​ဖံ​ဖံ​အဲ​မၣ်

တုၤမ့ၢ်ကညီတဖၣ်ဒုးဟံးန့ၢ်တီအူဒီးဒုၣ်ဒါတဖၣ်ကျဲၤ၀ဲလၢကခၠ့ၣ်သုးရ့ၣ်(၁)လၢအိၣ်ဖဲသၣ်၀ူးထံး(သ၁၀တ္တိ)န့ၣ်
ကထီၣ်ဒုးက့ၤတီအူအဂီၢ်ဒီးဆှၢထီၣ်ဆိနီၣ်စဲဒ်သုးကျိၤခိၣ်အသိး,ဆှၢထီၣ်ဃုာ်၀ဲဒီးသုးဒ့ခံဒ့ဒီးကခၠ့ၣ်သုးရ့ၣ်(၃)
သုးဒ့တဒ့န့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢစးထီၣ်ဒီးဒုၣ်ဒါတဖၣ်ဒ်အအိၣ်ဒီးအတၢ်ကျဲၤပါ်က့ၤအသိးဖီၣ်ကညီ
ဖီၣ်စုက၀ဲၤလၢကီၢ်ပယီၤထးခီတဖၣ်ခဲလၢာ်ကဘၣ်ပှၤ(၄၀၀)ဂၤန့ၣ်လီၤ.ဒုၣ်ဒါမၤနီၣ်၀ဲလၢကဒုးတီအူဒီးလၢက
ခၠ့ၣ်သုးတဖၣ်အမဲာ်ညါသုးဂၢၤကီၢ်တဖၣ်ခဲလၢာ်တၢ်အးလီၤလၢအစုပူၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.ဖဲန့ၣ်အခါအ့စ့ၣ်ခ့သုးတၢ်
မၤစၢၤဒီးတၢ်ဘၣ်ယိာ်လၢတီအူအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.တၢ်ဆဲးကျိးဒီးနီၣ်စဲဒီးအ၀ဲစံးဆၢ၀ဲလၢကညီမ့ၢ်လဲၤဒုးတၢ်
ဆူထးခီလဲၤမၤပူၤဖျဲးက့ၤကညီသုးလၢမ့ၣ်မၠိးတဖၣ်ကဂ့ၤဒိၣ်,ကညီမ့ၢ်လဲၤထီၣ်သါကလဲၤပိာ်ကညီအခံအဃိ
ကညီအၢၣ်လီၤအီၤဒီးတၢ်ပျဲလီၤသုးခိၣ်ဇီၣ်ဖ့ၣ်ဒီးကညီသုးရ့ၣ်(၁)တဒ့ဒီးKNDOတနီၤလၢကလဲၤလီၤဆူအ့စ့ၣ်
န့ၣ်လီၤ.

ပှၤလဲၤထီၣ်တၢ်န့ၣ်ကညီသုးရ့ၣ်(၁)ခံဒ့,​ ကခၠ့ၣ်သုးရ့ၣ်(၁)ခံဒ့ဒီးသုးရ့ၣ်(၃)တဒ့ခဲလၢာ်သုးယဲၢ်ဒ့အံၤမ့ၢ်သုးမုၢ်ဒုး
တၢ်ဒီးလဲၤထီၣ်လၢသိလ့ၣ်,မ့မ့ၢ်KNDOပှၤ(၄၀၀၀)ဂၤတအိၣ်ဒီးတၢ်စုက၀ဲၤခဲလၢာ်ဘၣ်ဒီီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီ,ကျိချံ
ပှာ်သၣ်,ကသံၣ်ကသီတဖၣ်တၢ်ဆှၢထီၣ်လၢလ့ၣ်မ့ၣ်အူခံခၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢမၠိးလး(ြမို့)ယံာ်ခံနၣ်ရံၣ်ဒီး
ကညီမၤန့ၢ်၀ဲထီၣ်ဆူညါတုၤလၢ(သ၁၀တ္တိ)​ ကခၠ့ၣ်သုးရ့ၣ်(၁)၀ဲၢ်လီၢ်တၢ်မၤန့ၢ်သုးရ့ၣ်(၁)သုးခိၣ်ဒိၣ်ဇီၣ်ကီဒီးတၢ်
ဖီၣ်န့ၢ်ဒုၣ်ဒါအသုးခိၣ်သ့တိး(သိန်းတုတ်)န့ၣ်လီၤ.ဖဲယမဲသ့တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ကဒီး,ဒီီးကညီမၤန့ၢ်တၢ်စုက၀ဲၤတၢ်ပီး
တၢ်လီဂီၢ်မုၢ်,စုက၀ဲၤတဖၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤKNDOန့ၣ်လီၤ.ဖဲပၠီၣ်ဘွဲၣ်န့ၣ်ကညီUMPအိၣ်၀ဲတဒ့ဒီးနၣ်ခါဟံးန့ၣ်ကွံာ်
တၢ်စုက၀ဲၤအဃိတၢ်ဟ့ၣ်လီၤအ၀ဲသ့ၣ်လၢစုက၀ဲၤဒီးအ၀ဲသ့ၣ်ပိာ်ထီၣ်ကညီသုးမုၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ဒုးဆူၣ်ကတၢၢ်ဒိၣ်ကတၢၢ်ကဲထီၣ်၀ဲဖဲ(ကိသၣ်)မံးထံးလၣ်စးထီၣ်ဖဲဂီၤခီ၆နၣ်ရံၣ်တုၤလၢမုၢ်ထူၣ်ထီၣ်၁၂နၣ်ရံၣ်
ဒီးတၢ်မၤန့ၢ်အီၤလီၤ.ဖဲန့ၣ်ကညီအသုးမုၢ်ဖီၣ်န့ၢ်ဒုၣ်ဒါအသုးခိၣ်(ခၢနၢၣ်)မီၣ်မီၣ်,စီၤမၠးသ့(UMP)မ့ကၠၢၤထူအူ,ခဲး
ပတ့းယဲမၠံးဒီးသုးခိၣ်အဂၤတနီၤဒီးဖဲ၁၉၄၉နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ(၁၂)သီမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ၂နၣ်ရံၣ်န့ၣ်ကညီသုးမုၢ်နုာ်လီၤ
(မ့းထံးလၣ်)ဖီၣ်န့ၢ်သုးက့၀ဲၢ်လီၢ်ခၢၣ်သးသုးခိၣ်နၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.မုၢ်ဟါလီၤကဘီယူၤဆှၢတီထီၣ်တီလီၤတၢ်ခံ
ဘ့ၣ်ဟဲစီၢ်လီၤ၀ဲတၢ်ဖီၣ်အီၤဒီးမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤတၢ်မၢဆူၣ်ကဘီယူၤခံဘ့ၣ်အံၤလၢကဆှၢသုးမုၢ်တဖၣ်ဆူမ့ၣ်မၠိး
ကဘီယူၤအခီၣ်ထံးတဘ့ၣ်ကဘၣ်တီ၀ဲသုးခိၣ်စီအူလၢကညီသုးရ့ၣ်(၁)တခီသုးယဲၤတယဲၤဒီးအဂၤတဘ့ၣ်တီ
သုးခိၣ်နီၣ်စဲလၢကခၠ့ၣ်သုးရ့ၣ်(၁)တခီဒီးသုးယဲၤတယဲၤလီၤ.အ၀ဲသ့ၣ်စံၣ်လီၤ၀ဲဖဲအ(နီးစခန်း)ဒုၣ်ဒါသုးဖိဖဲန့ၣ်
တဖၣ်ခီးလီၤအခိၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ,မ့ၢ်လၢသုးခိၣ်ဖိတဂၤအံၤတသ့ၣ်ညါတၢ်နီတမံၤအဃိအ၀ဲသ့ၣ်ဟံးန့ၢ်ကွံာ်တၢ်စုက၀ဲၤ
,လၢတၢ်န့ၣ်အဃိသုးယဲၤခံယဲၤအံၤနုာ်လီၤဘၣ်ဆူမ့ၣ်မၠိးဂ့ၤဂ့ၤဒီးမၤန့ၣ်တၢ်ပာ်ကညီသုးဖိအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်
သုးခိၣ်နီၣ်စဲတခီက့ၤအိးထီၣ်ကခၠ့ၣ်သုးရ့ၣ်(၁)သုးတၢ်ဖိတၢ်လံၤအလီၢ်ဒီးဟ့ၣ်လီၤတၢ်စုက၀ဲၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်
ဆူကညီသုးဖိတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.အန့ၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံကညီတဖၣ်မၤန့ၢ်မ့ၣ်မၠိး၀့ၢ်ဒီတဖျၢၣ်ညါန့ၣ်လီၤ.ကညီသုး
လၢအအိၣ်တ့ၢ်လၢမ့းထံလၣ်တဖၣ်ပာ်သုးက့၀ဲၤလီၢ်ဖဲန့ၣ်ဒီးကညီသုးရ့ၣ်(၃)ဒ့ဒီးကခၠ့ၣ်(၂)ဒ့ထီၣ်ဆူမါတလ့,ဒုၣ်
ဒါတဖၣ်ကျဲၤလီၤအသးဂ့ၤဂ့ၤလၢတၢ်ကခီၣ်ဆၢဒုးတၢ်အဃိကညီတဖၣ်ထီၣ်ဒုးမၠိးဟီ၀ံၤဟဲက့ၤခီၣ်ဆၢက့ၤတၢ်
ဖဲမၠံးငဲၣ်တိၤန့ၣ်လီၤ.ကညီတဖၣ်မၤန့ၢ်မ့ၢ်မၠိးဒီးတၢ်ကလုၢ်တခီကညီဖိခဲလၢာ်ကဘၣ်ဟဲက့ၤလီၤဆူလာ်ခီန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ထံၣ်တလီၤပလိာ်အဃိလၢခံကတၢၢ်သုးခိၣ်ဒိၣ်အီၣ်ဘွဲတီခိၣ်ရိၣ်မဲဒီးဖဲန့ၣ်သုးဂံၢ်ဘါကအိၣ်(၁၀၀)
ဂၤဟဲက့ၤဒုးစၢၤတၢ်ဒီးကညီသုးဖဲမၠံးငဲၣ်တဖၣ်ထီၣ်ဒုးစၢၤတၢ်အဃိကညီမၤန့ၢ်၀့ၢ်မါတလ့ဖဲ၁၉၄၉နံၣ်လါမးရှး
(၁၂)သီ၀ံမအးလီၤက့ၤဆူခီၣ်မၠူၣ်နံးဒီးသိၣ်ဒူ၀ါအစုပူၤဒီးဟဲက့ၤလီၤ၀ဲဆူမ့းထံးလၣ်န့ၣ်လီၤ.


သုးခိၣ်ဒိၣ်အီၣ်ဘွဲဟဲက့ၤလီၤဒုး၀့ၢ်မါတလ့အခါဒုးဒါတဖၣ်ထီၣ်ဒုးက့ၤမ့ၣ်မၠိးန့ၣ်လီၤ.သုးဒ့တဒ့က့ၤထီၣ်ကဒါ
က့ၤဆူမ့ၣ်မၠိးလၢကမၤစၢၤက့ၤတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢဒုၣ်ဒါအဂံၢ်အဘါဂ့ၤအဃိကညီလၢကခီၣ်ဆၢက့ၤဒုၣ်
ဒါအဂီၢ်အဂံၢ်အဘါစၢ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးဖဲန့ၣ်ကညီတဖၣ်တၢၣ်ပီၣ်လိာ်အသးလၢကဟဲက့ၤဘၣ်ဆၣ်တၢ်ထံၣ်တ
လီၤပလိာ်သးဘၣ်အဃိသုးခိၣ်အဲးစ်သံတီခိၣ်ရိၣ်မဲပှၤခဲလၢာ်(၄၀၀)ဘျဲၣ်ဟးထီၣ်၀ဲလၢအခီၣ်ဒီးဟဲက့ၤလီၤတ
တီၤဘၣ်တတီၤဒီးတုၤ၀ဲဆူတီၣ်ကၠံ,လွဲၢ်ကီၢ်ဒီးလၢခံတုၤက့ၤဆူတီအူန့ၣ်လီၤ.ဟဲက့ၤလၢကျဲယိၤစီၣ်ဘွါတဖၣ်
သ့ဖဲအသ့မၤစၢၤအ၀ဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.တချူးအ၀ဲသ့ၣ်ဟဲက့ၤလီၤအ၀ဲသ့ၣ်အးလီၤကညီအိၣ်တ့ၢ်ဖဲမ့ၣ်မၠိးတဖၣ်
လၢသုးခိၣ်ဒိၣ်ခၠံးခ့ၣ်​ (BrigadierChitKhin)​ လၢကကွၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဆဲးကျိးဒီးဒုၣ်ဒါဒီးလၢခံ
ကတၢၢ်အ၀ဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အသးခဲလၢာ်လၢဒုၣ်ဒါအစုပူၤန့ၣ်လီၤ.ကညီမၤန့ၢ်မါတလ့၀ံၤက့ၤလီၤစူးဖှိၣ်အ
သးဖဲမံးထံးလၣ်ဒီးလီၤဒုးသၣ်စံၣ်ဘၣ်ဆၣ်မၤ၀ဲတန့ၢ်ဘၣ်.အ့စ့ၣ်ဃ့တၢ်မၤစၢၤအဃိကညီခဲလၢာ်က့ၤလီၤ၀ဲလၢ
သိလ့ၣ်အကျဲတုၤလီၤဆူတီအူဒီးလီမဒုးတၢ်ဆူကလံၤထံးဒ်တၢ်ပာ်ဖျါလၢထးအသိးန့ၣ်လီၤ.

တုၤမ့ၢ်နီၣ်စဲ(ကခၠ့ၣ်)ဂုၤက့ၤအလီၢ်ခံတဆီဘၣ်တဆီတုၤလီၤဆူတီအူဒီးဃ့၀ဲလၢကက့ၤထီၣ်ဒုးက့ၤတၢ်ဆူက
ခၠ့ၣ်ကီၢ်န့ၣ်လီၤ.ဒီးဖဲန့ၣ်တၢ်တဟ့ၣ်အခွဲးအဃိကခၠ့ၣ်အသုးတဖၣ်ဃုာ်ဒီးကညီသုးတနီၤက့ၤထီၣ်ဒုးလွဲၢ်ကီၢ်,မိဘၠဲ,
ဖဲၣ်ခိၣ်ဒီးတီၣ်ကၠံ၀့ၢ်၀ံၤက့ၤထီၣ်ဒုးက့ၤတၢ်ဆူယိၤကီၢ်ထးခီမၤန့ၢ်လါရှိ,ကူးခဲၣ်,နါမခါဒီးဖဲန့ၣ်ကညီလၢထးခီတဖၣ်
ပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါကသံၣ်သရၣ်မုၣ်တဖၣ်ပိာ်အခံတနီၤဒုးတၢ်ဒီနံၣ်ဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢဒုၣ်ဒါတဖၣ်အါဒီးလူၤဒုးက့ၤ
အ၀ဲသ့ၣ်ဆူၣ်မးအဃိအ၀ဲသ့ၣ်ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်၀ဲဆူတရူးကီၢ်န့ၣ်လီၤ.