣ်အံၤ, ဟီၣ်ပဒၢ်စီၤဒူ ဒီးအသကိးအဂၤခွံ ဂၤ, ပှၤလၢထံထၣ်စွ့တခီခဲလၢာ်, တဲပှၤလၢသါကက့ၤက့ၤ ဆူသါဒူသါသဝီန့ၣ်လီၤ. တဲဝဲ, တၢ်ဘျူးတအိၣ်လၢၤဘၣ်, ကီၤလၤဃ့ၢ်လံ န့ၣ်လီၤ . ယၤဒီးနၢဃိခံဂၤပမ့ၢ်ပှၤလၢထံထၣ်စွ့သနာ်က့, ပတအဲၣ်ဒိးက့ၤဘၣ်, မ့မ့ၢ်ပကဂုာ်ကျဲးစၢးလူၤချုးထီၣ်ဒၣ်ပသကိးအခံန့ၣ်လီၤ. အဃိပအိၣ်တ့ၢ် ၂၇ ဂၤ လီၤ.
ယၤတဂၤ စးထီၣ် လၢပဃ့ၢ် မိးပလ့ၣ်န့ၣ်, ယအိၣ်တဆူၣ်အါအါဘၣ်, ယဘၣ်ဟဲက့ၤမးနးနး ကျံၤကျံၤလီၤ . နၢဃိကွၢ်ယၤဂ့ၤမး, ဒီးတဘျီဘျီဝံစၢၤဒၣ်လဲာ်ယကျိန့ၣ်လီၤ . ပက့ၤလူၤပိာ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲလိၤလိၤတဘူၣ်ဘၣ်အဃိ ပပာ်သကိးပသးလၢပကလဲၤလိၤလိၤဆူမုၢ်နုာ်တကပၤ ယံၤဒီးယပၣ်ဝံၤက့ၤကဒုသန့ၤပသး လၢမုၢ်နုာ်ကစၢၢ် ပကိရိမးကစၢၢ် တဆီတဆီ တုၤလၢပသုးမုၢ် အအိၣ်အလီၢ်တပူၤပူၤန့ၣ်လီၤ .
ဟါခီတၢ်ခံးလီၤဖဲယပၣ်အတၢ်လ့ၢ်ထီၣ်လ့ၢ်လိၤလီၤတဲာ်တူာ်အခါပခီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲဆူဘးခီ ဒီးပလဲၤထီၣ်သီတနၤကျၢၤလိၤလိၤဆူမုၢ်နုာ် တခီလီၤ . မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤ ပတုၤလၢပကိရိမးကစၢၢ်ခီၣ်ထံးသဝီဖိတဖျၢၣ်လီၤ . ပတမံဘၣ်ဂဲၤဘၣ်လီၤဘှံးလီၤတီၤအဃိ အိၣ်ဘှံးလၢသဝီဖိန့ၣ်လီၤ .
သဝီဖိအံၤတအိၣ်လၢတၢ်ဒုးအကျိၤအကျဲအဃိ ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်တဃ့ၢ်တဟးနီတဂၤဘၣ် တကးဘၣ်, ဒူသဝီအဂုၤအဂၤလၢလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲခိၣ်တနီၤနီၤဟဲဃ့ၢ်အိၣ်ကဒု သန့ၤအသးဒၣ်လဲၣ်လီၤ . ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်တဲပှၤလၢ ယပၣ်တဟဲဟး နီတဘျီဘၣ်, မ့မ့ၢ် လၢလာ်တခီန့ၣ်, ပူၤကွံာ်တသီခံသီအံၤ, ယပၣ်သုးမုၢ်ဟဲခိးလီၤတၢ် တုၤလၢရိမး စၢၢ်ခီၣ်ထံးလီၤ . ဘၣ်တဘၣ်မ့ၢ်လၢအကခိးလီၤကီၤလၤသုးဖိလၢဝ့ၢ်တကူၣ်တဖၣ်အကျဲန့ၣ်လီၤ .
ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်, တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢ ဒုးအီၣ်ဒုးအီပှၤ ဂ့ၤဂ့ၤ ဘၣ်ဘၣ် န့ၣ်လီၤ . ပမံဖဲသဝီဖိန့ၣ်တနၤလီၤ. ဒီနၤညါ မျီာ်သီၣ် လၢလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲခိၣ်, ကမ့ၢ်ဖဲတီအူအဖီလာ် တပူၤပူၤန့ၣ်လီၤ . မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ပှၤသဝီဖိတဲပှၤ လၢသါနၢ်ဟူကီၤလၤ မၢ တရူးသုးမုၢ်ဟဲလီၤခီၣ်ဆၢယပၣ်ဖဲတီအူအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ . တရူးကခီၣ်သံခီၣ်ဟါမၢ်အသးဖဲတီအူန့ၣ်လီၤတဲဝဲ .
ပနၢ်ဟူတၢ်ကစီၣ်အံၤ ဒီးပသးဟဲခုထီၣ်မးလီၤ . ပသ့ၣ်ညါလံလၢ ပသကိးတဖၣ်အိၣ်ဖဲတီအူန့ၣ်လီၤ. အဃိပကက့ၤလူၤပိာ်ကစၢၢ်သရ့ၤထံးအံၤ တဆီတဆီ, ဒီးပကနုာ်လီၤလၢတီအူန့ၣ်လီၤ.
(ထုးထီၣ် ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ စီၤကၠၢဘီနၢ် (ချၢၣ်လၣ်သဝီ, တီအူ) အတၢ်ကွဲး “ဆၣ်သၢဖျၢၣ်ဒီးဆၣ်ကဆီ” လံာ်တၢ်တဲအပူၤ)
ကီၢ်အဲကလံးဂဲၤလိာ်တတဲာ်ကတီၤ ထီၣ်အတၢ်ပၢသ့ၣ်တဖၣ်အံၤသနၣ်က့, မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကတဲာ်ကတီၤပစုၢ်ပတ့ၤအဃိ, အခံဟိဒၣ်တၢ်လီၤ. မုၢ်နုာ်တထီကၠၢမနံၣ်ထၢၣ်တံၢ်အီၤန့ၣ်, ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဝဲလၢာ်ဂံၢ်ညါလီၤ. ပဝဲဒၣ်လၢကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ပူၤတဖၣ်, ပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်လၢမ့ၢ်ပဒုးဘၣ်တၢ်ဆံးယံာ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.ပနၢ်ပၢၢ်လၢတၢ်တဘျီညါအံၤ, လီၤဂာ်ပတပူၤဒီးတၢ်ဒုတၢ်ယၤလၢၤဘၣ်လီၤ.
တနံၤတခီၣ်ပဝဲဒၣ်ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်ဒိၣ်နီၣ်ဂံၢ်(၄)အိၣ်အါလၢမါတလ့န့ၣ်, ပဒိးန့ၢ်တၢ်ကစီၣ်လၢပဘၣ်ထီၣ်တၢ်မၤလိ camp ဒ်ပစံးတၢ်အသိးပထီၣ်မၤလိပသးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤလၢခိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဖျါအသိး, ပနၢ်ပၢၢ်လၢတၢ်ကဆှၢပှၤဆူထံဆၢကီၢ်ဆၢမုၢ်ထီၣ်တကပၤတပူၤပူၤန့ၣ်လီၤ.
စှၤသီအလီၢ်ခံပထွးထီၣ်လီၤ. ပကထွးဆူလဲၣ်. တၢ်လီၢ်တခီတသ့ၣ်ညါဘၣ်. သနာ်က့ပလ့ၣ်မ့ၣ်အူအခိၣ်လီၤဆူကီၢ်ပယီၤလာ်ခီန့ၣ်လီၤ. ပဟဲက့ၤလီၤတဆီတဆီ, တုၤလၢတီအူဒီး, ယဆိကမိာ်လၢမ့ၢ်ကဆှၢပှၤဆူယူတရၣ်ကီၢ်ဆၢ, ခီဖျိတီအူ, မိၤခံကျဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တမ့ၢ်ဘၣ်. ပလ့ၣ်မ့ၣ်အူအခိၣ်လိၤကဒီးဆူလာ်ခီလီၤ. ပတုၤလၢပကိတဘျီပလ့ၣ်မ့ၣ်အူအခိၣ်လိၤဆူမုၢ်ထီၣ်မီၢ်လမၠဲၢ်တကပၤလီၤ. တၢ်ဆှၢစဲဃဲၤပှၤဆူဝ့ၢ်မီၢ်လမၠဲၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပတအိၣ်ဘၣ်လၢဝ့ၢ်ပူၤဘၣ်. ပှၤပာ်ပှၤလၢဝ့ၢ်အချၢရီဘၢၣ်ခၠီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အကျါ, တဘျုးညါန့ၣ်လီၤ.
တဘျီအံၤဝ့ၢ်မီၢ်လမၠဲၢ်အပူၤ သုးမုၢ်သံၣ်ဘိဟဲတုၤဖှိၣ်အါမးလီၤ. ကီၤလၤသူဒီးကီၤလၤဝါသုးဖိ, ဟဲတုၤဃုာ်ဒီးမျိာ်သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ပကွၢ်တၢ်အံၤပဂံၢ်ပဘါထီၣ်ကစီဒီလီၤ. ပတထံၣ်ဘူတၢ်ဒုးတၢ်ယၤနီတဘျီဘၣ်အဃိ, သုးဖိဂီၢ်မုၢ်ဂီၤပၤထဲအံၤညါ ပဆိကမိၣ်လၢမတၤကနၢၤပှၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, သုးဖိခဲလၢာ်မး, ကအိၣ်ဒံးဒၣ်လွံၢ်ကထိ, ယဲၢ်ကထိဃၣ်ဃၣ်လီၤ. လၢထံကီၢ်တဘ့ၣ်အတၢ်ဒုးလိာ်ယၤလိာ်အပူၤ, တၢ်အဝဲအံၤမ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ဆံးကိာ်ဖိန့ၣ်လီၤ.
ဖဲပလဲၤအိၣ်လၢမီၢ်လမၠဲၣ်အကပိာ်ကပၤရီဘၢၣ်ခၠီအခါ, ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤတအိၣ်ကီးဘၣ်. မံအီၣ်မံအီၣ်ကီးလီၤ.
မုၢ်တနံၤပဝဲဒၣ်နီၣ်ဂံၢ်(၄)ပထါလယၢၣ်, လၢအအိၣ်လၢမီၢ်လမၠဲၢ်အခိၣ်အဃၢၤ ရီဘၢၣ်ခၠီၣ်တဖၣ်,ပဘၣ်တၢ်ဆှၢပှၤဆူကီးကရ့း, မၠးဝဒံၣ်အကျဲန့ၣ်လီၤ. ကျဲအံၤမ့ၢ်သိလ့ၣ်ကျဲလၢကစၢၢ်ခံကလိလိၤ,ြတီၤခိၣ်ြတီၤလာ်ကီကီခဲခဲ, လီၤပျံၤလီၤဖုးဒိၣ်မးလီၤ. ကီးကရ့းဒီးမၠးဝဒံၣ်အဘၢၣ်စၢၤတၢ်ပာ်လီၤပှၤတဆီတဆီ, တုၤလၢကၠီးတဲၣ်ကီၢ်ဆၢလီၤ. ယနာ်လၢသုးမုၢ်လံွၢ်ကထိဃၣ်ဃၣ်ဟဲအိၣ်ခိးလီၤတၢ်ဖဲကျဲအံၤလီၤ. ပတအိၣ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်တပူၤဃီယံာ်ယံာ်ဘၣ်. တနွံခံနွံတဘျီပဘၣ်လဲလိာ်ပလီၢ်ကဒဲကဒဲဒီးသုးမုၢ်အဂၤတဖၣ်လီၤ.
လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၈ သီ ၁၉၄၁ နံၣ်အနံၤနၢဃိတဲခူသူၣ်ယၤလၢပှၤတဲသါဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၇ သီန့ၣ်ကီၢ်ယပၣ်ဘိးဘၣ်လီၤတၢ်ဒုးဒီးအဲကလံး,အမဲရကၣ်လံ, အဃိ, မုၢ်ထီၣ်တကပၤအံၤ, တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လံန့ၣ်လီၤ. လၢ်ခံဒီးပသုးခိၣ်သုးနၢ်တဲဘၣ်စဲဃဲးပှၤဒ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ,ဒ်ပမ့ၢ်အဲကလံးတၢ်ပၢအသုးဖိအသိး,တဘျီအံၤပကဒုးဘၣ်တၢ်သပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီအံၤ,စှထီၣ်လၢယူတရၣ်ကီၢ်ဆၢဒီးကီးတရံး,မၠးဝဒံၣ်အကျဲဒီဘိ,သုးအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတၢ်ဂဲၤအါထီၣ်,ဒီးပဂဲၤလိာ်ကတဲာ်မတီၤထီၣ်သးဂ့ၤထီၣ်ဂ့ၤထီၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ယပာ်အကဘီယူၤဟဲလၢယူတရၣ်တခီ,ယူၤခီလၢပဖီခိၣ်ခဲအံၤခဲအံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်တမၤအသးနီတမံၤဒံးဘၣ်. တၢ်ဒုးန့ၣ်မၤအသးဒ်လဲၣ်,ပဃဲၤတဘၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယၤတဂၤလၢအပူၤကွံာ်ဒ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤအသိး,ယဘၣ်ယိာ်တစဲးတစဲးလၢပဒုးတၢ်ဒီးပကသံဘၣ်ဖုးလီၤ. လီၤဂာ်လၢယသံတမုာ်ဒ်ဘၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤတဘျီလၢလ့လ့ၣ်တဂၤအဃိ,ယကနၣ်ယမ့ၢ်သံန့ၣ်ကမုာ်တခီလီၤ. မ့ၢ်ဘၣ်ဒုးတၢ်ဒီးဒုး,မ့ၢ်ဘၣ်သံဒီးသံဆါန့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်ချၢတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်လၢယဂီၢ်တအိၣ်လၢၤနီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်သံလၢပသံဝံၤပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးမူထီၣ်က့ၤသ့တကလုာ်မ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်ဖုးန့ၣ်,ယသံတကဲကဒီးဘၣ်. ဘၣ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်ယသံဝံၤယမူထီၣ်ဒီး,ယတထံၣ်ဘၣ်ကးလ့လ့ၣ်လီၣ်အသးတမဲးဒဲးလၢဂ့ၤထူအသိးန့ၣ်ယကွၢ်တမုာ်ဘၣ်. ခဲအံၤတဘျီတၢ်မိၣ်သံယသးတၢ်သံလၢပသံ,ပနၢအုၣ်,ပဃံကျၣ်ဒီးပကဲထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ကမူၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မုၢ်တနံၤကီၢ်ရခါသုးဖိတဖုဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူမၠးဝဒံၣ်,လၢကလဲလိာ်ပပှၤတနီၤလၢန့ၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်တမီၢအလီၢ်ခံဘၣ်တနံၤ,ကဘီယူၤဟဲသီၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. တသီၣ်ဒ်သိးအခီထီၣ်ခီလီၤလၢပဖီခိၣ်ထီဘိအသိးဘၣ်. တနံၤအံၤသီၣ်ဒ်သိးယူၤတရံးဝ့ၤဝီၤအသိးလီၤ.
ပဂဲၤဆၢထၢၣ်ကွၢ်သကိးဒီးပထံၣ်စဲဃဲးကဘီယူၤတၢၤဝ့ၤဝီၤလၢအယံၤဒီးအပှၤအါဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီအံၤပထံၣ်လၢထိလီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်လီၤလံ. ဒီးဖဲပကွၢ်ကီအီၤမုာ်မးန့ၣတၢ်ပိၢ်တြထူးထီၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ထိလီၤကဒီးလံ. ပိၢ်ထီၣ်ကဒီးလံလီၤ. ပသ့ၣ်ညါလၢကဘီယူၤဟဲမၤပပှၤလၢအအိၣ်လၢပမဲာ်ညါတဖၣ်န့ၣ်လံလီၤ. တဘျီအံၤခးလီၤဝဲစဲးကိျလံ. တီၤတီၤရီၤတီၤရီၤ,တီၤရီၤရီၤ,ခးလီၤစဲးကျိအဆၢတလီၤတဲာ်တူာ်လၢၤဘၣ်.
ယံၤဒံးဒီးပှၤသနာ်က့, တၢ်ကလုၢ်လီၤလၢပဘၣ်အိၣ်လၢတၢ်ကျိၤပူၤလီၤ. ပကွၢ်ကီမုၣ်ဒၣ်ကယၢာ်, ပသးကမိၣ်စံးအသးတစဲးစဲးလီၤ. ပှၤတနီၤနီၤတၢ်တမၤဒၣ်လဲာ်ပှၤဒံးမးန့ၣ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်အိၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲမးတဘၣ်ဘၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်သီၣ်တြထုးဒံးဒၣ်တၢ်လၢအယံၤဒ်အံၤအခါ, ကဘီယူၤ ၉ ဘ့ၣ်ဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢပစုထွတခီ, ယူၤလိၤလိၤဆူပအိၣ်လီၤ, တဘျီအံၤပတကွၢ်လၢၤကဘီယူၤအဂၤတရၢလၢအမၤတၢ်လၢအယံၤဒီးပှၤန့ၣ်ဘၣ်. ပကွၢ်မးအဟဲဆူပအိၣ် ၉ ဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဆိမိၣ်လၢတၢ်အံၤမ့ၢ်ကဟဲမၤပှၤဧၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ခိးကွၢ်ဒ်အံၤအခါ, ဟဲယူၤဘူးထီၣ်ဘူးထီၣ်, တုၤလၢပဖီခိၣ်ဒီးခီဖိျပှၤလီၤ. ပသါထီၣ်သါလီၤက့ၤမးဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးတခါ, ပထံၣ်လၢကဘီယူၤ ၉ ဘ့ၣ်န့ၣ်ခီဖျိကွံာ်ပှၤသနၣ်က့, တဘျီအံၤတရံးက့ၤအခိၣ်, ယူၤတရံးပအိၣ်တၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. သတူၢ်ကလာ်ပထံၣ်လၢထိခိၣ်လီၤလာ်လီၤသၢဘ့ၣ်တဘျီဃီ, တၢ်ပိၢ်သြထုးဝးတရံးပှၤလီၤ. ပကွၢ်ထီၣ်တၢ်တဘူၣ်ဒီးပတထံၣ်တၢ်နီတမံၤလၢၤဘၣ်. ဟီၣ်ခိၣ်ဖှံပှၤ, သ့ၣ်ဒ့ဝၣ်ဒ့လီၤတဲာ်လၢပလိၤဒီးဖၣ်ဆါခုၣ်လံလူမးတဘီလီၤ. ကဘီယူၤအသီၣ်, သီၣ်လီၤဆီထီၣ်ကးလံ. သီၣ်စူဒိၣ်ထီၣ်ဒီးတၢ်ပိၢ်သြထုးကးလံ, တဘျီအံၤဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်မးလၢပှၤလီၤ. ကလံၤဆီၣ်မးပှၤဟူၣ်ကနာ်လီၤ. တၢ်တဂၤပဆိကမိၣ်တၢ်မနုၤမးတချုးဘၣ်. ပဆိကမိၣ်ဒၣ်ထဲလၢကဘၣ်ယၤဆံးယံာ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကဘီယူၤ ၉ ဘ့ၣ်တရံးဝ့ၤဝီၤလာ်ပှၤယံာ်တတီၤဖိညါဝံၤမးယူၤအခိၣ်လိၤဆူယူတရၣ်ကီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်လၢပမဲာ်ညါယံၤဒီးပှၤ,ဒီးလၢပလီၢ်ခံယံၤဒီးပှၤန့ၣ်,တၢ်ပိၢ်သြထုးဒံးဒၣ်အူၣ်,အူၣ်လီၤ.စဲးကျိအသီၣ်စ့ၢ်ကီးတကတၢၢ်ထီၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကဘီယူၤ ၉ ဘ့ၣ်သ့ၣ်ညါပအိၣ်အလီၢ်ကစီဒီ,မီၤတမံၤထဲလၢတ့ၢ်လီၤတၢ်တလိၤလၢပဖီခိၣ်တစဲးဧိၤလီၤ.ပကပိာ်ကပၤန့ၣ်သ့ၣ်ကၢ်ဝၣ်ဃံၤဟီၣ်ခိၣ်ဟဲထီၣ်လၢအလဲတဘီလီၤ.
လၢပဖီခိၣ်ကဘီယူၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်သနၣ်က့,ပဘၣ်ယိာ်လၢကဟဲမၤဒ်ပှၤအဃိ,ပတဟးထီၣ်လၢပလီၢ်ဘၣ်. ပအိၣ်ကိၣ်ဃးဒ်ဒၣ်တၢ်လီၤ. ပှၤတနီၤနီၤကနိးဒံးဒၣ်အဖၢန့ၣ်လီၤ. မၤမၤဒီးဟဲယူၤဖုၣ်လီၤဒီးတၢ်ပိၢ်ထီၣ်-
တီၤတီၤတီၤ-ရီၤ-တီၤတီၤတီၤ-ရီၤ-ရီၤရီၤ-ရီၤရီၤ.
စဲးကျိးနၤဧၢ,စဲးကျိ,ပှၤမၤစဲးကျိ,အါ,တခါအံၤမးလီၤပျံၤဒိၣ်တက့ၢ်ဟ့း-တရီၤ-တရီၤ-ရီၤရီၤရီၤ-ရီၤ-
ကဘီယူၤသၢဘ့ၣ်ယူၤတရံးခးပှၤသၢဝီညါလီၤ.ကိျသၣ်ဟဲဘူးယၤတဘျီကီး,ဟဲလၢနဃိယကဆူးလီၤ.ဟဲခူၣ်ဆဲတရီာ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒ်ဆးစဲအသိးလီၤ.တၢ်တဂၤယမဲချံတကျိာ်ဘၣ်ယသး,ဒီယသ့ၣ်နီၣ်ယမိၢ်ချုးစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.နၢဃိပာ်နံၤအသး,ဘၣ်ဆၣ်အမဲာ်အသွံၣ်တအိၣ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်.
တၢ်လီၢ်တတီၤ လၢပအိၣ်န့ၣ်, တၢ်လာ်ပှၤထဲအံၤသနာ်က့ ပတဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနီတဂၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ပှၤအိၣ်လၢ ပမဲာ်ညါပလီၢ်ခံန့ၣ်, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအိၣ်ဝဲလီၤ. လၢဟါခီလီၤ တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်က့ၤလံသနာ်က့, ပသးအသဟီၣ် စၢ်လီၤဘၣ်အသးလံလီၤ. ပဆိမိၣ်လၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤန့ၣ်ဒ်အံၤ လီၤဧါ, ဘၣ်ဆၣ်ပတဒုးဒံးတၢ်ဘၣ်, အိၣ်ဒၣ် တၢ်ဒုးဒံးဒၣ်ပှၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်ကမၤအသးဒီးပှၤဒ်လဲၣ် ယဲယဆိကမိၣ်ဘၣ်ဖဲယသွံၣ်ခုၣ်အခါအဃိဧါတဲတဘၣ်ဘၣ်, ယကမိၣ် ပျံၤထီၣ်ယသးတၢ်တစဲးစဲးန့ၣ်လီၤ. တဟါအံၤ ပတမၤသီၣ်မၤသဲတၢ်လၢၤဘၣ် ပတ့ၤအီၤဖီအီၣ် ကစုဒုဝံၤ အိၣ်လၢတ၈ၤ အလီၢ် တဂၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ကတိၤတၢ်ဒီးပကတိၤတၢ်ကသွံကီးလီၤ. ယတဲဘၣ်နၢဃိလၢ ပှၤတအိၣ် တီၣ်ထီၣ်ပလီၢ်နီတဂၤဘၣ်, တဘျီအံၤပကတီၣ်ထီၣ်ဒၣ်ပသးဒၣ်ဝဲလီၤ. ပကဒုးပၠးအီၤတၢ်ဒီး, ဘၣ်တဘၣ်ပကသံကီးလီၤ, ပမ့ၢ်သံဒီး, နၤယၤဆၣ်တဖျၢၣ်အစှၤကတၢၢ်သၢၣ်နၤ, နၢဃိတဲဝဲ, “ဘၣ်တဖျၢၣ်သါမၤမနုၤလဲၣ်, ဆၣ်သၢဖျၢၣ်သၢၣ်နၤ” န့ၣ်လီၤ.
နၢဃိတဂၤ ဒ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအသိး, လၢအလီၢ်အလီၢ်န့ၣ် ပျံၤတၢ်သနာ်က့, မ့ၢ်ပှၤအဒူတဂၤလီၤ. သ့ပာ်အသး ဂၢၢ်ဂၢၢ် ကစီဒီလီၤ, ခဲအံၤတဘျီအဝဲ တုၤမ့ၢ်ဆ့ၣ်နီၤ လီၤ သကိးပှၤန့ၣ်, မၤထီၣ်ဝဲအထါဖိတဆၢလီၤ, ထါဖိတဆၢအံၤမ့ၢ်အနီၢ်ကစၢ်ကူၣ်ထီၣ်မၤဝဲလီၤ, အထါန့ၣ်ဒ်အံၤ-ပၢ်အဖိခွါတဂၤဃီ မူတဘျီဒီးသံတဘျီ
သံတဘျီ ပူၤတစိၤသး ခံဘျီတသံလၢၤဘၣ်ခွါ တသံဘၣ်မ့ၢ်မူဒံးဒီး ဆၣ်သၢဖျၢၣ်န့ၣ်ခွါကထီၣ်, န့ၣ်လီၤ.
အိၣ်ကဒီးတဟါ တၢ်ကလုာ်ဟဲလၢတၢ်ကစီၣ်အပူၤလၢပကအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးဒီးဆိးသီန့ၣ်လီၤ. သုးဖိကိးဂၤဒဲး ဘၣ်ဝံဃာ်အထၢၣ်, ကျိသၣ်, ထံဒၢ ဒီးဘၣ်စိာ်ဃာ် အစုကဝဲၤစုာ်စုာ်န့ၣ်လီၤ. တုၤဃီၤမုၢ်နၤခီ ၁၂ နၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် တၢ်ကစီၣ်ဟဲလၢသုးတၢ်မဲာ်ညါတဖၣ်ခီၣ်ဆၢဒုးလံလီၤ.
သူမှံထံကျိမ့ၣ်ထံကျိဖိတဘိလၢအနီၤဖးလီၤ ယူတရၣ်ဒီးကီၢ်ပယီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်မၠးဝဒံၣ် ဝ့ၢ်ဖိအိၣ်စ့ၢ်ကီးတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပအိၣ်ခဲအံၤန့ၣ်ယံၤဒီး မၠးဝဒံၣ်အမံးလး ၃၀ ဘျဲၣ်ဘျဲၣ်ဒံးလီၤ.
ပတနၢ်ဟူတၢ်သီၣ်တၢ်သဲနီတမံၤဒံးကီးဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်မၤအသးဒ်သိးတၢ်လၢပဆိကမိၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်တ့ၢ်အီၤတမံၤ, တဘျီအံၤ တုၤအိၣ်ပှၤလံန့ၣ်လီၤ, တဘျီအံၤ ယပၣ်ဟဲလံ, ဒီးဟဲလၢခိဝံၤဒီး, ဟဲဆူကျဲလၢ ပအိၣ်ခိးလီၤတၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တတုၤဒံးပှၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ကတုၤလီၤ, ပကဒုးဘၣ်တၢ်လီၤ, မ့ၢ်ကမၤကီးအသးဒ်လဲၣ်,ဖးဖီမုၢ်ပူၤ ကွံာ်တၢ်ကစီၣ်ဟဲကဒီးတခါလံ, ဃဲၤဝဲသုးလၢတၢ်မဲာ်ညါတဖၣ်သဘံၣ်ဘုၣ်လၢာ်လံ, ခီၣ်တန့ၢ်ဘၣ်, ယပၣ်ဟဲနုာ်လီၤ လၢအကထိ ကလးတခီလီၤ. မၤမၤဒီး တၢ်ကစီၣ်တဲကဒီးလၢ ပှၤကိးသုးလၢတၢ်မဲာ်ညါတဖၣ်တဟူလၢၤဘၣ်, တဟူလၢၤဘၣ်န့ၣ်, အခီပညီဃ့ၢ်လၢာ်လံသၢၣ်, မ့ၢ်တဲကတုၤပှၤလီၤနဲာ်, ဖဲပနၢ်ဟူတၢ်ဒီးပအိၣ်ခိးလီၤတၢ်လၢတၢ်သးကဒံဒံ ကဒါဒါအပူၤဒါအံၤအခါ, တၢ်ကစီၣ်လၢခံကတၢၢ်တခီတဲပှၤလၢပဘၣ်ဂုၤပခံလီၤ, ပတဒုးဘၣ်တၢ်ဒံးဘၣ်, ဘၣ်ဂုၤကဒီးပခံ, ဘၣ်ဂုၤဆူလဲၣ်, ပတဲတဘၣ်ဘၣ်, သနာ်က့, စံးဂုၤပခံဒီးပဂုၤဒၣ်ကျဲလၢပဟဲန့ၣ်လီၤ.
တဘျီအံၤ အိၣ်ဒၣ်ထဲပဂုၤဂုၤပခံတဆီ, တဆီ, တုၤလီၤလၢဝ့ၢ်မီၣ်လမၠဲၣ်အကပၤလံန့ၣ်လီၤ, တဘျီအံၤပဆိကမိၣ်လၢပကဘၣ်ခီၣ်ဆၢယပၣ်ဖဲမီၣ်လမၠဲၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ, ဖဲန့ၣ်အခါတၢ်ကစီၣ်ဟဲကဒီး ပှၤလၢမီၣ်လမၠဲၣ်, ရ့ၣ်အကျဲယပၣ်ဟဲစ့ၣ်ကီး ကျဲတဘိန့ၣ်လံလီၤ, အဃိမီၣ်လမၠဲၣ်ဝ့ၢ်မး, ပတက့ၤနုာ်ဘၣ်လၢၤဘၣ်, တၢ်ကလုၢ်လီၤတဘျီဃီလၢပကဘၣ်က့ၤဆူ၀့ၢ်သထူၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပတုၤဝ့ၢ်သထူၣ်န့ၣ်, ပဝဲဒၣ်နီၢ်ဂံၢ် ၄ ပထါလယၢၣ် ပတပှဲၤလီၢ်ပှဲၤစးလၢၤဘၣ်, ဃ့ၢ်တနီၤ, ဟါမၢ်တနီၤ ဒီးကသံတနီၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖဲပဟဲက့ၤအိၣ်သထူၣ်အခါအံၤ, သုးဖိလဲၤလီၤဆူမီၣ်လမၠဲၣ်တဖၣ်မုလဲၤဒံးဒၣ်တၢ်လီၤ. ပဆိကမိၣ် ဘၣ်တဘၣ် တၢ်ဒုးဆူၣ်ဖဲမီၣ်လမၠဲၣ်န့ၣ်လီၤ, နီၢ်နီၢ်တခီတၢ် လီၤြပံလီၤြပါကဒံကဒါလၢာ်လံ, သုးခိၣ်သုးနၢ် လၢအကျဲၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤသ့ၣ်တဖၣ်ကျဲၤပနုၤမးတဘၣ်လၢၤဘၣ်, ဆှၢကဒံကဒါဒၣ်ပှၤဒ်န့ၣ်လီၤ.
တယံာ်တမီၢ်အလီၢ်ခံတၢ်ကလုၢ်လီၤကဒီးလၢပဘၣ်က့ၤဆူမိးပလ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဃဲၤဝဲလၢမီၣ်လမၠဲၣ်လီၤကဒီးဆူယပၣ်အစုပူၤလံ. ပဘၣ်က့ၤစူးဖိှၣ်ပသးလၢမိးပလ့ၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ပက့ၤတုၤလၢမိးပလ့ၣ်, ပကွၢ်သုးမုၢ်သံၣ်ဘိအါအါဂီၢ်ဂီၢ်အဃိ, ပဂံၢ်ပဘါအိၣ်ထီၣ်က့ၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်နီၣ်ဂံၢ်(၂)ဟဲလီၤတုၤအိၣ်သကိး
ဒီးပှၤန့ၣ်လီၤ. မိးပလ့ၣ်ဒီဝ့ၢ်ပှဲၤဒီးသုးဖိလီၤ.
ယပၣ်သုးမုၢ်ဟဲဘူးထီၣ်ဒီးမိပလ့ၣ်လံ, တၢ်ကလုၢ်လီၤစ့ၢ်ကီးလၢပဘၣ်ခီၣ်ဆၢနီၢ် နီၢ ်လၢမိးပလ့ၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. သုးမုၢ်တတုၤဒံး သနာ်က့ကဘီယူၤဟဲမၤဒၢၣ်ပှၤတခီလံန့ၣ်လီၤ. တနံၤကဘီယူၤဟဲမၤပှၤအခါ, ပဝဲဝ့ၢ်ဒီဝ့ၢ်ညါ ပညိၣ်ခးသကိး လီၤတဲာ်ဘၣ်အသးတဘ့ၣ်လီၤ ပှၤခးသကိး ကိးဂၤဒဲးအဃိ, ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်, ဒီလီၤအသးလၢသါခးလီၤတဲာ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နၢဃိတဲဝဲတခီဒ်အံၤ, “ပှၤခးအခါဘၣ်ဒိ, မ့မ့ၢ်သါခးအခါလီၤတဲာ်” န့ၣ်လီၤ.
ယပၣ်အသုးမုၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဟဲထီၣ်ဒ်သိး, အကကဝီၤမိးပလ့ၣ်လံ လၢတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, အမျီာ်ဖးဒိၣ်တဖၣ် လာ်ပှၤဆါမးလီၤ. ပမျီာ်တဖၣ် အကလုၢ်တလီၤပံာ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်လီၤ တဘျီအံၤ မျီာ်သကိးမျီာ်လာ်လိာ်အသးယၢ်ခီယၢ်ခီလံ.
လၢညါ အိၣ်ဒၣ်ထဲပဂုၤပလီၢ်ခံလီၤ, မ့မ့ၢ်တဘျီညါအံၤ ပကိးအီၤလၢတၢ်ဒုးသ့လံလီၤ, ဒုၣ်ဒါသုးမုၢ် တုၤဝးတရံး မိးပလ့ၣ်စ့ၢ်ကီးလံ, စဲးကျိသီၣ်တကတၢၢ်ထီၣ်ဘၣ် မီထၣ်သၣ်လီၤပံးပူး လၢပသိးပကျါ တနီၤနီၤ, ပအိၣ်တၢ်လီၢ်မးတဘၣ်ဘၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ယၤဒီးနၢဃိ ပသကိးတဖု ပှၤပာ်လီၤပှၤလၢဝ့ၢ်ပူၤတၢ်လီၢ်တတီၤ, အိၣ်ဒၣ်ထဲ တၢ်လာ်ဒၣ်ပှၤ လၢမျီာ်ဒီး မီထၣ်သၣ်လီၤ. ပစိာ်ဃာ်ကျိ သနာ်က့, ပတခးဘၣ်တၢ် နီတဘီဘၣ်လီၤ. ပသါလဲၤခးကီးမနုၤလဲၣ်, မးပတထံၣ်ယပၣ်နီတဂၤနဲာ် ဘၣ်ဒိဆါကတၢၢ်လီၤ.
မိးပလ့ၣ် ခီၣ်တဘျုးသီ သနာ်က့, ခီၣ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်, ယပၣ်ဝီၤအီၤဘံၣ်ဃၣ်ဃၣ်လံ, ပှၤတဖုအံၤ ဒုးတၢ်သ့တကးဘၣ်, စုချ့ခီၣ်ချ့ဒီး ဟဲမးအါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. တဘျီအံၤ ပဘၣ်ဂုၤမးပလီၢ်ခံ ပစုၢ်ပတ့ၤလီၤ, တၢ်လီၤမုၢ်ြပံြပါအဒိၣ်ကတၢၢ်မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တဘျီအံၤလီၤ. ယပၣ်ဟဲချုးထီၣ်ပခံတကးဘၣ်, ဟဲနုာ်ဖျိ ဆူပကဆူး ကတ့ၤ ဒၣ်လဲၣ်လီၤ. ပနီၤဖးပဲာ်ဖးဒုၣ်ဒါဒီး ပပှၤအဆၢတဘၣ်လၢၤဘၣ်, တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ် တုၤဒၣ်လဲာ်, ပသး အသဟီၣ်စၢ်ဒိၣ်မးဒီးပဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဒၣ်လၢ ဒုၣ်ဒါအကဆူးကတ့ၤန့ၣ်လီၤ.
မိးပလ့ၣ် ဆူမုၢ်နုာ်ဘးခီ, ခီၣ်ကဒီးအသး လၢကီၤလိာ်ကျိအဃိ, ပှၤတယးဘျိၣ်ဒၣ်ဆူ တိၤအိၣ်ခဲလၢာ်လီၤ. ခီဖျိတနီၤဒီးဖျိကီးလီၤ, ခီကီးဒၣ်လၢစဲးကျိခးခံၣ်ခူၣ်တၢ်အကျါအဃိ, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒီးတၢ်သံတၢ်ဆါဒု ပတဲအလီၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်, ယပၣ်သ့ၣ်ညါလၢပှၤကက့ၤ ဆူတိၤအံၤ အဃိ, နုာ်လီၤလၢပကဆူးကတ့ၤ မၤထီၣ်တဲာ်ကွံာ် ပကျဲပကျိၤလၢာ်ကီးလံ, ပှၤလၢအဂုာ်ကျဲးစၢးက့ၤဒီး က့ၤတသ့အိၣ်တ့ၢ်ဒံး ဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ, စဲးကျိသီၣ်ဒၣ်တနဲးနဲးအဃိ, မ့ၢ်ပပှၤ ခးတၢ်ဧါ, ယပၣ်ခးပှၤဧါ, ပတဲတဘၣ်ကီးဘၣ်, မၤမၤဒီး, ပပှၤလၢအခိးလီၤတိၤတဖၣ်ဒ်တၢ်ကလုၢ်အသိး, မၤကၢ်ကဒီး တိၤလံဧၣ် တဘျီအံၤဝံၤလံသၢၣ်, ပကမၤဒ်လဲၣ်.
ပသကိးတဖုအိၣ်အဂၤ၁၀ ပၣ်ဃုာ်ဒီးနၢဃိ, ထဲဒၣ်ပဃ့ၢ်ကဒံဒံကဒါဒါ,တိၤကၢ်န့ၢ်ပှၤစ့ၢ်ကီးလံ, ပမၤမနုၤမးတသ့လၢၤဘၣ်. လၢတၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသးအပူၤ,ပက့ၤဆၢထၢၣ်လၢထံကျိနံၤ, ဘၣ်ဆၣ်ပမၤမနုၤမးတသ့စ့ၢ်ကီးဘၣ်. အိၣ်အါတက့ၢ်ပှၤပှီၢ်ထံသ့နာ်က့, ကီၤလိာ်ကျိအထၣ်ဃၣ်ဃၣ်အံၤ, အတီၤလဲၢ်ကစီဒီ ဒီးပကပီၢ်လိၤလိၤထဲနီၢ်ကစၢ်, ပကနၣ်ပပီၢ်တဖျိဘၣ်လီၤ. ပတထံၣ်၀ၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်အဂၤမ့ၢ်ဂ့ၤလၢ, ပကပီၢ်ခီဃုာ်အီၤဘၣ်. မ့ၢ်ပဘၣ်က့ၤဆူတိာ်ကၢ်အလီၢ်, ဒီးပီၢ်ခီသန့ၤပသးဒီးတိၤအတၢၣ်တဖၣ်ဧါ. တိၤမ့ၢ်တကၢ်ဒီဘိဘၣ်, ဒီးခီတိၤတ၀ာ်ဒီးပီၢ်တ၀ာ်ဧါ.
ဖဲပဆိမိၣ်တၢ်ဒ်အံၤအခါ, လၢတိာ်အိၣ်အလီၢ်န့ၣ်, ကျိ, စဲးဒီးမီထၣ်သီၣ်သြထုးထီၣ်အါန့ၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤတဘၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးပနါစိၤဃ့ၢ်မှံဆူထံထၣ်တခီလီၤ. ပဃ့ၢ်လီၤတစဲးဖိဒီး စဲးကျိသီၣ်တြထုးဒီးလၢအမဲာ်ညါလီၤ. တမ့ၢ်ပှၤပျာ်လဲၣ်, ယပၣ်တရၢအိၣ်သကုၤတၢ်လီၢ်တပူၤလံနာ်လလဲၣ်. ပဃၣ်ပခိၣ်ဃ့ၢ်ကဒါက့ၤကဒီးဆူးထံခံ, ဒီးစဲးကျိသီၣ်ထီၣ်ကဒီးလၢပမဲာ်ညါတယံၤတဘူးဒီးပှၤန့ၢ်လီၤ. ပအိၣ်ကတီၢ်ကွၢ်လီၤပမဲာဒီးပဒွးတဘၣ်လၢၤဘၣ်. လၢလီၢ်ခံကျိသီၣ်လၢမဲာ်ညါကျိသီၣ်အဃိ, ပဃ့ၢ်ယံၤဒီးကၢၢ်နံၤ, လဲၤအိၣ်ခူသူၣ်ကိာ်ဃာ်လၢတၢ်လီၢ်တပူၤ, မ့ၢ်ကဒီးလၢတကွံကျီးန့ၢ်လီၤ.
ပအိၣ်ကိာ်ဃာ်လၢသကွံကျီးအပူၤဒီနံၤညါ, တအီၣ်ဘၣ်မ့ၤအီၣ်ဘၣ်ထံဘၣ်လၢကျိသီၣ်တဘှ့ၣ်အဃိလီၤ. တဘျီဘျီကျိသီၣ်ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ပှၤဝံၤဒီး,ယံၤထီၣ်ယံၤထီၣ်ပှၤလီၤ. ပဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်မးလၢယပၣ်ကဖီၣ်န့ၢ်မူးဒံးပှၤဒီးကဒီၣ်ပကိာ်န့ၢ်လီၤ . အဃိပပာ်လီၤပသးလၢယပၣ်မ့ၢ်ချုးန့ၢ်ပှၤဒီး, ပတပာ်လီၤစုကဝဲၤဘၣ်. လၢအကကျီပကိာ်ဒ်သိးသိးန့ၣ်, ပကဒုးသံလီၤပသးလၢတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.ပဘူၣ်ဂ့ၤတီၢ်ဘၣ်ဒိၣ်မးလၢဒီနံၤညါ, ယပၣ်တဟဲထံၣ်ချူးန့ၢ်ပှၤအဃိန့ၣ်လီၤ .
တုၤတၢ်ခံးလီၤဒီး, ပကနၣ်တၢ်ယၢ်ခီယၢ်ခီယံာ်ဖးယံာ်ညါဝံၤမး, ပတကျီသကွံဒုၣ်ဘၣ်, မ့မ့ၢ်ပကူာ်ကၢ်ကွံာ်အီၤကယီကယီဝံၤ ယိးထီၣ်လဲၤကွၢ်တၢ်ဆူထံကျိန့ၣ်လီၤ. ပပိာ်လိာ်ပခံဒ်အံၤအခါ, ပသကိးဖိလၢအလဲၤလၢညါတုၤဆိလၢကၢၢ်နံၤတဂၤ, ကိးထီၣ်ဖုး လၢအကလုၢ်တဘီအဃိ, ပကွံာ်လီၤပသကွံဒုၣ်တဖၣ်ဒီးဃ့ၢ်ကဒံကဒါဘၣ်သကိးဝဲလီၤ . တၢ်တဂၤပသးတအိၣ်လၢပလိၤလၢၤဘၣ် . ပဆိ ကမိၣ်လၢကျိကပိၢ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ . ပတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တခီမ့ၢ်လၢအဝဲတိနိၣ်ယပၣ် မ့တမ့ၢ်အဝဲကိးဖုးနါစိၤအဃိ, ယပၣ်ကနၢ်ဟူန့ၢ်ပှၤန့ၣ်လီၤ.
ပသကိးပှၤအဂၤ ၁၀, ပှၤပီၢ်ထံတသ့အိၣ်ထဲတဂၤ အဃိ, ပပီၢ်ခီမၤစၢၤလိာ်ပသးဒီးပဖျိဆူဘးခီလီၤ . တၢ်ဂုၤတၢ်ဂၤပစိာ်မ့ၢ်တသ့နာ်သက့, ပစုကဝဲၤဒီးအသၣ်န့ၣ်ဖဲပစိာ်န့ၢ်န့ၤ ပစိာ်ဃုာ်ပဝဲလီၤ. လၢဘးခီန့ၢ်ပထံၣ်လိာ်က့ၤပသးဒီးပသကိးအဂၤတဖု, အဝဲသ့ၣ်အိၣ် ၂၇ ဂၤန့ၣ်လီၤ . အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး, ပီၢ်ခီထံ လၢအဂၤတတီၤဒ်ပဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပဝဲအဂၤ ၁၀ န့ၣ်သုးသရၣ်တပ့ျခံပ့ျဒၣ်လဲာ်မးတအိၣ်ဘၣ် .
တဘျီအံၤ ပပာ်ဖှိၣ်လိာ်ပသး ဒီးပအိၣ်ခဲလၢာ် ၃၇ ဂၤန့ၣ်လီၤ, ပှၤ ၃၇ ဂၤန့ၣ်, ကီၢ်ပယီၤသုးမုၢ်, နီၢ်ဂံၢ် ၂ ပၣ်, နီၢ်ဂံၢ် ၃ ပၣ်, နီၢ်ဂံၣ် ၇ ပၣ်ဒီးပဝဲနီၢ်ဂံၢ် ၄ ပၣ် အါတက့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပစုကဝဲၤအိၣ်ဒံးကိးဂၤဒဲးလီၤ, မ့မ့ၢၠပမီထၣ်ဖိ ခံစုမုၢ် တအိၣ်ဘၣ်လီၤ .
စးထီၣ်လၢမိးပလ့ၣ် ပဟဲက့ၤမးကီကီခဲခဲတဆီတဆီလီၤ. ပတၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်ပကလူၤချုးထီၣ်က့ၤ, ပသုၢ်မုၢ်လၢအဂုၤတ့ၢ်လံအခံတဖၣ်, အခံန့ၣ်လီၤ . ပနာ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကက့ၤအိၣ်, ဒီးကခီၣ်ဝဲဖဲပကိန့ၣ်လီၤ. လၢအဝဲသ့ၣ်အလီၢ်ခံလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲခိၣ်န့ၣ်, ယပၣ်သုးမုၢ်ထီၣ်ကီးဒၣ်ရုၢ်ရုၢ်န့ၣ်လီၤ .
ပဝဲတခီ, ယပၣ်သုးမုၢ်ထီၣ်လၢလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲခိၣ်အဃိ, ပဘၣ်ပဒ့ၣ်ဟးဒၣ်လၢစံာ်ခိၣ်ဖျီပူၤဒီး, ပဟးအါတက့ၢ် မုၢ်နၤခီလီၤ. ပစံးဘျုးဘၣ်ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်လၢအဒုးအီၣ်ဒုးအီဒံးပှၤန့ၣ်လီၤ . ပဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်, ပဃ့ၢ်မှံဟးဖျိးဒီးပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, တၢ်သံတၢ်ပှၢ်အဃိ, ပသးတဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးကဲၣ်ဆိးဘၣ်, ပသးအသဟီၣ်စၢ်ဒိၣ်မးလီၤ . ပပာ်ဆူၣ်သကိးပသး သနာ်က့, အါတက့ၢ်ပသးဟးဂီၤ, ဒီးပှၤအါတက့ၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်န့ၣ်လီၤ .
နၢဃိတဂၤ ဒ်ယစံးတ့ၢ်အသး, မ့ၢ်ပှၤအဒူတဂၤ သနာ်က့, မ့ၢ်ပှၤအဒူလၢအတပလီၢ်အသးတကလုာ်န့ၣ်လီၤ . ယဘၣ်ယိၣ်ထဲလၢ ကဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဘၣ်ဖုး တနံၤနံၤလီၤ. တုၤမ့ၢ်ပလီၤဘှံးလီၤတီၤ သူၣ်ဟးဂီၤ သးဟးဂီၤ န့ၣ်မၤထီၣ်ဒၣ်ဝဲအထါ, ပၢ်အဖိခွါတဂၤဃီန့ၣ်ထီဘိလီၤ .
ဘၣ်ဃး တၢ်ဒူတၢ်ဃိၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ယတဲလီၤယဂ့ၢ်အလီၢ်တအိၣ်ကီးပျာ်လဲၣ်, ယဒူမ့ၢ်ဂ့ၤယသုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်တမိၣ်တဲယသးဘၣ်, ယမ့ၢ်တဲလၢယသုၣ်ဒီးပှၤကနာ်ယၤဒံး, မ့မ့ၢ်ယမ့ၢ်ဒူဒၣ်လဲာ်န့ၣ် ယမ့ၢ်တဲလီၤယသးလၢယဒူဒီးပှၤကစံးဒါခီလၢယပြတၢၤလီၤယသးန့ၣ်လီၤ . ယတတဲလီၤယဂ့ၢ်တနာ်က့, ယနၢ်ဟူထီဘိနၢဃိ, ကၢၣ်ကီၣ်ယဂ့ၢ်တဲဝဲ, “အါဖျိတဂၤ ပှၤဒူဃးဃ့နၤဧၢ, အဝဲဒူလၢတၢ်ကူၣ်သ့တကလုာ်, တမ့ၢ်အဘံၣ်မဲာ်ဒူတကလုာ်ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ . အဝဲအံၤ မ့ၢ်ဒၣ် နၢဃိအတၢ်တဲလီၤ, တၢ်လၢနၢဃိန့ၣ် ဒ်သုသ့ၣ်ညါအသိး, တမူာ်တနီၢ်တၢ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်, အဃိသုမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးနာ်ဒီးနာ်, သုမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိးနာ်ဒီးဆိလီၤ .
မုၢ်တနၤ, ပဟးဒီနၤညါ ဒီးဖဲ မုၢ်ဘူး ကဆ့ၣ်န့ၣ် ပတုၤဃီၤ လၢဝ့ၢ်တကူၣ်မါတလ့အလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲ ဒီးပအိၣ်ကတီၢ်လီၤ . ကျဲမုၢ်အဝဲအံၤ ယပၣ်လ့ၢ်ထီၣ်လ့ၢ်လိၤတခီလံ, ကလဲၤဝီၤ ဝ့ၢ်တကူၣ် စ့ၢ်ကီးဧၣ်သၢၣ်, ဝံၤဒီး လၢတၢ်တမုၢ်လၢ်အပူၤ, ပှၤတဲကဒီးပှၤလၢ ဝ့ၢ်ပကိလီၤဆူ ယပၣ်အစုပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကီဘၣ်ကဒီးပှၤလံ, ပစံးပသါလူၤချုးထီၣ်ပသကိးအခံ ဒီး ခဲအံၤပကိလီၤကဒီးလံ, မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကက့ၤခီၣ်ဒီးဝဲဖဲလဲၣ် .
ပခီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲ လၢမုၢ်ဆါခီတဘူၣ်အဃိ, ပကွၢ်အိၣ်ခူသူၣ်တယံၤတဘူးဖဲမုၢ်ဆါခီအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ .ဖဲန့ၣ်အခါ မျီာ်သီၣ်သြထုးလၢကလံၤစိးတခီကမ့ၢ်ပကိဒီးတီအူအဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. တချုးပခီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲဒံးဘၣ်အံၤ, ဟီၣ်ပဒၢ်စီၤဒူ ဒီးအသကိးအဂၤခွံ ဂၤ, ပှၤလၢထံထၣ်စွ့တခီခဲလၢာ်, တဲပှၤလၢသါကက့ၤက့ၤ ဆူသါဒူသါသဝီန့ၣ်လီၤ. တဲဝဲ, တၢ်ဘျူးတအိၣ်လၢၤဘၣ်, ကီၤလၤဃ့ၢ်လံ န့ၣ်လီၤ . ယၤဒီးနၢဃိခံဂၤပမ့ၢ်ပှၤလၢထံထၣ်စွ့သနာ်က့, ပတအဲၣ်ဒိးက့ၤဘၣ်, မ့မ့ၢ်ပကဂုာ်ကျဲးစၢးလူၤချုးထီၣ်ဒၣ်ပသကိးအခံန့ၣ်လီၤ. အဃိပအိၣ်တ့ၢ် ၂၇ ဂၤ လီၤ.
ယၤတဂၤ စးထီၣ် လၢပဃ့ၢ် မိးပလ့ၣ်န့ၣ်, ယအိၣ်တဆူၣ်အါအါဘၣ်, ယဘၣ်ဟဲက့ၤမးနးနး ကျံၤကျံၤလီၤ . နၢဃိကွၢ်ယၤဂ့ၤမး, ဒီးတဘျီဘျီဝံစၢၤဒၣ်လဲာ်ယကျိန့ၣ်လီၤ . ပက့ၤလူၤပိာ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲလိၤလိၤတဘူၣ်ဘၣ်အဃိ ပပာ်သကိးပသးလၢပကလဲၤလိၤလိၤဆူမုၢ်နုာ်တကပၤ ယံၤဒီးယပၣ်ဝံၤက့ၤကဒုသန့ၤပသး လၢမုၢ်နုာ်ကစၢၢ် ပကိရိမးကစၢၢ် တဆီတဆီ တုၤလၢပသုးမုၢ် အအိၣ်အလီၢ်တပူၤပူၤန့ၣ်လီၤ .
ဟါခီတၢ်ခံးလီၤဖဲယပၣ်အတၢ်လ့ၢ်ထီၣ်လ့ၢ်လိၤလီၤတဲာ်တူာ်အခါပခီလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲဆူဘးခီ ဒီးပလဲၤထီၣ်သီတနၤကျၢၤလိၤလိၤဆူမုၢ်နုာ် တခီလီၤ . မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤ ပတုၤလၢပကိရိမးကစၢၢ်ခီၣ်ထံးသဝီဖိတဖျၢၣ်လီၤ . ပတမံဘၣ်ဂဲၤဘၣ်လီၤဘှံးလီၤတီၤအဃိ အိၣ်ဘှံးလၢသဝီဖိန့ၣ်လီၤ .
သဝီဖိအံၤတအိၣ်လၢတၢ်ဒုးအကျိၤအကျဲအဃိ ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်တဃ့ၢ်တဟးနီတဂၤဘၣ် တကးဘၣ်, ဒူသဝီအဂုၤအဂၤလၢလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲခိၣ်တနီၤနီၤဟဲဃ့ၢ်အိၣ်ကဒု သန့ၤအသးဒၣ်လဲၣ်လီၤ . ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်တဲပှၤလၢ ယပၣ်တဟဲဟး နီတဘျီဘၣ်, မ့မ့ၢ် လၢလာ်တခီန့ၣ်, ပူၤကွံာ်တသီခံသီအံၤ, ယပၣ်သုးမုၢ်ဟဲခိးလီၤတၢ် တုၤလၢရိမး စၢၢ်ခီၣ်ထံးလီၤ . ဘၣ်တဘၣ်မ့ၢ်လၢအကခိးလီၤကီၤလၤသုးဖိလၢဝ့ၢ်တကူၣ်တဖၣ်အကျဲန့ၣ်လီၤ .
ဒူဖိသဝီဖိတဖၣ်, တူၢ်လိာ်ခီၣ်ဆၢ ဒုးအီၣ်ဒုးအီပှၤ ဂ့ၤဂ့ၤ ဘၣ်ဘၣ် န့ၣ်လီၤ . ပမံဖဲသဝီဖိန့ၣ်တနၤလီၤ. ဒီနၤညါ မျီာ်သီၣ် လၢလ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲခိၣ်, ကမ့ၢ်ဖဲတီအူအဖီလာ် တပူၤပူၤန့ၣ်လီၤ . မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ပှၤသဝီဖိတဲပှၤ လၢသါနၢ်ဟူကီၤလၤ မၢ တရူးသုးမုၢ်ဟဲလီၤခီၣ်ဆၢယပၣ်ဖဲတီအူအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ . တရူးကခီၣ်သံခီၣ်ဟါမၢ်အသးဖဲတီအူန့ၣ်လီၤတဲဝဲ .
ပနၢ်ဟူတၢ်ကစီၣ်အံၤ ဒီးပသးဟဲခုထီၣ်မးလီၤ . ပသ့ၣ်ညါလံလၢ ပသကိးတဖၣ်အိၣ်ဖဲတီအူန့ၣ်လီၤ. အဃိပကက့ၤလူၤပိာ်ကစၢၢ်သရ့ၤထံးအံၤ တဆီတဆီ, ဒီးပကနုာ်လီၤလၢတီအူန့ၣ်လီၤ.
(ထုးထီၣ် ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ စီၤကၠၢဘီနၢ် (ချၢၣ်လၣ်သဝီ, တီအူ) အတၢ်ကွဲး “ဆၣ်သၢဖျၢၣ်ဒီးဆၣ်ကဆီ” လံာ်တၢ်တဲအပူၤ)
ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဒိကအိ
တၢ်စံး၀ဲ,ပှၤပိာ်ခွါဟးနီၣ်သိလ့ၣ်လၢမဲးမုၢ်ခိၣ်တဘ့ၣ်အပူၤ,ဃုက့ၤကျဲတဘၣ်နီၣ်အသိလ့ၣ်တရံး၀့ၤတရံး၀ီၤ
ဃုကျဲလၢကက့ၤဆူ၀့ၢ်ပူၤတဘၣ်လၢၤဘၣ်.အဃိလၢတၢ်သူၣ်လီၤဘှံးသးလီၤတီၤအပူၤအ၀ဲအိၣ်ဘှံးလၢ
သ့ၣ်တထူၣ်အခီၣ်ထံးလီၤ. တၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်ပှၤကူပှၤကညီစ့ၢ်ကီးတအိၣ်နီတဂၤအဃိအ၀ဲသံကွၢ်ကျဲတသ့စ့ၢ်
ကီးဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အ၀ဲကွၢ်ထီၣ်၀ဲလၢသ့ၣ်ခံ ဒီးထံၣ်၀ဲဒိကအိတဘ့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အ၀ဲသံကွၢ်ဒိကအိ, ဒိကအိ, တဲယၤတဘီနဲၣ်, ကျဲအချ့ကတၢၢ်တဘိ လၢယကတုၤဆူ၀့ၢ်ပူၤန့ၣ်ကျဲမတၤတဘိလဲၣ်. ဒိကအိကွၢ်လီၤ
အီၤကျိၣ်ကတိၣ်ဒီးသံကွၢ်အီၤ, နဲနကလဲၤဆူ၀့ၢ်ပူၤဒီးနခီၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ်လဲၤနီၣ်သိလ့ၣ်ဧါ.ပှၤပိာ်ခွါလၢတၢ်သူၣ်
ခုသးခုအပူၤစံးဆၢက့ၤ၀ဲ, ယကလဲၤဒီးသိလ့ၣ်လီၤ. ဒိကအိကွၢ်ကဒီးအီၤကျိၣ်ကျိၣ်ဒီးတဲ၀ဲ,အၢၣ်နလဲၤသိ
လ့ၣ်န့ၣ်ချ့ကတၢၢ်လီၤ. ဒီးယူၤကွံာ်ဆူတၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ.း )
ဃုကျဲလၢကက့ၤဆူ၀့ၢ်ပူၤတဘၣ်လၢၤဘၣ်.အဃိလၢတၢ်သူၣ်လီၤဘှံးသးလီၤတီၤအပူၤအ၀ဲအိၣ်ဘှံးလၢ
သ့ၣ်တထူၣ်အခီၣ်ထံးလီၤ. တၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်ပှၤကူပှၤကညီစ့ၢ်ကီးတအိၣ်နီတဂၤအဃိအ၀ဲသံကွၢ်ကျဲတသ့စ့ၢ်
ကီးဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အ၀ဲကွၢ်ထီၣ်၀ဲလၢသ့ၣ်ခံ ဒီးထံၣ်၀ဲဒိကအိတဘ့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အ၀ဲသံကွၢ်ဒိကအိ, ဒိကအိ, တဲယၤတဘီနဲၣ်, ကျဲအချ့ကတၢၢ်တဘိ လၢယကတုၤဆူ၀့ၢ်ပူၤန့ၣ်ကျဲမတၤတဘိလဲၣ်. ဒိကအိကွၢ်လီၤ
အီၤကျိၣ်ကတိၣ်ဒီးသံကွၢ်အီၤ, နဲနကလဲၤဆူ၀့ၢ်ပူၤဒီးနခီၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ်လဲၤနီၣ်သိလ့ၣ်ဧါ.ပှၤပိာ်ခွါလၢတၢ်သူၣ်
ခုသးခုအပူၤစံးဆၢက့ၤ၀ဲ, ယကလဲၤဒီးသိလ့ၣ်လီၤ. ဒိကအိကွၢ်ကဒီးအီၤကျိၣ်ကျိၣ်ဒီးတဲ၀ဲ,အၢၣ်နလဲၤသိ
လ့ၣ်န့ၣ်ချ့ကတၢၢ်လီၤ. ဒီးယူၤကွံာ်ဆူတၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ.း )
ပှၤဆိကမိၣ်တၢ်ဖိ
ဖါတံၢ်အဲၣ်ခုၣ်မ့ၢ်ပှၤမၤ၀ဲၤလၢအဆိကမိၣ်တၢ်ဆူၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.တနံၤအ၀ဲစိာ်ထီၣ်ဒီးအသဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်ဒီးလဲၤ
တၢ်မၤ,လဲၤဒိး၀ဲလ့ၣ်ကဟၣ်တဆိန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲလဲၤတုၤလၢအတၢ်မၤလီၢ်ဒီးအ၀ဲဟံးထီၣ်အသဒၢမုၢ်ဒီးစံၣ်လီၤ
လဲၤတၢ်မၤလီၤ. တၢ်မၤ၀ံၤဖဲအ၀ဲဟဲက့ၤအခါအ၀ဲဒိးလဲကဒီးလ့ၣ်ကဟၣ်လၢအသီတဆိန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲထီၣ်လၢလ့ၣ်အပူၤ,ပာ်လီၤ၀ဲအသဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်လၢတၢ်အသနၢၣ်တတီၤအပူၤ၀ံၤ,ဆိကမိၣ်ထီၣ်၀ဲတၢ်လၢ
အမၤတ့ၢ်၀ဲလၢဒီတနံၤညါအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအ၀ဲစံၣ်လီၤအခါ, အ၀ဲထံၣ်၀ဲအသဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်ဒီးဆိကမိၣ်၀ဲ
လၢပှၤအဂၤတဂၤအသဒၢမုၢ်အိၣ်တီၢ်လၢလ့ၣ်ကဟၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အ၀ဲတဲဘၣ်လ့ၣ်ကစၢ်, ဟ့့့့သ
ဒၢတဘ့ၣ်အံၤမ့ၢ်မတၤအတၢ်လဲၣ်. အတၢ်တဲဆၢက့ၤအီၤ,ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်သရၣ် အ၀ဲတဲဆၢက့ၤ,မ့မ့ၢ်ဒ်
န့ၣ်ဆါန့ၢ်ယၤမီၣ်. ယကဟ့ၣ်နၤယဲၢ်ဆံဘး, ဟံတခီသရၣ်, နဟ့ၣ်ထဲလဲၣ်သ့လီၤ.
အ၀ဲဟ့ၣ်လီၤစ့ယဲၢ်ဆံဒီးလ့ၣ်ကဟၣ်အလဲ၀ံၤဟဲက့ၤစိာ်၀ဲသဒၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲအ၀ဲဟဲက့ၤတုၤလၢအဟံၣ်အခါ
တဲဘၣ်အမါလၢအ၀ဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်သဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်လၢအလီၤလၢစ့ယဲၢ်ဆံဘးန့ၣ်လီၤ.အမါတဲက့ၤအီၤလၢ, တမ့ၢ်
ဘၣ်. သဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်အံၤမ့ၢ်ဒၣ်သဒၢမုၢ်လၢနလဲၤစိာ်တ့ၢ်အီၤန့ၣ်လီၤ.အမဲာ်ချံကျိၣ်ထီၣ်ဒီးတဲဆၢက့ၤအမါ, အီ, မ့ၢ်ဧါ.ယဆိကမိၣ်လၢပှၤဂၤအတၢ်တခီ.
တၢ်မၤ,လဲၤဒိး၀ဲလ့ၣ်ကဟၣ်တဆိန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲလဲၤတုၤလၢအတၢ်မၤလီၢ်ဒီးအ၀ဲဟံးထီၣ်အသဒၢမုၢ်ဒီးစံၣ်လီၤ
လဲၤတၢ်မၤလီၤ. တၢ်မၤ၀ံၤဖဲအ၀ဲဟဲက့ၤအခါအ၀ဲဒိးလဲကဒီးလ့ၣ်ကဟၣ်လၢအသီတဆိန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲထီၣ်လၢလ့ၣ်အပူၤ,ပာ်လီၤ၀ဲအသဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်လၢတၢ်အသနၢၣ်တတီၤအပူၤ၀ံၤ,ဆိကမိၣ်ထီၣ်၀ဲတၢ်လၢ
အမၤတ့ၢ်၀ဲလၢဒီတနံၤညါအတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအ၀ဲစံၣ်လီၤအခါ, အ၀ဲထံၣ်၀ဲအသဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်ဒီးဆိကမိၣ်၀ဲ
လၢပှၤအဂၤတဂၤအသဒၢမုၢ်အိၣ်တီၢ်လၢလ့ၣ်ကဟၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အ၀ဲတဲဘၣ်လ့ၣ်ကစၢ်, ဟ့့့့သ
ဒၢတဘ့ၣ်အံၤမ့ၢ်မတၤအတၢ်လဲၣ်. အတၢ်တဲဆၢက့ၤအီၤ,ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်သရၣ် အ၀ဲတဲဆၢက့ၤ,မ့မ့ၢ်ဒ်
န့ၣ်ဆါန့ၢ်ယၤမီၣ်. ယကဟ့ၣ်နၤယဲၢ်ဆံဘး, ဟံတခီသရၣ်, နဟ့ၣ်ထဲလဲၣ်သ့လီၤ.
အ၀ဲဟ့ၣ်လီၤစ့ယဲၢ်ဆံဒီးလ့ၣ်ကဟၣ်အလဲ၀ံၤဟဲက့ၤစိာ်၀ဲသဒၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲအ၀ဲဟဲက့ၤတုၤလၢအဟံၣ်အခါ
တဲဘၣ်အမါလၢအ၀ဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်သဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်လၢအလီၤလၢစ့ယဲၢ်ဆံဘးန့ၣ်လီၤ.အမါတဲက့ၤအီၤလၢ, တမ့ၢ်
ဘၣ်. သဒၢမုၢ်တဘ့ၣ်အံၤမ့ၢ်ဒၣ်သဒၢမုၢ်လၢနလဲၤစိာ်တ့ၢ်အီၤန့ၣ်လီၤ.အမဲာ်ချံကျိၣ်ထီၣ်ဒီးတဲဆၢက့ၤအမါ, အီ, မ့ၢ်ဧါ.ယဆိကမိၣ်လၢပှၤဂၤအတၢ်တခီ.
အရ့တဒိၣ်ဘၣ်ဖု
၀ါဂ့ၤဆ့ၣ်နီၤလီၤဖဲလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဖျၢၣ်ဒီးအစုပူၤအိၣ်ဒီးထိၣ်ဒံးဘိတဘိဒီးလံာ်က့တက့လီၤ.အဖုဟဲနုာ်လီၤ
ဆူဟံၣ်ပူၤဒီးထံၣ်အီၤအဃိအဖုသံကွၢ်အီၤ,ဟ့့့, တၢ်လံၤဖိ, နဆ့ၣ်နီၤမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.ဖုဖုဧၢ, ယဆိကမိၣ်ယ
သါကကွဲးအိၣ်သကိးယပုၢ်ဆံးတဂၤလၢအိၣ်လၢမ့ၣ်မၠိးအပူၤလီၤ.အၣ်လါ,ဖုလံၤ,နတၢ်တခါဒုတမ့ၢ်ဒံးပျာ်လဲၣ်.
အခဲအံၤမးနထီၣ်ဒၣ်တတီၤဒံးလီၤ.နကွဲးလံာ်ဖးလံာ်မးတဘၣ်ဂ့ၤဂ့ၤကဲၣ်ဆိးဒံးဘၣ်.ဖဲန့ၣ်အ၀ဲတဲဆၢအဖု, ဖုဧၢ,အရ့တဒိၣ်နီတစဲးဘၣ်.ယပုၢ်န့ၣ်နးန့ၢ်ယၤဒံးခီ. အ၀ဲမးကွဲးလံာ်ဖးလံာ်တဘၣ်နီတစဲးဒံးဘၣ်.
ဆူဟံၣ်ပူၤဒီးထံၣ်အီၤအဃိအဖုသံကွၢ်အီၤ,ဟ့့့, တၢ်လံၤဖိ, နဆ့ၣ်နီၤမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.ဖုဖုဧၢ, ယဆိကမိၣ်ယ
သါကကွဲးအိၣ်သကိးယပုၢ်ဆံးတဂၤလၢအိၣ်လၢမ့ၣ်မၠိးအပူၤလီၤ.အၣ်လါ,ဖုလံၤ,နတၢ်တခါဒုတမ့ၢ်ဒံးပျာ်လဲၣ်.
အခဲအံၤမးနထီၣ်ဒၣ်တတီၤဒံးလီၤ.နကွဲးလံာ်ဖးလံာ်မးတဘၣ်ဂ့ၤဂ့ၤကဲၣ်ဆိးဒံးဘၣ်.ဖဲန့ၣ်အ၀ဲတဲဆၢအဖု, ဖုဧၢ,အရ့တဒိၣ်နီတစဲးဘၣ်.ယပုၢ်န့ၣ်နးန့ၢ်ယၤဒံးခီ. အ၀ဲမးကွဲးလံာ်ဖးလံာ်တဘၣ်နီတစဲးဒံးဘၣ်.
ပှၤစဲၣ်နီၤ
ဘီဘီဒီးသူဂ့ၤလဲၤဟးသကိးလၢဖီကရၢၢ်အခါအ၀ဲသ့ၣ်တဲသကိးတၢ်လီၤ.ဘီဘီ, ယပၢ် န့ၣ်မ့ၢ်ပှၤစဲၣ်နီၤ
တဂၤလီၤ.နသ့ၣ်ညါဧါ. အ၀ဲအိၣ်ဒီးအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တခါ, အ၀ဲန့ၣ်ပှၤ လၢအအိၣ်လၢတၢ်ဖီခိၣ်န့ၣ်ပာ်
လီၤ၀ဲလၢတၢ်ဖီလာ်, ပှၤလၢအအိၣ်လၢတၢ်ဖီလာ်န့ ပာ်ထီၣ်၀ဲဆူတၢ်ဖီခိၣ်သ့လီၤ.သူဂ့ၤ, အိ, မ့စံးဒ်န့ၣ်
နပၢ်န့ၣ်မၤတၢ်မၤအပတီၢ်ကဖးထီညါနီ,နပၢ်မၤမနုၤလဲၣ်.ဘီဘီ, အီ, ယပါကဲ၀ဲဒၣ်ပှၤနီၣ်စဲးဃီလၢပနံာ်
ကျးအပူၤ.
တဂၤလီၤ.နသ့ၣ်ညါဧါ. အ၀ဲအိၣ်ဒီးအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တခါ, အ၀ဲန့ၣ်ပှၤ လၢအအိၣ်လၢတၢ်ဖီခိၣ်န့ၣ်ပာ်
လီၤ၀ဲလၢတၢ်ဖီလာ်, ပှၤလၢအအိၣ်လၢတၢ်ဖီလာ်န့ ပာ်ထီၣ်၀ဲဆူတၢ်ဖီခိၣ်သ့လီၤ.သူဂ့ၤ, အိ, မ့စံးဒ်န့ၣ်
နပၢ်န့ၣ်မၤတၢ်မၤအပတီၢ်ကဖးထီညါနီ,နပၢ်မၤမနုၤလဲၣ်.ဘီဘီ, အီ, ယပါကဲ၀ဲဒၣ်ပှၤနီၣ်စဲးဃီလၢပနံာ်
ကျးအပူၤ.
စိာ်ကဖီထီၣ်လံာ်ကညီ
တံနိ (သဝီတါ)
ကးခးဂးဃးငးစးဆး
ဟံးထီၣ်လံာ်ပအိးထီၣ်ဖး
ရှးညးတးထးဒးနးပးဖး
ပကကဲထီၣ်ပှၤသးဆး
ဖးဘးမးယးရးလးဝး
တၢ်ကူၣ်သ့ဟ့ၣ်နီၤလီၤသး
သးဟးအးဧးလံာ်ကညီ
နၤယၤပဘၣ်စိာ်ကဖီ
“လံာ်မ့ၢ်လီၤမၢ်ကျိာ်လီၤမၢ်”
ကျိာ်မ့ၢ်လီၤမၢ်ကလုာ်ဟါမၢ်
“လံာ်မ့ၢ်ထီၣ်ဖီကျိာ်ထီၣ်ဖီ”
ကျိာ်မ့ၢ်ထီၣ်ဖီကလုာ်ထီၣ်ဖီ”
တၢ်သီၣ်မိၢ်ပှၢ်အထါ
လးပမ့ၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဒီးအါ
ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်လါ
မးအံမံဒီးခးအ့ခံ
ဒ့ဒ့ဖိ“မံခ့”
တးအဲတဲဒီးဆှအၢဆၢ
တြကၢးပ“တဲဆၢ”
စးအုစုဒီးသးအူသူ
မိမိအ“စုသူ”
လးအိလိဒီးကးအိကီ
ပါပါလဲၤ“လိကီ”
တၢ်သီၣ်မိၢ်ပှၢ်ပဖးလိ
တၢ်ညီညီကိာ်ဖိ
အါအံအ့အဲအၢအုအူအီအိ
တီၤဖိသၣ်ကညီလံာ်ဖး (၁၃.၉.၂၀၀၄)
(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢထိၣ်ဃူဘၣ်က့ၤသပၢၤခီဒီးထါယီၤလဲထီရီၤတဖၣ်)
ကးခးဂးဃးငးစးဆး
ဟံးထီၣ်လံာ်ပအိးထီၣ်ဖး
ရှးညးတးထးဒးနးပးဖး
ပကကဲထီၣ်ပှၤသးဆး
ဖးဘးမးယးရးလးဝး
တၢ်ကူၣ်သ့ဟ့ၣ်နီၤလီၤသး
သးဟးအးဧးလံာ်ကညီ
နၤယၤပဘၣ်စိာ်ကဖီ
“လံာ်မ့ၢ်လီၤမၢ်ကျိာ်လီၤမၢ်”
ကျိာ်မ့ၢ်လီၤမၢ်ကလုာ်ဟါမၢ်
“လံာ်မ့ၢ်ထီၣ်ဖီကျိာ်ထီၣ်ဖီ”
ကျိာ်မ့ၢ်ထီၣ်ဖီကလုာ်ထီၣ်ဖီ”
တၢ်သီၣ်မိၢ်ပှၢ်အထါ
လးပမ့ၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဒီးအါ
ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်လါ
မးအံမံဒီးခးအ့ခံ
ဒ့ဒ့ဖိ“မံခ့”
တးအဲတဲဒီးဆှအၢဆၢ
တြကၢးပ“တဲဆၢ”
စးအုစုဒီးသးအူသူ
မိမိအ“စုသူ”
လးအိလိဒီးကးအိကီ
ပါပါလဲၤ“လိကီ”
တၢ်သီၣ်မိၢ်ပှၢ်ပဖးလိ
တၢ်ညီညီကိာ်ဖိ
အါအံအ့အဲအၢအုအူအီအိ
တီၤဖိသၣ်ကညီလံာ်ဖး (၁၃.၉.၂၀၀၄)
(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢထိၣ်ဃူဘၣ်က့ၤသပၢၤခီဒီးထါယီၤလဲထီရီၤတဖၣ်)
ဖံကီၢ်ခိၣ်(မ့တမ့ၢ်) ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအမိၢ်
တံနိ(သဝီတါ)
ကီၢ်ခိၣ်မုၣ်ဖံဖံလၣ်ဖိ, နမ့ၢ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢအမိၢ်
ကီၢ်သူလ့ၤပိာ်မုၣ်သနၢၣ်, ကရၢခိၣ်လီၢ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်
ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဖီၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤ, ပိာ်မုၣ်ကရၢတၢ်မၤနၢၤ
ခီဖျိကရၢတၢ်ပာ်ဖျါ, “ပယီၤတၢ်မူၤဆူၣ်မၤဆါ”
ကီၢ်သူလ့ၤပိာ်မုၣ်ကရၢ, ကစီၣ်ဟူတုၤဟီၣ်ခိၣ်ချၢ
နထူတကျာ်မီၤစိရိၤ, လၢယူၣ်အဲၣ်စီၢ်နီၤခိၣ်လိၤ
ကညီမုၣ်ဆဲထီၣ်အရု, န.အ.ဖ ဘၣ်အိၣ်ကစု
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပတီၢ်ထီ, ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ပာ်ပနီၣ်
ဖုကီၢ်ခိၣ်လဲၤပူၤလီၢ်ခံ, တၢ်ပလၢးဟဲဘၣ်ဖံဖံ
တံၤမသံးဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး, ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကရၢကီၣ်ကး
ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပဖံဖံ, လၢကကဲကရၢခိၣ်ခံ
တၢ်မုၣ်တၢ်ခုၣ်ပလိၣ်ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်တဆဘၣ်မ့ၢ ်“အဘျၣ်”
နအဖ အသးတဘျၢ, တၢ်အံၤဖံဖံသ့ၣ်ညါဆၢ
မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကျဲၤမၤလီၤဖး, တထုးန့ၢ်ဖံဖံအသး
မ့ၢ်နာ်အီၤဒုၣ်ဒါတၢ်ကျဲၤ, အထၢၣ်ပူၤပကလီၤတဲာ်
တၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ကျဲ, ဖံဖံဆၢထၢၣ်ထီဒါဝဲ
အဲၣ်ကလုာ်သးစွံကတုၤ, အိၣ်ပှဲၤဆၢၣ်ဖံဖံသးပူၤ
ဒုၣ်ဒါကူၣ်ပှၤအါကပၤ, လၢကမၤလိၤဖးကွံာ်ပှၤ
ကူၣ်တရံးကျဲအဘိအါ, သူန့ၢ်ဃုာ်ပှၤလၢပကျါ
“ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးမ့ၢ်တနၢၤ, ပယီၤဂဲၤပှၤပကလၢာ်
သ့ၣ်ထူၣ်အညၣ်မးဆံးအါ, နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါ
ဖျးကွၢ်နဲဒီးဃဲာ်ဒီးကွါ, မးထဲလဲၣ်နကသ့ၣ်ညါ
လ့ဘ့ၣ်ပှၢ်ညၣ်ကိၤဆံးအါ, နမ့ၢ်အဲၣ်ဒီးဃုသ့ၣ်ညါ
ဆုကွၢ်ဒီးခံၣ်ခူၣ်ထးနါ, ကိၤထဲလဲၣ်နကသ့ၣ်ညါ
ထးလဲအညၣ်ပှံၤဆံးအါ, နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါ
ပှံၢ်လၢမ့ၣ်အူကဖးကျါ, ပှံၤထဲလဲၣ်နကသ့ၣ်ညါ
ဒ်န့ၣ်အသိး...
ခိၣ်နၢ်စဲၤနီၢ်လၢပကျါ, နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါ
ကွၢ်လၢအတၢ်မၤအိၣ်ဖျါ, ဖဲလဲၣ်တဂၤနသ့ၣ်ညါ
ကီၣ်ခိၣ်မုၣ်ဖံဖံလၣ်ဖိ, နမ့ၢ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢအမိ
ဖိလံၤနကဟုကယာ်, ဒုၣ်ဒါမဲာ်နထူတကျာ်
“အဲၣ်ကလုာ်” “သးတၢ်သ့ၣ်ညါ”, လၢနမဲာ်ချံပူၤအိၣ်ဖျါ
တၢ်ပၢၢ်ဆၢအဆၣ်ဃံလၤ, ခိၣ်သလုးထူြကၢးဒီးနၤ
ဆှိလီၤခိၣ်ယူးယီၣ်ယဲနၤ, တၢ်ပၢၢ်ဆၢအဆၣ်ဃံလၤ
၃၀.၄.၂၀၀၇
(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢထိၣ်ဃူဘၣ်က့ၤသပၢၤခီဒီးထါယီၤလဲထီရီၤတဖၣ်)
ကီၢ်ခိၣ်မုၣ်ဖံဖံလၣ်ဖိ, နမ့ၢ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢအမိၢ်
ကီၢ်သူလ့ၤပိာ်မုၣ်သနၢၣ်, ကရၢခိၣ်လီၢ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်
ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဖီၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤ, ပိာ်မုၣ်ကရၢတၢ်မၤနၢၤ
ခီဖျိကရၢတၢ်ပာ်ဖျါ, “ပယီၤတၢ်မူၤဆူၣ်မၤဆါ”
ကီၢ်သူလ့ၤပိာ်မုၣ်ကရၢ, ကစီၣ်ဟူတုၤဟီၣ်ခိၣ်ချၢ
နထူတကျာ်မီၤစိရိၤ, လၢယူၣ်အဲၣ်စီၢ်နီၤခိၣ်လိၤ
ကညီမုၣ်ဆဲထီၣ်အရု, န.အ.ဖ ဘၣ်အိၣ်ကစု
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပတီၢ်ထီ, ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ပာ်ပနီၣ်
ဖုကီၢ်ခိၣ်လဲၤပူၤလီၢ်ခံ, တၢ်ပလၢးဟဲဘၣ်ဖံဖံ
တံၤမသံးဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး, ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကရၢကီၣ်ကး
ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပဖံဖံ, လၢကကဲကရၢခိၣ်ခံ
တၢ်မုၣ်တၢ်ခုၣ်ပလိၣ်ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်တဆဘၣ်မ့ၢ ်“အဘျၣ်”
နအဖ အသးတဘျၢ, တၢ်အံၤဖံဖံသ့ၣ်ညါဆၢ
မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကျဲၤမၤလီၤဖး, တထုးန့ၢ်ဖံဖံအသး
မ့ၢ်နာ်အီၤဒုၣ်ဒါတၢ်ကျဲၤ, အထၢၣ်ပူၤပကလီၤတဲာ်
တၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ကျဲ, ဖံဖံဆၢထၢၣ်ထီဒါဝဲ
အဲၣ်ကလုာ်သးစွံကတုၤ, အိၣ်ပှဲၤဆၢၣ်ဖံဖံသးပူၤ
ဒုၣ်ဒါကူၣ်ပှၤအါကပၤ, လၢကမၤလိၤဖးကွံာ်ပှၤ
ကူၣ်တရံးကျဲအဘိအါ, သူန့ၢ်ဃုာ်ပှၤလၢပကျါ
“ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးမ့ၢ်တနၢၤ, ပယီၤဂဲၤပှၤပကလၢာ်
သ့ၣ်ထူၣ်အညၣ်မးဆံးအါ, နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါ
ဖျးကွၢ်နဲဒီးဃဲာ်ဒီးကွါ, မးထဲလဲၣ်နကသ့ၣ်ညါ
လ့ဘ့ၣ်ပှၢ်ညၣ်ကိၤဆံးအါ, နမ့ၢ်အဲၣ်ဒီးဃုသ့ၣ်ညါ
ဆုကွၢ်ဒီးခံၣ်ခူၣ်ထးနါ, ကိၤထဲလဲၣ်နကသ့ၣ်ညါ
ထးလဲအညၣ်ပှံၤဆံးအါ, နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါ
ပှံၢ်လၢမ့ၣ်အူကဖးကျါ, ပှံၤထဲလဲၣ်နကသ့ၣ်ညါ
ဒ်န့ၣ်အသိး...
ခိၣ်နၢ်စဲၤနီၢ်လၢပကျါ, နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဃုသ့ၣ်ညါ
ကွၢ်လၢအတၢ်မၤအိၣ်ဖျါ, ဖဲလဲၣ်တဂၤနသ့ၣ်ညါ
ကီၣ်ခိၣ်မုၣ်ဖံဖံလၣ်ဖိ, နမ့ၢ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢအမိ
ဖိလံၤနကဟုကယာ်, ဒုၣ်ဒါမဲာ်နထူတကျာ်
“အဲၣ်ကလုာ်” “သးတၢ်သ့ၣ်ညါ”, လၢနမဲာ်ချံပူၤအိၣ်ဖျါ
တၢ်ပၢၢ်ဆၢအဆၣ်ဃံလၤ, ခိၣ်သလုးထူြကၢးဒီးနၤ
ဆှိလီၤခိၣ်ယူးယီၣ်ယဲနၤ, တၢ်ပၢၢ်ဆၢအဆၣ်ဃံလၤ
၃၀.၄.၂၀၀၇
(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢထိၣ်ဃူဘၣ်က့ၤသပၢၤခီဒီးထါယီၤလဲထီရီၤတဖၣ်)
တၢ်ပၢၢ်ဆၢဆၣ်လၢမူခိၣ်လီၤဆှုကဒီးသီတဖျၢၣ်
တံနိ (သဝီတါ)
ခံနွံလွံၢ်ယဲၢ်တၢ်ယီၤခါ, လါပျုၤထီၣ်(၁၄)သီဟါ
ကွၢ်ထီၣ်ယဲလၢမူခိၣ်ဒီ, ထံၣ်စိတၢ်အၢၣ်ဒံကဖီ
ကွၢ်ထီၣ်လၢမူဆၣ်လီၤဆှု, ထံၣ်စိတၢ်အၢၣ်ဖျါကဒု
အီၤ...တၢ်ပၢၢ်ဆၢဆၣ်လၢမူခိၣ်, လီၤဆှုကဒီးသီတဖျၢၣ်
အဝဲမ့ၢ်--
သုးခိၣ်ကျၢၢ်ဖုဖုတၢ်အၢၣ်, မ့ၢ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢဆၣ်တဖျၢၣ်
နလီၤဆှုတ့ၢ်သနာ်က့, ပသးပူၤဟါမၢ်တသ့
ပကကွၢ်က့ၤတစိၤဖိ, ဖုတၢ်အၢၣ်တၢ်လဲၤခီဖျိ
အပၢ်မ့ၢ်သးပှၢ်ဖိည့, မိၢ်သးဘိမ့ၢ်နီၢ်ပါမၠ့ၢ်
အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ “တလဲခၠီ”, ထံထၣ်စွ့ကညီသဝီ
မိၢ်သံသဒၣ်နီၢ်ဆံးခါ, ဆံးစၢ်ဝံၤဖဲအိၣ်လါံၢ်လါ
စးထီၣ်လၢတၢခွံလွံၢ်နွံ, မၤတၢ်လၢကလုာ်ဂီၢ်လံ
တၢခွံလွံၢ်ခွံထီၣ်သုးခိၣ်, ခ့ၣ်အဲၣ်ဒံၢ်အိၣ်သုးဒ့ခိၣ်
နိၣ်တၢ်မျၢၢ်တၢ်ဒုးအခါ, ရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လၢတၢ်မဲာ်ညါ
စံၣ်ဝ့ၤဝီၤလၢကျိချံကျါ, ထီၣ်တၢ်မဲာ်ညါခးဒုၣ်ဒါ
ထီၣ်သုးရ့ၣ်ခိၣ်မံၤဖျိးစိ, မံၤဟူလၢဒုးတၢ်သ့ဃိ
တုၤဃီၤတၢခွံဃုလွံၢ်လံ, ကဲထီၣ်ဝဲသုးခိၣ်ကျၢၢ်ခံ
ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်သ့ၣ်ညါ, ဟ့ၣ်နီၤလီၤဆူသိၣ်ဒူကျါ
လၢတၢ်အိၣ်သးအတၢ်လိၣ်, ကဲဒူပျာ်ယၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်ခိၣ်
လၢတၢ်မဲာ်ညါတၢ်မၤအါ, ဒုးယၤဒီးပၢြပးမူဒါ
ခံကထိလွံၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, KNU ခီကရဲးဖးဒိၣ်
ဆံသၢဘျီခီကရဲးအခါ, အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢအမူဒါ
မ့ၢ်လၢမှံၤတုာ်ပှၢ်တီၤဃိ, ကဲက့ၤပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်ဖိ
စးထီၣ်လၢတၢခွံလွံၢ်နွံ, တုၤဆူခံကထိခံလံ
ယဲၢ်ဆံခွံယံာ်ယံာ်ထၢထၢ, နတီနဲဒီးတၢ်ပၢၢ်ဆၢ
နတၢ်အိၣ်မူဒုးနဲၣ်ဖျါ, တၢ်အဲၣ်ကလုာ်အိၣ်ဆံးအါ
နတၢ်သံကဒုးဆူၣ်ထီၣ်, တၢ်ပၢၢ်ဆၢအသးသဟီၣ်
“ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢပျိၢ်ဃံ”, ဖုဧၢ,နမံၤအိၣ်တ့ၢ်လံ
ဖုဖုဧၢ...တဘျီန့ၣ်မီၣ်,
နမ့ၢ်တဲဒၣ်ဆၣ်စိရိၤ, လၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢမူဒီလိၤ
တၢ်သဘျ့ကန့ၢ်အဂီၢ်, တၢ်ကပီၤဆှံနဟ့ၣ်ထီၣ်
နလီၤဆှုတ့ၢ်သနာ်က့, ပသးပူၤဟါမၢ်တသ့
ကွၢ်ထီၣ်လၢမူဆၣ်လီၤဆှု, ထံၣ်စိတၢ်အၢၣ်ဖျါကဒု
ကွၢ်ထွဲ “တၢ်အၢၣ်” ဆၣ်လီၤဆှု, ဟ့ၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ကစုဒု
အီၤ...တၢ်ပၢၢ်ဆၢဆၣ်လၢမူခိၣ်, လီၤဆှုကဒီးသီတတိၣ်.
(ဟံးန့ၢ်အီၤလၢထိၣ်ဃူဘၣ်က့ၤသပၢၤခီဒီးထါယီၤလဲထီရီၤတဖၣ်)
