​ဖံ​ဖံ​အဲ​မၣ်

တချုးမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်မၤထါဒံးဘၣ်န့ၣ်ဖိသၣ်ခွါတဖၣ်တပံၢ်ထီၣ်အယၣ်ကူဒီးမၤတၢ်တမဲးစုတမဲး
ခီၣ်လီၤၣ ပှၤဖိၣ်သၣ်ခွါလၢပျၢၤတဖၣ်ဆဲးတၢ်ကံၣ်ဃ့လၢအကံၣ်ဒုၣ်ခံခီအလိၤလီၤ. ပှၤလၢအိၣ်ဒီးအဒုၣ်အဒ့ဂ့ၤ, အက့ၢ်ဂ့ၤဂီၤဘၣ်ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ်ဆဲးကံၣ်ဆဲး၀့ၤလၢအကံၣ်ဒုၣ်လိၤတဖၣ်မ့ၢ်ဂဲၤ
တၢ်တမဲးစုတမဲးခီၣ်ဒီးမုၣ်ကနီၤဖိတဖၣ်ကွၢ်တဖျးမဲာ်ဘၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဒုၣ်အဒ့တဂ့ၤ,တဆဲးတၢ်ကံၣ်ဃ့
တဖၣ်ဂဲၤကလံၣ်တမဲးစုခီၣ်တဘူၣ်အဃိအမဲာ်သၣ်ဆံး၀ဲလီၤ.

မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတၢ်တမၤတၢ်တမဲးစုတမဲးခီၣ်အမူးလၢၤဘၣ်. တၢ်မၤက့ၤဒၣ်ထဲတၢ်အုၣ်ထါတမံၤဧိၤလီၤ.
တၢ်အုၣ်ထါအမူးန့ၣ်ပမ့ၢ်စံးလၢမ့ၢ်မုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်အမူးသ့၀ဲလီၤ.အဂၤတမံၤပမ့ၢ်စံးလၢဃုအတၢ်
အဲၣ်တီအဂုာ်ဃံအမူးသ့လီၤ.

ပှၤကညီတဖၣ်မၤထါအမူးန့ၣ်လၢပယီၤစီၤပၤကိဘီၣ်မ့တယါကၠံ (ကုန်းေဘာင်မင်းတရားြကီး) ပၢတၢ်အစိၤအပှၤကွဲးလံာ်လၢအမ့ၢ်ဟၣ်သၣ်၀တံၢ်အူ၀ဲအထါအပူၤကွဲးတ့ၢ်၀ဲ (တေြကာေမှာင်ြပာ၊
 ေကလာေတာင်ခိုးေ၀၊ ကန်ေြခဦး၊ အိုး-လင်းြပာြမူးတယ်ေလး၊ သာထူးေတွ၊ ေ၀းေြမတာမှာ၊
ကွာေလေကာ၊ ေလးေလးေဟ၊ ဪဩေနာက်မူးေ၀၊ ခွန်သံေချွ၊ ေရှာက်ကိုင်းမှ၊ ချိုးက၀ိုင်း)ဒီးတၢ်အံၤမ့ၢ်အပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အုၣ်ထါအမူးလၢတၢ်ကိးအီၤလၢ “-ဩပွဲ”န့ၣ်လီၤ.


စိၤအခဲအံၤပထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်အုၣ်ထါအမူးန့ၣ်တၢ်မၤအီၤဖဲတၢ်ထၢက့ၤပှၤသံအဃံ, တၢ်အီၣ်ဘုသီခိၣ်အမူး, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါမူးသ့ၣ်တဖၣ်အမဲာ်ညါဒီးမူးလၢအဘၣ်ဃးဒီးကလုာ်တၢ်ဆဲးတၢ်လၤတၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်တဖၣ်
အခါစ့ၢ်ကီးသ၀ီခိၣ်နၢ်တဖၣ်သုးကျဲၤဒီးမၤ၀ဲလီၤ. ကညီသ၀ီကိးဖျၢၣ်န့ၣ်ဃုထၢထီၣ်၀ဲဖိၣ်သၣ်ခွါအခိၣ်,
မုၣ်ကနီၤအခိၣ်တဖၣ်လီၤ.သ၀ီအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤမ့ၢ်အိၣ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဒီးတီခိၣ်ရိၣ်မဲမၤသကိး၀ဲလီၤ.

လၢပျၢၤဖဲမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်လဲၤဟးဘူၣ်ဟးဘါတၢ်လၢတၢ်လီၢ်ယံၤအခါမ့ၢ်လဲၤတုၤဘၣ်လၢသ၀ီတ
ဖျၢၣ်ဖျၢၣ်န့ၣ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါ၀ဲဖဲန့ၣ်လီၤ. ပှၤသ၀ီဖိတဖၣ်ဘၣ်တူၢ်လိာ်၀ဲပှၤတမှံၤအဃိလၢသ၀ီပူၤဖိၣ်သၣ်ခွါ
အခိၣ်, မုၣ်ကနီၤအခိၣ်တဖၣ်ဘၣ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်ဒ်သိးကတူၢ်လိာ်ပှၤတမံှၤဒီးရ့တံၤရ့
သကိးသ့ၣ်ညါလိာ်သးအဂီၢ်ဘၣ်သုးကျဲၤ၀ဲတၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်လၢတၢ်ဂဲၤကလံၣ်ဒိဒီးတၢ်အုၣ်ထါအမူးန့ၣ်လီၤ.

လၢပျၢၤမ့ၢ်လၢမ့ၣ်အူတအိၣ်အဃိပှၤဆှိးကဲၤထီၣ်မ့ၣ်အူပူၣ်ကမၤန့ၢ်တၢ်ကပီၤအဂီၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စိၤခဲအံၤပှၤသူ
က့ၤမ့ၣ်အူဒၢဖးဒိၣ်ဒ်လီမ့ၣ်အူအသိးဒ်သိးကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကပီၤအဂီၢ်လီၤ.ဖဲတၢ်ခံးလီၤသီအဆၢကတီၢ်ကတဲာ်
ကတီၤထီၣ်အသးလၢကတူၢ်လိာ်ပှၤတမံှၤအဂီၢ်လီၤ.အ၀ဲသ့ၣ်ကတဲာ်ကတီၤဃာ်တၢ်လီၢ်လၢသ၀ီအကပၤပျီ
ဖးလဲၢ်ပူၤဒီးဒါလီၤ၀ဲလီၢ်ဘိတဖၣ်ဒီးပှၤလၢကဂဲၤကလံၣ်ပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါကိးဂၤဟံးန့ၢ်သကိးတၢ်လီၢ်လီၤ.

တချုးအ၀ဲသ့ၣ်စးထီၣ်ဂဲၤကလံၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်ဒိသရၣ်လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်တၢ်လၢကအိးထီၣ်တၢ်ဂဲၤကလံၣ်အဂီၢ်
ဒီးပှၤစးထီၣ်ဂဲၤကလံၣ်လီၤ. ပှၤဂဲၤကလံၣ်ဒိန့ၣ်ပာ်ပနီၣ်၀ဲပှၤအနီၢ်ဂံၢ်ကဘၣ်မ့ၢ်တဆံဃုဂၤ, ခံဆံလွံၢ်ဂၤ,
သၢဆံခံဂၤတဖၣ်စုာ်စုာ်လီၤ.ပှၤလၢဂဲၤကလံၣ်တဖၣ်ဘၣ်ပာ်အမဲာ်သၣ်ကမှံကမှံဒီးဂဲၤကလံၣ်လၢတၢ်သူၣ်
မုာ်သးမုာ်အပူၤလီၤ.ပှၤဂဲၤကလံၣ်ဒိတဖၣ်တၢ်သး၀ံၣ်တၢ်မ့ၢ်ကတၢၢ်တဆၢဒီးအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်ဘှံး၀ဲတစိၢ်ဖိလီၤ.
တချုးတၢ်သး၀ံၣ်တၢ်လၢခံတဆၢစးထီၣ်လၢတၢ်ကဂဲၤကလံၣ်အဂီၢ်န့ၣ် တၢ်ဘၢၣ်စၢၤအဆၢကတီၢ်အိၣ်စ့ၢ်
ကီးဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ခိၣ်ဖးအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလီၤ.

ဖဲပှၤဂဲၤကလံၣ်ဒိတဖၣ်အိၣ်ဘှံးအခါလၢကမျၢၢ်တဖၣ်အကျါတဂၤဂၤကကွဲမုာ်ပှၤလၢအသး၀ံၣ်တၢ်မုာ်, အသး၀ံၣ်တၢ်ဖၠဲးလၢပှၤဂဲၤကလံၣ်ဒိအကျါဒီးကကိးထီၣ်၀ဲလၢအမံၤဒီးကွဲ၀ဲဒ်သိးကဟဲဂဲၤကလံၣ်၀ဲလၢက
မျၢၢ်တဖၣ်အမဲာ်ညါလီၤ.ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ကိးထီၣ်အမံၤန့ၣ်တၢ်ကဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဟ့ၣ်ဒ်အမ့ၢ်မိာ်ဒီးစ့ယဲၢ်ဘး မ့တမ့ၢ်တဆံလီၤ.ဟ့ၣ်၀ဲတၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်၀ံၤဒီးပှၤလၢအန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်တဂၤကဆၢထၢၣ်လၢကမျၢၢ်တဖၣ်
အမဲာ်ညါဒီးကကိးထီၣ်၀ဲပှၤဟ့ၣ်ခိၣ်ဖးဆူကမျၢၢ်တဖၣ်အခၢၣ်သးဒ်သိးကဟဲထီၣ်ဒီးဂဲၤကလံၣ်၀ဲအဂီၢ်လီၤ.

သး၀ံၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲထါသး၀ံၣ်ဒ်ကညီစှီၤကျိာ်မ့ၢ်၀ဲၱဒိကနၣ်သကိးတက့ၢ်, ယကသး၀ံၣ်န့ၢ်သုတၢ်လီၤ. စဖူဃံၤအမံၤဘၣ်တၢ်ကိးထီၣ်လံနမံၤဟူထီၣ်သါလီၤလၢမူးတဘျီအံၤအဃိဟဲဆူယအိၣ်လၢ
ကမျၢၢ်တဖၣ်အမဲာ်ညါတက့ၢ်.

တၢ်ဃ့ထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ခိၣ်ဖးတၢ်သး၀ံၣ်၀ံၤတဘျီဃီတၢ်ဒ့တၢ်အူတဖၣ်သီၣ်ထီၣ်၀ဲလီၤ. တၢ်သး၀ံၣ်မ့ၢ်ကတၢၢ်
တဆၢ၀ံၤဒီးတၢ်ဒ့ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိပှၤသး၀ံၣ်တၢ်ဖိစ့ၢ်ကီးအိၣ်ဘှံးဘၣ်၀ဲတစိၢ်လီၤ. တၢ်ဒ့သီၣ်မ့ၢ်ကတၢၢ်တဘျီဃီလၢပှၤဃ့ထီၣ်တၢ်သး၀ံၣ်လၢခံတဆၢလၢတၢ်ကသး၀ံၣ်ကဒီးအီၤလီၤ. စဖူဃံၤ, ဘၣ်ဟဲထီၣ်ဂဲၤကလံၣ်တခီခီသး၀ံၣ်တၢ်တခီခီဆူပှၤကိးထီၣ်တၢ်အအိၣ်လၢကမျၢၢ်အမဲာ်ညါလီၤ. ဖဲပှၤကိး
ထီၣ်ဒီးသး၀ံၣ်တၢ်တယုၢ်၀ံၤတယုၢ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဒ့တဖၣ်အခါ, စဖူဃံၤ, ဘၣ်ဂဲၤကလံၣ်၀ဲအကလုာ်ကလုာ်လီၤ.

ဖဲအ၀ဲဂဲၤကလံၣ်အခါပှၤလၢအသး၀ံၣ်တၢ်တဂၤပြတၢၤအီၤအကလုာ်ကလုာ်လၢတၢ်သး၀ံၣ်ဒီးကမျၢၢ်တ
ဖၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီလီၤ.ဒ်န့ၣ်အသိးတၢ်ဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီးခိၣ်ဖးဆူပှၤအဂၤ
လွံၢ်ဂၤယဲၢ်ဂၤ၀ံၤဘၣ်မၤ၀ဲဒ်သိးပှၤလၢညါတဂၤအသိးလီၤ.ပှၤဂဲၤကလံၣ်ဒိမ့ၢ်၀ံၤတဘျီလၢ်လၢ်အ၀ဲသ့ၣ်မၤ
၀ဲတၢ်ဟ့ၣ်ခိၣ်ဖးဒ်အံၤထီဘိလီၤ.

ဖဲပှၤထၢက့ၤတၢ်ဃံအမူးန့ၣ်အဆိကတၢၢ်ပှၤဂဲၤကလံၣ်ဒိတဖၣ်သး၀ံၣ်တၢ်ဒီးဂဲၤကလံၣ်၀ံၤပှၤစးထီၣ်မၤ
တၢ်ဟ့ၣ်ခိၣ်ဖးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလီၤ.အဆိကတၢၢ်ဘၣ်ကိးထီၣ်၀ဲပှၤသံအမံၤဒီးဘၣ်သး၀ံၣ်၀ဲတၢ်ဟ့ၣ်ခိၣ်ဖး
အတၢ်သး၀ံၣ်, မ့ၢ်တၢ်မၤတၢ်သ့ၣ်နီၣ်လၢပှၤသံတဂၤအဂီၢ်လီၤ.

ဖဲပှၤဂဲၤကလံၣ်ဒိတဘျီလၢ်လၢ်ပှၤဂဲၤကလံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံဖိၣ်သၣ်ခွါဒီးမုၣ်ကနီၤတဖၣ်မၤ၀ဲတၢ်အုၣ်ထါအမူး
လီၤ.မုၣ်ကနီၤတဖၣ်ဟံးန့ၢ်တၢ်လီၢ်ဖဲလီၢ်ဘိတဖၣ်အဖီခိၣ်ဒီးဆ့ၣ်နီၤတဂၤဘၣ်တဂၤလီၤ.ဖဲဟံးန့ၢ်တၢ်လီၢ်
အခါမုၣ်ကနီၤဆံးဆံးဖိတဖၣ်တဆ့ၣ်နီၤဃုာ်ဒီးမုၣ်ကနီၤလၢအသးအိၣ်အနံၣ်ခံဆံအကပိာ်ကပၤတဖၣ်
အကျါဘၣ်.မုၣ်ကနီၤမ့ၢ်ဟဲအါဒီးဘၣ်ဆ့ၣ်နီၤ၀ဲခံကျိၤ မ့တမ့ၢ် သၢကျိၤလီၤ.

ဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်ဘၣ်တရံး၀ဲပိာ်မုၣ်လၢအဆ့ၣ်နီၤတဖၣ်ခံ၀ီ မ့တမ့ၢ်သၢ၀ီဒီးဘၣ်ကွၢ်၀ဲလၢကဘၣ်ဆ့ၣ်နီၤ
ဒီးတဲသကိးတၢ်ဒီးမတၤန့ၣ်လီၤ. မုၣ်ကနီၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဖဲဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်ဟးတရံးဒီးကွၢ်အ၀ဲသ့ၣ်အခါ
ပာ်၀ဲအမဲာ်သၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်နံၤကမှံလၢအလီၤအဲၣ်တဖၣ်အကလုာ်ကလုာ်လီၤ.ဖဲဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်ဟးတ
ရံးကွၢ်တၢ်၀ံၤဒီးဆ့ၣ်နီၤ၀ဲဒၣ်လၢပှၤလၢအကွၢ်နီၣ်ပာ်၀ဲတဖၣ်အမဲာ်ညါ၀ံၤဒီးကတိၤသကိးတၢ်, သံကွၢ်၀ဲမုၣ်ကနီၤအမံၤအိၣ်တၢ်လီၢ်သ၀ီမတၤ၀ံၤမၤသ့ၣ်ညါလိာ်သကိးအသးတဲလိာ်အသးဘၣ်ဃးတၢ်
ဒီတံၤဒီသကိးအဂ့ၢ်ဒီးတဲစ့ၢ်ကီး၀ဲတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအဂ့ၢ်လီၤ.တၢ်တဲသကိးတၢ်ဒ်သိးတဖၣ်အံၤကညီပှိၢ်တဖၣ်
ကိး၀ဲလၢချဲၣ်ကွှ့နၣ် မ့တမ့ၢ်ချဲၣ်လီၤနံလီၤကွှ့နၣ်လီၤ.တၢ်ကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢတၢ်ကတိၤရ့လိာ်သးတဲနၢၤ
လိာ်သးလီၤ.

ကညီပှိၢ်အိၣ်လၢကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်တဖၣ်အတၢ်အုၣ်ထါအမူးအံၤမ့ၢ်လုၢ်လၢ်ထူသနူတခါအသိးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးမုၣ်
ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်ဃု၀ဲတၢ်အဲၣ်တီအမူးလီၤ.တၢ်မၤထါအလုၢ်အလၢ်အံၤပှၤသးပှၢ်တဖၣ်မၤ၀ဲဒ်မုၣ်ကနီၤ
ဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်တဂၤဒီးတဂၤကထံၣ်လိာ်စံးကတိၤဘၣ်တၢ်လၢတၢ်သဘျ့အပူၤဒီးကဃု၀ဲအသးသမူအ
တံၤသကိးလၢအဘၣ်သး၀ဲတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

တၢ်ကတိၤသကိးတၢ်လၢအကိး၀ဲလၢချဲၣ်ကွှ့နၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်တဲသကိးတၢ်တုၤဖးဖီမုၢ်, ဒီးစးထီၣ်ဖးဖီမုၢ်တုၤလၢမုၢ်ဆ့ၣ်မ့ၢ်ဆၢကတီၢ်လၢကဘၣ်စးထီၣ်အံၣ်အုထါလၢအကိး၀ဲလၢ ,ဆယိမိ, န့ၣ်
လီၤ.

လၢတၢ်န့ၣ်အဃိပှၤလၢအတဲတၢ်ယံာ်, ထီထီၣ်တဖၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤခီဖျိဖိၣ်သၣ်ခွါအဂၤတဂၤ, ခံဂၤ,
သၢဂၤလၢအအိၣ်ဘူးဒီးအီၤတဖၣ်ပာ်ဘၢအမဲာ်လၢယၣ်လုး မ့တမ့ၢ် တၢ်ထွါမဲာ်ဒီးဟ့ၣ်ပလီၢ်လၢထါဒ်အမ့ၢ်
၀့, အခ့ဘၣ်အခါဘၣ်၀့ဘျဲဒံးဧါလီၤန့လီၤကွှ့နၣ်န့ၣ်လီၤ. အခီပညီမ့ၢ်၀ဲ - ၀့, တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်လံ. သုတဲသကိးတၢ်တဘျဲဒံးဘၣ်ဧါလီၤ.ဖဲမုၣ်ကနီၤ မ့တမ့ၢ် ဖိၣ်သၣ်ခွါခံဂၤမ့ၢ်အံၣ်အုစိ၀ဲလၢထါတယံၤတ
ဘူးခံဘျီသၢဘျီဒီးပိာ်ခွါလၢအတဲသကိးတၢ်အကလံၤထီတဖၣ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်ဟးကွံာ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.


မုၣ်ကနီၤတဖၣ်လၢအဆ့ၣ်နီၤရဲၣ်လီၤအသးတဖၣ်စ့ၢ်ကီးအဆၢကတီၢ်ဘၣ်လၢကဘၣ်မၤသကိး -ဆယိမိ, အဃိအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးခံဂၤတဖှိၣ်သၢဂၤတဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်စ့ၢ်ကီးပာ်ဖှိၣ်အသးခံဂၤ
တဖှိၣ်သၢဂၤတဖှိၣ်ပာ်ဘၢအမဲာ်ဒီးယၣ်လုးမ့တမ့ၢ် တၢ်ထွါမဲာ်ဒီးဘၣ်စးထီၣ်မၤ၀ဲတၢ်သံကွၢ်လၢထါတဖၣ်
လၢမ့ၢ်မတၤအဲၣ်ဒိးမၤထါဒီးအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.

မုၣ်ကနီၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးသ့ၣ်ညါ၀ဲလၢဖိၣ်သၣ်ခွါဖဲလဲၣ်တဒူၣ်အဲၣ်ဒိးမၤထါဒီးအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.မုၣ်ကနီၤဖိတဖၣ်
စ့ၢ်ကီးကဘၣ်စံးဆၢ၀ဲမ့ၢ်ပှၤမၤထါဒီးအ၀ဲသ့ၣ်အိၣ်လံဧါတအိၣ်လံဧါလီၤ.

ဖဲမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်တချုးဆ့ၣ်နီၤမၤသကိးထါဒံးဘၣ်န့ၣ်မၤစိလိာ်အသးဒီးထါလၢပှၤလၢအစီၤစုၤ
လိာ်အသးဒီးအီၤတဖၣ်လၢမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးမၤသကိးထါဒီးအ၀ဲသ့ၣ်ဧါလီၤ. သံကွၢ်စံးဆၢလိာ်အသးတဂၤတဘျီ
၀ံၤတုၤမ့ၢ်တဖုဒီးတဖုဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး၀ဲလၢကမၤသကိးထါဒီးလဲၤဆ့ၣ်နီၤ၀ဲလၢတဂၤဒီးတဂၤအမဲာ်ညါ၀ံၤ
မၤသကိးထါန့ၣ်လီၤ.မုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဆ့ၣ်နီၤ၀ဲမဲာ်သကိးမဲာ်ဒီးမၤသကိးထါလၢ
အိၣ်ဒီးအဒိးအဖီၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အုၣ်ထါန့ၣ် တၢ်တမၤအီၤတပယူာ်ဃီဘၣ်.တၢ်အုၣ်သကိးထါလၢအိၣ်ဒီးအဒိးအဖီၣ်တခီခီ,တဲသကိး
တၢ်တခီခီန့ၣ်လီၤ.မုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတနီၤနီၤတမၤထါဘၣ်ဒီးတဲသကိးတၢ်ဒီးတဲနၢၤလိာ်အသးတုၤမုၢ်
ဆ့ၣ်တစုလီၤ.

တၢ်မၤတၢ်သံကွၢ်စံးဆၢလၢထါတဖၣ်အိၣ်ဒီးအဒိးအဖီၣ်န့ၣ်ကညီပှိၢ်တဖၣ်ကိး၀ဲလၢ မၤဖံဒိလိာ်သးန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်မၤထါန့ၣ်ဖိၣ်သၣ်ခွါမုၣ်ကနီၤတဖၣ်အိၣ်၀ဲအဖုတဆံတုၤလၢတဆံယဲၢ်ဖုလီၤ.ပှၤလၢမၤထါတဖၣ် ပှၤတူၢ်လိာ်အီၤလၢ မိာ်,သဘျုၣ်, ပအံဒီးညၣ်ဃ့တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်လီၤ.ပှၤလၢအမၤထါတဖၣ်မၤ၀ဲဒီး
အီၣ်၀ဲတခီခီဒီတနၤညါလီၤ.

တဘျီတခီၣ်မုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတနီၤလၢအမၤထါသ့တဖုဒီးတဖုတဟ့ၣ်လိာ်သး
အဃၣ်ဘၣ်. မၤ၀ဲတုၤလၢမုၢ်ဟဲထီၣ်တစုလီၤ. မ့ၢ်လၢမၤ၀ဲတကတၢၢ်ဒံးဘၣ်အဃိ
ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၣ်မဲတၢ်မၤထါတဖၣ်ဟ့ၣ်ပှၤမၤထါတဖၣ်လၢခိၣ်ဖးလၢအမ့ၢ်စ့
ယဲၢ်ဆံ မ့တမ့ၢ် တကယၤမးဒီးပှၤမၤထါတဖၣ်မၤကတၢၢ်၀ဲလီၤ.

ပှၤလၢမၤထါတဖၣ်အိၣ်၀ဲဒီး အကလုၢ်အထီၣ်အလီၤ, တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤမတၤန့ၣ်ပာ်ပနီၣ်ဃာ်၀ဲ,အိၣ်ဒီးတၢ်
သိၣ်တၢ်သီလၢကဘၣ်မၤ၀ဲဒ်လဲၣ်တဖၣ်လီၤ. ဒ်သိးတၢ်အနၢၤအဃၣ်ကအိၣ်အဂီၢ်မၤ၀ဲဒ်တၢ်ဘျၢအသိးလီၤ. ပှၤသးစၢ်လၢအစးထီၣ်မၤ၀ဲထါတဖၣ်ဖဲအမၤ၀ဲတသ့ဒံးဘၣ်အဆၢကတီၢ်မၤ၀ဲဖဲအတၢ်သ့အိၣ်ဒီးအီၤ, ပာ်အကလုၢ်အထီၣ်အလီၤစ့ၢ်ကီးတသ့ဒံးဘၣ်အဃိတချုးမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ပာ်ကတီၢ်၀ဲလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအမၤ
ထါလၢအစဲၢ်နီၤခံဖုသၢဖုအိၣ်တ့ၢ်ဒီးမၤသကိး၀ဲထါလၢအကီတဖၣ်လၢအိၣ်ဒီးအဒိးအဖီၣ်တဂၤတဘျီန့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤထါဃုာ်ဒီးတၢ်သး၀ံၣ်န့ၣ်ပာ်ပနီၣ်၀ဲအိၣ်လွံၢ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အမံၤတဖၣ်
တၢ်ကိးလၢပှိၢ်ကျိာ်လီၤ.

၁.ယွှ့နၣ်ဖူ, မ့ၢ်ထါလၢ အသံကွၢ်စံးဆၢကျ့လိာ်သးအခိၣ်နူာ်
၂.ယွှ့နၣ်ဖါဒ,ူ မ့ၢ်၀ဲတၢ်သး၀ံၣ်ထါဘၣ်ဃးန့ဆၢၣ်အတၢ်ဃံတၢ်လၤ
၃.လိခဲၣ်မ့း, မ့ၢ်၀ဲထါဘၣ်ဃးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါဒီး
၄.တၢ်သး၀ံၣ်ဘၣ်ဃးဘူးဒးတၢ်ဘါအဂ့ၢ်တဖၣ်လီၤ.

ထါလွံၢ်ကလုာ်လၢအဖီခိၣ်န့ၣ်တချုးတၢ်စးထီၣ်ြပၢအီၤန့ၣ်မ့ၢ်ကြပၢလိာ်အသးလၢထါဒ်လဲၣ်တကလုာ်န့ၣ်
ကဘၣ်သံကွၢ်စံးဆၢလိာ်သးလၢထါလီၤ. တုၤမ့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်နာ်လီၤအသးလၢကမၤ၀ဲဒ်လဲၣ်တကလုာ်ဒီး
ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးလိာ်အသးဒီးစးထီၣ်ြပၢသကိး၀ဲလီၤ.တဖုန့ၣ်စးထီၣ်သံကွၢ်၀ဲတၢ်ကတိၤခူသူၣ်တဖၣ်ဒီး
အိၣ်လီၤတဲာ်တဖုစ့ၢ်ကီး ဘၣ်စံးဆၢက့ၤ၀ဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. တဘျီဘျီပှၤလၢအသ့တဖၣ်မၤ၀ဲတၢ်သံကွၢ်
က့ၣ်က့ၣ်ကူကူလၢအလီၤဆီတဖၣ်အဃိပှၤလၢအိၣ်တ့ၢ်တဖုစံးဆၢက့ၤအီၤတဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်အိၣ်စ့ၢ်ကီး
၀ဲလီၤ. ဖဲတုၤလၢအခါ၀ဲန့ၣ်ပှၤပိာ်မုၣ်သးပှၢ်လၢအစဲၢ်နီၤတဖၣ်သိၣ်လိမၤစၢၤအ၀ဲသ့ၣ်ဒ်သိးကဘၣ်စံး
ဆၢက့ၤ၀ဲဒ်လဲၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဒၣ်တဖုဒီးတဖုမၤကွၢ်လိာ်သးအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လီၤ.

တၢ်မၤထါအမူးန့ၣ်ပစံးလၢမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်ဃုအတၢ်အဲၣ်တီသ့လီၤ.မ့ၢ်မူးလၢမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်
ခွါတဖၣ်တဲသကိးဘၣ်တၢ်လၢတၢ်သဘျ့, တသးထီၣ်လိာ်သး,တမဲာ်ဆှးလိာ်သး,တဲတၢ်အဲၣ်အဂ့ၢ်ဖျိဖျိ
ဖျါဖျါသ့၀ဲအဃိလီၤ. မိၢ်ပၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးပျဲအဖိလၢကလဲၤမၤသကိး၀ဲထါလၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုဒီးဆီၣ်ထွဲစ့ၢ်
ကီးလၢကမၤ၀ဲလီၤ. မိၢ်ပၢ်လၢအဖိမုၣ်ဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤတဖၣ်အမဲာ်သၣ်အိၣ်၀ဲလီၤ. ဖဲမုၣ်ကနီၤတဖၣ်မၤ
ထါဒီနၤညါ၀ံၤဟဲက့ၤဆူအဟံၣ်န့ၣ်မိၢ်ပၢ်တဖၣ်သံကွၢ်၀ဲအဖိလၢမ့ၢ်အတဲဘၣ်တၢ်ဒီးမတၤ, အမိၢ်အပၢ်အ
မံၤ, တဲတၢ်ဒီးပှၤပှဲၤဂၤအဂ့ၢ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်တဂၤဒီးတဂၤအတၢ်ပါ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်ရှဲရှဲပျီပျီလီၤ.

ဖဲတၢ်စူၤခါအဆၢကတီၢ်ပူၤကွံာ်ဒီးတုၤဃီၤဆူတၢ်ယီၤထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်ပှၤမၤ၀ဲဒၣ်ထါတဘျီဘၣ်တ
ဘျီလီၤ. ဖဲကူးဘု၀ံၤတချုးတၢ်စူၤလီၤအဆၢကတီၢ်တုၤဃီၤအခါန့ၣ်ဘၣ်ဖဲမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါတဖၣ်အ
တၢ်ဖံးတၢ်မၤချုးအဃိဖဲအမၤသကိး၀ဲထါတဘျီလၢ်လၢ်ပှၤမုၣ်ကနီၤဖိၣ်သၣ်ခွါလၢအအိၣ်လၢသ၀ီဘူးတံၢ်
တဖၣ်ဟဲမၤသကိး၀ဲထါဃူဃူပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီလီၤ.

တၢ်မၤထါမ့ၢ်ထူသနူတခါလၢပှၤတစိၤဘၣ်တစိၤဃုထၢ၀ဲအတၢ်အဲၣ်တီအမူးန့ၣ်လီၤ.ဃုထၢသကိး၀ဲဖဲအ
ဘၣ်အသးလၢတၢ်သဘျ့အပူၤသ့လီၤ. မုၣ်ကနီၤလၢအ

ဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤတဖၣ်အမဲာ်ဂ့ၤ, အမံၤဟူသၣ်ဖျါအသိးဖိၣ်သၣ်ခွါလၢအဒုၣ်အဒ့ဂ့ၤတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အိၣ်, တၢ်ထူးတၢ်တီၤအိၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးအမံၤဟူသၣ်ဖျါ၀ဲလီၤ.မုၢ်မဆါတနံၤအံၤတၢ်မၤထါအမူးန့ၣ်တၢ်တမၤ
တၢ်တမဲးစုခီၣ်လၢၤဘၣ်. ဖဲတၢ်ဂဲၤကလံၣ်ဒိ၀ံၤ, ဒိတယုၢ်ဒီးတယုၢ်အဘၢၣ်စၢၤတၢ်မၤတၢ်ဟ့ၣ်ခိၣ်ဖး၀ံၤ
စးထီၣ်တဲသကိးတၢ် (ချဲၣ်ကွှ့နၣ်) မ့တမ့ၢ် (ချဲၣ်လီၤနံလီၤကွှ့နၣ်) လီၤ. ဖဲဖးဖီမုၢ်အဆၢကတီၢ်မၤ
သကိး၀ဲထါလၢအအိၣ်ဒီးအဒိးအဖီၣ်တုၤမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တစုလီၤ.


ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ “ ကညီလုၢ်လၢ်ထူသနူအမူးတဖၣ်” လံာ်တၢ်ကွဲးပူၤ