ဖုဘူၣ်သၣ်မ့ၢ်တ့ၢ်မီပြထုၣ်သ၀ီခိၣ်နၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.ဖဲအ၀ဲအိၣ်မူအခါထီဘိအ၀ဲဃဲၤယုၤက့ၤဖိလံၤတဖၣ်ဘၣ်ဃး
ဒီးတၢ်မၤအသးလၢပျၢၤတဖၣ်ဘၣ်အါမးဒ်အ၀ဲလဲၤခီဖျိတ့ၢ်၀ဲအသိးန့ၣ်လီၤ.အတၢ်တဲယုၤဖိလံၤတဖၣ်ဘၣ်ဃးဒီး
တၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤလၢအကဲထီၣ်အသးနီၢ်နီၢ်လၢပျၢၤတဖၣ်အကျါပၣ်ဃုာ်၀ဲဒီးလၢၢ်မုၢ်လၢအအိၣ်ဘူးဒီးမီပြထုၣ်
သ၀ီတဖျၢၣ်အဂ့ၢ်ဒီးဖဲအ၀ဲတဲ၀ဲတဘျီလၢ်လၢ်တၢ်ကဲထီၣ်အသးလၢအပူၤကွံာ်ပှဲၤနံၣ်ပှဲၤလါန့ၣ်တတဲဖျါ၀ဲဘၣ်,တိၢ်
နီၣ်၀ဲတဘၣ်လၢၤဘၣ်.အမိၢ်အပၢ်အဖံအဖုလၢညါတဖၣ်တဲယုၤစ့ၢ်ကီးအီၤ,ဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါ၀ဲ
လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်,တဲယုၤဒၣ်အီၤလၢထးခိၣ်တဆီဘၣ်တဆီဒ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃဲၤတယုၢ်အံၤဖါတံၢ်ဟဲနရ့ၣ်လဲၤမၤန့ၢ်လၢဖုဘူၣ်သၣ်အအိၣ်ဒီးဃဲၤယုၤကဒီးပှၤတဆီန့ၣ်လီၤ.တၢ်ဂ့ၢ်တခီ
ဟဲအသးဒ်အံၤလၢပျၢၤန့ၣ်မီပြထုၣ်သ၀ီအပူၤဟံၣ်ခိၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်အဖျၢၣ်နွံဆံ,လၢအကျါပှၤပိာ်ခွါအိၣ်၀ဲတဂၤ,အ
မံၤလၢသံးနိရိၤ,မ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်လၢထူၣ်လၢၢ်တခီလီၤ.အ၀ဲဒၣ်လဲၤလီၤဆူ ဖီးတီၢ်ကနဲဃီ,ဒီးတုၤမ့ၢ်အဟဲက့ၤ
တုၤဖဲတၢ်မဲထၣ်န့ၣ်အ၀ဲလဲၤအီသံး,ပှၤလၢညါခါန့ၣ်ဒၢအီၣ်သံးလၢ၀ၣ်ပီၤပူၤ, ဒီးအခါဖဲန့ၣ်ဘၣ်လၢတၢ်စူၤခါအ
ဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အီသံးဖဲတၢ်မဲထၣ်န့ၣ်တလၢာ်ဘၣ်အဃိအ၀ဲဟဲက့ၤ၀ံ၀ဲလၢ၀ၣ်ပီၤတဖျၢၣ်အပူၤ,ဟဲက့ၤခီခီ,အီ၀ဲဒီးအသံးတပီၤ
န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဟဲက့ၤခီဂါ်စ့ၢ်ကီး၀ဲလၢၢ်မုၢ်ဖဲန့ၣ်တဖျၢၣ်,အ၀ဲဟဲက့ၤတခီခီ,အီဒီးအသံးဒီးတုၤမ့ၢ်အတုၤဖဲလၢၢ်မုၢ်
အခီၣ်ထံးန့ၣ်အခီၣ်တပျာ်အဃိအ၀ဲလီၤဃံၤဒီးအသံးတပီၤသ့ၣ်ဖးဒီးလီၤဆံၣ်၀ဲဒၣ်စီဖ့ကလ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအသံးလီၤဆံၣ်လၢာ်အခါကွၢ်၀ဲလၢအကပၤတခီအိၣ်ဒီးလၢၢ်မုၢ်အဃိအ၀ဲစးထီၣ်ဆိၣ်၀ဲဒၣ်, လၢၢ်မုၢ်အကစၢ်, ထံကစၢ်ကီၢ်ကစၢ်မၤလီၤဆံၣ်ကွံာ်ယသံး,ယအီတလၢအီဒံးဘၣ်.ဆိၣ်၀ဲအကလုာ်ကလုာ်လၢာ်တၢ်ဆိၣ်,ဒီးတ
ဘျီဃီဖဲန့ၣ်တၢ်ကလုၢ်သီၣ်ထီၣ်လၢလၢၢ်မုၢ်အဒီခိၣ်ဒီးတဲဘၣ်အီၤလၢ,အိၣ်ခိးပာ်စၢၤယၤဧီၢ်,ယကအီၣ်မ့ၤတဘျီ
ဒံး,ယတမၤကမၣ်နၤနီတမံၤဘၣ်.နဆိၣ်ညီယၤဒ်န့ၣ်ဘၣ်လဲၣ်.အန့ၣ်တဘျီအ၀ဲကွၢ်ထီၣ်တၢ်ဆူလၢၢ်မုၢ်အိၣ်အ
လီၢ်ဒီးထံၣ်စိ၀ဲပှၤဒီမါ၀ၤခံဂၤ, အိၣ်ဒီးအဖိတဂၤ, ဆ့ၣ်နီၤအီၣ်မ့ၤသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.
တဘျီဃီအ၀ဲပျံၤထီၣ်တၢ်က့ၤကရီကွံာ်၀ဲဒီးတုၤမ့ၢ်အနုာ်လီၤဆူသ၀ီပူၤတတီၤဘၣ်တတီၤက့ၤတဲဘၣ်သ၀ီဖိတ
ဖၣ်လၢ, သုမ့ၢ်ထံၣ်ပှၤဟဲက့ၤလၢယလီၢ်ခံတဂၤဂၤဒီး မ့ၢ်သံကွၢ်၀ဲလၢမ့ၢ်သုထံၣ်ဘၣ်ပှၤတဂၤဂၤဧါန့ၣ်တဲလၢတ
ထံၣ်ဘၣ်ဧီၢ်တဲ၀ဲဒ်န့ၣ်,ဒီးအ၀ဲက့ၤတဲဘၣ်ပှၤသ၀ီဖိတဟံၣ်၀ံၤတဟံၣ်,အါတက့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤမိၢ်လုပၢ်လၢ်ဖိလီၤ.
အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်မၤမူးဧိၤလီဧိၤ,မ့ၢ်မၤဘူၣ်မၤဘါတဘျီဘျီမၤ၀ဲဖဲသ၀ီအကံၢ်သးပျီဖးလဲၢ်,ကိး၀ဲလၢ“ဒ့ၣ်မိၢ်ထူပျီ”တဘ့ၣ်
အပူၤဒီးတဘျီလၢ်လၢ်အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်မၤဘူၣ်မၤဘါ,မၤမူးမၤလီန့ၣ်လဲၤဟံးန့ၢ်ဆိလီခီလၢလၢၢ်မုၢ်လၢအဘူးဒီးသ၀ီ
တဖျၢၣ်န့ၣ်အပူၤသ့,လီခီ,နီၣ်တၢၤ,သပၢၤသွ့ဒီးအဂၤအိၣ်၀ဲအါမးလီၤ.တုၤမ့ၢ်မူးမ့ၢ်ဂ့ၤ,တၢ်မၤဘူၣ်မၤဘါမ့ၢ်ဂ့ၤ၀ံၤ
တစုအ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်လဲၤဆှၢကဒါက့ၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ပှၤတနီၤကွၢ်လီခီဖဲန့ၣ်တဖၣ်ဂ့ၤအဃိလဲတ့ၢ်၀ဲဒီးအလီ
ခီ,တနီၤမၤသ့ၣ်ဖးဘၣ်၀ဲဒီးတနီၤတလဲၤဆှၢက့ၤ၀ဲဘၣ်.အဃိလၢခံက့ၤအိၣ်ယံာ်ယံာ်အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤဃုက့ၤတၢ်သ့ၣ်
တဖၣ်န့ၣ်တဘၣ်လၢၤဘၣ်.လီခီ,နီၣ်တၢၤ,သပၢၤသွ့ဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤအဂၤတဖၣ်ကျၢၢ်အီထီလာ်ကွံာ်အသးဒီးကဲ
ထီၣ်က့ၤလၢၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးမ့မ့ၢ်သံးနိရိၤတဂၤမၢပှၤလီစၢၤအီၤတၢ်၀ံၤဒီးက့ၤကွံာ်၀ဲတတီၤဘၣ်တတီၤဆူက
ထီနံၣ်သ၀ီန့ၣ်လီၤ.
ဖဲသံးနိရိၤက့ၤပူၤအလီၢ်ခံန့ၣ်ဒီးပှၤဖုပှၢ်တဂၤဟဲပၢၢ်ထီၣ်တၢ်ဖုပှၢ်အ၀ဲန့ၣ်ကူဒီးယၣ်အ့လ့,ဒ်သိးဒီးပယီၤသးပှၢ်လၢ
ပျၢၤတဖၣ်ကူ၀ဲအသိး,ကၤဒီးဆ့ကၤတဲာ်ပီာ်,အခိၣ်ဖၢၣ်တခီအိၣ်ဒီးအနၢ်ကုဖိတဘ့ၣ်ဟဲဒီးသံကွၢ်၀ဲဒၣ်,မကၢာ်မ့ၢ်
သုထံၣ်ဘၣ်ပှၤဟဲက့ၤတဂၤဂၤဧါ.ပှၤသ၀ီဖိတဖၣ်တဲဘၣ်အီၤလၢ,တထံၣ်ဘၣ်.ဟဲက့ၤတိကီၣ်ပှၤတဂၤဂၤဧီၢ်အ
တၢ်တဲဘၣ်အီၤလၢတထံၣ်ဘၣ်,ခံဂၤဂၤဧီၢ်တထံၣ်ဘၣ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲဟးသံကွၢ်ပှၤတဟံၣ်၀ံၤတဟံၣ်,လဲၤ
၀ဲတုၤအတုၤလီၤဆူသ၀ီအကတၢၢ်မီပြထုၣ်ထၣ်တခီန့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်သံးနိရိၤတခီက့ၤဒီးပျံၤတၢ်အဃိခီဂါ်၀ဲပီချိကျိ,
ဒီးမ့မ့ၢ်တၢ်ဖုပှၢ်တဂၤန့ၣ်တခီလူၤဃိၢ်အီၤတချုးဘၣ်အဃိဟဲက့ၤကဒါက့ၤ,ဟဲက့ၤတုၤလၢဒ့ၣ်မိၢ်ထူပျီဖးလဲၢ်အ
ပူၤန့ၣ်လီၤ.
လၢပျီဖးလဲၢ်အဃၢၤန့ၣ်အိၣ်ဒီးပှၤဟံၣ်တဖျၢၣ်,လၢဟံၣ်ကိာ်လာ်ဒ့တခီအိၣ်ဒီးဆၢၣ်တဖျၢၣ်ပှၤန့ၣ်လဲၤဆ့ၣ်နီၤ
လၢဆၢၣ်ခိၣ်ဒီးတဲ၀ဲဒၣ်လၢ, သါကသံကွၢ်သုခဲအံၤ-တဲသါတီတီ-ပှၤဟဲက့ၤမကၢာ်မ့ၢ်သုထံၣ်ဘၣ်တဂၤဂၤဧါ. တထံၣ်ဘၣ်နၤပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်လီတၢ်တဘျီလီမူၤလီနီၢ်၀ဲစ့ၢ်ကီးလီၤ.အ၀ဲသံကွၢ်၀ဲဒ်န့ၣ်တ၀ီ,ခံ၀ီတုၤလၢသၢ၀ီ
ဒီးပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်တဲဆၢအီၤလၢ,တထံၣ်ဘၣ်.အ၀ဲတဲဒၣ်ပှၤကညီကျိာ်လီၤ,
ဒီးတၢ်မၤအသးလၢပျၢၤတဖၣ်ဘၣ်အါမးဒ်အ၀ဲလဲၤခီဖျိတ့ၢ်၀ဲအသိးန့ၣ်လီၤ.အတၢ်တဲယုၤဖိလံၤတဖၣ်ဘၣ်ဃးဒီး
တၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤလၢအကဲထီၣ်အသးနီၢ်နီၢ်လၢပျၢၤတဖၣ်အကျါပၣ်ဃုာ်၀ဲဒီးလၢၢ်မုၢ်လၢအအိၣ်ဘူးဒီးမီပြထုၣ်
သ၀ီတဖျၢၣ်အဂ့ၢ်ဒီးဖဲအ၀ဲတဲ၀ဲတဘျီလၢ်လၢ်တၢ်ကဲထီၣ်အသးလၢအပူၤကွံာ်ပှဲၤနံၣ်ပှဲၤလါန့ၣ်တတဲဖျါ၀ဲဘၣ်,တိၢ်
နီၣ်၀ဲတဘၣ်လၢၤဘၣ်.အမိၢ်အပၢ်အဖံအဖုလၢညါတဖၣ်တဲယုၤစ့ၢ်ကီးအီၤ,ဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါ၀ဲ
လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်,တဲယုၤဒၣ်အီၤလၢထးခိၣ်တဆီဘၣ်တဆီဒ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃဲၤတယုၢ်အံၤဖါတံၢ်ဟဲနရ့ၣ်လဲၤမၤန့ၢ်လၢဖုဘူၣ်သၣ်အအိၣ်ဒီးဃဲၤယုၤကဒီးပှၤတဆီန့ၣ်လီၤ.တၢ်ဂ့ၢ်တခီ
ဟဲအသးဒ်အံၤလၢပျၢၤန့ၣ်မီပြထုၣ်သ၀ီအပူၤဟံၣ်ခိၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်အဖျၢၣ်နွံဆံ,လၢအကျါပှၤပိာ်ခွါအိၣ်၀ဲတဂၤ,အ
မံၤလၢသံးနိရိၤ,မ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်လၢထူၣ်လၢၢ်တခီလီၤ.အ၀ဲဒၣ်လဲၤလီၤဆူ ဖီးတီၢ်ကနဲဃီ,ဒီးတုၤမ့ၢ်အဟဲက့ၤ
တုၤဖဲတၢ်မဲထၣ်န့ၣ်အ၀ဲလဲၤအီသံး,ပှၤလၢညါခါန့ၣ်ဒၢအီၣ်သံးလၢ၀ၣ်ပီၤပူၤ, ဒီးအခါဖဲန့ၣ်ဘၣ်လၢတၢ်စူၤခါအ
ဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အီသံးဖဲတၢ်မဲထၣ်န့ၣ်တလၢာ်ဘၣ်အဃိအ၀ဲဟဲက့ၤ၀ံ၀ဲလၢ၀ၣ်ပီၤတဖျၢၣ်အပူၤ,ဟဲက့ၤခီခီ,အီ၀ဲဒီးအသံးတပီၤ
န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဟဲက့ၤခီဂါ်စ့ၢ်ကီး၀ဲလၢၢ်မုၢ်ဖဲန့ၣ်တဖျၢၣ်,အ၀ဲဟဲက့ၤတခီခီ,အီဒီးအသံးဒီးတုၤမ့ၢ်အတုၤဖဲလၢၢ်မုၢ်
အခီၣ်ထံးန့ၣ်အခီၣ်တပျာ်အဃိအ၀ဲလီၤဃံၤဒီးအသံးတပီၤသ့ၣ်ဖးဒီးလီၤဆံၣ်၀ဲဒၣ်စီဖ့ကလ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအသံးလီၤဆံၣ်လၢာ်အခါကွၢ်၀ဲလၢအကပၤတခီအိၣ်ဒီးလၢၢ်မုၢ်အဃိအ၀ဲစးထီၣ်ဆိၣ်၀ဲဒၣ်, လၢၢ်မုၢ်အကစၢ်, ထံကစၢ်ကီၢ်ကစၢ်မၤလီၤဆံၣ်ကွံာ်ယသံး,ယအီတလၢအီဒံးဘၣ်.ဆိၣ်၀ဲအကလုာ်ကလုာ်လၢာ်တၢ်ဆိၣ်,ဒီးတ
ဘျီဃီဖဲန့ၣ်တၢ်ကလုၢ်သီၣ်ထီၣ်လၢလၢၢ်မုၢ်အဒီခိၣ်ဒီးတဲဘၣ်အီၤလၢ,အိၣ်ခိးပာ်စၢၤယၤဧီၢ်,ယကအီၣ်မ့ၤတဘျီ
ဒံး,ယတမၤကမၣ်နၤနီတမံၤဘၣ်.နဆိၣ်ညီယၤဒ်န့ၣ်ဘၣ်လဲၣ်.အန့ၣ်တဘျီအ၀ဲကွၢ်ထီၣ်တၢ်ဆူလၢၢ်မုၢ်အိၣ်အ
လီၢ်ဒီးထံၣ်စိ၀ဲပှၤဒီမါ၀ၤခံဂၤ, အိၣ်ဒီးအဖိတဂၤ, ဆ့ၣ်နီၤအီၣ်မ့ၤသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.
တဘျီဃီအ၀ဲပျံၤထီၣ်တၢ်က့ၤကရီကွံာ်၀ဲဒီးတုၤမ့ၢ်အနုာ်လီၤဆူသ၀ီပူၤတတီၤဘၣ်တတီၤက့ၤတဲဘၣ်သ၀ီဖိတ
ဖၣ်လၢ, သုမ့ၢ်ထံၣ်ပှၤဟဲက့ၤလၢယလီၢ်ခံတဂၤဂၤဒီး မ့ၢ်သံကွၢ်၀ဲလၢမ့ၢ်သုထံၣ်ဘၣ်ပှၤတဂၤဂၤဧါန့ၣ်တဲလၢတ
ထံၣ်ဘၣ်ဧီၢ်တဲ၀ဲဒ်န့ၣ်,ဒီးအ၀ဲက့ၤတဲဘၣ်ပှၤသ၀ီဖိတဟံၣ်၀ံၤတဟံၣ်,အါတက့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤမိၢ်လုပၢ်လၢ်ဖိလီၤ.
အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်မၤမူးဧိၤလီဧိၤ,မ့ၢ်မၤဘူၣ်မၤဘါတဘျီဘျီမၤ၀ဲဖဲသ၀ီအကံၢ်သးပျီဖးလဲၢ်,ကိး၀ဲလၢ“ဒ့ၣ်မိၢ်ထူပျီ”တဘ့ၣ်
အပူၤဒီးတဘျီလၢ်လၢ်အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်မၤဘူၣ်မၤဘါ,မၤမူးမၤလီန့ၣ်လဲၤဟံးန့ၢ်ဆိလီခီလၢလၢၢ်မုၢ်လၢအဘူးဒီးသ၀ီ
တဖျၢၣ်န့ၣ်အပူၤသ့,လီခီ,နီၣ်တၢၤ,သပၢၤသွ့ဒီးအဂၤအိၣ်၀ဲအါမးလီၤ.တုၤမ့ၢ်မူးမ့ၢ်ဂ့ၤ,တၢ်မၤဘူၣ်မၤဘါမ့ၢ်ဂ့ၤ၀ံၤ
တစုအ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်လဲၤဆှၢကဒါက့ၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်ပှၤတနီၤကွၢ်လီခီဖဲန့ၣ်တဖၣ်ဂ့ၤအဃိလဲတ့ၢ်၀ဲဒီးအလီ
ခီ,တနီၤမၤသ့ၣ်ဖးဘၣ်၀ဲဒီးတနီၤတလဲၤဆှၢက့ၤ၀ဲဘၣ်.အဃိလၢခံက့ၤအိၣ်ယံာ်ယံာ်အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤဃုက့ၤတၢ်သ့ၣ်
တဖၣ်န့ၣ်တဘၣ်လၢၤဘၣ်.လီခီ,နီၣ်တၢၤ,သပၢၤသွ့ဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤအဂၤတဖၣ်ကျၢၢ်အီထီလာ်ကွံာ်အသးဒီးကဲ
ထီၣ်က့ၤလၢၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးမ့မ့ၢ်သံးနိရိၤတဂၤမၢပှၤလီစၢၤအီၤတၢ်၀ံၤဒီးက့ၤကွံာ်၀ဲတတီၤဘၣ်တတီၤဆူက
ထီနံၣ်သ၀ီန့ၣ်လီၤ.
ဖဲသံးနိရိၤက့ၤပူၤအလီၢ်ခံန့ၣ်ဒီးပှၤဖုပှၢ်တဂၤဟဲပၢၢ်ထီၣ်တၢ်ဖုပှၢ်အ၀ဲန့ၣ်ကူဒီးယၣ်အ့လ့,ဒ်သိးဒီးပယီၤသးပှၢ်လၢ
ပျၢၤတဖၣ်ကူ၀ဲအသိး,ကၤဒီးဆ့ကၤတဲာ်ပီာ်,အခိၣ်ဖၢၣ်တခီအိၣ်ဒီးအနၢ်ကုဖိတဘ့ၣ်ဟဲဒီးသံကွၢ်၀ဲဒၣ်,မကၢာ်မ့ၢ်
သုထံၣ်ဘၣ်ပှၤဟဲက့ၤတဂၤဂၤဧါ.ပှၤသ၀ီဖိတဖၣ်တဲဘၣ်အီၤလၢ,တထံၣ်ဘၣ်.ဟဲက့ၤတိကီၣ်ပှၤတဂၤဂၤဧီၢ်အ
တၢ်တဲဘၣ်အီၤလၢတထံၣ်ဘၣ်,ခံဂၤဂၤဧီၢ်တထံၣ်ဘၣ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲဟးသံကွၢ်ပှၤတဟံၣ်၀ံၤတဟံၣ်,လဲၤ
၀ဲတုၤအတုၤလီၤဆူသ၀ီအကတၢၢ်မီပြထုၣ်ထၣ်တခီန့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်သံးနိရိၤတခီက့ၤဒီးပျံၤတၢ်အဃိခီဂါ်၀ဲပီချိကျိ,
ဒီးမ့မ့ၢ်တၢ်ဖုပှၢ်တဂၤန့ၣ်တခီလူၤဃိၢ်အီၤတချုးဘၣ်အဃိဟဲက့ၤကဒါက့ၤ,ဟဲက့ၤတုၤလၢဒ့ၣ်မိၢ်ထူပျီဖးလဲၢ်အ
ပူၤန့ၣ်လီၤ.
လၢပျီဖးလဲၢ်အဃၢၤန့ၣ်အိၣ်ဒီးပှၤဟံၣ်တဖျၢၣ်,လၢဟံၣ်ကိာ်လာ်ဒ့တခီအိၣ်ဒီးဆၢၣ်တဖျၢၣ်ပှၤန့ၣ်လဲၤဆ့ၣ်နီၤ
လၢဆၢၣ်ခိၣ်ဒီးတဲ၀ဲဒၣ်လၢ, သါကသံကွၢ်သုခဲအံၤ-တဲသါတီတီ-ပှၤဟဲက့ၤမကၢာ်မ့ၢ်သုထံၣ်ဘၣ်တဂၤဂၤဧါ. တထံၣ်ဘၣ်နၤပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်လီတၢ်တဘျီလီမူၤလီနီၢ်၀ဲစ့ၢ်ကီးလီၤ.အ၀ဲသံကွၢ်၀ဲဒ်န့ၣ်တ၀ီ,ခံ၀ီတုၤလၢသၢ၀ီ
ဒီးပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်တဲဆၢအီၤလၢ,တထံၣ်ဘၣ်.အ၀ဲတဲဒၣ်ပှၤကညီကျိာ်လီၤ,
မ့ၢ်ဒၣ်ပှၤကညီတဂၤလီၤ.လၢခံကတၢၢ်အ၀ဲတဲဘၣ်ပှၤဖဲန့ၣ်လၢ,သုမ့ၢ်တဲသါတီတီန့ၣ်တဘၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်,
သုမ့ၢ်လီသါဒုန့ၣ်သါက့ၤမ့ၢ်ပူၤတၢ်ကမၤအသးဒီးသုဒ်လဲၣ်န့ၣ်သုကသ့ၣ်ညါဘၣ်ယၢာ်အန့ၣ်တဘျီစးထီၣ်ဖဲတၢ်
တနၤဃီလၢအ၀ဲက့ၤပူၤအနံၤန့ၣ်ပှၤသံ၀ဲဒီသ၀ီ, ပှၤသံသပှၢ်တၢၢ်ခူၣ်လီၤလိာ်သးတနၢၤလၢၤဘၣ်.ကယဲၢ်မ့ၢ်
ပှၤလၢအလီဘၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်သံဆိတစဲး,မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်စီၤစုၤတဖၣ်တခီသံစဲၤခံတစဲးအိၣ်ဒီးသံဒၣ်
အတၢ်ဒ်န့ၣ်လီၤ.တဆူးတဆါနီတမံၤဘၣ်.ဒီးဖဲန့ၣ်သ၀ီဖိတဖၣ်ပျံၤထီၣ်တၢ်အဃိဃ့ၢ်အိၣ်ကွံာ်ဆူတၢ်လီၢ်အဂၤ
ဒီးသ၀ီဟးဂီၤ၀ဲဒီတဖျၢၣ်ညါလီၤ.ဖဲသ၀ီဟးဂီၤအခါဟံၣ်ခိၣ်အိၣ်၀ဲနွံဆံတီတီလီၤ.မီပြထုၣ်သ၀ီအိၣ်သူၣ်လီၤအ
သးလၢတနီသရံၣ်,ဘျံးဒ၀ဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်,ပီချိဟီၣ်က၀ီၤန့ၣ်လီၤ.ခဲအံၤသ၀ီကဲထီၣ်သ၀ီဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လံ.ပမ့ၢ်လဲၤဟး
ဆူသ၀ီပူၤဒီးကွၢ်ထီၣ်တၢ်လၢမုၢ်ထီၣ်တခီန့ၣ်ပကထံၣ်ဘၣ်လၢၢ်မုၢ်စးထီၣ်အသးလၢမုၢ်ထီၣ်ဆူမုၢ်နုာ်တကပၤ,ဒီး
လၢမုၢ်နုာ်တကပၤအကတၢၢ်တခီန့ၣ်လၢၢ်မုၢ်လီၤဒ့စ့ၤအဃိဖျါလၢအအိၣ်လီၤဆီတဖျၢၣ်,ဘၣ်ဆၣ်အခီၣ်ထံးန့ၣ်
စဲဘူးလိာ်အသးအဃိပှၤလ့ၢ်လိၤလ့ၢ်ထီၣ်သ့၀ဲလီၤ.
ပှၤသ၀ီဖိအတၢ်လဲၤခီဖျိဘၣ်ထွဲဒီးလၢၢ်မုၢ်
လၢၢ်မုၢ်အကစၢ်အ၀ဲန့ၣ်ဒုးမံမီၢ်ပှၤတၢ်ဆူၣ်ဒိၣ်မး,ပှၤမ့ၢ်မံမီၢ်ဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်တဲဘၣ်ပှၤထဲပှၤဘၣ်ဘါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်,
ပှၤဘၣ်မၤတၢ်ဂ့ၤ,ပှၤသုတကဲးပသူကဲးပလီတဂ့ၤ,အီသံးအီမ့ၤတဂ့ၤ,ဆိၣ်တၢ်ထုတၢ်တဂ့ၤအ၀ဲဒၣ်အဲၣ်ဒိးထဲပှၤ
ကမၤတၢ်ဂ့ၤတၢ်၀ါလီၤ.ပှၤမံမီၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးအဒီမါ၀ၤခံဂၤ,ဃုာ်ဒီးအဖိတဂၤလၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်ပှၤမံမီၢ်လၢ
အဖိအိၣ်တဂၤဒ်လီၤ,လၢခံပှၤမံမီၢ်ကဒီးလၢအဖိအိၣ်ခံဂၤလံ.အ၀ဲဒၣ်တဲဘၣ်ပှၤလၢအ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လဲၤထီၣ်ပှၢ်ဒီးလၢၢ်
မုၢ်ကွီကီာ်အဖိမုၣ်န့ၣ်လီၤ.
မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်သိၣ်အဖိအလံၤလၢဆိၣ်တၢ်တဂ့ၤ,အိၣ်န့ၣ်ဟးကိးပသူကိးပလီတဂ့ၤ.အ၀ဲသ့ၣ်မံမီၢ်ဘၣ်လၢပှၤဒီ
ဖိမိၢ်ဖိပၢ်သၢဂၤလၢတဘျီသံးနိရိၤထံၣ်၀ဲန့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်လၢၢ်မုၢ်အကစၢ်လီၤ.အ၀ဲသ့ၣ်တအဲၣ်ဒိး၀ဲလၢပှၤကိးပလူပလီ
ဒီးဆိၣ်တၢ်ထုတၢ်ဘၣ်,သံးဧိၤဂာ်ဧိၤန့ၣ်တအဲၣ်ဒိး၀ဲလ့ၤတက့ၤဘၣ်.တဘျီပှၤသ၀ီဖိဃ့သံးလၢအီၤ,လၢပှၤကစၢၢ်
ခိၣ်မိၢ်လုပၢ်လၢ်တခီပှၤဒွဲၣ်ပနဲ,ပှၤဃ့ဒီးပှၤတဲလၢပှၤကဖီၣ်ကသံၣ်,ပှၤအဲၣ်ဒိးသံးထဲတပလီဧိၤလီၤ့ပှၤဃ့ဒိသံးလၢ
အီၤမ့ၢ်လၢတၢ်လီၢ်အ၀ဲန့ၣ်ပှၤဃုသံးဘူးဘူးတညီဘၣ်.တုၤမ့ၢ်ပှၤဒိထီၣ်သံးဒီးသံးဟဲယွၤလီၤအခီၣ်ထံးတပလီန့ၣ်
မ့ၢ်သံးမူၤမူၤနီၢ်နီၢ်လီၤ.န့ၢ်ဒၣ်ထဲတပလီဧိၤလီၤ.မ့မ့ၢ်အဂၤလၢအဟဲယွၤလီၤတဖၣ်ကဲထီၣ်က့ၤထံခဲလၢာ်,တနၢ
သံးနီတစဲးလၢၤဘၣ်.၀ံၤဒီးတၢ်လၢသံးန့ၣ်နမ့ၢ်ပှ့ၤလၢတၢ်မဲထၣ်တခီဒီးဟဲက့ၤစိာ်ခီဂါ်ဘၣ်လၢၢ်မုၢ်န့ၣ်အရီၢ်ဟးဂီၤ
တဘျီဃီလီၤ, ဘျါသံဘျါစိၢ်တဘျီဃီလီၤ.
တဘျီသ၀ီဖိတဂၤလဲၤဖဲးအီၣ်ခုးလၢကစၢၢ်ကပၤ,ဘူးဒီးလၢၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲအဘုဘၣ်ထီၣ်အခါထိၣ်ဖှံးဂီၢ်မုၢ်လီၤအီၣ်
အဘု,ယံာ်ယံာ်မၤ၀ဲတနၢၤလၢၤဘၣ်အဃိအ၀ဲဆိၣ်ဘၣ်ထုဘၣ်တၢ်,ဆိၣ်၀ဲယံာ်ထီၣ်ဒီးဘၣ်ဖဲအမံအိၣ်ဘှံးလၢမုၢ်
ဆါခီအခါတၢ်ဒဲအကိာ်ပူၤတထံၣ်, အ၀ဲစီၣ်ထီၣ်အမဲာ်ကွၢ်ဃီၤလၢအပၢ်တခီအိၣ်ယံၤဒီးအီၤ၀ံၤဒီးအ၀ဲမံကဒီး၀ဲ
န့ၣ်လီၤဒီးတၢ်ဟဲဒဲကဒီးအထးခိၣ်တထံၣ်,အ၀ဲကွၢ်ဃီၤအပၢ်နာ်သက့အပၢ်တအိၣ်ဘူးဒီးအီၤဘၣ်. တုၤမ့ၢ်အ
သုမ့ၢ်လီသါဒုန့ၣ်သါက့ၤမ့ၢ်ပူၤတၢ်ကမၤအသးဒီးသုဒ်လဲၣ်န့ၣ်သုကသ့ၣ်ညါဘၣ်ယၢာ်အန့ၣ်တဘျီစးထီၣ်ဖဲတၢ်
တနၤဃီလၢအ၀ဲက့ၤပူၤအနံၤန့ၣ်ပှၤသံ၀ဲဒီသ၀ီ, ပှၤသံသပှၢ်တၢၢ်ခူၣ်လီၤလိာ်သးတနၢၤလၢၤဘၣ်.ကယဲၢ်မ့ၢ်
ပှၤလၢအလီဘၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်သံဆိတစဲး,မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်စီၤစုၤတဖၣ်တခီသံစဲၤခံတစဲးအိၣ်ဒီးသံဒၣ်
အတၢ်ဒ်န့ၣ်လီၤ.တဆူးတဆါနီတမံၤဘၣ်.ဒီးဖဲန့ၣ်သ၀ီဖိတဖၣ်ပျံၤထီၣ်တၢ်အဃိဃ့ၢ်အိၣ်ကွံာ်ဆူတၢ်လီၢ်အဂၤ
ဒီးသ၀ီဟးဂီၤ၀ဲဒီတဖျၢၣ်ညါလီၤ.ဖဲသ၀ီဟးဂီၤအခါဟံၣ်ခိၣ်အိၣ်၀ဲနွံဆံတီတီလီၤ.မီပြထုၣ်သ၀ီအိၣ်သူၣ်လီၤအ
သးလၢတနီသရံၣ်,ဘျံးဒ၀ဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်,ပီချိဟီၣ်က၀ီၤန့ၣ်လီၤ.ခဲအံၤသ၀ီကဲထီၣ်သ၀ီဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လံ.ပမ့ၢ်လဲၤဟး
ဆူသ၀ီပူၤဒီးကွၢ်ထီၣ်တၢ်လၢမုၢ်ထီၣ်တခီန့ၣ်ပကထံၣ်ဘၣ်လၢၢ်မုၢ်စးထီၣ်အသးလၢမုၢ်ထီၣ်ဆူမုၢ်နုာ်တကပၤ,ဒီး
လၢမုၢ်နုာ်တကပၤအကတၢၢ်တခီန့ၣ်လၢၢ်မုၢ်လီၤဒ့စ့ၤအဃိဖျါလၢအအိၣ်လီၤဆီတဖျၢၣ်,ဘၣ်ဆၣ်အခီၣ်ထံးန့ၣ်
စဲဘူးလိာ်အသးအဃိပှၤလ့ၢ်လိၤလ့ၢ်ထီၣ်သ့၀ဲလီၤ.
ပှၤသ၀ီဖိအတၢ်လဲၤခီဖျိဘၣ်ထွဲဒီးလၢၢ်မုၢ်
လၢၢ်မုၢ်အကစၢ်အ၀ဲန့ၣ်ဒုးမံမီၢ်ပှၤတၢ်ဆူၣ်ဒိၣ်မး,ပှၤမ့ၢ်မံမီၢ်ဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်တဲဘၣ်ပှၤထဲပှၤဘၣ်ဘါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်,
ပှၤဘၣ်မၤတၢ်ဂ့ၤ,ပှၤသုတကဲးပသူကဲးပလီတဂ့ၤ,အီသံးအီမ့ၤတဂ့ၤ,ဆိၣ်တၢ်ထုတၢ်တဂ့ၤအ၀ဲဒၣ်အဲၣ်ဒိးထဲပှၤ
ကမၤတၢ်ဂ့ၤတၢ်၀ါလီၤ.ပှၤမံမီၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးအဒီမါ၀ၤခံဂၤ,ဃုာ်ဒီးအဖိတဂၤလၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်ပှၤမံမီၢ်လၢ
အဖိအိၣ်တဂၤဒ်လီၤ,လၢခံပှၤမံမီၢ်ကဒီးလၢအဖိအိၣ်ခံဂၤလံ.အ၀ဲဒၣ်တဲဘၣ်ပှၤလၢအ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လဲၤထီၣ်ပှၢ်ဒီးလၢၢ်
မုၢ်ကွီကီာ်အဖိမုၣ်န့ၣ်လီၤ.
မိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်သိၣ်အဖိအလံၤလၢဆိၣ်တၢ်တဂ့ၤ,အိၣ်န့ၣ်ဟးကိးပသူကိးပလီတဂ့ၤ.အ၀ဲသ့ၣ်မံမီၢ်ဘၣ်လၢပှၤဒီ
ဖိမိၢ်ဖိပၢ်သၢဂၤလၢတဘျီသံးနိရိၤထံၣ်၀ဲန့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်လၢၢ်မုၢ်အကစၢ်လီၤ.အ၀ဲသ့ၣ်တအဲၣ်ဒိး၀ဲလၢပှၤကိးပလူပလီ
ဒီးဆိၣ်တၢ်ထုတၢ်ဘၣ်,သံးဧိၤဂာ်ဧိၤန့ၣ်တအဲၣ်ဒိး၀ဲလ့ၤတက့ၤဘၣ်.တဘျီပှၤသ၀ီဖိဃ့သံးလၢအီၤ,လၢပှၤကစၢၢ်
ခိၣ်မိၢ်လုပၢ်လၢ်တခီပှၤဒွဲၣ်ပနဲ,ပှၤဃ့ဒီးပှၤတဲလၢပှၤကဖီၣ်ကသံၣ်,ပှၤအဲၣ်ဒိးသံးထဲတပလီဧိၤလီၤ့ပှၤဃ့ဒိသံးလၢ
အီၤမ့ၢ်လၢတၢ်လီၢ်အ၀ဲန့ၣ်ပှၤဃုသံးဘူးဘူးတညီဘၣ်.တုၤမ့ၢ်ပှၤဒိထီၣ်သံးဒီးသံးဟဲယွၤလီၤအခီၣ်ထံးတပလီန့ၣ်
မ့ၢ်သံးမူၤမူၤနီၢ်နီၢ်လီၤ.န့ၢ်ဒၣ်ထဲတပလီဧိၤလီၤ.မ့မ့ၢ်အဂၤလၢအဟဲယွၤလီၤတဖၣ်ကဲထီၣ်က့ၤထံခဲလၢာ်,တနၢ
သံးနီတစဲးလၢၤဘၣ်.၀ံၤဒီးတၢ်လၢသံးန့ၣ်နမ့ၢ်ပှ့ၤလၢတၢ်မဲထၣ်တခီဒီးဟဲက့ၤစိာ်ခီဂါ်ဘၣ်လၢၢ်မုၢ်န့ၣ်အရီၢ်ဟးဂီၤ
တဘျီဃီလီၤ, ဘျါသံဘျါစိၢ်တဘျီဃီလီၤ.
တဘျီသ၀ီဖိတဂၤလဲၤဖဲးအီၣ်ခုးလၢကစၢၢ်ကပၤ,ဘူးဒီးလၢၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲအဘုဘၣ်ထီၣ်အခါထိၣ်ဖှံးဂီၢ်မုၢ်လီၤအီၣ်
အဘု,ယံာ်ယံာ်မၤ၀ဲတနၢၤလၢၤဘၣ်အဃိအ၀ဲဆိၣ်ဘၣ်ထုဘၣ်တၢ်,ဆိၣ်၀ဲယံာ်ထီၣ်ဒီးဘၣ်ဖဲအမံအိၣ်ဘှံးလၢမုၢ်
ဆါခီအခါတၢ်ဒဲအကိာ်ပူၤတထံၣ်, အ၀ဲစီၣ်ထီၣ်အမဲာ်ကွၢ်ဃီၤလၢအပၢ်တခီအိၣ်ယံၤဒီးအီၤ၀ံၤဒီးအ၀ဲမံကဒီး၀ဲ
န့ၣ်လီၤဒီးတၢ်ဟဲဒဲကဒီးအထးခိၣ်တထံၣ်,အ၀ဲကွၢ်ဃီၤအပၢ်နာ်သက့အပၢ်တအိၣ်ဘူးဒီးအီၤဘၣ်. တုၤမ့ၢ်အ
ပှဲၤထီၣ်သၢ၀ီတ၀ီအခါအ၀ဲဂဲၤဆၢထၢၣ်တဲဘၣ်အပၢ်,ပါ,ပမံဘီဒီးနဒဲပထးခိၣ်ဒီးအပါတဲဆၢအီၤ,ယအိၣ်ဒီးနၤဘူး
ဧါ.ယအိၣ်ဒီးနၤဖးယံၤညါယဒဲနထးခိၣ်တုၤဧါ,၀ဲန့ၣ်ဆိၣ်တၢ်အါအါဒီး,ပှၤလၢအအိၣ်လၢမီပြထုၣ်အပူၤဒီးစံး၀ဲလၢ
တၢ်ဒဲအထးခိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဖုနိ, ဖုဂ့ၤ၀ါ,ဖါတံၢ်ဒါပိၣ်, ဖါတံၢ်ဖီသံခဲလၢာ်လွံၢ်ဂၤန့ၣ်လီၤ.
၀ံၤဒီးဖဲn၁၉၉၄၉၅နံၣ်အတီၢ်ပူၤတၢ်မၤစ့ၢ်ကီးအသးတဘျီန့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်ပှၤဒီပုၢ်၀ဲၢ်ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်အိၣ်ခံဂၤ,အဟံၣ်
အိၣ်တယံၤဒီးလၢၢ်မုၢ်ဘၣ်.အဒိၣ်တဂၤအမံၤမ့ၢ်နီၢ်ယိယိၣ်,အပၢ်အမံၤလၢဖါတံၢ်သ့တ့ၣ်,အိၣ်ဟဲလၢစီဃ့တခီန့ၣ်
လီၤ.ဘၣ်တနံၤအ၀ဲသ့ၣ်လဲၤဃုအီၣ်သ့ၣ်မုၣ်ဒ့လၢပှၤသံၣ်ပူၤဒီးဖဲအထီၣ်လၢတၢ်ပျိၢ်ခိၣ်အခါကွၢ်စိဃီၤ၀ဲဒၣ်လၢၢ်မုၢ်
န့ၣ်လီၤ.လၢဖိသၣ်အကျိာ်အကျာ်တခီဆိကမိၣ်ထီၣ်၀ဲဖဲအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်လၢစီဃ့န့ၣ်အိၣ်ဒီးတလၢၤတဖၣ်အဃိပှၤ
တ့ထီၣ်ဃိၣ်ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအံၤဃိၣ်တအိၣ်ဘၣ်,ဒီးအ၀ဲတဲန့ၢ်အပုၢ်လၢ,အၢကိကိ,လၢၢ်မုၢ်အ၀ဲအံၤမ့မ့ၢ်ဒ်သိးလၢတ
လၢၤအကျါဒုတလၢၤကဘါ၀ဲပၢပၢ,ကဘှီထီၣ်ဒီးဃိၣ်ဒံး,အ၀ဲသ့ၣ်တဲတၢ်န့ၣ်၀ံၤဒီးလဲၤ၀ဲတခါခံခါဒီးကွၢ်ထီၣ်တၢ်
ဆူလၢၢ်မုၢ်အဒီခိၣ်န့ၣ်ထံၣ်၀ဲလၢပှၤတဂၤ,သိးဒီးတၢ်အ၀ါထီၣ်လၢလၢၢ်မုၢ်အလိၤန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲသ့ၣ်အဒီပုၢ်၀ဲၢ်မုၣ်ခံဂၤကွၢ်ကီ၀ဲဒ်န့ၣ်,ကွၢ်၀ဲယံာ်ယံာ်တဘျီတၢ်ပျံၤလီၤဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်တဲတဘၣ်ဘၣ်.တၢ်
ဖုပှၢ်အ၀ဲန့ၣ်ထီၣ်လၢၢ်မုၢ်ဒီးဖဲအတလၢထီၣ်လၢၢ်မုၢ်အခိၣ်စိၣ်အခါလီၤမၢ်၀ဲဖဲန့ၣ်လီၤ.အန့ၣ်တဘျီအ၀ဲသ့ၣ်ပျံၤထီၣ်
တၢ်ဒီးတၢၤလီၤကွံာ်အသ့ၣ်မုၣ်ဒီးအဃဲာ်၀ံၤက့ၤဃ့ၢ်ဆူအပၢ်အအိၣ်,ဟဲက့ၤတဲဘၣ်အပၢ်ဘၣ်ဆၣ်အပၢ်တနာ်ဘၣ်.
လၢခံက့ၤတၢ်မၤကဒီးအသးတဘျီန့ၣ်လီၤ.နီၢ်ကျၢၤဒီးနီၢ်လါထူအဟံၣ်အိၣ်ဘူးဒီးလၢၢ်မုၢ်အခီၣ်ထံးလီၤ.တၢ်ဖိသၣ်
ဒီပုၢ်၀ဲၢ်မုၣ်ခံဂၤလီၢ်လီၢ်န့ၣ်ဟဲက့ၤထီၣ်လၢသ၀ီပူၤတခီအ၀ဲသ့ၣ်ထံၣ်ကဒီးတၢ်တဂၤလီၢ်လီၢ်က့ၤထီၣ်ဆူလၢၢ်မုၢ်အ
ခိၣ်စိၣ်န့ၣ်ဒီးတဲလိာ်အသး,အၢ,တၢ်တဂၤက့ၤထီၣ်ဆူလၢၢ်မုၢ်အခိၣ်စိၣ်န့ၣ်,ဖဲန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ကွၢ်ကီ၀ဲ,ဘၣ်လၢဖါတံၢ်
ကွီခိၣ်(ဖါတံၢ်ကွီခိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်တံဟဲနရ့ၣ်အတခွါလီၤ)ဟဲဘၣ်အတီၤန့ၣ်လီၤ.ပှၤဖိသၣ်ဒီပုၢ်၀ဲၢ်မုၣ်ခံဂၤန့ၣ်ကိးဃီၤ
မုၢ်ဂၢ်လါထူလၢ,အၢၣ်မုၢ်ဂၢ်,အၢၣ်မုၢ်ဂၢ်နကွၢ်စါ,တၢ်တဂၤက့ၤထီၣ်ဆူလၢၢ်မုၢ်အခိၣ်စိၣ်န့ၣ်,အ၀ဲပာ်ဖုးအသးဒီးတဲ၀ဲ,
မတၤလဲၣ်.ထဲန့ၣ်တဘျီအ၀ဲသ့ၣ်ကိးဃီၤအီၤ,ဟဲလၢအံၤ,ကွၢ်လၢအံၤ.မုၢ်ဂၢ်တဂၤဟဲဃီၤဒီးထံၣ်စ့ၢ်ကီး
ပှၤတဂၤက့ၤထီၣ်လၢလၢၢ်မုၢ်အခိၣ်စိၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖါတံၢ်ကွီခိၣ်တခီစံး၀ဲ,တၢ်ဖိသၣ်ခံဂၤန့ၣ်တဲ၀ဲလၢသါထံၣ်တၢ်တ
ဂၤန့ၣ်ဒီးယကွၢ်,ဒုးနဲၣ်ယၤဒီးအစုမုၢ်,လၢယမဲာ်သၣ်အဃၢၤဘၣ်ဆၣ်ယတထံၣ်ဘၣ်.
အ၀ဲသ့ၣ်တဲ၀ဲလၢတၢ်တဂၤက့ၤထီၣ်ဖဲန့ၣ်မလဲၣ်.အ၀ဲသ့ၣ်ပိာ်မုၣ်သၢဂၤတခီထံၣ်၀ဲ,ယဲတခီယတထံၣ်ဘၣ်ယံာ်
ယံာ်ဒီးယတဲထီၣ်,လၢတၢ်ထံးထၣ်တကလုာ်န့ၣ်မီၤ,-လၢၢ်မုၢ်အကစၢ်, ထံကစၢ်ကီၢ်ကစၢ်ဧၢ,ဒုးထံၣ်ယၤတဘျး, ယကအိၣ်မူမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤယသးလီၤ-ယတဲဒ်န့ၣ်တဘျုးဘျီဘၣ်ဆၣ်ယတထံၣ်ဘၣ်. ယံာ်ယံာ်တၢ်တဂၤန့ၣ်ဟါမၢ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်သၢဂၤဧီၢ်က့ၤဆူအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟံးန့ၢ်အီၤလၢကညီတၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤလံာ်ပူၤ.
ဧါ.ယအိၣ်ဒီးနၤဖးယံၤညါယဒဲနထးခိၣ်တုၤဧါ,၀ဲန့ၣ်ဆိၣ်တၢ်အါအါဒီး,ပှၤလၢအအိၣ်လၢမီပြထုၣ်အပူၤဒီးစံး၀ဲလၢ
တၢ်ဒဲအထးခိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဖုနိ, ဖုဂ့ၤ၀ါ,ဖါတံၢ်ဒါပိၣ်, ဖါတံၢ်ဖီသံခဲလၢာ်လွံၢ်ဂၤန့ၣ်လီၤ.
၀ံၤဒီးဖဲn၁၉၉၄၉၅နံၣ်အတီၢ်ပူၤတၢ်မၤစ့ၢ်ကီးအသးတဘျီန့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်ပှၤဒီပုၢ်၀ဲၢ်ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်အိၣ်ခံဂၤ,အဟံၣ်
အိၣ်တယံၤဒီးလၢၢ်မုၢ်ဘၣ်.အဒိၣ်တဂၤအမံၤမ့ၢ်နီၢ်ယိယိၣ်,အပၢ်အမံၤလၢဖါတံၢ်သ့တ့ၣ်,အိၣ်ဟဲလၢစီဃ့တခီန့ၣ်
လီၤ.ဘၣ်တနံၤအ၀ဲသ့ၣ်လဲၤဃုအီၣ်သ့ၣ်မုၣ်ဒ့လၢပှၤသံၣ်ပူၤဒီးဖဲအထီၣ်လၢတၢ်ပျိၢ်ခိၣ်အခါကွၢ်စိဃီၤ၀ဲဒၣ်လၢၢ်မုၢ်
န့ၣ်လီၤ.လၢဖိသၣ်အကျိာ်အကျာ်တခီဆိကမိၣ်ထီၣ်၀ဲဖဲအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်လၢစီဃ့န့ၣ်အိၣ်ဒီးတလၢၤတဖၣ်အဃိပှၤ
တ့ထီၣ်ဃိၣ်ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအံၤဃိၣ်တအိၣ်ဘၣ်,ဒီးအ၀ဲတဲန့ၢ်အပုၢ်လၢ,အၢကိကိ,လၢၢ်မုၢ်အ၀ဲအံၤမ့မ့ၢ်ဒ်သိးလၢတ
လၢၤအကျါဒုတလၢၤကဘါ၀ဲပၢပၢ,ကဘှီထီၣ်ဒီးဃိၣ်ဒံး,အ၀ဲသ့ၣ်တဲတၢ်န့ၣ်၀ံၤဒီးလဲၤ၀ဲတခါခံခါဒီးကွၢ်ထီၣ်တၢ်
ဆူလၢၢ်မုၢ်အဒီခိၣ်န့ၣ်ထံၣ်၀ဲလၢပှၤတဂၤ,သိးဒီးတၢ်အ၀ါထီၣ်လၢလၢၢ်မုၢ်အလိၤန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲသ့ၣ်အဒီပုၢ်၀ဲၢ်မုၣ်ခံဂၤကွၢ်ကီ၀ဲဒ်န့ၣ်,ကွၢ်၀ဲယံာ်ယံာ်တဘျီတၢ်ပျံၤလီၤဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်တဲတဘၣ်ဘၣ်.တၢ်
ဖုပှၢ်အ၀ဲန့ၣ်ထီၣ်လၢၢ်မုၢ်ဒီးဖဲအတလၢထီၣ်လၢၢ်မုၢ်အခိၣ်စိၣ်အခါလီၤမၢ်၀ဲဖဲန့ၣ်လီၤ.အန့ၣ်တဘျီအ၀ဲသ့ၣ်ပျံၤထီၣ်
တၢ်ဒီးတၢၤလီၤကွံာ်အသ့ၣ်မုၣ်ဒီးအဃဲာ်၀ံၤက့ၤဃ့ၢ်ဆူအပၢ်အအိၣ်,ဟဲက့ၤတဲဘၣ်အပၢ်ဘၣ်ဆၣ်အပၢ်တနာ်ဘၣ်.
လၢခံက့ၤတၢ်မၤကဒီးအသးတဘျီန့ၣ်လီၤ.နီၢ်ကျၢၤဒီးနီၢ်လါထူအဟံၣ်အိၣ်ဘူးဒီးလၢၢ်မုၢ်အခီၣ်ထံးလီၤ.တၢ်ဖိသၣ်
ဒီပုၢ်၀ဲၢ်မုၣ်ခံဂၤလီၢ်လီၢ်န့ၣ်ဟဲက့ၤထီၣ်လၢသ၀ီပူၤတခီအ၀ဲသ့ၣ်ထံၣ်ကဒီးတၢ်တဂၤလီၢ်လီၢ်က့ၤထီၣ်ဆူလၢၢ်မုၢ်အ
ခိၣ်စိၣ်န့ၣ်ဒီးတဲလိာ်အသး,အၢ,တၢ်တဂၤက့ၤထီၣ်ဆူလၢၢ်မုၢ်အခိၣ်စိၣ်န့ၣ်,ဖဲန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ကွၢ်ကီ၀ဲ,ဘၣ်လၢဖါတံၢ်
ကွီခိၣ်(ဖါတံၢ်ကွီခိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်တံဟဲနရ့ၣ်အတခွါလီၤ)ဟဲဘၣ်အတီၤန့ၣ်လီၤ.ပှၤဖိသၣ်ဒီပုၢ်၀ဲၢ်မုၣ်ခံဂၤန့ၣ်ကိးဃီၤ
မုၢ်ဂၢ်လါထူလၢ,အၢၣ်မုၢ်ဂၢ်,အၢၣ်မုၢ်ဂၢ်နကွၢ်စါ,တၢ်တဂၤက့ၤထီၣ်ဆူလၢၢ်မုၢ်အခိၣ်စိၣ်န့ၣ်,အ၀ဲပာ်ဖုးအသးဒီးတဲ၀ဲ,
မတၤလဲၣ်.ထဲန့ၣ်တဘျီအ၀ဲသ့ၣ်ကိးဃီၤအီၤ,ဟဲလၢအံၤ,ကွၢ်လၢအံၤ.မုၢ်ဂၢ်တဂၤဟဲဃီၤဒီးထံၣ်စ့ၢ်ကီး
ပှၤတဂၤက့ၤထီၣ်လၢလၢၢ်မုၢ်အခိၣ်စိၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖါတံၢ်ကွီခိၣ်တခီစံး၀ဲ,တၢ်ဖိသၣ်ခံဂၤန့ၣ်တဲ၀ဲလၢသါထံၣ်တၢ်တ
ဂၤန့ၣ်ဒီးယကွၢ်,ဒုးနဲၣ်ယၤဒီးအစုမုၢ်,လၢယမဲာ်သၣ်အဃၢၤဘၣ်ဆၣ်ယတထံၣ်ဘၣ်.
အ၀ဲသ့ၣ်တဲ၀ဲလၢတၢ်တဂၤက့ၤထီၣ်ဖဲန့ၣ်မလဲၣ်.အ၀ဲသ့ၣ်ပိာ်မုၣ်သၢဂၤတခီထံၣ်၀ဲ,ယဲတခီယတထံၣ်ဘၣ်ယံာ်
ယံာ်ဒီးယတဲထီၣ်,လၢတၢ်ထံးထၣ်တကလုာ်န့ၣ်မီၤ,-လၢၢ်မုၢ်အကစၢ်, ထံကစၢ်ကီၢ်ကစၢ်ဧၢ,ဒုးထံၣ်ယၤတဘျး, ယကအိၣ်မူမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤယသးလီၤ-ယတဲဒ်န့ၣ်တဘျုးဘျီဘၣ်ဆၣ်ယတထံၣ်ဘၣ်. ယံာ်ယံာ်တၢ်တဂၤန့ၣ်ဟါမၢ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်သၢဂၤဧီၢ်က့ၤဆူအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟံးန့ၢ်အီၤလၢကညီတၢ်စံၣ်ဃဲၤတဲဃဲၤလံာ်ပူၤ.
