ဖုဖုလၢၢ်သွဲၣ်လး
ထါတၢ်ခီးတၢ်ညါစံး၀ဲ (တနံၣ်မီၢ်ကိၣ်,တလါမီကိ) အခီပညီန့ၣ် မ့ၢ်၀ဲဆၢကတီၢ်မ့ၢ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ် န့ၣ်လီၤ. (နၣ်ရံၣ်အစဲးကး)န့ၣ်လဲၤတၢ်တပယူၣ်ဃီလီၤ.
ယတၢ်ဘၣ်ထွဲလိၣ်သးဒီး KSNG ဖဲ၁၉၉၉န့ၣ်လီၤ. ကၠိဖိဟူးဂဲၤကရူၢ်လၢယမၤသကိးတၢ်ဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ် ဟ့ၣ် ဘါဃုၣ်လၢ စုလၢခီၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ် (ပာ်ဒူတၢ်ကွဲးတဖၣ်)ဆူကၠိဖိအသိၣ် The Student Friend ပရၢန့ၣ်လီၤ. ကၠိဖိဟူးဂဲၤကရူၢ်လၢ ယမၤသကိးတၢ်ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်န့ၣ်မ့ၢ်မ့ၢ်၀ဲ (မဲၤခီၣ်ခါကၠိဖိ ဟူးဂဲၤကရူၢ်)န့ၢ်လီၤ. ဆၣ်မူ,ခရံာ်စတိၣ်ဖၢၣ်,ကၠိစဲးဒီးန့ၢ်လွဲ-ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဒၣ်လဲၣ် ခဲအံၤကကဲ ထီၣ်ပှၤသးပှၢ်လၢတဘျီအခါမ့ၢ် ပျီပူၤပှၤဟူးဂဲၤဖိတဖၣ်လၢ KSNG အပူၤန့ၣ်လီၤ.
၁၉၉၉-၂၀၀၅လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်(၅)နံၣ်တီၢ်ပူၤ ယတူၢ်ဘၣ်လီၤယသး ဒ်ပှၤကၠိဖိတဖၣ်အသိး စ့ၢ်ကီး န့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဆီတလဲထီၣ်အသး တဆီဘၣ်တဆီအသိး၂၀၀၆ အလီၢ်ခံတကပၤ ယဘၣ် တိဘၣ်ဒွါဒီး ကၠိဖိဟူးဂဲၤကရူၢ်လၢပျီပူၤ တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဂ့ၤယပာ်သးလၢ ယကမၤ သကိးဒံး တၢ်ခီဖျိတၢ်ကွဲးပာ်ဒူဆူ(ကၠိဖိအသိၣ်) တဘျီတဘျီန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ယသ့ၣ်ညါလီၤက့ၤ ယသးလၢ ယတၢ်ကွဲးဆှၢ (ပာ်ဒူ)တဖၣ်အဆၢလီၤတဲာ် တူၣ်ကွံာ်ခံနံၣ်ဘျဲၣ်လံန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအပူၤကွံာ်စှၤလါအပူၤဖိမုာ်,ဖိခွါလၢအဟံးထီၣ် တၢ်မၤမူဒါအသီလၢ KSNG လီၢ်ခၢၣ်သးတနီၤ ဟဲဟးတုၤဆူယတၢ်မၤလီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယထံၣ်ဘၣ်ယဖိယလံၤအံၤယတၢ်ဆိမိၣ်ဆှၢ က့ၤယၤတဘျီ ဃီန့ၣ်လီၤ. ဖိမုာ်တဂၤလၢဟံးစ့ၢ်ကီး မူဒါလၢရး၀ံးဒိၣ်အကျါတဂၤ တဲယၤလၢ (ကွဲးဆှၢန့ၢ်စၢၤ ကီပှၤလၢနတၢ်ကွဲးစ့ၢ် ပကွၢ်လၢ်နတၢ်ကွဲး(ပာ်ဒူ)တဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.
“လၢတၢ်ဘၣ်ထွဲတခါအပူၤယသးအမဲၣ်ချံဒီး ခိၣ်နုာ်အတၢ်ဟး၀့ၤ၀ီၤတဖၣ် လဲၤတရံးတၢ်ဖးယံၤ ဖးယိၣ် ဘၣ်ဆၣ် လၢခံကကတၢၢ်က့ဖဲ (ပှၤတစိၤလဲ,တစိၤဟဲ၀ဲ) စံးတၢ်”အပူၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်လၢမုၢ်န့ၣ်နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး အသုတလီၤနုာ်သ့၀ဲခီဖျိနသ့ၣ်ညါလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လဲၤတရံးတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မ့မ့ၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီးစိၤပီၢ်န့ၣ်နဟံးဃာ်အီၤတန့ၢ်လၢ ကျဲနီတဘိဘၣ်. (စဲးကး)တဖၣ် လဲၤတၢ်တပယူၣ်ဃီအပူၤန့ၣ် နၤယၤပသ့ဟံးန့ၣ်ဆိးကါအီၤသ့၀ဲဒၣ်အသိး တၢ်လၢအလဲၤပူၤပှၤလၢ ပအဲၣ်ဒိးမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပတအဲၣ်ဒိးမ့ၢ်ဂ့ၤအိၣ်၀ဲဒၣ်တပယူၣ်ဃီလၢ တၢ်ထိၣ်ဃူပှၤသးသမူ ၆၀နံၣ်အပူၤ န့ၣ်လီၤ. လၢစိၤပီၢ်အမ့ၢ်အတီအပူၤ (ပှၤဟ့းလ့ၣ်,ရိမ့ၤဒီးအဲကလံး) အဘီအမုၢ်တဖၣ်လဲၤပူၤကွံာ်၀ဲဒီး ကဲထီၣ်က့ၤစ့ၢ်ကီး၀ဲစိၤပီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆီတလဲလၢ အကဲထီၣ်က့ၤစိၤပီၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်မ့ၢ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်တဖၣ် အီၣ်ကလိၤကွံာ်အီၤ အိၣ်၀ဲအသိး,ဆီတလဲထီၣ်အသးလၢ (ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်, ပှၤဂ့ၢ်၀ီ,မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွၣ်ဒီး ထံရူၤကီၢ်သဲး) ခီဖျိတၢ်တူၢ်ဘၣ်ကီၤဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအပူၤဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယၣ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ် အဃိတၢ်ဂ့ၢ်လိၣ်ဘှီလိၣ်တၢ်, တၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်, တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်ဆီတလဲသး အပီးအလီနီၣ်၀ံာ်ခံတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ဆီတလဲဟဲတုၤဃီၤ၀ဲလၢ ကညီကၠိဖိပှၣ်ဘျးစဲ ဘၣ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်လၢ မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်လၢ တၢ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒီးတၢ်သူၢ်ပိၢ်သး၀း ပိၣ်ထွဲထီၣ်အသး တုၤလၢ ပှၤကညီဒီး တၢ်ကရၢကရိအက့ၢ်အဂီၤဟဲအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဆိမိၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ အပူၤကွံာ် အနံၣ်(၁၃၀)ဘျဲၣ်အခါန့ၣ်ပှၤအဆိကတၢၢ် လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ပရၢဒီး ကညီတၢ်ကရၢကရိ အဆိ ကတၢၢ်မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ် KNA ဒီး KSNG အဘၢၣ်စၢၤ ပှၤတစိၤလဲၤတစိၤဟဲဒီး တၢ်ဆီတလဲ အသး ပှဲၤမံၤ ပှဲၤကလုာ်ဒီး (စဲးကး) ပာ်ဖှိၣ်တဖၣ် ကအိၣ်ဆံးအါလဲၣ်န့ၣ် နဃုကွၢ်လၢခိၣ်နုာ် အမဲၣ် ကွၢ် န့ၣ်နထံၣ်နဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်မနုၤဃိ (ပယီၤသုးခိၣ်ကျၢၢ်တဖၣ်) ဖီၣ်ပတုၣ်ဃၣ်၀ဲကီၢ်ပယီၤတၢ်ဆီတလဲသးန့ၢ်၀ဲ (၅၀)နံၣ်ဒီး (ကလုာ်ဒူၣ်ပှၤပၢၢ်ဆၢတၢ်တဖၣ်)ဆီတလဲကွံာ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်တန့ၢ်ဘၣ်အဂ့ၢ်လဲ,,,,(နမ့ၢ်ကမူၢ်ခွဲးခွးတၢ်လၢစိၤပီၢ်တဖၣ်အံၤ အကိပူၤလၢနစိၤဆၢတကတီၢ်ကူၣ်သ့ကျိၤကျဲအပီးလီ) တဖၣ်န့ၣ်နကသ့ၣ်ညါဒီး ပဲာ်ထံနီၤဖးန့ၢ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢနကပာ်တ့ၢ်စိၤပီၢ်မနုၤတဖၣ်လၢ နပှၤတ၀ၢပှၤကလုာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ထံဆဲးမဲးယွၤဒီး KNA အဘၢၣ်စၢၤတၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်၀ဲနံၣ်လၢ အကထိတဖၣ်ဒီး စိၤပီၢ် တၢ်မၤအသး တဖၣ်ကအိၣ်ဒီး တၢ်အုာ်ကီၤသးလၢပထံၣ်တသ့ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အုာ်ကီၤအိၣ်၀ဲလၢ (ထူသနူ, တၢ်ကူတၢ်ကၤ, ကျိာ်တၢ်ကတိၤ, တၢ်စံးဃဲၤတဲဒိ, လုၢ်ဧိၤထါဧိၤ)တဖၣ် အံၤမ့ၢ်တၢ်အုာ်ကီၤ အမ့ၢ်အတီတခါလၢအဟဲခီဖျိမၤနၢၤတၢ်လၢ (ထံဆဲးမဲးယွၤအစိၤဒီး KNA )အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဆၢက တီၢ်နံၣ်လၢအကထိအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ကညီဖိအတၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲလၢ (ထံဆဲးမဲးယွၤဒီး KNA )အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဆၢကတီၢ်နံၣ်လၢ အကထိ န့ၣ်ရၤ လီၤအသးလၢ ကီၢ်အ့ရှၤတဖၣ်အပူၤဒီး အပှၤကလုာ်တူၢ်စၢၤဒီး တၢ်ပနီၢ်တဖၣ်တလီၤ မၢ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂံၢ်ဆူၢ်အိၣ်၀ဲဒၣ်ခီဖျိလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်နဆိမိၣ်ထံတဘျီဘျီဧါ. မ့့မ့ၢ်နစိၤခဲအံၤ နပှၤကလုာ် ရၤလီၤအသးလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ် ဘီမုၢ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပပှၤကလုာ် ကလီၤမၢ်ကွံာ်လၢပစိၤဆၢ ကတီၢ်အံၤသ့၀ဲဒၣ်ခီဖျိ (ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ထ့သိၣ် Globilazation )လၢ တၢ်ဆီ တလဲအသး လီၤဂၣ်ဒံး(ဘၤဘူၤလိၣ်)တၢ်ကဲထီၣ်သးအသိးန့ၣ်လီၤ့ မ့ၢ်လၢ တၢ်ဆိမိၣ်ဆိးမးဒီး တၢ်ဆဲးတၢ်လၤတဖၣ် သုးအသးဆူ (ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိိ)အဃိန့ၣ်လီၤ.
http://www.ksngkaren.org/2012/09/blog-post_5044.html
