​ဖံ​ဖံ​အဲ​မၣ်

ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤ (၁၉၄၉နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ၃၁သီ)
ကညီဖိတဖၣ်မ့ၢ်ပှၤတဖၣ်လၢအအဲၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ဒီးအဲၣ်ဒိးအိၣ်ကစုဒုမၤကစုဒုအီၣ်ကစုဒုလီၤ.
တုၤမ့ၢ်ပှၤကလုာ်ဂၤလၢအကိၢ်အဂီၤတဖၣ်ဟဲနုာ်လီၤလၢအ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်န့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဃုန့ၢ်
တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အလီၢ်ဆူညါကွ့ၢ်ကွ့ၢ်ဒ်အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအိၣ်၀ဲဒၣ်လၢ(သစ်ငုတ်လည်းေဆွးကရင်လည်းေြပး) အသိးန့ၣ်လီၤ. တုၤမ့ၢ်ကီၤလၤ၀ါဟဲပၢက့ၤကီၢ်ပယီၤအံၤဒီးကညီဖိတဖၣ်
မၤလိဘၣ်က့ၤအလံာ်အလဲၢ်ဒီးအတၢ်ထံၣ်တဖၣ်လဲၢ်ထီၣ်ဒီးလၢအပှၤကလုာ်အဂီၢ်စးထီၣ်ကရၢကရိထီၣ်က့ၤက
ရၢတဖၣ်လၢအကဂၢၤက့ၤအပှၤကလုာ်အဂီၢ်လီၤကရၢလၢအမ့ၢ်၀ဲ…

၁. ကညီဒီကလုာ်ကရၢ (ခ့ၣ်အဲၣ်အ့ၣ်၁၈၈၁)နံၣ်
၂. ကညီဘူးဒးကရၢ (ဘံၣ်ခ့ၣ်အဲၣ်အ့ၣ်၁၉၄၀)နံၣ်
၃. ကညီလီၢ်ခၢၣ်သးကရၢ(ခ့ၣ်စံၣ်အိၣ်)၁၉၄၃နံၣ်တဖၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး၀ဲလၢကညီကလုာ်အတၢ်အိၣ်
ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤဒီးတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ဒုး(၂)ဘျီတဘျီ၀ံၤအလီၢ်ခံဖဲ ၁၉၄၅နံၣ်ကညီဖိတဖၣ်စးထီၣ်ပာ်လီၤတၢ်စံၣ်ညီၣ်တဲာ်တဖၣ်လၢကဂုာ်ကျဲး
စၢးဟံးန့ၢ်က့ၤကညီကီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပျၢ်လီၤ၀ဲပှၤ(၃)ဂၤဃုာ်ဒီးစီၤဘးအူကံၠလၢကလဲၤဆူကီၢ်အဲကလံးလၢကလဲၤ
ထံၣ်လိာ်သးဒီးအဲကလံးပဒိၣ်လၢကလဲၤပာ်ဖျါထီၣ်ကညီတဖၣ်အတၢ်ဘၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤဘၣ်
ဆၣ်ဒီးဖဲအဲကလံးပဒိၣ်မၤတၢ်အၢၣ်လီၤဒီးကီၢ်ပယီၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်အခါန့ၣ်လၢကညီဖိတဖၣ်အဂီၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်
တအိၣ်၀ဲနီတမံၤဘၣ်အဃိတၢ်ပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢတၢ်ကထီဒါတၢ်ဟံးန့ၢ်ကီၢ်ပယီၤတၢ်သဘျ့တၢ်ရဲၣ်
တၢ်ကျဲၤတဖၣ်လီၤ.

၁. တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤကညီထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကရၢကရိတခါဧိၤလၢကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အပတီၢ်လၢအမ့ၢ်
ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ဖဲ
-၁၉၄၇နံၣ်လါဖ့ၤြဘူၤအါရံၤ(၅)သီန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂဲၤလိာ်လၢတၢ်ကန့ၢ်က့ၤကညီကီၢ်အဂီၢ်.
၂. ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ကရၢတီခိၣ်ရိၣ်မဲကညီတဖၣ်ဒီးထီဒါခိၣ်ချၢ,ဘျီၣ်ဒိၣ်တၢ်ဃုထၢ.
၃.တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်(KNDO)ဖဲ၁၉၄၇လါယူၤလံ(၁၆)သီဒီးကတဲာ်ကတီၤသးလၢစုက၀ဲၤတၢ်ဒုးဂီၢ်
ဒီး(တၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်တၢ်ဒီသဒၢလီၤက့ၤသးအဂီၢ်ဧိၤကညီဖိတမုၢ်လၢ်လၢတၢ်စုက၀ဲၤတၢ်ဒုးပၢၢ်ဆၢက
အိၣ်ထီၣ်ဘၣ်.
၄.ဖဲ၁၉၄၈နံၣ်လါဖ့ၤြဘူၤအါရံၤ(၁၁)သီကညီဒီကလုာ်လၢကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်အတၢ်မိၢ်န့ၢ်သးလီကညီကီၢ်
လၢခူဒိၣ်၀့ၢ်ထီတဖၣ်အပူၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤကညီဖိတဖၣ်အတၢ်ဂဲၤလိာ်တၢ်လၢတၢ်က
န့ၢ်ကညီကီၢ်အဂီၢ်တချုးတၢ်ဒုးခံဘျီတဘျီဒီးဖဲတၢ်ဒုးကတီၢ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ပာ်သးလၢကညီသးလီကီၢ်ဘၣ်ဆၣ်
တၢ်တဆိကမိၣ်လၢအဂ့ၢ်နီတမံၤဘၣ်ဒီးတုၤတၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီ၀ံၤတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး၀ဲလၢထံရူာ်ကီၢ်သဲးအကျဲ
တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အကျဲထဲအံၤထဲနုၤဘၣ်ဆၣ်တၢ်တကနၣ်ဃုာ်အီၤဘၣ်.ကညီတဖၣ်မုၢ်လၢ်အကီၢ်လၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်
အကျဲတုၤဒၣ်လဲာ်လၢဖဆပလပဒိၣ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ကဂၢၤန့ၢ်၀့ၢ်တကူၣ်ဖဲနီၣ်တယၢ်ဂီၤခီမၠူးနံးပၣ်
တံၣ်သခ့ၣ်စိဒီးအပှၤတဖၣ်နုာ်လီၤဟီၣ်လာ်ဒီးထီဒါက့ၤ၀ဲ ဖဆပလ ဖ ဲ၁၉၄၆ နံၣ်, ဗကပ နုာ်လီၤပှၢ်ပူၤဒီးထီဒါ ဖဆပလ ဖဲ ၁၉၄၈ နံၣ်လါ

မၢ်ရှး(၂၈)သီ,သိၣ်ဒူ၀ါ(ြပည်သူ့ရဲေဘ၁်ြဖူ)နုာ်လီၤပှၢ်ပူၤထီဒါဖဆပလဖဲ၁၉၄၈နံၣ်လါယူၤ(၁၃)သီဒီးပယီၤသုး (ဖဆပလသုး)သုးရ့ၣ်(၃)ရ့ၣ်နုာ်လီၤပှၢ်ပူၤထီဒါ ဖဆပလအခါအ၀ဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်၀ဲ၀့ၢ်တကူၣ်တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ၀ံၤတုၤ
မ့ၢ်တၢ်ဃ့က့ၤဒီးဟ့ၣ်က့ၤ၀ဲန့ၣ်လီၤ.တကးဘၣ်ဖဲ၁၉၄၈နံၣ်လါမၢ်ရှး(၁၈)သီအလီၢ်ခံဖဆပလဒုးအိၣ်ထီၣ်(စစ်
၀န်ထမ်း)ကိးန့ၢ်ပှၤအၢပှၤသီတမျိာ်တမျာ်တဖၣ်ဒီးဒုးနုာ်၀ဲသုးန့ၣ်လီၤ.

လၢမီၣ်လမၠဲၣ်သထူၣ်တခီလဲပံ (ဖဆပလ) တဖၣ်လူၤမၤတံာ်တာ်မၤဆူၣ်မၤစိးမၤအၢမၤသီတၢ်
အဃိကညီဒီးမိၣ်တဖၣ်ပာ်ဖှိၣ်သးဒီဒုးဟံးန့ၢ်မီၣ်လမၠဲၣ်သထူၣ်,ရွှ့ၣ်ကၠ့ၣ်လၢၢ်ဒိၣ်ဖဲ(၁၉၄၈)နံၣ်လါအီကူာ်(၃၁)ဒီး
စဲးပတ့ဘၢၣ်တသီန့ၣ်ဖဆပလလူၤဃ့ကညးက့ၤကညီဖိဒီးကညီဟ့ၣ်ကဒါက့ၤ၀့ၢ်တကူၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ. လဲပံတဖၣ်မၤအၢမၤသီတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်လၢကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤကညီစုက၀ဲၤတဖၣ်လူၤဟံးက့ၤဒီးတၢ်မၤအၢမၤ
နးတၢ်မၤသံမၤ၀ီကညီဖိတဖၣ်အါထီၣ်တၢ်ဒွဲၣ်အူကညီဒူသ၀ီတဖၣ်အါထီၣ်အဃိဖဲ(၁၉၄၉)နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ
(၂၇) သီကညီဒုးဟံးန့ၢ်တီအူ၀့ၢ်ဒီး(၂၈)သီကျဲးစၢးဟံးန့ၢ်၀့ၢ်ပသံၣ်ဘၣ်ဆၣ်မၤ၀ဲတန့ၢ်ဘၣ်ဒီးဖဆပလသုးတခီ
လဲၤက၀ီၤခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်လီၢ်ခၢၣ်သးဖဲ၀့ၢ်တကူၣ်စါခၠီဒီးဒွဲၣ်အူမၤဟးဂီၤကွံာ်၀ဲဒီးဖဲယနူၤအါရံၤ(၃၁) သီလဲၤက၀ီၤ
ခ့ၣ်အဲၣ်ဒံၢ်အိၣ်လီၢ်ခၢၣ်သးဒီးတၢ်ဒုးကဲထီၣ်ကညီဖိတဖၣ်ဘၣ်စးထီၣ်တၢ်ဒုးပၢၢ်ဆၢလၢအတၢ်မူဒီးအတၢ်သဘျ့
အဂီၢ်ဖဲ(၁၉၄၉)နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ(၃၁) လၢကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်ညါန့ၣ်လီၤ.မုၢ်နံၤအံၤမ့ၢ်မုၢ်တနံၤလၢအနုာ်လီၤလၢ
တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤတၢ်ကွဲးဒ်အမ့ၢ်ကညီဒီကလုာ်ညါစးထီၣ်စုက၀ဲၤတၢ်ဒုးပၢၢ်ဆၢမုၢ်နံၤအသိးဒီးတၢ်သ့ၣ်နီၣ်မၤလၤ
ကပီၤအီၤတုၤမုၢ်ဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ.