တကးဒံးဘၣ်ဆှၢထီၣ်ဝဲအတၢ်ပီးတၢ်လီသ့ၣ်တဖၣ်လၢအကမၤဂ့ၤထီၣ်ဝဲအလီၢ်အကျဲ,ဆှၢထီၣ်ဝဲ(ဘိလပ်ေြမ) သ့ၣ်တဖၣ်လၢကမၤဂ့ၤထီၣ်ကျၢၤထီၣ်သုးတၢ်လီၢ် တၢ်ကျဲဒီးကတ့ထီၣ်ဃုာ်ဝဲထံကမါ လၢအသုးကလၢၤပူၤလၢ ကခီၢ်တၢ်ဒုးအဂီၢ်လီၤ.ဒီးတကးဘၣ်ဆှၢထီၣ်ဝဲတၢ်စုကဝဲၤအဒိၣ်သ့ၣ်တ ဖၣ်လၢအလဲၤတၢ်ယံၤဒီး တၢ်လီၢ်လၢ အသုးစှၤအလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ကကိးအါထီၣ်ဒံးဝဲအသုးလၢ ကဟဲအိၣ်မၤစၢၤအီၤန့ၣ်လီၤ.ဒီးယထံၣ်လၢတၢ်သ့ၣ် တဖၣ်အံၤကဘၣ်နးဒံးထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အဖၢ မုၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဒီးထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ကမၤအီၣ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒီးဘၣ်မၤအီၣ်တၢ်လၢတၢ်ပျံၤ တၢ်ဖုးအဖီခိၣ် လဲၤဝဲလၢအမုၢ်အဝဲၤဘူၣ်ဘူၣ်တဘူၣ်ဘူၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢဖဲအဝဲသ့ၣ် ဆှၢတၢ်အီၣ်အခါန့ၣ်ခးလီၤဝဲ ကျိဖးဒိၣ်(၈၁mm)ဆူကမျၢၢ်အအိၣ်ဒီးကမျၢၢ်တဖၣ်လဲၤဝဲ ဆူအတၢ် ဖံး အီၣ်မၤအီၣ်အလီၢ်တဘူၣ်လၢၤဘၣ်. ဖဲလါယူၤနူၤအါရံၣ်၁သီတုၤ ၇သီ၂၀၁၂အနံၤအံၤ ပထံၣ်ဘၣ် လၢတၢ်ပတုာ်တၢ်ခးန့ၣ်တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတ အိၣ်ဒံးဘၣ်အမဲာ်ညါပဝဲ ကညီ တကလုာ်အံၤပတ ပူၤဒံးဒီးတၢ်သံတၢ်သွံၣ်ဘၣ်န့ၣ်ပတဲသ့လီၤ. ဘၣ်မနုလဲၣ်န့ၣ် ပကွၢ်က့ၤဒုၣ်ဒါ ပျဲလီၤအပှၤလၢအအိၣ်ညီနုၢ်လၢအဒွဲပူၤတဖၣ်ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢမၢဝဲအဟဲထိၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ် လၢပဝဲကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်တၢ်လီၢ်ဟီၣ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ.
တကးဘၣ်မၢကဒီးဝဲပှၤဒိၣ်ကျိၣ်ဒိၣ်စ့လၢအမံၤဟူတဖၣ်ကဘၣ်ဟဲက့ၤသူၣ်ထီၣ်န့ၣ်အဘူးအတံၢ်အတၢ်သူၣ် ထီၣ်လၢခဲအံၤတၢ်လဲၤမၤဘူးအီၤတဘူၣ် အလီၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကသူၣ် ထီၣ်ဘှီထီၣ် တၢ ်အ ဂီၢ်ရဲၣ်ကျဲၤန့ၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးယသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢဖဲ၁၉၈၈န့ၣ်ဒုၣ်ဒါအသုး တဖၣ်မၤသံသ ဝီဖိဒီး ကၠိဖိတဖၣ် ဒီးပှၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ် အပှၤက လုာ် လီၤ.မ့မ့ၢ်လၢပဟီၣ်ကဝီၤပူၤ တခီယထံၣ် ဘၣ် လၢဒုၣ်ဒါအတၢ်ကူၣ် အၢကူၣ်သီတဖၣ် အိၣ်ဒံးဝဲအဖၢတုၤ မုၢ်မ ဆါတ နံၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုယဘၣ် တဲဒ်အံၤလဲၣ်န့ၣ် ဒုၣ်ဒါအသုး တဖၣ်အိၣ်ဖျါဒံးလၢ ပမဲာ်ချံပူၤ ပဟီၣ် ကဝီၤပူၤကိး မုၢ်နံၤ မုၢ် နၤအဖၢ ဒံးန့ၣ်လီၤ.ဒီးပဝဲထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒံးသိး ပကမၤအီၣ် ဘၣ် က့ၤတၢ်မုာ် မုာ်ခုၣ်ခုၣ် ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤ ကျၢၤကသ့ အဂီၢ်ပဆၢမုၢ်လၢ်လၢခိၣ်နၢ်ပှၤဘၣ်မူ ဘၣ်ဒါသ့ၣ်တ ဖၣ်ကရဲၣ် ကျဲၤတဲသကိးမၤသ ကိးဝဲဒ်သိးဒုၣ် ဒါကထုးကွံာ် အပှၤတဖၣ် လၢပ ဟီၣ်ကဝီၤပူၤလၢ အဟဲအိၣ်လၢကစၢၢ်ခံကလိ လိၤတဖၣ် ကက့ၤလီၤကွံာ်ဆူအလီၢ်အကျဲဒီးပဝဲထံဖိ ကီၢ်ဖိတဖၣ် ကက့ၤဖံးအီၣ် မၤအီၣ်ဘၣ်က့ၤဒ်ညီနုၢ် လၢတၢ်လုၢ်အီၣ် နီၣ်ခိသးသ မူအဂီၢ် ကန့ၣ် ဝဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ် ဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်အဂီၢ်န့ၣ် လီၤ.ထီဘိပဆၢမုၢ်လၢ်လၢပ ခိၣ်ပ နၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆိက မိၣ်လီၤ တံၢ်လီၤဆဲးလၢပပှၤကလုာ်က မျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ .ဒီးတၢ်တလီၤမံ သူၣ်ကျၢၤ သး ဘၣ်န့ၣ်ဟဲအသး ဒ်အံၤလီၤ. ဘၣ်မနုအဃိလၢ (ကချင်)ဟီၣ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်တၢ်ဒုးတၢ် ယၤအိၣ်ဒံးအဖၢလဲၣ် .ပမ့ၢ်ကွၢ်လၢ ပဟီၣ် ကဝီၤပူၤန့ၣ်ဆှၢပာ်ဝဲ တၢ် စုက ဝဲၤမ့ၢ်ဂ့ၤ / တၢ်အီၣ်တၢ်အီမ့ၢ်ဂ့ၤ န့ၣ်လၢကယီၢ်တံၢ် ပပှၤကလုာ် အဂီၢ် လီၤ.ပှၤအါဂၤမ့ၢ်သးမံ ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ယဲ ဒုတၢ် ဘၣ်ယိာ် အိၣ်ဒံးလၢယဂီၢ်အဖၢမုၢ်လီၤ. ဘၣ် မနုလဲၣ်ယထံၣ်ဘၣ်လၢဒုၣ်ဒါအသုးတဖၣ် ဟးထီၣ်ဟး လီၤ ဟူးဂဲၤဝဲလၢပ ဟီၣ်က ဝီၤပူၤအဖၢဒံး လီၤ.တၢ်ဝဲအံၤပမ့ၢ်တဆိကမိၣ်အီၤထံထံဘၣ်န့ၣ်ပကတုၢ်ဘၣ်ဒ် ၁၉၉၇ နံၣ်န့ၣ်ကျဲအိၣ်ဒံး ဝဲလီၤ. ဒီးယထံၣ်လၢဒုၣ် ဒါ ခီၣ်ခ့ျသုး(ခမရ-၇၀၃) ဒီး (ခမရ-၇၀၂) သုးသ့ၣ်တဖၣ်ဟးဝ့ၤဝီၤ လၢပအိၣ် ဟီၣ်ကဝီၤပူၤဒီးပဘၣ်ပျံၤဒံးအီၤအဖၢမုၢ်လီၤ.တၢ်လၢကဟဲဘၣ်ပဝဲန့ၣ်ယအဲၣ်ဒိးဒိပၠးသုလၢထါဒ်အံၤ လီၤ. တၢ်သါလၢမုၢ်ယူၢ်ကဟဲ တၢ်သါလၢလါယူၢ်ကဟဲ ဟဲဘၣ်သ့ၣ်ဃ့မ့ၢ်လီၤအဲးဟဲဘၣ်ဝၣ်ဃ့မ့ၢ်လီၤအဲး ပုၢ်ဒ့ဝါတီတပှၢ်လဲၤ ကွၢ်ဒီးသီခါ ဂဲၤလိာ်ကွဲ တၢ်ယံၤမူထံးယံၤမူထံး တၢ်စၢၢ်မူထံးစၢၢ်မူထံး တၢ်ဒိၣ်မုၢ်လဲၤဝီၢ်ဝီၢ်ရံး တၢ်ဒိၣ်လါလဲၤဝီၢ်ဝီၢ်ရံး ကိၢ်နီၣ်မ့ၣ်ဒီးခုၣ်နီၣ်ထံလဲၤတၢ်ဒီးသဲဒီးကလံၤ. လၢခံသးအိၣ်တဲဘၣ်ယပှၤကလုာ်ကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဒ်အံၤလီၤဆၢကတီၢ်ခဲအံၤမ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ် ယိာ်လၢပဝဲကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒီးတကတီၢ်ဃီမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဆၢကတီၢ်ခွဲးဂ့ၤယာ်ဘၣ် လၢပဝဲက ညီဖိသ့ၣ် တဖၣ် အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ.ဘၣ်မနုဆၢကတီၢ်ခဲအံၤမ့ၢ်တၢ် လီၤဘၣ်ယိာ် လၢပဂီၢ်လဲၣ်န့ၣ် ဒုၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ် န့ၣ်တ အိၣ်မံ ခ့ မံသပ့ၤဝဲနီတဘျီ ဘၣ်ထီဘိဒီး ထီဘိန့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်အၢ ကူၣ်သီလၢပပှၤကလုာ်ဒီးကလုာ်ဂၤ သ့ၣ်တ ဖၣ်အဖီခိၣ်ဒ်သိးကမၤလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲဒီး ထဲဒၣ်အဝဲ သ့ၣ်တဖုအဝဲသ့ၣ်တကလုာ်န့ၣ်ကဒိၣ်စိဒီးကကဲဝဲထံကီၢ်တဘ့ၣ်အံၤအစီၤပၤထဲတဂၤဧိၤ န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်အဒွးတအိၣ်ဘၣ်လၢပဂီၢ်ဆၢကတီၢ်ခွဲးဂ့ၤယာ်ဘၣ်အိၣ်ဒံးဝဲအါမးလီၤ.ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤမုၢ်မ ဆါတနံၤအံၤန့ၣ်ပဝဲပပှၤကလုာ်ကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ရၤလီၤအသးသကုၤဟီၣ်ခိၣ်ချၢလံန့ၣ် လီၤ.တၢ်ဝဲအံၤမ့ၢ်တၢ်သးခုဖးဒိၣ်လၢပပှၤကလုာ်အဂီၢ်ဒီးမ့ၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဖးဒိၣ်တခါလီၤ.ဘၣ်မနုလဲၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢပပှၤကလုာ်လၢအရၤလီၤတ့ၢ်အ သးလၢထံကီၢ်တဘ့ၣ်ဘၣ်တဘ့ၣ်န့ၣ်အဝဲ သ့ၣ်န့ၣ်မၤ လိဘၣ်ဝဲတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢအလဲၤထီၣ် လဲၤထီ လၢမုၢ် မဆါ တ နံၤအံၤန့ၣ်လီၤ.အဝဲသ့ၣ်အိၣ်စ့ၢကီးဒီးတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤလၢပှၤကလုာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤ အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤသးတဂၤလၢသနၢၣ်တဂၤလၢသနၢၣ်ဖဲတၢ်သ့အိၣ်ဒီးအီၤလၢပပှၤကလုာ်တၢ်လဲၤထီၣ် လဲၤထီ ဒိၣ်ထီၣ်ထီ ထီၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဃိပ ဝဲနၤ ယၤလၢပအိၣ်လၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးမ်ပသုတအိၣ်မံခ့မံသပ့ၤ လၢ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ ့/ လၢဒုၣ်ဒါအတၢ် ကူၣ် အၢကူၣ်သီပှၤ အပူၤတဂ့ၤ. ထီဘိန့ၣ်ပကအိၣ် ဒီး တၢ် စိာ်မဲာ်စိာ်နါအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤပကမၤသကိးတၢ်လၢပပှၤကလုာ်အဂီၢ်ဒ်တၢ်သ့အိၣ်ဒီး ပှၤ တဂၤလၢပသနၢၣ်တဂၤလၢပသနၢၣ်ဒၣ်ဝဲစုၣ်စုၣ်တက့ၢ်.ပမှံၤပပှၢ်အတၢ်ကတိၤဒိအိၣ် ဝဲ လီၤ.
ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ပသးမ့ၢ်ဃူမၤသံတၤသူဖျီၣ်ဒီးကုန့ၣ်လီၤ.တခွဲဘိတၢ်ပနီၣ်လၢပဂီၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်ကလီကလီဘၣ်အိၣ် ဒီးအခီပညီ နီၣ် နီၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢပဝဲဒၣ်ကညီကလုာ်အံၤပမ့ၢ်အိၣ်လီၤဖး လိာ် သးလၢတၢ်လီၢ်သကုၤဘၣ် ဆၣ်ထီဘိပကဘၣ် အိၣ် ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိး တၢ်အဲၣ်လိာ်တၢ်ကွံလိာ် သး တၢ်ဟံလိာ်စုပာ်ဖှိာ်မၤသကိးတၢ်ဒ်အိၣ်ဖျါလၢ တခွဲ ဘိလိၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ခ့ခါ ဆၢကတီၢ် ခဲအံၤတၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢအြကၢးအိၣ်ဝဲဒီးပဝဲကညီကလုာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဃူ တၢ်ဖိးတၢ် ဟံလိာ် စုပာ် ဖှိၣ်မၤသကိးန့ၣ် လီၤ.လၢပဝဲကညီဒီတ ကလုာ်အဂီၢ်မ်ကညီဖိကိးဂၤ ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးဆး တၢ်သးသဒ့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါလီၤ က့ၤကညီဖိအမူ အဒါ န့ၣ်တက့ၢ်. မ်ယပှၤက လုာ် ကညီဖိကိးဂၤ ကဃူထီၣ်ပှိၤထီၣ်သ့ထီၣ်ဘၣ်ထီၣ် အိၣ်ပှဲၤဒီးသူးသ့ၣ် လၤကပီၤထီ ဘိန့ၣ်တ က့ၢ်.
လၢစီၤလၢၢ်ထီဖိ ဖျးခိၣ်ကရူၢ် ကုၤဒ့သဝီ အိၣ်သမှံၤ ယဲၤမုၢ်ပျီ
http://luthawpawday.blogspot.com/2012/07/blog-post_9760.html
