​ဖံ​ဖံ​အဲ​မၣ်

ပှၤကညီဖိတဖၣ်ဖဲအဃုထၢအသးသမူအတံၤသကိးန့ၣ်ဃုထၢ၀ဲဖဲအကစၢ်ဒၣ်၀ဲအတၢ်ဘၣ်သးသ့လီၤ.
မိၢ်ပၢ်တဖၣ်မ့ၢ်ဃုထၢန့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်တလိၣ်ဘၣ်သၢပျၢၤန့ၣ်ဂ့ၢ်လိာ်၀ဲသ့လီၤ.ဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီးမ့ၢ်ဃု
ထၢအသးသမူဖဲဒၣ်အသးသနာ်က့တချုးဖျီအသးဃ့အခွဲးလၢမိၢ်ပၢ်တဖၣ်အအိၣ်လီၤ.တၢ်အံၤမ့ၢ်၀ဲတၢ်မၤ
ဘၣ်လိာ်ဖိတဖၣ်အတၢ်သဘျ့ဒီးမိၢ်ပၢ်အတၢ်ပၢတၢ်ဆှၢခံခါဒ်သိးကလဲၤဘၣ်ထွဲလိာ်အသးထွဲဘၣ်ထွဲဘၣ်
န့ၣ်လီၤ.

အဃိပကထံၣ်ဘၣ်လၢမိၢ်ပၢ်ဖံဖုတဖၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအထူသနူန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအလူၤထီၣ်ခ့ခါအဆၢက
တီၢ်ချုး၀ဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.သးစၢ်တဖၣ်ညီနုၢ်ထံၣ်လိာ်အသးလၢတၢ်မၤထါအမူးဒီးသ့ၣ်ညါလိာ်အသးဒီးတ
ဆီဘၣ်တဆီကဲထီၣ်ဒီတၢ်အဲၣ်တီန့ၣ်လီၤ.ခံခီယၢ်ဘးက့ၤတဲဘၣ်အမိၢ်အပၢ်တဖၣ်ဒီးမိၢ်ပၢ်တဖၣ်မ့ၢ်ဘၣ်အ
သးတခီသ့ၣ်မုၢ်နံၤဖးမုၢ်သီလၢကဖျီအသးအဂီၢ်လီၤ.လၢပျၢၤဒ်တၢ်ကတိၤအိၣ်တ့ၢ်၀ဲလၢကညီပှိၢ်ကျိာ် ၱမုၣ်
အကၠဲးခွါသၣ်ဆံအသိးပိာ်မုၣ်တဖၣ်အသးမ့ၢ်အိၣ် ၂၅ နံၣ်ဒီးပိာ်ခွါအသးမ့ၢ်အိၣ် ၃၀ မးဖျီအသးန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်စိၤခဲအံၤအဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဘၣ်လၢကဖျီအသးဒီးဖျီ၀ဲသ့လီၤ.

ကညီပှိၢ်လၢအမ့ၢ် -တူၣ်၀့ၢ်,အစၢၤတဖၣ်မ့ၢ်အိၣ်လၢတၢ်လီၢ်ယံၤဒီးအဲၣ်ဒိးဖျီအသးဘၣ်ဆၣ်ဟဲက့ၤဆူတူၣ်
၀့ၢ်,မ့ၢ်တတုၤဘၣ်န့ၣ်ကဘၣ်ပျဲလီၤပှၤကညီဒီးမၢအတဘၣ်,တူၣ်၀့ၢ်သရၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲအချုး၀ဲတနံၤန့ၣ်က
ဘၣ်ဟဲက့ၤဆူ -တူၣ်၀့ၢ်ဒီးကဘၣ်မၤ၀ဲဒ်လုၢ်လၢ်ထူသနူအတၢ်မၤအိၣ်၀ဲအသိးန့ၣ်လီၤ.မ့ၢ်တမၤ၀ဲဒ်အံၤဘၣ်
န့ၣ်နာ်၀ဲလၢ -တူၣ်၀့ၢ် ကအီၣ်လိးအီၤဒီးကထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲတမံၤမံၤလၢအဟံၣ်ပူၤဃီပူၤန့ၣ်လီၤ.
အဒိ, နာ်၀ဲလၢကဘၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ, မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်ကဟးဂီၤ, ဖိလံၤတဖၣ်အိၣ်တဆူၣ်, အခိၣ်နူာ်
ဃၢဒီးကအုးအးဒီးပျုၢ်၀ဲသ့န့ၣ်လီၤ.

မုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါခံဂၤမ့ၢ်ပါ်လီၤအသးလၢကဖျီအသးလံန့ၣ်ပိာ်ခွါကကိးထီၣ်အသကိးစှၤဂၤဒီးကလဲၤဆူ
ပိာ်မုၣ်အဟံၣ်လၢဖးဖီမုၢ်ဒီးကဘၣ်မၤ၀ဲ,အွါဒိၣ်ဖၣ်(န်)လၢအမ့ၢ်တၢ်နုာ်လီၤဒၢးအထူသနူန့ၣ်လီၤ.ပိာ်ခွါဖိတနီၤ
မဲာ်ဆှးသ့အဃိအသကိးတဖၣ်ဘၣ်ဒုးအီအီၤသံးဒီးမၢဆူၣ်အီၤလၢကနုာ်လီၤဆူပိာ်မုၣ်အဒၢးန့ၣ်လီၤ.ဖဲအ
နုာ်လီၤဆူပိာ်မုၣ်ဒၢး၀ံၤအလီၢ်ခံကဘၣ်လဲၤထံၣ်ပိာ်မုၣ်အမိၢ်အပၢ်ဒီးတဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်ခံဂၤအဲၣ်ဒိးဖျီအသးဒီး
မုၢ်လၢ်၀ဲလၢကအဲၣ်လိာ်အသးဒီးအိၣ်သကိးတစိၤသးဒီးကဘၣ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ၀ဲအသးလၢမိၢ်ပၢ်တဖၣ်အ
မဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ.

တချုးဖျီအသးစှၤသီန့ၣ်ပှၤသ၀ီဖိတဖၣ်ကဟဲမၤစၢၤသကိးတလးမူးဒ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်အသိးလီၤလီၤ.
ဆီဒၣ်တၢ်မုၣ်ကနီၤသၢဆံဖိသၣ်ခွါသၢဆံအခိၣ်တဖၣ်ကရၢကရိဒီးဖံးသကိးမၤသကိးတၢ်န့ၣ်လီၤ.အ၀ဲသ့ၣ်
မၤသကိးတၢ်လၢအြကၢးမၤ၀ဲဒီးတဲနံၤတဲအ့သကိးတၢ်ဒီးမ့ၢ်တၢ်လၢအမုာ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.

ဖဲအဖျီအသးအမုၢ်နံၤန့ၣ်ကဘၣ်လဲၤဆူ-တူၣ်၀့ၢ်တၢ်ဘါအလီၢ်ဒီးကဘၣ်စးထီၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢဂီၤ
ခီသၢနၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ. ကဘၣ်ကတဲာ်ကတီၤ၀ဲဃီၤသၣ်ခံဖျၢၣ်လၢပိာ်ခွါကလဲၤစိာ်အဂီၢ်ဒီးသဘျုၣ်, သဲးသၣ်, ညါသူး, ထူၣ်တဖၣ်တၢ်ကထၢနုာ်အီၤလၢအဲးခိၣ် (နာ်ကမျီ) အပူၤလၢပိာ်မုၣ်ကလဲၤစိာ်အဂီၢ်ဒီး ပအံဟု, သ
ယီကမူၣ်, ပ့ၢ်, မ့ၤတိၢ်ပံာ်, ကနဲဃီးဒီးဖီသပၠ့ၣ်ဒ့တဖၣ်လီၤ.(ကနဲဃီးန့ၣ်တၢ်တဘၣ်ပှ့ၤအီၤလၢဖၠါပူၤဘၣ်.
တၢ်ကဘၣ်မၤန့ၢ်အီၤလီၤ.)

ဖဲမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်န့ၣ်လဲၤသကိး၀ဲဆူ -တူၣ်၀့ၢ်ဃုာ်ဒီးအသကိးမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီ
အပူၤလီၤ.တလးမူးပိာ်ခွါကဘၣ်လဲၤစိာ်ဃီၤသၣ်ခံဖျၢၣ်ဒီးပိာ်မုၣ်ကဘၣ်လဲၤစိာ်အဲးခိၣ် (နာ်ကမျီ) လၢတၢ်
ဘိၣ်ဘၢအီၤလၢတၢ်ကံးညာ်၀ါန့ၣ်လီၤ.တလးမူးပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါကဘၣ်ကၤဆ့ကူဆ့ကၤကညီန့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်
သၣ်ခွါလၢသ၀ီအဂၤတဖျၢၣ်ညီနုၢ်ဟဲဖဲ တူၣ်၀့ၢ်, အကပိာ်ကပၤဒီးမၤအ့န့လိာ်ကွဲတလးမူးလီၤ.
တနံၤအံၤမ့ၢ်နံၤလၢတၢ်ဖျီအမုၢ်နံၤအဃိတလးမူးတဖၣ်တဘၣ်သးထီၣ်တၢ်ဘၣ်. ဒ်တလးမူးပိာ်မုၣ်မ့ၢ်
လာ်အၢန့ၣ်တဲနး၀ဲအသိးတလးမူးပိာ်ခွါမ့ၢ်တဂ့ၤန့ၣ်ကတိၤဒုၣ်ဒွဲၣ်၀ဲအကလုာ်ကလုာ်လီၤ.ဖဲပှၤတဂၤမၤ
အ့န့တၢ်န့ၣ်အဂၤတဖၣ်ကနံၤသကိး၀ဲ၀ါ၀ါန့ၣ်လီၤ.

ဖဲအလဲၤတုၤဆူတၢ်ဘါလီၢ် (နးအိၣ်တၢ်အလီၢ်) အခါတၢၣ်ပီၣ်၀ဲတၢ်လၢအကဘၣ်မၤ၀ဲဒီး တူၣ်၀့ၢ်,သရၣ် (နတ်ဆရာ) တဖၣ်လီၤ.တူၣ်၀့ၢ် သရၣ်ကဟံးထီၣ်၀ဲဃီၤသၣ်အဂ့ၤတဖျၢၣ်၀ံၤအိး၀ဲအဖံးဘ့ၣ်၀ံၤမၤဖျိ၀ဲအ
ခိၣ်ဒီးလူလီၤ၀ဲလၢတၢ်လီၢ်လၢအြကၢးလူလီၤ၀ဲတဖၣ်ဒီးထုကဖၣ်သၣ်ကမဲၤတၢ်လီၤ. ကဘၣ်ဟံးထီၣ်၀ဲ
အဲးခိၣ်ဒီးထၢနုာ်၀ဲသဲးသၣ်, သဘျုၣ်, ညါသူး, ထူၣ်, သယီ, ကနဲဃီးဒီးပအံတဖၣ်ဆူလီခီလၢအအိၣ်ပာ်
စၢၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ပှၤနီၢ်ဒီမါ၀ၤခံဂၤမ့ၢ်ကဘၣ်စိာ်ထီၣ်၀ဲလီခီ၀ဲန့ၣ်၀ံၤတူၣ်၀့ၢ်,သရၣ်ကဘၣ်ထုကဖၣ်န့ၢ်တၢ်လၢအဂီၢ်လီၤ.
၀ံၤအလီၢ်ခံကဘၣ်ဒွဲၣ်ထီၣ်ကနဲဃီးပနဲတၢၣ်သၢဘိန့ၣ်လီၤ.တလးမူးပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါကဘၣ်ဟံးထီၣ်၀ဲတမ့ၤ
အဒ့ဒီးစုၣ်လီၤ၀ဲလၢသယီထံအပူၤဒီးကဘၣ်တဆ့၀ဲဆူတူၣ်၀့ၢ်ဃိၣ်အအိၣ်သၢဘျီစုာ်စုာ်လီၤ.

တကတီၢ်ဃီကဘၣ်လဲၤ၀ဲဆူဃိၣ်အမဲာ်ညါတၢ်အၢၣ်လီၤသးအလီၢ်ဒီးတလးမူးခံဂၤကဘၣ်ဒွဲၣ်ထီၣ်မ့ၣ်အူ
လၢကနဲဃီးပနဲတၢၣ်ဒီးအၢၣ်လီၤအီလီၤလိာ်အသးလီၤ. ကဘၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီး တူၣ်၀့ၢ်,သရၣ် လၢတၢ်လုၢ်ထီၣ်ဒီးစ့ယဲၢ်သံးန့ၣ်လီၤ.တလးမူးတနီၤနီၤဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီးပှၤလၢအထုကဖၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤန့ၢ်အီၤတၢ်
တဖၣ်လၢစ့တဂၤတဘးလီၤ. တၢ်ဖျီသးဒ် -တူၣ်၀့ၢ်, အသိးန့ၣ်တၢ်ကဘၣ်မၤ၀ံၤအီၤတချုးမုၢ်
ထူၣ်န့ၣ်လီၤ.

တချုးဟးထီၣ်လၢဃိၣ်န့ၣ်တလးမူးပိာ်ခွါကဘၣ်တရံး၀ဲဃိၣ်သၢဘျီဒီးကဘၣ်ပိ၀ဲဃိၣ်ဒီးပအံ, ပ့ၢ်လၢတၢ်ကျဲ
ကျီဃုာ်အီၤဒီးသယီန့ၣ်လီၤ. ဖဲအပိ၀ဲဒ်န့ၣ်အခါကဘၣ်_ပိ၀ဲတုၤအတုၤလၢဃိၣ်သဒၢမုၢ်အိၣ်တၢ်အလီၢ်န့ၣ်
လီၤ.ပ့ၢ်တဖၣ်မ့ၢ်ဘၣ်ဒၢလွဲဖိတဖၣ်ဒီးအကလုၢ်မ့ၢ်သီၣ်န့ၣ်အဖိတဖၣ်သး၀ံၣ်တၢ်ကမုာ်, မ့ၢ်ဟးတရံးဃိၣ်ချ့
ချ့န့ၣ်အဖိတဖၣ်ကမၤအသးပ့ၢ်ပ့ၢ်ဆှါဆှါဒီးမ့ၢ်ဟးတရံး၀ဲကယီကယီန့ၣ်ကဖိအလံၤတဖၣ်ကမၤအ
သးဃၢရုၤဃၢတုၤလီၤ.

အ၀ဲသ့ၣ်မၤတၢ်အံၤ၀ံၤခဲလၢာ်ဘၣ်ဆၣ်ဖျီအသးတ၀ံၤဒံးဘၣ်. ကဘၣ်လဲၤကဒီး၀ဲဆူတူၣ်၀့ၢ်,ဃိၣ်လၢမိၢ်ပၢ်
ခံခီယၢ်ဘးတဖၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တ့ၢ်၀ဲလၢကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်၀ဲအဂီၢ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အိၣ်စ့ၢ်ကီးဒီး -တူၣ်၀့ၢ်, သရၣ်လၢကထုကဖၣ်သၣ်ကမဲၤန့ၢ်တၢ်လီၤ. ဖဲအလဲၤအၢၣ်လီၤအီလီၤအသး၀ံၤကဘၣ်လဲၤဆူချၢၣ်လၢ
မိၢ်ပၢ်ဖံဖုတဖၣ်ဘါတ့ၢ်၀ဲအစိၤစိၤဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်၀ဲလီၤ.ကဘၣ်စၢတရံး၀ဲချၢၣ်ဒီးလုၣ်ဖျ့နွံ၀ီ၀ံၤဘါထီၣ်
၀ဲဒီးတၢ်လုၢ်ထီၣ် (ကန်ေတာ်ပွဲ) သၢခါန့ၣ်လီၤ.

အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤတၢ်အဆီဆီဘၣ်ဆၣ်တပာ်၀ဲလၢအမ့ၢ်တၢ်လီၤဘှံးအလီၢ်ဘၣ်.မုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်
လဲၤသကိးဃုာ်တၢ်အဃိတဲနံၤတဲအ့တၢ်မုာ်ဒိၣ်မးလီၤ. ပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါသးပှၢ်တနီၤစ့ၢ်ကီးလဲၤပိာ်အ၀ဲသ့ၣ်ခံ
လၢကတီခိၣ်ရိၣ်မဲတၢ်အဂီၢ်လီၤ.ဖဲအဟဲက့ၤလၢကျဲန့ၣ်ပှၤလၢအီသံးသ့တဖၣ်အီသကိး၀ဲသံးဒီးဂဲၤကလံၣ်
ဂဲၤကပံာ်သကိး၀ဲလီၤ.တလးမူးပိာ်မုၣ်ဟဲက့ၤလၢကျဲဟဲက့ၤစိာ်ဃုာ်ဒီးအဲးခိၣ် (နာ်ကမျီ)အဃိပှၤလၢအဲၣ်
ဒိးအီၣ်သဘျုၣ်တဖၣ်ဃ့အီၣ်သဘျုၣ်လၢအအိၣ်လီၤ.

ဖဲတလးမူးပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါက့ၤတုၤဆူဟံၣ်န့ၣ်ပှၤြတီဃာ်ပျံၤတဆီဘၣ်တဆီတုၤဆူမံဒၢးဒီးဃ့စ့ (ခဲဖိုး) လီၤ. တၢ်ကဘၣ်လဲၤခီဖျိပျံၤတဖၣ်အဂီၢ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်၀ဲစ့ဖဲတၢ်သးမံအီၤသ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃ့စ့ဒ်အံၤန့ၣ်တၢ်တဘၣ်
သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးဘၣ်.

ဖဲအဟဲက့ၤတုၤလၢဟံၣ်ပူၤဒီးတလးမူးပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါကဘၣ်အီၣ်သကိးမ့ၤလီၤ.မုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါလၢအ
အိၣ်ဒီးအမိၢ်အပၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤခံဂၤစုာ်စုာ်အီၣ်သကိးမ့ၤဒီးအ၀ဲသ့ၣ်လီၤ.တချုးအီၣ်မ့ၤတလးမူးပိာ်မုၣ်
ဒီးတလးမူးပိာ်ခွါကဘၣ်ဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်လိာ်အသးတဂၤသၢမီစုာ်စုာ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်အီၣ်မ့ၤ၀ံၤမးပှၤအဂၤ
တဖၣ်ကဘၣ်အီၣ်မ့ၤလီၤ.

ဖဲမုၢ်နၤအဆၢကတီၢ်တလးမူးပိာ်မုၣ်ဒီးပိာ်ခွါဘါထီၣ်မိၢ်ပၢ်ခံခီယၢ်ဘးလီၤ.မိၢ်ပၢ်မ့ၢ်တအိၣ်လၢၤသၢပျၢၤတခီ
ကဘၣ်ဟံးထီၣ်သံး, သဘျုၣ်, လုၢ်လၢ်ထူသနူအဖီတဖၣ်ဒီးကဘၣ်ကွၢ်ဆူမုၢ်ထီၣ်တကပၤဒီးဘါထီၣ်အမိၢ်
အပၢ်၀ံၤကဘၣ်ကွၢ်ဆူကလံၤထံးဒီးဘါထီၣ်အဖံအဖုတဖၣ်လီၤ.၀ံၤအလီၢ်ခံပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါခံဂၤကဲထီၣ်နီၢ်ဒီ
မါ၀ၤလံန့ၣ်လီၤ.

ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ “ကညီလုၢ်လၢ်ထူသနူအမူးတဖၣ်” လံာ်တၢ်ကွဲးပူၤ